പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ശല്യ പര്വ
സാരസ്വത പര്വ
അധ്യായ 29
സാര
രണദല്ലി ദുര്യോധനനന്നു ഹുഡുകാഡി ബളലിദ പാംഡവരു വിശ്രാംതിപഡെയലു സ്വ-ശിബിരക്കെ തെരളിദിദു ഹാഗൂ കൃപ-അശ്വത്ഥാമ-കൃതവര്മരു ഖാലിയാഗിദ്ദ ശിബിരദല്ലി രാത്രി ഉളിയബാരദെംദു നിര്ധരിസി ദുര്യോധനനന്നു കാണലു സരോവരക്കെ ബംദുദു (1-9). കൃപ-അശ്വത്ഥാമ-കൃതവര്മരൊംദിഗെ സരോവരദല്ലിദ്ദ ദുര്യോധനന സംവാദ (10-21). അവര സംവാദവന്നു കേളികൊംഡ മൃഗവ്യാധരു ദുര്യോധനന കുരുഹന്നു പാംഡവരിഗെ തിളിസിദുദു (22-42). യുധിഷ്ഠിരനു തന്ന അനുയായിഗളൊംദിഗെ ദ്വൈപായന സരോവരവന്നു തലുപിദുദു (43-58). ദുര്യോധനനൊംദിഗെ മാതനാഡുത്തിദ്ദ കൃപ-അശ്വത്ഥാമ-കൃതവര്മരു പാംഡവര ആഗമനവന്നു കേളി, സരോവരദിംദ പലായനഗൈദുദു (59-66).
09029001 ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച 09029001a ഹതേഷു സര്വസൈന്യേഷു പാംഡുപുത്രൈ രണാജിരേ।
09029001c മമ സൈന്യാവശിഷ്ടാസ്തേ കിമകുര്വത സംജയ।।
ധൃതരാഷ്ട്രനു ഹേളിദനു: “സംജയ! രണരംഗദല്ലി പാംഡുപുത്രരിംദ സര്വസേനെഗളൂ ഹതരാഗലു നന്ന സേനെയല്ലി അളിദുളിദിദ്ദവരു ഏനു മാഡിദരു?
09029002a കൃതവര്മാ കൃപശ്ചൈവ ദ്രോണപുത്രശ്ച വീര്യവാന്।
09029002c ദുര്യോധനശ്ച മംദാത്മാ രാജാ കിമകരോത്തദാ।।
ആഗ കൃതവര്മ, കൃപ, വീര്യവാന് ദ്രോണപുത്ര മത്തു മംദാത്മ ദുര്യോധനരു ഏനു മാഡിദരു?”
09029003 സംജയ ഉവാച 09029003a സംപ്രാദ്രവത്സു ദാരേഷു ക്ഷത്രിയാണാം മഹാത്മനാം।
09029003c വിദ്രുതേ ശിബിരേ ശൂന്യേ ഭൃശോദ്വിഗ്നാസ്ത്രയോ രഥാഃ।।
09029004a നിശമ്യ പാംഡുപുത്രാണാം തദാ വിജയിനാം സ്വനം।
09029004c വിദ്രുതം ശിബിരം ദൃഷ്ട്വാ സായാഹ്നേ രാജഗൃദ്ധിനഃ।।
09029004e സ്ഥാനം നാരോചയംസ്തത്ര തതസ്തേ ഹ്രദമഭ്യയുഃ।।
സംജയനു ഹേളിദനു: “മഹാത്മ ക്ഷത്രിയര പത്നിയരു പലായന മാഡി ശിബിരവു ശൂന്യവാഗലു, വിജയി പാംഡുപുത്രര കൂഗന്നു കേളി, ഖാലിയാദ ശിബിരവന്നു നോഡി ആ രാത്രി അല്ലി ഉളിയലു ഇച്ഛിസദേ ആ മൂവരു മഹാരഥരു തുംബാ ഉദ്വിഗ്നഗൊംഡു രാജനന്നു നോഡബേകെംദു ബയസി സരോവരക്കെ ആഗമിസിദരു.
09029005a യുധിഷ്ഠിരോഽപി ധര്മാത്മാ ഭ്രാതൃഭിഃ സഹിതോ രണേ।
09029005c ഹൃഷ്ടഃ പര്യപതദ്രാജന്ദുര്യോധനവധേപ്സയാ।।
രാജന്! ഹൃഷ്ടനാഗിദ്ദ ധര്മാത്മ യുധിഷ്ഠിരനാദരോ ദുര്യോധനനന്നു വധിസലു ബയസി സഹോദരരൊംദിഗെ അവനന്നു രണദല്ലി ഹുഡുകാഡിദനു.
09029006a മാര്ഗമാണാസ്തു സംക്രുദ്ധാസ്തവ പുത്രം ജയൈഷിണഃ।
09029006c യത്നതോഽന്വേഷമാണാസ്തു നൈവാപശ്യന്ജനാധിപം।।
സംക്രുദ്ധരാഗി നിന്ന പുത്രനന്നു ജയിസലു ബയസിദ്ദ അവരു എഷ്ടേ പ്രയത്നപട്ടു ഹുഡുകിദരൂ ജനാധിപ ദുര്യോധനന്നു കാണലില്ല.
09029007a സ ഹി തീവ്രേണ വേഗേന ഗദാപാണിരപാക്രമത്।
09029007c തം ഹ്രദം പ്രാവിശച്ചാപി വിഷ്ടഭ്യാപഃ സ്വമായയാ।।
ദുര്യോധനനാദരോ ഗദാപാണിയാഗി തീവ്ര വേഗദിംദ ആ സരോവരക്കെ ഹോഗി തന്നദേ മായെയിംദ നീരന്നു സ്ഥംഭിസി പ്രവേശിസിദ്ദനു.
09029008a യദാ തു പാംഡവാഃ സര്വേ സുപരിശ്രാംതവാഹനാഃ।
09029008c തതഃ സ്വശിബിരം പ്രാപ്യ വ്യതിഷ്ഠന്സഹസൈനികാഃ।।
അവര വാഹനഗളൂ അത്യംത ബളലിരലു പാംഡവരെല്ലരൂ സൈനികരൊംദിഗെ തമ്മ ശിബിരഗളിഗെ ഹിംദിരുഗിദരു.
09029009a തതഃ കൃപശ്ച ദ്രൌണിശ്ച കൃതവര്മാ ച സാത്വതഃ।
09029009c സംനിവിഷ്ടേഷു പാര്ഥേഷു പ്രയാതാസ്തം ഹ്രദം ശനൈഃ।।
പാര്ഥരു വിശ്രാംതിപഡെയുത്തിരലാഗി കൃപ, ദ്രൌണി മത്തു സാത്വത കൃതമര്വരു മെല്ലനെ ആ സരോവരദ ബളി ബംദരു.
09029010a തേ തം ഹ്രദം സമാസാദ്യ യത്ര ശേതേ ജനാധിപഃ।
09029010c അഭ്യഭാഷംത ദുര്ധര്ഷം രാജാനം സുപ്തമംഭസി।।
ജനാധിപനു മലഗിദ്ദ ആ സരോവരവന്നു തലുപി അവരു നീരിനല്ലി മലഗിദ്ദ ദുര്ധര്ഷ രാജനന്നു സംബോധിസി ഹീഗെംദരു:
09029011a രാജന്നുത്തിഷ്ഠ യുധ്യസ്വ സഹാസ്മാഭിര്യുധിഷ്ഠിരം।
09029011c ജിത്വാ വാ പൃഥിവീം ഭുംക്ഷ്വ ഹതോ വാ സ്വര്ഗമാപ്നുഹി।।
“രാജന്! കൂഡലേ മേലേളു! നമ്മൊംദിഗെ സേരി യുധിഷ്ഠിരനൊഡനെ യുദ്ധമാഡു! ഗെദ്ദരെ പൃഥ്വിയന്നു ഭോഗിസുവെ അഥവാ ഹതനാഗി സ്വര്ഗവന്നു പഡെയുവെ!
09029012a തേഷാമപി ബലം സര്വം ഹതം ദുര്യോധന ത്വയാ।
09029012c പ്രതിരബ്ധാശ്ച ഭൂയിഷ്ഠം യേ ശിഷ്ടാസ്തത്ര സൈനികാഃ।।
ദുര്യോധന! അവര സേനെയെല്ലവന്നൂ നീനു സംഹരിസിരുവെ! അളിദുളിദിരുവ സൈനികരു കൂഡ ബളലി ബെംഡാഗിദ്ദാരെ.
09029013a ന തേ വേഗം വിഷഹിതും ശക്താസ്തവ വിശാം പതേ।
09029013c അസ്മാഭിരഭിഗുപ്തസ്യ തസ്മാദുത്തിഷ്ഠ ഭാരത।।
വിശാംപതേ! നമ്മ രക്ഷണെയിരുവ നിന്ന ശക്തിയ വേഗവന്നു തഡെദുകൊള്ളലു അവരു ശക്യരില്ല. ആദുദരിംദ ഭാരത! മേലേളു!”
09029014 ദുര്യോധന ഉവാച 09029014a ദിഷ്ട്യാ പശ്യാമി വോ മുക്താനീദൃശാത്പുരുഷക്ഷയാത്।
09029014c പാംഡുകൌരവസമ്മര്ദാജ്ജീവമാനാന്നരര്ഷഭാന്।।
ദുര്യോധനനു ഹേളിദനു: “ഒള്ളെയദായിതു ഈ രീതിയ പുരുഷക്ഷയകാരീ പാംഡവ-കൌരവര മഹാസംഗ്രാമദിംദ ജീവന്മുക്തരാഗിരുവ നരര്ഷഭ നിമ്മന്നു നാനു നോഡുത്തിദ്ദേനെ.
09029015a വിജേഷ്യാമോ വയം സര്വേ വിശ്രാംതാ വിഗതക്ലമാഃ।
09029015c ഭവംതശ്ച പരിശ്രാംതാ വയം ച ഭൃശവിക്ഷതാഃ।।
09029015e ഉദീര്ണം ച ബലം തേഷാം തേന യുദ്ധം ന രോചയേ।
വിശ്രാംതിപഡെദു ബളലികെയന്നു കളെദുകൊംഡ നംതര നാവെല്ലരൂ അവരന്നു ജയിസോണ. നീവൂ കൂഡ ബളലിദ്ദീരി. നാനൂ കൂഡ തുംബാ ഗായഗൊംഡിദ്ദേനെ. ഇന്നൂ അപാര സേനെയിരുവ അവരൊംദിഗെ ഈഗ യുദ്ധമാഡുവുദു സൂക്തവെംദു നനഗന്നിസുത്തില്ല.
09029016a ന ത്വേതദദ്ഭുതം വീരാ യദ്വോ മഹദിദം മനഃ।
09029016c അസ്മാസു ച പരാ ഭക്തിര്ന തു കാലഃ പരാക്രമേ।।
ഇദു മഹാ വീരതനവെംദു നന്ന മനസ്സിഗെ അനിസുത്തില്ല. നന്ന മേലിന അപാര ഭക്തിയ ഹൊരതാഗി ഇദു പരാക്രമക്കെ സമയവെംദു കാണുത്തില്ല.
09029017a വിശ്രമ്യൈകാം നിശാമദ്യ ഭവദ്ഭിഃ സഹിതോ രണേ।
09029017c പ്രതിയോത്സ്യാമ്യഹം ശത്രൂന് ശ്വോ ന മേഽസ്ത്യത്ര സംശയഃ।।
ഇംദു ഒംദു രാത്രി വിശ്രമിസികൊംഡ നംതര നാളെ നിമ്മൊംദിഗെ രണദല്ലി നാനു ശത്രുഗളന്നു എദുരിസി ഹോരാഡുത്തേനെ. ഇദരല്ലി സംശയവേ ഇല്ല!””
09029018 സംജയ ഉവാച 09029018a ഏവമുക്തോഽബ്രവീദ്ദ്രൌണീ രാജാനം യുദ്ധദുര്മദം।
09029018c ഉത്തിഷ്ഠ രാജന്ഭദ്രം തേ വിജേഷ്യാമോ രണേ പരാന്।।
സംജയനു ഹേളിദനു: “ഹീഗെ ഹേളലു ദ്രൌണിയു യുദ്ധദുര്മദ രാജനന്നുദ്ദേശിസി ഹേളിദനു: “രാജന്! എദ്ദേളു! നിനഗെ മംഗളവാഗലി! രണദല്ലി ശത്രുഗളന്നു ജയിസോണ!
09029019a ഇഷ്ടാപൂര്തേന ദാനേന സത്യേന ച ജപേന ച।
09029019c ശപേ രാജന്യഥാ ഹ്യദ്യ നിഹനിഷ്യാമി സോമകാന്।।
രാജന്! പൂരൈസിരുവ ഇഷ്ടി-ദാനഗള, സത്യ-ജപഗള മേലെ ആണെയിട്ടു ഹേളുത്തേനെ. ഇംദു നാനു സോമകരന്നു നാശഗൊളിസുത്തേനെ!
09029020a മാ സ്മ യജ്ഞകൃതാം പ്രീതിം പ്രാപ്നുയാം സജ്ജനോചിതാം।
09029020c യദീമാം രജനീം വ്യുഷ്ടാം ന നിഹന്മി പരാന്രണേ।।
ഈ രാത്രി കളെയുവുദരൊളഗെ ഒംദുവേളെ നാനു രണദല്ലി ശത്രുഗളന്നു സംഹരിസദേ ഇദ്ദരെ യജ്ഞഗളന്നു മാഡിദ സജ്ജനരിഗെ ഉചിതവാദ പ്രസന്നതെയന്നു നാനു ഹൊംദദംതാഗലി!
09029021a നാഹത്വാ സര്വപാംചാലാന്വിമോക്ഷ്യേ കവചം വിഭോ।
09029021c ഇതി സത്യം ബ്രവീമ്യേതത്തന്മേ ശൃണു ജനാധിപ।।
വിഭോ! ജനാധിപ! സര്വപാംചാലരന്നൂ സംഹരിസദേ നാനു കവചവന്നു ബിച്ചുവുദില്ല. നിനഗെ ഹേളുത്തിരുവ ഈ നന്ന മാതു സത്യ!”
09029022a തേഷു സംഭാഷമാണേഷു വ്യാധാസ്തം ദേശമായയുഃ।
09029022c മാംസഭാരപരിശ്രാംതാഃ പാനീയാര്ഥം യദൃച്ചയാ।।
അവരു ഹീഗെ മാതനാഡികൊള്ളുത്തിരലു മാംസദ ഭാരവന്നു ഹൊത്തു പരിശ്രാംതരാഗിദ്ദ കെലവു വ്യാധരു നീരന്നു കുഡിയലോസുഗ ആ പ്രദേശക്കെ ആഗമിസിദരു.
09029023a തേ ഹി നിത്യം മഹാരാജ ഭീമസേനസ്യ ലുബ്ധകാഃ।
09029023c മാംസഭാരാനുപാജഹ്രുര്ഭക്ത്യാ പരമയാ വിഭോ।।
വിഭോ! മഹാരാജ! ആസെബുരുകരാദ അവരു നിത്യവൂ പരമ ഭക്തിയിംദ ഭീമസേനനിഗെ മാംസവന്നു ഹൊത്തുകൊംഡു ഹോഗി കൊഡുത്തിദ്ദരു.
09029024a തേ തത്ര വിഷ്ഠിതാസ്തേഷാം സര്വം തദ്വചനം രഹഃ।
09029024c ദുര്യോധനവചശ്ചൈവ ശുശ്രുവുഃ സംഗതാ മിഥഃ।।
അല്ലി അവരു ഒട്ടാഗി അഡഗിനിംതു രഹസ്യദല്ലി അവരാഡിദ എല്ല മാതുഗളന്നൂ, ദുര്യോധനന മാതന്നൂ കേളിസികൊംഡരു.
09029025a തേഽപി സര്വേ മഹേഷ്വാസാ അയുദ്ധാര്ഥിനി കൌരവേ।
09029025c നിര്ബംധം പരമം ചക്രുസ്തദാ വൈ യുദ്ധകാംക്ഷിണഃ।।
യുദ്ധാകാംക്ഷിഗളാഗിദ്ദ ആ എല്ല മഹേഷ്വാസരൂ യുദ്ധമാഡലു ബയസിരദിദ്ദ കൌരവനിഗെ പരമ നിര്ബംധഗളന്നു ഹാകുത്തിദ്ദരു.
09029026a താംസ്തഥാ സമുദീക്ഷ്യാഥ കൌരവാണാം മഹാരഥാന്।
09029026c അയുദ്ധമനസം ചൈവ രാജാനം സ്ഥിതമംഭസി।।
ആഗ അവരു മഹാരഥ കൌരവരന്നൂ മത്തു യുദ്ധമാഡലു മനസ്സില്ലദ രാജനു നീരിനല്ലി കുളിതുകൊംഡിരുവുദന്നൂ നോഡിദരു.
09029027a തേഷാം ശ്രുത്വാ ച സംവാദം രാജ്ഞശ്ച സലിലേ സതഃ।
09029027c വ്യാധാഭ്യജാനന്രാജേംദ്ര സലിലസ്ഥം സുയോധനം।।
രാജേംദ്ര! അവര മത്തു നീരിനല്ലിദ്ദുകൊംഡു മാതനാഡുത്തിദ്ദ രാജന സംഭാഷണെയന്നു കേളി വ്യാധരു സുയോധനനു നീരിനല്ലി മുളുഗികൊംഡിദ്ദാനെംദു തിളിദുകൊംഡരു.
09029028a തേ പൂര്വം പാംഡുപുത്രേണ പൃഷ്ടാ ഹ്യാസന്സുതം തവ।
09029028c യദൃച്ചോപഗതാസ്തത്ര രാജാനം പരിമാര്ഗിതാഃ।।
ഇദക്കെ മൊദലു നിന്ന മഗ രാജനന്നു ഹുഡുകികൊംഡു ബരുത്തിരുവ പാംഡുപുത്രരിഗെ ദാരിയല്ലി ഇവരു സിക്കിദ്ദരു.
09029029a തതസ്തേ പാംഡുപുത്രസ്യ സ്മൃത്വാ തദ്ഭാഷിതം തദാ।
09029029c അന്യോന്യമബ്രുവന്രാജന്മൃഗവ്യാധാഃ ശനൈരിദം।।
ആ മൃഗവ്യാധരു പാംഡുപുത്രനു ആഗ ആഡിദ മാതന്നു സ്മരിസികൊംഡു അന്യോന്യരൊഡനെ മെല്ലനെ ഹീഗെ മാതനാഡികൊംഡരു:
09029030a ദുര്യോധനം ഖ്യാപയാമോ ധനം ദാസ്യതി പാംഡവഃ।
09029030c സുവ്യക്തമിതി നഃ ഖ്യാതോ ഹ്രദേ ദുര്യോധനോ നൃപഃ।।
“ദുര്യോധനന കുരുഹന്നു നീഡോണ! പാംഡവനു നമഗെ ധനവന്നു നീഡുത്താനെ. സരോവരദല്ലി നൃപ ദുര്യോധനനിരുവനെംദു നമഗെ സ്പഷ്ടവാഗി തിളിദുഹോയിതു.
09029031a തസ്മാദ്ഗച്ചാമഹേ സര്വേ യത്ര രാജാ യുധിഷ്ഠിരഃ।
09029031c ആഖ്യാതും സലിലേ സുപ്തം ദുര്യോധനമമര്ഷണം।।
ആദുദരിംദ നാവെല്ലരൂ രാജാ യുധിഷ്ഠിരനിരുവല്ലിഗെ ഹോഗി നീരിനല്ലി മലഗിരുവ അമര്ഷണ ദുര്യോധനന കുരിതു ഹേളോണ!
09029032a ധൃതരാഷ്ട്രാത്മജം തസ്മൈ ഭീമസേനായ ധീമതേ।
09029032c ശയാനം സലിലേ സര്വേ കഥയാമോ ധനുര്ഭൃതേ।।
ധീമത ധനുര്ധര ഭീമസേനനിഗെ ധൃതരാഷ്ട്രന മഗനു നീരിനല്ലി മലഗിരുവുദെല്ലവന്നൂ ഹേളോണ!
09029033a സ നോ ദാസ്യതി സുപ്രീതോ ധനാനി ബഹുലാന്യുത।
09029033c കിം നോ മാംസേന ശുഷ്കേണ പരിക്ലിഷ്ടേന ശോഷിണാ।।
സുപ്രീതനാഗി അവനു നമഗെ ഹേളിദംതെ ബഹള ധനവന്നു നീഡുത്താനെ. കഷ്ടദിംദ നമ്മന്നേ ശോഷിസുവ ഈ ശുഷ്ക മാംസദിംദ നമഗേനാഗബേകാഗിദെ?”
09029034a ഏവമുക്ത്വാ തതോ വ്യാധാഃ സംപ്രഹൃഷ്ടാ ധനാര്ഥിനഃ।
09029034c മാംസഭാരാനുപാദായ പ്രയയുഃ ശിബിരം പ്രതി।।
ഹീഗെ മാതനാഡികൊംഡു സംതോഷഗൊംഡ ആ ധനാര്ഥി വ്യാധരു മാംസദ ഹൊരെയന്നു ഹൊത്തുകൊംഡു ശിബിരദ കഡെ നഡെദരു.
09029035a പാംഡവാശ്ച മഹാരാജ ലബ്ധലക്ഷാഃ പ്രഹാരിണഃ।
09029035c അപശ്യമാനാഃ സമരേ ദുര്യോധനമവസ്ഥിതം।।
09029036a നികൃതേസ്തസ്യ പാപസ്യ തേ പാരം ഗമനേപ്സവഃ।
09029036c ചാരാന്സംപ്രേഷയാമാസുഃ സമംതാത്തദ്രണാജിരം।।
മഹാരാജ! പ്രഹാരി-ലബ്ധലക്ഷ പാംഡവരാദരോ സമരദല്ലി ദുര്യോധനന കുരുഹന്നു കാണദേ ആ പാപിയു മോസദിംദ പാരാഗബേകെംദു ബയസി, രണാംഗണദ എല്ല കഡെഗളല്ലി ചാരരന്നു കളുഹിസിദ്ദരു.
09029037a ആഗമ്യ തു തതഃ സര്വേ നഷ്ടം ദുര്യോധനം നൃപം।
09029037c ന്യവേദയംത സഹിതാ ധര്മരാജസ്യ സൈനികാഃ।।
ധര്മരാജന സൈനികരെല്ലരൂ ഒട്ടാഗി ബംദു നൃപ ദുര്യോധനനു യാരിഗൂ കാണലില്ലവെംദു നിവേദിസിദരു.
09029038a തേഷാം തദ്വചനം ശ്രുത്വാ ചാരാണാം ഭരതര്ഷഭ।
09029038c ചിംതാമഭ്യഗമത്തീവ്രാം നിശശ്വാസ ച പാര്ഥിവഃ।।
ഭരതര്ഷഭ! ചാരര ആ മാതന്നു കേളി പാര്ഥിവനു തീവ്ര ചിംതാമഗ്നനാഗി നിട്ടുസിരു ബിട്ടനു.
09029039a അഥ സ്ഥിതാനാം പാംഡൂനാം ദീനാനാം ഭരതര്ഷഭ।
09029039c തസ്മാദ്ദേശാദപക്രമ്യ ത്വരിതാ ലുബ്ധകാ വിഭോ।।
ഭരതര്ഷഭ! വിഭോ! ഹാഗെ പാംഡവരു ദീനരാഗി കുളിതുകൊംഡിരുവ സ്ഥളക്കെ ആ ആസെബുരുകരു ത്വരെമാഡി ആഗമിസിദരു.
09029040a ആജഗ്മുഃ ശിബിരം ഹൃഷ്ടാ ദൃഷ്ട്വാ ദുര്യോധനം നൃപം।
09029040c വാര്യമാണാഃ പ്രവിഷ്ടാശ്ച ഭീമസേനസ്യ പശ്യതഃ।।
നൃപ ദുര്യോധനന്നു നോഡി ഹര്ഷഗൊംഡിദ്ദ അവരു ശിബിരക്കെ ബംദു തഡെയല്പട്ടരൂ ഭീമസേനനന്നു നോഡി ഒളനുഗ്ഗിദരു.
09029041a തേ തു പാംഡവമാസാദ്യ ഭീമസേനം മഹാബലം।
09029041c തസ്മൈ തത്സര്വമാചഖ്യുര്യദ്വൃത്തം യച്ച വൈ ശ്രുതം।।
അവരു മഹാബല പാംഡവ ഭീമസേനന ബളിസാരി അവനിഗെ അല്ലി നഡെദ മത്തു കേളിദുദെല്ലവന്നൂ വരദിമാഡിദരു.
09029042a തതോ വൃകോദരോ രാജന്ദത്ത്വാ തേഷാം ധനം ബഹു।
09029042c ധര്മരാജായ തത്സര്വമാചചക്ഷേ പരംതപഃ।।
രാജന്! ആഗ പരംതപ വൃകോദരനു അവരിഗെ ബഹള ധനവന്നിത്തു അവെല്ലവന്നൂ ധര്മരാജനിഗെ തിളിസിദനു.
09029043a അസൌ ദുര്യോധനോ രാജന്വിജ്ഞാതോ മമ ലുബ്ധകൈഃ।
09029043c സംസ്തഭ്യ സലിലം ശേതേ യസ്യാര്ഥേ പരിതപ്യസേ।।
“രാജന്! നന്ന ബേടെഗാരരു ദുര്യോധന കുരുഹന്നു തിളിദിദ്ദാരെ. യാരിഗാഗി പരിതപിസുത്തിരുവെയോ അവനു സരോവരവന്നു സ്തംഭനഗൊളിസി നീരിനല്ലി മലഗിദ്ദാനെ!”
09029044a തദ്വചോ ഭീമസേനസ്യ പ്രിയം ശ്രുത്വാ വിശാം പതേ।
09029044c അജാതശത്രുഃ കൌംതേയോ ഹൃഷ്ടോഽഭൂത്സഹ സോദരൈഃ।।
വിശാംപതേ! ഭീമസേനന ആ പ്രിയ മാതന്നു കേളിദ കൌംതേയ അജാതശത്രുവു സഹോദരരൊംദിഗെ ഹര്ഷിതനാദനു.
09029045a തം ച ശ്രുത്വാ മഹേഷ്വാസം പ്രവിഷ്ടം സലിലഹ്രദം।
09029045c ക്ഷിപ്രമേവ തതോഽഗച്ചത്പുരസ്കൃത്യ ജനാര്ദനം।।
ആ മഹേഷ്വാസനു സരോവരദ നീരന്നു പ്രവേശിസിദ്ദാനെംദു കേളി അവനു ക്ഷിപ്രദല്ലിയേ ജനാര്ദനനന്നു മുംദിരിസികൊംഡു അല്ലിഗെ ധാവിസിദനു.
09029046a തതഃ കിലകിലാശബ്ദഃ പ്രാദുരാസീദ്വിശാം പതേ।
09029046c പാംഡവാനാം പ്രഹൃഷ്ടാനാം പാംചാലാനാം ച സര്വശഃ।।
വിശാംപതേ! ആഗ പ്രഹൃഷ്ട പാംഡവ-പാംചാലര കിലകിലാ ശബ്ധവു എല്ലെഡെ കേളിബംദിതു.
09029047a സിംഹനാദാംസ്തതശ്ചക്രുഃ ക്ഷ്വേഡാംശ്ച ഭരതര്ഷഭ।
09029047c ത്വരിതാഃ ക്ഷത്രിയാ രാജന്ജഗ്മുര്ദ്വൈപായനം ഹ്രദം।।
ഭരതര്ഷഭ! രാജന്! സിംഹനാദ ഗൈയുത്താ ഗര്ജിസുത്താ ത്വരെമാഡി ആ ക്ഷത്രിയരു ദ്വൈപായന സരോവരക്കെ ഹൊരടരു.
09029048a ജ്ഞാതഃ പാപോ ധാര്തരാഷ്ട്രോ ദൃഷ്ടശ്ചേത്യസകൃദ്രണേ।
09029048c പ്രാക്രോശന്സോമകാസ്തത്ര ഹൃഷ്ടരൂപാഃ സമംതതഃ।।
“പാപി ധാര്തരാഷ്ട്രന കുരുഹു സിക്കിബിട്ടിതു! അവനന്നു രണദല്ലി കംഡുബിട്ടെവു!” എംദു ഹൃഷ്ടരൂപ സോമകരു എല്ലകഡെ കൂഗികൊള്ളുത്തിദ്ദരു.
09029049a തേഷാമാശു പ്രയാതാനാം രഥാനാം തത്ര വേഗിനാം।
09029049c ബഭൂവ തുമുലഃ ശബ്ദോ ദിവസ്പൃക്പൃഥിവീപതേ।।
പൃഥിവീപതേ! അല്ലി വേഗദിംദ ഹോഗുത്തിരുവ അവര രഥഗള തുമുല ശബ്ധവു ആകാശവന്നൂ തലുപിതു.
09029050a ദുര്യോധനം പരീപ്സംതസ്തത്ര തത്ര യുധിഷ്ഠിരം।
09029050c അന്വയുസ്ത്വരിതാസ്തേ വൈ രാജാനം ശ്രാംതവാഹനാഃ।।
09029051a അര്ജുനോ ഭീമസേനശ്ച മാദ്രീപുത്രൌ ച പാംഡവൌ।
09029051c ധൃഷ്ടദ്യുമ്നശ്ച പാംചാല്യഃ ശിഖംഡീ ചാപരാജിതഃ।।
09029052a ഉത്തമൌജാ യുധാമന്യുഃ സാത്യകിശ്ചാപരാജിതഃ।
09029052c പാംചാലാനാം ച യേ ശിഷ്ടാ ദ്രൌപദേയാശ്ച ഭാരത।।
09029052e ഹയാശ്ച സര്വേ നാഗാശ്ച ശതശശ്ച പദാതയഃ।।
ഭാരത! വാഹനഗളു ബളലിദ്ദരൂ, ദുര്യോധനനന്നു ഹുഡുകുത്താ അര്ജുന-ഭീമസേന-മാദ്രീപുത്ര പാംഡവരിബ്ബരു- പാംചാല്യ ധൃഷ്ടദ്യുമ്ന-അപരാജിത ശിഖംഡീ-ഉത്തമൌജ-യുധാമന്യു-അപരാജിത സാത്യകി-ഉളിദ പാംചാലരു-ദ്രൌപദേയരു-എല്ല കുദുരെഗളു-ആനെഗളു മത്തു നൂരാരു പദാതിഗളു ത്വരെമാഡി രാജാ യുധിഷ്ഠിരനന്നു ഹിംബാലിസികൊംഡു ഹോദരു.
09029053a തതഃ പ്രാപ്തോ മഹാരാജ ധര്മപുത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ।
09029053c ദ്വൈപായനഹ്രദം ഖ്യാതം യത്ര ദുര്യോധനോഽഭവത്।।
മഹാരാജ! അനംതര ധര്മപുത്ര യുധിഷ്ഠിരനു എല്ലി ദുര്യോധനനിരുവനെംദു ഹേളിദ്ദരോ ആ ദ്വൈപായന സരോവരവന്നു തലുപിദനു.
09029054a ശീതാമലജലം ഹൃദ്യം ദ്വിതീയമിവ സാഗരം।
09029054c മായയാ സലിലം സ്തഭ്യ യത്രാഭൂത്തേ സുതഃ സ്ഥിതഃ।।
ശുദ്ധ ശീതല നീരിനിംദ കൂഡിദ്ദു എരഡനെയ സമുദ്രവോ എംബംതെ തോരുത്തിദ്ദ ആ സരോവരദല്ലി മായെയിംദ നീരന്നു സ്തബ്ധഗൊളിസി നിന്ന മഗനു കുളിതിദ്ദനു.
09029055a അത്യദ്ഭുതേന വിധിനാ ദൈവയോഗേന ഭാരത।
09029055c സലിലാംതര്ഗതഃ ശേതേ ദുര്ദര്ശഃ കസ്യ ചിത് പ്രഭോ।।
09029055e മാനുഷസ്യ മനുഷ്യേംദ്ര ഗദാഹസ്തോ ജനാധിപഃ।।
ഭാരത! പ്രഭോ! മനുഷ്യേംദ്ര! ജനാധിപ! അത്യദ്ഭുത വിധിയല്ലി, ദൈവയോഗദിംദ നീരിനല്ലി അംതര്ഗതനാഗി മലഗിദ്ദ ആ ഗദാപാണിയു യാവ മനുഷ്യനിഗൂ കാണിസുത്തിരലില്ല.
09029056a തതോ ദുര്യോധനോ രാജാ സലിതാംതര്ഗതോ വസന്।
09029056c ശുശ്രുവേ തുമുലം ശബ്ദം ജലദോപമനിഃസ്വനം।।
നീരിനല്ലി അംതര്ഗതനാഗി മലഗിദ്ദ രാജാ ദുര്യോധനനു മേഘഗള ഗുഡുഗിനംതഹ തുമുല ശബ്ധവന്നു കേളിദനു.
09029057a യുധിഷ്ഠിരസ്തു രാജേംദ്ര ഹ്രദം തം സഹ സോദരൈഃ।
09029057c ആജഗാമ മഹാരാജ തവ പുത്രവധായ വൈ।।
09029058a മഹതാ ശംഖനാദേന രഥനേമിസ്വനേന ച।
09029058c ഉദ്ധുന്വംശ്ച മഹാരേണും കംപയംശ്ചാപി മേദിനീം।।
മഹാരാജ! രാജേംദ്ര! യുധിഷ്ഠിരനാദരോ സോദരൊംദിഗെ മഹാ ശംഖനാദഗളു മത്തു രഥചക്രദ സദ്ദിനൊംദിഗെ മഹാ ധൂളിന രാശിയന്നെബ്ബിസി മേദിനിയന്നു നഡുഗിസുത്താ നിന്ന പുത്രന വധെഗാഗി ആ സരോവരക്കെ ആഗമിസിദനു.
09029059a യൌധിഷ്ഠിരസ്യ സൈന്യസ്യ ശ്രുത്വാ ശബ്ദം മഹാരഥാഃ।
09029059c കൃതവര്മാ കൃപോ ദ്രൌണീ രാജാനമിദമബ്രുവന്।।
യുധിഷ്ഠിരന സൈന്യദ ശബ്ധവന്നു കേളിദ മഹാരഥ കൃതവര്മ, കൃപ, ദ്രൌണിയരു രാജനിഗെ ഇദന്നു ഹേളിദരു:
09029060a ഇമേ ഹ്യായാംതി സംഹൃഷ്ടാഃ പാംഡവാ ജിതകാശിനഃ।
09029060c അപയാസ്യാമഹേ താവദനുജാനാതു നോ ഭവാന്।।
“വിജയോലാസിത പാംഡവരു ഇല്ലിഗേ ബരുത്തിദ്ദാരെ. നാവു ഇല്ലിംദ ഹൊരടുഹോഗുത്തേവെ. അനുമതിയന്നു നീഡു!”
09029061a ദുര്യോധനസ്തു തച്ഛൃത്വാ തേഷാം തത്ര യശസ്വിനാം।
09029061c തഥേത്യുക്ത്വാ ഹ്രദം തം വൈ മായയാസ്തംഭയത്പ്രഭോ।।
പ്രഭോ! ആ യശസ്വിഗളന്നു കേളിദ ദുര്യോധനനാദരോ ഹാഗെയേ ആഗലെംദു ഹേളി മായെയിംദ പുനഃ സരോവരവന്നു സ്തംഭിസിദനു.
09029062a തേ ത്വനുജ്ഞാപ്യ രാജാനം ഭൃശം ശോകപരായണാഃ।
09029062c ജഗ്മുര്ദൂരം മഹാരാജ കൃപപ്രഭൃതയോ രഥാഃ।।
മഹാരാജ! രാജന അനുജ്ഞെയന്നു പഡെദു തുംബാ ശോകപരായണരാഗിദ്ദ കൃപനേ മൊദലാദ മഹാരഥരു ദൂര ഹൊരടുഹോദരു.
09029063a തേ ഗത്വാ ദൂരമധ്വാനം ന്യഗ്രോധം പ്രേക്ഷ്യ മാരിഷ।
09029063c ന്യവിശംത ഭൃശം ശ്രാംതാശ്ചിംതയംതോ നൃപം പ്രതി।।
മാരിഷ! ദൂര ഹോഗി ആയാസഗൊംഡിദ്ദ അവരു അല്ലൊംദു ആലദ മരവന്നു നോഡി അദരഡിയല്ലി നൃപന കുരിതേ ചിംതിസുത്താ വിശ്രാംതിപഡെദരു.
09029064a വിഷ്ടഭ്യ സലിലം സുപ്തോ ധാര്തരാഷ്ട്രോ മഹാബലഃ।
09029064c പാംഡവാശ്ചാപി സംപ്രാപ്താസ്തം ദേശം യുദ്ധമീപ്സവഃ।।
“മഹാബല ധാര്തരാഷ്ട്രനു നീരന്നു സ്തംഭനഗൊളിസി മലഗിദ്ദാനെ. യുദ്ധവന്നു ബയസിരുവ പാംഡവരാദരോ ആ പ്രദേശക്കെ ബംദുബിട്ടിദ്ദാരെ.
09029065a കഥം നു യുദ്ധം ഭവിതാ കഥം രാജാ ഭവിഷ്യതി।
09029065c കഥം നു പാംഡവാ രാജന്പ്രതിപത്സ്യംതി കൌരവം।।
യുദ്ധവു ഹേഗെ നഡെദീതു? രാജനു ഏനാഗുത്താനെ? പാംഡവ രാജനു കൌരവനന്നു ഹേഗെ മേലെബ്ബിസുത്താനെ?”
09029066a ഇത്യേവം ചിംതയംതസ്തേ രഥേഭ്യോഽശ്വാന്വിമുച്യ ഹ।
09029066c തത്രാസാം ചക്രിരേ രാജന്കൃപപ്രഭൃതയോ രഥാഃ।।
രാജന്! ഹീഗെയേ ചിംതിസുത്താ കൃപനേ മൊദലാദ ആ മഹാരഥരു കുദുരെഗളന്നു രഥഗളിംദ ബിച്ചി അല്ലിയേ കുളിതു വിശ്രാംതി പഡെദരു.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീമഹാഭാരതേ ശല്യപര്വണി സാരസ്വതപര്വണി പാംഡവാനാം സരോവരാഗമനേ ഏകോനത്രിംശോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീമഹാഭാരതദല്ലി ശല്യപര്വദല്ലി സാരസ്വതപര്വദല്ലി പാംഡവാനാം സരോവരാഗമന എന്നുവ ഇപ്പത്തൊംഭത്തനേ അധ്യായവു.