018 సంకులయుద్ధః

ప్రవేశ

।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।

శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత

శ్రీ మహాభారత

శల్య పర్వ

హ్రదప్రవేశ పర్వ

అధ్యాయ 18

సార

కురుసేనెయ పలాయన (1-10). పాండవ-పాంచాల యోధరు పరస్పరరల్లి మాతనాడికొళ్ళుత్తా పలాయన మాడుత్తిద్ద కౌరవ సేనెయన్ను ఆక్రమణిసిదుదు (11-30). దుర్యోధనను కురుసేనెయ హింభాగక్కె తన్న రథవన్ను ఒయ్యువంతె తన్న సారథిగె హేళిదుదు (31-36). భీమసేననింద ఇప్పత్తొందు సావిర పదాతిగళ సంహార (37-50). పలాయన మాడుత్తిద్ద తన్న సేనెయన్ను హిందిరుగలు దుర్యోధనననాడిద మాతు (51-61). కురు సేనెయు యుద్ధక్కె హిందిరుగువుదు; కురు-పాండరవర యుద్ధవు ముందువరెదుదు (62-65).

09018001 సంజయ ఉవాచ 09018001a పాతితే యుధి దుర్ధర్షే మద్రరాజే మహారథే।
09018001c తావకాస్తవ పుత్రాశ్చ ప్రాయశో విముఖాభవన్।।

సంజయను హేళిదను: “యుద్ధదల్లి దుర్ధర్ష మహారథ మద్రరాజను కెళగురుళలు ప్రాయశః నిన్న పుత్రరు విముఖరాదరు.

09018002a వణిజో నావి భిన్నాయాం యథాగాధేఽప్లవేఽర్ణవే।
09018002c అపారే పారమిచ్చంతో హతే శూరే మహాత్మని।।
09018003a మద్రరాజే మహారాజ విత్రస్తాః శరవిక్షతాః।
09018003c అనాథా నాథమిచ్చంతో మృగాః సింహార్దితా ఇవ।।

శూర మహాత్మ మద్రరాజను హతనాగలు శరగళింద గాయగొండ కురుసేనెయు అగాధ మహాసాగరద సుళిగె సిలుకి ఒడెదుహోద నౌకెయ ఆశ్రయదల్లి అపార సాగరవన్ను దాటలు బయసువ వర్తకరంతె, సింహార్దిత మృగదంతె, నాథనన్ను బయసువ అనాథరంతె భయవిహ్వలగొండితు.

09018004a వృషా యథా భగ్నశృంగాః శీర్ణదంతా గజా ఇవ।
09018004c మధ్యాహ్నే ప్రత్యపాయామ నిర్జితా ధర్మసూనునా।।

కోడుమురిదు హోద హోరియంతె మత్తు దంతగళన్ను కళెదుకొండ ఆనెయంతె నావు యుధిష్ఠిరనింద పరాజితరాగి మధ్యాహ్నన హొత్తిగె యుద్ధదింద హిందెసరిదెవు.

09018005a న సంధాతుమనీకాని న చ రాజన్పరాక్రమే।
09018005c ఆసీద్బుద్ధిర్హతే శల్యే తవ యోధస్య కస్య చిత్।।

రాజన్! శల్యను హతనాగలు నిన్న యావ యోధనల్లియూ సేనెగళన్ను సంఘటిసువ పరాక్రమవాగలీ బుద్ధియాగలీ ఇరలిల్ల.

09018006a భీష్మే ద్రోణే చ నిహతే సూతపుత్రే చ భారత।
09018006c యద్దుఃఖం తవ యోధానాం భయం చాసీద్విశాం పతే।।
09018006e తద్భయం స చ నః శోకో భూయ ఏవాభ్యవర్తత।

భారత! విశాంపతే! భీష్మ, ద్రోణ మత్తు సూతపుత్రరు హతరాదాగ నిన్న యోధరల్లి యావ దుఃఖవుంటాగిత్తో అదే భయ-శోకగళు పునః అవరల్లి ఉంటాయితు.

09018007a నిరాశాశ్చ జయే తస్మిన్ హతే శల్యే మహారథే।।
09018007c హతప్రవీరా విధ్వస్తా వికృత్తాశ్చ శితైః శరైః।
09018007e మద్రరాజే హతే రాజన్యోధాస్తే ప్రాద్రవన్భయాత్।।

రాజన్! ప్రముఖ యోధరన్ను కళెదుకొండిద్ద నిన్న సేనెయు మహారథ శల్యను హతనాగలు నిశిత శరగళింద గాయగొండు విధ్వస్తగొండు జయదల్లి నిరాశెయన్ను తాళితు. మద్రరాజను హతనాగలు నిన్న యోధరు భయదింద పలాయనమాడిదరు.

09018008a అశ్వానన్యే గజానన్యే రథానన్యే మహారథాః।
09018008c ఆరుహ్య జవసంపన్నాః పాదాతాః ప్రాద్రవన్భయాత్।।

భయదింద మహారథరల్లి కెలవరు కుదురెగళన్ను, కెలవరు ఆనెగళన్ను, కెలవరు రథగళన్ను ఏరి మత్తు వేగవాగి ఓడబల్లవరు పదాతిగళాగియే ఓడిహోదరు.

09018009a ద్విసాహస్రాశ్చ మాతంగా గిరిరూపాః ప్రహారిణః।
09018009c సంప్రాద్రవన్ హతే శల్యే అంకుశాంగుష్ఠచోదితాః।।

శల్యను హతనాగలు ప్రహరిసువ గిరిగళంతిద్ద ఎరడు సావిర ఆనెగళు అంకుశ-అంగుష్ఠగళింద ప్రచోదిసల్పట్టు ఓడి హోదవు.

09018010a తే రణాద్భరతశ్రేష్ఠ తావకాః ప్రాద్రవన్దిశః।
09018010c ధావంతశ్చాప్యదృశ్యంత శ్వసమానాః శరాతురాః।।

భరతశ్రేష్ఠ! రణదింద దిక్కాపాలాగి ఓడిహోగుత్తిరువ నిన్నవరల్లి బాణగళిగె హెదరి ఏదుసిరుబిడుత్తా ఓడుత్తిరువవరన్నూ కండెవు.

09018011a తాన్ప్రభగ్నాన్ద్రుతాన్దృష్ట్వా హతోత్సాహాన్పరాజితాన్।
09018011c అభ్యద్రవంత పాంచాలాః పాండవాశ్చ జయైషిణః।।

పరాజితగొండు నిరుత్సాహదింద ఓడి హోగుత్తిద్ద అవరన్ను నోడి జయవన్ను బయసిద పాంచాల-పాండవరు బెన్నట్టి హోదరు.

09018012a బాణశబ్దరవశ్చాపి సింహనాదశ్చ పుష్కలః।
09018012c శంఖశబ్దశ్చ శూరాణాం దారుణః సమపద్యత।।

బాణగళ శబ్ధ, పుష్కల సింహనాదగళు, మత్తు శూరర దారుణ శంఖశబ్ధగళు కేళిబందవు.

09018013a దృష్ట్వా తు కౌరవం సైన్యం భయత్రస్తం ప్రవిద్రుతం।
09018013c అన్యోన్యం సమభాషంత పాంచాలాః పాండవైః సహ।।

భయదింద నడుగి ఓడిహోగుత్తిరువ కౌరవ సైన్యవన్ను నోడి పాంచాల-పాండవరు ఒట్టిగే అన్యోన్యరల్లి మాతనాడికొండరు:

09018014a అద్య రాజా సత్యధృతిర్జితామిత్రో యుధిష్ఠిరః।
09018014c అద్య దుర్యోధనో హీనో దీప్తయా నృపతిశ్రియా।।

“ఇందు సత్యధృతి అమిత్ర రాజా యుధిష్ఠిరను గెద్దిద్దానె. ఇందు దుర్యోధనను ప్రదీప్త రాజశ్రీయన్ను కళెదుకొండిద్దానె.

09018015a అద్య శ్రుత్వా హతం పుత్రం ధృతరాష్ట్రో జనేశ్వరః।
09018015c నిఃసంజ్ఞః పతితో భూమౌ కిల్బిషం ప్రతిపద్యతాం।।

ఇందు జనేశ్వర ధృతరాష్ట్రను మగను హతనాదనెందు కేళి మూర్ఛితనాగి భూమియ మేలె బిద్దు చెన్నాగి రోదిసువంతాగలి!

09018016a అద్య జానాతు కౌంతేయం సమర్థం సర్వధన్వినాం।
09018016c అద్యాత్మానం చ దుర్మేధా గర్హయిష్యతి పాపకృత్।।
09018016e అద్య క్షత్తుర్వచః సత్యం స్మరతాం బ్రువతో హితం।।

సర్వధన్విగళల్లి కౌంతేయను సమర్థను ఎందు ఇందు తిళిదుకొళ్ళలి! కెట్టబుద్ధి పాపకర్మియు ఇందు తన్నన్ను తానే నిందిసికొళ్ళువంతాగలి! క్షత్త విదురన సత్య హితోక్తిగళన్ను ఇందు నెనపిసికొళ్ళలి!

09018017a అద్యప్రభృతి పార్థాంశ్చ ప్రేష్యభూత ఉపాచరన్।
09018017c విజానాతు నృపో దుఃఖం యత్ప్రాప్తం పాండునందనైః।।

ఇందినింద పార్థర సేవకనాగిద్దుకొండు నృపను పాండునందనరు అనుభవిసిద దుఃఖగళన్ను అరితుకొళ్ళలి!

09018018a అద్య కృష్ణస్య మాహాత్మ్యం జానాతు స మహీపతిః।
09018018c అద్యార్జునధనుర్ఘోషం ఘోరం జానాతు సమ్యుగే।।

ఇందు ఆ మహీపతియు కృష్ణన మహాత్మెయన్ను తిళిదుకొళ్ళలి! యుద్ధదల్లి అర్జునన ధనుర్ఘోషవు ఘోరవాదుదు ఎన్నువుదన్ను ఇందు అవను అరితుకొళ్ళలి!

09018019a అస్త్రాణాం చ బలం సర్వం బాహ్వోశ్చ బలమాహవే।
09018019c అద్య జ్ఞాస్యతి భీమస్య బలం ఘోరం మహాత్మనః।।

అస్త్రగళ బలవన్నూ, యుద్ధదల్లి బాహుగళ బలవన్నూ, భీమన ఘోర సర్వబలవన్ను ఇందు ఆ మహాత్మను తిళిదుకొళ్ళలి!

09018020a హతే దుర్యోధనే యుద్ధే శక్రేణేవాసురే మయే।
09018020c యత్కృతం భీమసేనేన దుఃశాసనవధే తదా।।
09018020e నాన్యః కర్తాస్తి లోకే తదృతే భీమం మహాబలం।।

యుద్ధదల్లి శక్రనింద మయాసురను హతనాదంతె దుర్యోధనను హతనాగలు, భీమసేనను మాడిద దుఃశాసనవధెయంతహ కృత్యవన్ను మహాబల భీమనల్లదే లోకదల్లి బేరె యారు మాడబల్లరు?

09018021a జానీతామద్య జ్యేష్ఠస్య పాండవస్య పరాక్రమం।
09018021c మద్రరాజం హతం శ్రుత్వా దేవైరపి సుదుఃస్సహం।।

దేవతెగళిగూ దుస్సహనాగిద్ద మద్రరాజను హతనాదుదన్ను కేళి ఇందు అవను జ్యేష్ఠ పాండవన పరాక్రమవేనెందు తిళిదుకొళ్ళలి!

09018022a అద్య జ్ఞాస్యతి సంగ్రామే మాద్రీపుత్రౌ మహాబలౌ।
09018022c నిహతే సౌబలే శూరే గాంధారేషు చ సర్వశః।।

ఇందిన సంగ్రామదల్లి శూర గాంధార సౌబల మత్తు ఎల్లరూ హతరాగలు మాద్రీపుత్రర మహాబలవన్ను అవను తిళిదుకొళ్ళలి!

09018023a కథం తేషాం జయో న స్యాద్యేషాం యోద్ధా ధనంజయః।
09018023c సాత్యకిర్భీమసేనశ్చ ధృష్టద్యుమ్నశ్చ పార్షతః।।
09018024a ద్రౌపద్యాస్తనయాః పంచ మాద్రీపుత్రౌ చ పాండవౌ।
09018024c శిఖండీ చ మహేష్వాసో రాజా చైవ యుధిష్ఠిరః।।

ధనంజయ, సాత్యకి, భీమసేన, పార్షత ధృష్టద్యుమ్న, ద్రౌపదియర ఐవరు మక్కళు, పాండవ మాద్రీపుత్ర, మహేష్వాస శిఖండీ మత్తు రాజా యుధష్ఠిరరు యార కడెయ యోద్ధరో అవరిగె హేగె తానె జయవు లభిసువుదిల్ల?

09018025a యేషాం చ జగతాం నాథో నాథః కృష్ణో జనార్దనః।
09018025c కథం తేషాం జయో న స్యాద్యేషాం ధర్మో వ్యపాశ్రయః।।

జగత్తిగే నాథనాగిరువ జనార్దన కృష్ణను యార నాథనో, యారు ధర్మవన్నే ఆశ్రయిసిరువరో అవరిగె జయవు హేగె సాధ్యవాగువుదిల్ల?

09018026a భీష్మం ద్రోణం చ కర్ణం చ మద్రరాజానమేవ చ।
09018026c తథాన్యాన్నృపతీన్వీరాన్ శతశోఽథ సహస్రశః।।
09018027a కోఽన్యః శక్తో రణే జేతుం ఋతే పార్థం యుధిష్ఠిరం।
09018027c యస్య నాథో హృషీకేశః సదా ధర్మయశోనిధిః।।

సదా ధర్మయశోనిధియాగిరువ హృషీకేశను యార నాథనో అంతహ పార్థ యుధిష్ఠిరన హొరతాగి బేరె యారు తానే రణదల్లి భీష్మ, ద్రోణ, కర్ణ, మద్రరాజ, మత్తు అన్య నూరారు సహస్రారు నృపతివీరరన్ను గెల్లలు శక్యరు?”

09018028a ఇత్యేవం వదమానాస్తే హర్షేణ మహతా యుతాః।
09018028c ప్రభగ్నాంస్తావకాన్రాజన్సృంజయాః పృష్ఠతోఽన్వయుః।।

రాజన్! హీగె మాతనాడికొళ్ళుత్తా, మహా హర్షదింద సృంజయరు ఓడిహోగుత్తిరువ నిన్నవరన్ను బెన్నట్టి హోదరు.

09018029a ధనంజయో రథానీకమభ్యవర్తత వీర్యవాన్।
09018029c మాద్రీపుత్రౌ చ శకునిం సాత్యకిశ్చ మహారథః।।

వీర్యవాన్ ధనంజయ, మాద్రీపుత్రరు మత్తు మహారథ సాత్యకియు శకునియ రథసేనెయన్ను ఆక్రమణిసిదరు.

09018030a తాన్ప్రేక్ష్య ద్రవతః సర్వాన్భీమసేనభయార్దితాన్।
09018030c దుర్యోధనస్తదా సూతమబ్రవీదుత్స్మయన్నివ।।

భీమసేనన భయదింద పీడితరాగి ఓడి హోగుత్తిద్ద అవరెల్లరన్నూ నోడి దుర్యోధనను సూతనిగె హేళిదను:

09018031a న మాతిక్రమతే పార్థో ధనుష్పాణిమవస్థితం।
09018031c జఘనే సర్వసైన్యానాం మమాశ్వాన్ప్రతిపాదయ।।

“ధనుష్పాణియాగి నింతిరువ నన్నన్ను పార్థను అతిక్రమిసలారదంతె నన్న కుదురెగళన్ను సర్వసేనెగళ హింభాగక్కె నడెసికొండు హోగు!

09018032a జఘనే యుధ్యమానం హి కౌంతేయో మాం ధనంజయః।
09018032c నోత్సహేతాభ్యతిక్రాంతుం వేలామివ మహోదధిః।।

హిందినింద యుద్ధమాడుత్తిరువ నన్నన్ను తీరవన్ను నోడిద మహోదధియు హేగో హాగె కౌంతేయ ధనంజయను మీరిహోగలు ఉత్సాహిసువుదిల్ల.

09018033a పశ్య సైన్యం మహత్సూత పాండవైః సమభిద్రుతం।
09018033c సైన్యరేణుం సముద్ధూతం పశ్యస్వైనం సమంతతః।।

సూత! పాండవర ఆక్రమణక్కె ఒళగాగిరువ మహా సేనెయన్ను నోడు! సైన్యగళింద మేలెద్ద ధూళు సర్వత్ర వ్యాపిసిరువుదన్ను నోడు!

09018034a సింహనాదాంశ్చ బహుశః శృణు ఘోరాన్భయానకాన్।
09018034c తస్మాద్యాహి శనైః సూత జఘనం పరిపాలయ।।

ఘోర-భయంకర సింహనాదగళనేకవు కేళిబరుత్తివె. ఆదుదరింద సూత! నిధానవాగి సేనెయ హింభాగక్కె నడెసికొండు హోగు.

09018035a మయి స్థితే చ సమరే నిరుద్ధేషు చ పాండుషు।
09018035c పునరావర్తతే తూర్ణం మామకం బలమోజసా।।

నాను సమరసన్నద్ధనాగి పాండవరన్ను విరోధిసి యుద్ధమాడలు నన్న సేనెయు తేజస్సినింద పునః బేగనే హిందిరుగి బరుత్తదె.”

09018036a తచ్ఛృత్వా తవ పుత్రస్య శూరాగ్ర్యసదృశం వచః।
09018036c సారథిర్హేమసంచన్నాన్ శనైరశ్వానచోదయత్।।

శూరాగ్రనిగె తక్కుదాద నిన్న మగన ఆ మాతన్ను కేళిద సారథియు సువర్ణభూషిత కుదురెగళన్ను మెల్లనె ప్రచోదిసిదను.

09018037a గజాశ్వరథిభిర్హీనాస్త్యక్తాత్మానః పదాతయః।
09018037c ఏకవింశతిసాహస్రాః సంయుగాయావతస్థిరే।।

ఆనె-కుదురె-రథగళింద విహీనరాగిద్ద, తమ్మ జీవితవన్నే తొరెదిద్ద, ఇప్పత్తొందు సావిర పదాతిగళు అల్లి యుద్ధమాడలు నింతిద్దరు.

09018038a నానాదేశసముద్భూతా నానారంజితవాససః।
09018038c అవస్థితాస్తదా యోధాః ప్రార్థయంతో మహద్యశః।।

నానాదేశగళల్లి హుట్టిద్ద మత్తు నానా నగరగళల్లి వాసమాడుత్తిద్ద యోధరు మహాయశస్సన్ను బయసి అల్లి యుద్ధక్కె సిద్ధరాగిద్దరు.

09018039a తేషామాపతతాం తత్ర సంహృష్టానాం పరస్పరం।
09018039c సమ్మర్దః సుమహాన్జజ్ఞే ఘోరరూపో భయానకః।।

ప్రహృష్టరాగి పరస్పరర మేలె బిద్దు మర్దిసుత్తిద్ద అవర నడువె ఘోరరూపద భయానక యుద్ధవు ప్రారంభవాయితు.

09018040a భీమసేనం తదా రాజన్ధృష్టద్యుమ్నం చ పార్షతం।
09018040c బలేన చతురంగేణ నానాదేశ్యా న్యవారయన్।।

రాజన్! ఆగ భీమసేన మత్తు పార్షత ధృష్టద్యుమ్నరు తమ్మ చతురంగ బలదింద ఆ నానాదేశద పదాతిగళన్ను తడెదరు.

09018041a భీమమేవాభ్యవర్తంత రణేఽన్యే తు పదాతయః।
09018041c ప్రక్ష్వేడ్యాస్ఫోట్య సంహృష్టా వీరలోకం యియాసవః।।

వీరలోకగళిగె హోగలు బయసి సంహృష్టరాద కెలవు పదాతిగళు భుజగళన్ను తట్టికొళ్ళుత్తా సింహనాదగైయుత్తా రణదల్లి భీమసేననన్నే ఆక్రమణిసుత్తిద్దరు.

09018042a ఆసాద్య భీమసేనం తు సంరబ్ధా యుద్ధదుర్మదాః।
09018042c ధార్తరాష్ట్రా వినేదుర్హి నాన్యాం చాకథయన్కథాం।।
09018042e పరివార్య రణే భీమం నిజఘ్నుస్తే సమంతతః।।

రోషగొండిద్ద ఆ ధార్తరాష్ట్ర యుద్ధదుర్మదరు భీమసేనన బళిహోగి సింహనాదగైయుత్తిద్దరు. అన్యరు ఏనన్నూ హేళుత్తిరలిల్ల. రణదల్లి భీమసేననన్ను సుత్తువరెదు ఎల్లకడెగళింద ప్రహరిసుత్తిద్దరు.

09018043a స వధ్యమానః సమరే పదాతిగణసంవృతః।
09018043c న చచాల రథోపస్థే మైనాక ఇవ పర్వతః।।

సమరదల్లి పదాతిగణగళింద సుత్తువరెయల్పట్టు ప్రహారక్కొళపట్టిద్ద భీమను అలుగాడదే మైనాక పర్వతదంతె రథదల్లియే కుళితిద్దను.

09018044a తే తు క్రుద్ధా మహారాజ పాండవస్య మహారథం।
09018044c నిగ్రహీతుం ప్రచక్రుర్హి యోధాంశ్చాన్యానవారయన్।।

మహారాజ! మహారథ పాండవనన్ను సెరెహిడియలు ప్రయత్నిసుత్తిద్ద యోధరు అన్యరు యారూ అల్లిగె బారదంతె తడెదరు.

09018045a అక్రుధ్యత రణే భీమస్తైస్తదా పర్యవస్థితైః।
09018045c సోఽవతీర్య రథాత్తూర్ణం పదాతిః సమవస్థితః।।

అవరింద రణదల్లి హాగె ముత్తల్పట్ట భీమసేనను అత్యంత క్రోధితనాదను. బేగనే అవను రథదింద కెళక్కిళిదు తానూ పదాతియాదను.

09018046a జాతరూపపరిచ్చన్నాం ప్రగృహ్య మహతీం గదాం।
09018046c అవధీత్తావకాన్యోధాన్దండపాణిరివాంతకః।।

సువర్ణపట్టియన్ను సుత్తిద్ద మహాగదెయన్ను కైగెత్తికొండు దండపాణి యమనంతె నిన్న కడెయ పదాతిసైనికరన్ను సంహరిసతొడగిదను.

09018047a రథాశ్వద్విపహీనాంస్తు తాన్భీమో గదయా బలీ।
09018047c ఏకవింశతిసాహస్రాన్పదాతీనవపోథయత్।।

రథ-కుదురె-ఆనెగళింద విహీనవాగిద్ద ఆ ఇప్పత్తొందు సావిర పదాతిగళన్ను బలశాలీ భీమను గదెయింద సంహరిసి కెళక్కురుళిసిదను.

09018048a హత్వా తత్పురుషానీకం భీమః సత్యపరాక్రమః।
09018048c ధృష్టద్యుమ్నం పురస్కృత్య నచిరాత్ప్రత్యదృశ్యత।।

ఆ పురుషసేనెయన్ను సంహరిసి సత్యపరాక్రమి భీమను స్వల్పవే సమయదల్లి ధృష్టద్యుమ్నన ఎదురిగె కాణిసికొండను.

09018049a పాదాతా నిహతా భూమౌ శిశ్యిరే రుధిరోక్షితాః।
09018049c సంభగ్నా ఇవ వాతేన కర్ణికారాః సుపుష్పితాః।।

భిరుగాళియింద ధ్వంసగొండ హూబిట్ట కర్ణికార వృక్షగళంతె రక్తదింద తోయ్దుహోగిద్ద పదాతిగళు హతరాగి భూమియ మేలె మలగిదరు.

09018050a నానాపుష్పస్రజోపేతా నానాకుండలధారిణః।
09018050c నానాజాత్యా హతాస్తత్ర నానాదేశసమాగతాః।।

నానా పుష్పగళ మాలెగళన్ను ధరిసిద్ద, నానా కుండలగళన్ను ధరిసిద్ద, నానా జాతియ నానా దేశగళింద బందుసేరిద్ద పదాతిగళు అల్లి హతరాదరు.

09018051a పతాకాధ్వజసంచన్నం పదాతీనాం మహద్బలం।
09018051c నికృత్తం విబభౌ తత్ర ఘోరరూపం భయానకం।।

పతాకె-ధ్వజగళింద ఆచ్ఛాదితవాగిద్ద పదాతిగళ ఆ మహా సేనెయు కత్తరిసల్పట్టు భయానక ఘోరరూపవన్ను తాళితు.

09018052a యుధిష్ఠిరపురోగాస్తు సర్వసైన్యమహారథాః।
09018052c అభ్యధావన్మహాత్మానం పుత్రం దుర్యోధనం తవ।।

యుధిష్ఠిరన నాయకత్వదల్లి సర్వసేనెగళొడనె మహారథరు నిన్న పుత్ర మహాత్మ దుర్యోధననన్ను ఆక్రమణిసిదరు.

09018053a తే సర్వే తావకాన్దృష్ట్వా మహేష్వాసాన్పరాఙ్ముఖాన్।
09018053c నాభ్యవర్తంత తే పుత్రం వేలేవ మకరాలయం।।

నిన్న కడెయ మహేష్వాసరెల్లరూ పరాఙ్ముఖరాదుదన్ను నోడి ఆక్రమణిసిద అవరన్ను నిన్న పుత్రను సాగరవన్ను తడెయువ తీరదంతె తడెదను.

09018054a తదద్భుతమపశ్యామ తవ పుత్రస్య పౌరుషం।
09018054c యదేకం సహితాః పార్థా న శేకురతివర్తితుం।।

ఆగ నిన్న మగన పౌరుషవన్ను నోడిదెవు. ఒబ్బనే ఇద్దరూ ఒట్టాగిద్ద పార్థరు అవనన్ను దాటిహోగలు శక్యరాగలిల్ల!

09018055a నాతిదూరాపయాతం తు కృతబుద్ధిం పలాయనే।
09018055c దుర్యోధనః స్వకం సైన్యమబ్రవీద్భృశవిక్షతం।।

అనతిదూరదల్లియే పలాయనద మనస్సుమాడి ఓడిహోగుత్తిద్ద బహళవాగి గాయగొండిద్ద తన్న సైన్యవన్ను ఉద్దేశిసి దుర్యోధనను ఇంతెందను:

09018056a న తం దేశం ప్రపశ్యామి పృథివ్యాం పర్వతేషు వా।
09018056c యత్ర యాతాన్న వో హన్యుః పాండవాః కిం సృతేన వః।।

“యోధరే! నీవు పృథ్వి-పర్వత ఎల్లి హోదరూ పాండవరు నిమ్మన్ను సంహరిసలాగద స్థళవన్ను నాను కాణె! హీగిరువాగ ఓడిహోగువుదేకె?

09018057a అల్పం చ బలమేతేషాం కృష్ణౌ చ భృశవిక్షతౌ।
09018057c యది సర్వేఽత్ర తిష్ఠామో ధ్రువో నో విజయో భవేత్।।

కృష్ణార్జునరిబ్బరూ బహళవాగి గాయగొండిద్దారె. అవర సేనెయూ స్వల్పవే ఉళిదిదె. ఒందువేళె నావెల్లరూ ఒట్టాగి నింతరె నిశ్చయవాగియూ నమగె విజయవాగువుదు.

09018058a విప్రయాతాంస్తు వో భిన్నాన్పాండవాః కృతకిల్బిషాన్।
09018058c అనుసృత్య హనిష్యంతి శ్రేయో నః సమరే స్థితం।।

నావు బేరె బేరెయాగి ఓడిహోదరె తమగె అప్రియవెసగిద నమ్మన్ను పాండవరు బెన్నట్టి బందు సంహరిసుత్తారె. సమరదల్లి నిల్లువుదే నమగె శ్రేయస్కరవాదుదు.

09018059a శృణుధ్వం క్షత్రియాః సర్వే యావంతః స్థ సమాగతాః।
09018059c యదా శూరం చ భీరుం చ మారయత్యంతకః సదా।।
09018059e కో ను మూఢో న యుధ్యేత పురుషః క్షత్రియబ్రువః।

ఇల్లిగె బందు సేరిరువ క్షత్రియరెల్లరూ ఇదన్ను కేళి! అంతకను సదా శూర మత్తు హేడిగళెంబ తారతమ్యవిల్లదే కొల్లుత్తానె. హీగిరువాగ క్షత్రియనెనిసికొళ్ళువ యావ మూఢ పురుషను తానే యుద్ధమాడువుదిల్ల?

09018060a శ్రేయో నో భీమసేనస్య క్రుద్ధస్య ప్రముఖే స్థితం।
09018060c సుఖః సాంగ్రామికో మృత్యుః క్షత్రధర్మేణ యుధ్యతాం।।
09018060e జిత్వేహ సుఖమాప్నోతి హతః ప్రేత్య మహత్ఫలం।

క్రుద్ధ భీమసేనన ఎదిరు నిల్లువుదే నమగె శ్రేయస్కరవాదుదు. క్షత్రధర్మదింద యుద్ధమాడువాగ దొరకువ మృత్యువు సుఖకరవాదుదు. గెద్దరె సుఖవన్ను పడెయుత్తానె. హతనాదరె నంతరద మహాఫలవన్ను పడెయుత్తానె.

09018061a న యుద్ధధర్మాచ్చ్రేయాన్వై పంథాః స్వర్గస్య కౌరవాః।
09018061c అచిరేణ జితాఽల్లోకాన్ హతో యుద్ధే సమశ్నుతే।।

కౌరవరే! స్వర్గద మార్గక్కె యుద్ధధర్మక్కింతలూ శ్రేయస్కరవాదుదిల్ల. యుద్ధదల్లి హతనాదవను అల్పకాలదల్లియే ఉత్తమ లోకగళన్ను గెల్లుత్తానె.”

09018062a శ్రుత్వా తు వచనం తస్య పూజయిత్వా చ పార్థివాః।
09018062c పునరేవాన్వవర్తంత పాండవానాతతాయినః।।

అవన ఆ మాతన్ను కేళి గౌరవిసి పార్థివరు పునః ఆతతాయి పాండవరన్ను ఎదురిసలు హిందిరుగిదరు.

09018063a తానాపతత ఏవాశు వ్యూఢానీకాః ప్రహారిణః।
09018063c ప్రత్యుద్యయుస్తదా పార్థా జయగృధ్రాః ప్రహారిణః।।

మేలేరి బరుత్తిద్ద అవరన్ను విజయేచ్ఛు-ప్రహారి పార్థరు సేనెగళన్ను వ్యూహదల్లి రచిసి ప్రతియాగి ఆక్రమణిసిదరు.

09018064a ధనంజయో రథేనాజావభ్యవర్తత వీర్యవాన్।
09018064c విశ్రుతం త్రిషు లోకేషు గాండీవం విక్షిపన్ ధనుః।।

మూరు లోకగళల్లియూ విశ్రుత గాండీవ ధనుస్సన్ను టేంకరిసుత్తా వీర్యవాన్ ధనంజయను రథదల్లి అల్లిగె ఆగమిసిదను.

09018065a మాద్రీపుత్రౌ చ శకునిం సాత్యకిశ్చ మహాబలః।
09018065c జవేనాభ్యపతన్ హృష్టా యతో వై తావకం బలం।।

మహాబల సాత్యకి మత్తు మాద్రీపుత్రరిబ్బరూ హృష్టరాగి ప్రయత్నపట్టు వేగదింద శకుని మత్తు నిన్న సేనెయన్ను ఆక్రమణిసిదరు.”

సమాప్తి

ఇతి శ్రీమహాభారతే శల్యపర్వణి హ్రదప్రవేశపర్వణి సంకులయుద్ధే అష్ఠాదశోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీమహాభారతదల్లి శల్యపర్వదల్లి హ్రదపవేశపర్వదల్లి సంకులయుద్ధ ఎన్నువ హదినెంటనే అధ్యాయవు.