ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
కర్ణ పర్వ
కర్ణవధ పర్వ
అధ్యాయ 67
సార
కృష్ణను కర్ణనన్ను అవన హిందిన అధర్మ అపరాధగళన్ను నెనపిసికొట్టు నిందిసిదుదు (1-5). అర్జుననింద కర్ణవధె (6-26). కురుసేనెయు పలాయనగైదుదు (27-37).
08067001 సంజయ ఉవాచ।
08067001a అథాబ్రవీద్వాసుదేవో రథస్థో రాధేయ దిష్ట్యా స్మరసీహ ధర్మం।
08067001c ప్రాయేణ నీచా వ్యసనేషు మగ్నా నిందంతి దైవం కుకృతం న తత్తత్।।
సంజయను హేళిదను: “ఆగ రథస్థనాద వాసుదేవను హేళిదను: “రాధేయ! అదృష్టవశాత్ ఈగ నీను ధర్మవన్ను నెనపిసికొళ్ళుత్తిరువె. కష్టదల్లి ముళుగిద నీచరు సామాన్యవాగి తావు మాడిద కెట్ట కెలసగళన్నల్లదే కేవల దైవవన్నే నిందిసుత్తారె.
08067002a యద్ద్రౌపదీం ఏకవస్త్రాం సభాయాం ఆనాయ్య త్వం చైవ సుయోధనశ్చ।
08067002c దుఃశాసనః శకునిః సౌబలశ్చ న తే కర్ణ ప్రత్యభాత్తత్ర ధర్మః।।
కర్ణ! యావాగ నీను, సుయోధన, దుఃశాసన మత్తు సౌబల శకునియరు ఎకవస్త్రళాగిద్ద ద్రౌపదియన్ను సభెగె ఎళెదు తరిసిదాగ నినగె అల్లి ధర్మద విచారవే హొళెదిరలిల్ల!
08067003a యదా సభాయాం కౌంతేయమనక్షజ్ఞం యుధిష్ఠిరం।
08067003c అక్షజ్ఞః శకునిర్జేతా తదా ధర్మః క్వ తే గతః।।
అక్షవిద్యెయన్ను తిళిదిరద కౌంతేయ యుధిష్ఠిరనన్ను సభెయల్లి అక్షజ్ఞ శకునియు గెద్దాగ నిన్న ధర్మవు ఎల్లి హోగిత్తు?
08067004a యదా రజస్వలాం కృష్ణాం దుఃశాసనవశే స్థితాం।
08067004c సభాయాం ప్రాహసః కర్ణ క్వ తే ధర్మస్తదా గతః।।
కర్ణ! దుఃశాసనన వశదల్లిద్ద రజస్వలె కృష్ణెయన్ను సభెయల్లి అపహాస్యమాడువాగ నిన్న ధర్మవు ఎల్లి హోగిత్తు?
08067005a రాజ్యలుబ్ధః పునః కర్ణ సమాహ్వయసి పాండవం।
08067005c గాంధారరాజమాశ్రిత్య క్వ తే ధర్మస్తదా గతః।।
కర్ణ! పునః పాండవనన్ను కరెయిసి గాంధారరాజనన్ను అవలంబిసి రాజ్యవన్ను కసిదుకొళ్ళువాగ నిన్న ధర్మవు ఎల్లి హోగిత్తు?”
08067006a ఏవముక్తే తు రాధేయే వాసుదేవేన పాండవం।
08067006c మన్యురభ్యావిశత్తీవ్రః స్మృత్వా తత్తద్ధనంజయం।।
కర్ణనిగె వాసుదేవను హీగె హేళుత్తిరలు అవుగళన్ను స్మరిసికొండ పాండవ ధనంజయనన్ను తీవ్రవాద కోపవు ఆవరిసితు.
08067007a తస్య క్రోధేన సర్వేభ్యః స్రోతోభ్యస్తేజసోఽర్చిషః।
08067007c ప్రాదురాసన్మహారాజ తదద్భుతమివాభవత్।।
మహారాజ! క్రోధదింద అవన రంధ్ర రంధ్రగళల్లి అగ్నియ జ్వాలెగళు హొరహొమ్మి అదొందు అద్భుతవెనిసితు.
08067008a తం సమీక్ష్య తతః కర్ణో బ్రహ్మాస్త్రేణ ధనంజయం।
08067008c అభ్యవర్షత్పునర్యత్నమాకరోద్రథసర్జనే।
అదన్ను నోడి కర్ణను బ్రహ్మాస్త్రదింద ధనంజయన మేలె బాణగళ మళెయన్ను సురిసి పునః రథవన్ను మేలెత్తువ ప్రయత్నవన్ను మాడిదను.
08067008e తదస్త్రమస్త్రేణావార్య ప్రజహారాస్య పాండవః।।
08067009a తతోఽన్యదస్త్రం కౌంతేయో దయితం జాతవేదసః।
08067009c ముమోచ కర్ణముద్దిశ్య తత్ప్రజజ్వాల వై భృశం।।
అ అస్త్రవన్ను కౌంతేయను అస్త్రదిందలే నిరసనగొళిసిదను. అనంతర పార్థను జాతవేదసనిగె ప్రియవాద ఇన్నొందు అస్త్రవన్ను కర్ణన మేలె గురియిట్టు ప్రయోగిసిదను. అదు బహళవాగి ప్రజ్వలిసుత్తిత్తు.
08067010a వారుణేన తతః కర్ణః శమయామాస పావకం।
08067010c జీమూతైశ్చ దిశః సర్వాశ్చక్రే తిమిరదుర్దినాః।।
ఆగ కర్ణను ఆ అగ్నియన్ను వారుణాస్త్రదింద శమనగొళిసిదను. మత్తు మోడగళింద ఎల్ల దిక్కుగళన్నూ తుంబిసి హగలన్నే కత్తలెయన్నాగిసిదను.
08067011a పాండవేయస్త్వసంభ్రాంతో వాయవ్యాస్త్రేణ వీర్యవాన్।
08067011c అపోవాహ తదాభ్రాణి రాధేయస్య ప్రపశ్యతః।।
వీర్యవాన్ పాండవేయను స్వల్పవూ గాబరిగొళ్ళదే వాయవ్యాస్త్రదింద రాధేయను నోడుత్తిద్దంతెయే ఆ మోడగళన్ను నిరసనగొళిసిదను.
08067012a తం హస్తికక్ష్యాప్రవరం చ బాణైః సువర్ణముక్తామణివజ్రమృష్టం।
08067012c కాలప్రయత్నోత్తమశిల్పియత్నైః కృతం సురూపం వితమస్కముచ్చైః।।
08067013a ఊర్జస్కరం తవ సైన్యస్య నిత్యం అమిత్రవిత్రాసనమీడ్యరూపం।
08067013c విఖ్యాతమాదిత్యసమస్య లోకే త్విషా సమం పావకభానుచంద్రైః।।
08067014a తతః క్షురేణాధిరథేః కిరీటీ సువర్ణపుంఖేన శితేన యత్తః।
08067014c శ్రియా జ్వలంతం ధ్వజమున్మమాథ మహారథస్యాధిరథేర్మహాత్మా।।
అనంతర కిరీటియు సువర్ణపుంఖగళుళ్ళ నిశిత క్షురదింద ప్రయత్నమాడి మహాత్మ ఆధిరథియ మహారథద మేలె హారాడుత్తిద్ద ఆనెయ హగ్గద చిహ్నెయన్ను హొందిద్ద, సువర్ణ-ముత్తు-వజ్రగళింద సమలంకృతవాగిద్ద, ఉత్తమ శిల్పిగళింద నిర్మిసల్పట్టిద్ద, సూర్యనంతె విశ్వవిఖ్యాతవాగిద్ద, నిన్న సైన్యద విజయక్కె ఆధారస్తంభవెంతిద్ద, శత్రుగళిగె భయవన్నుంటుమాడుత్తిద్ద, సర్వర స్తుతిగూ పాత్రవాగిద్ద, కాంతియల్లి సూర్యాగ్నిగళిగె సమానవాగిద్ద ధ్వజవన్ను ప్రహరిసి కెడవిదను.
08067015a యశశ్చ ధర్మశ్చ జయశ్చ మారిష ప్రియాణి సర్వాణి చ తేన కేతునా।
08067015c తదా కురూణాం హృదయాని చాపతన్ బభూవ హాహేతి చ నిస్వనో మహాన్।।
మారిష! ఆ ధ్వజద జొతెయల్లియే కౌరవర యశస్సు, ధర్మ, జయ, మత్తు సర్వర సంతోషవూ, హాగెయే కురుగళ హృదయవూ కెళగె బిద్దితు! నిట్టుసిరిన మహా హాహాకారవుంటాయితు.
08067016a అథ త్వరన్కర్ణవధాయ పాండవో మహేంద్రవజ్రానలదండసంనిభం।
08067016c ఆదత్త పార్థోఽంజలికం నిషంగాత్ సహస్రరశ్మేరివ రశ్మిముత్తమం।
కర్ణన వధెయన్ను త్వరెగొళిసలు కూడలే పాండవ పార్థను మహేంద్రన వజ్ర, అగ్నిదండ మత్తు సూర్యన శ్రేష్ఠ కిరణగళిగె సమనాద అంజలికవన్ను కైగెత్తికొండను.
08067017a మర్మచ్ఛిదం శోణితమాంసదిగ్ధం వైశ్వానరార్కప్రతిమం మహార్హం।
08067017c నరాశ్వనాగాసుహరం త్ర్యరత్నిం షడ్వాజమంజోగతిముగ్రవేగం।।
08067018a సహస్రనేత్రాశనితుల్యతేజసం సమానక్రవ్యాదమివాతిదుఃసహం।
08067018c పినాకనారాయణచక్రసంనిభం భయంకరం ప్రాణభృతాం వినాశనం।।
08067019a యుక్త్వా మహాస్త్రేణ పరేణ మంత్రవిద్ వికృష్య గాండీవమువాచ సస్వనం।
మర్మగళన్ను కత్తరిసువ, రక్తమాంసగళింద లేపితవాగిద్ద, సూర్యాగ్నిసదృశవాగిద్ద, బహుమూల్యవాగిద్ద, నర-అశ్వ-గజగళన్ను సంహరిసబల్ల, మూరుమొళ ఉద్దద, ఆరు రెక్కెగళుళ్ళ, ఉగ్రవేగద, సహస్రనేత్రన వజ్రాయుధక్కె సమాన తేజస్సుళ్ళ, బాయితెరెద అంతకనంతె సహిసలసాధ్యవాద, శివన పినాకక్కూ, నారాయణన చక్రక్కూ సమనాగిద్ద, భయంకరవాగిద్ద, ప్రాణభృతర వినాశకారియాగిద్ద, ఆ బాణవన్ను మహాస్త్రదింద అభిమంత్రిసి గాండీవక్కె హూడి టేంకారదొందిగె కూగి హేళిదను:
08067019c అయం మహాస్త్రోఽప్రతిమో ధృతః శరః శరీరభిచ్చాసుహరశ్చ దుర్హృదః।।
08067020a తపోఽస్తి తప్తం గురవశ్చ తోషితా మయా యదిష్టం సుహృదాం తథా శ్రుతం।
08067020c అనేన సత్యేన నిహంత్వయం శరః సుదంశితః కర్ణమరిం మమాజితః।।
“నాను తపస్సన్ను తపిసిద్దరె, గురుగళన్ను తృప్తిగొళిసిద్దరె, యజ్ఞయాగాదిగళన్ను మాడిద్దరె, సుహృదయరన్ను కేళిద్దిద్దరె, ఈ సత్యగళింద సువిహితవాగి సంధానగొండిరువ, శత్రుగళ శరీరవన్నూ ప్రాణవన్నూ హరణమాడబల్ల ఈ అప్రతిమ, ధృత, మహాస్త్రదింద అభిమంత్రిత ఈ శరవు నన్న ప్రబలశత్రు కర్ణనన్ను సంహరిసలి!”
08067021a ఇత్యూచివాంస్తం స ముమోచ బాణం ధనంజయః కర్ణవధాయ ఘోరం।
08067021c కృత్యామథర్వాంగిరసీమివోగ్రాం దీప్తామసహ్యాం యుధి మృత్యునాపి।।
హీగె హేళి ధనంజయను కర్ణన వధెగెందు అథర్వాంగీరస మంత్రదింద మాడిద కృత్యవు హేగె ఉగ్రవూ, ప్రదీప్తవూ, మృత్యువిగూ యుద్ధద్దల్లి ఎదురిసలసాధ్యవాగిరుత్తదెయో హాగిద్ద ఆ ఘోర బాణవన్ను ప్రయోగిసిదను.
08067022a బ్రువన్కిరీటీ తమతిప్రహృష్టో అయం శరో మే విజయావహోఽస్తు।
08067022c జిఘాంసురర్కేందుసమప్రభావః కర్ణం సమాప్తిం నయతాం యమాయ।।
అదరింద పరమ హృష్టనాద కిరీటియు పునః హేళిదను: “ఈ శరవు ననగె విజయదాయకవాగలి! చంద్రాదిత్యర ప్రభెగె సమానవాగిరువ ఇదు కర్ణనన్ను సంహరిసి, సమాప్తిగొళిసి, యమనల్లిగె కళుహిసలి!”
08067023a తేనేషువర్యేణ కిరీటమాలీ ప్రహృష్టరూపో విజయావహేన।
08067023c జిఘాంసురర్కేందుసమప్రభేణ చక్రే విషక్తం రిపుమాతతాయీ।।
యుద్ధదల్లి విజయవన్ను తరబల్ల ఆ శ్రేష్ఠబాణదింద ప్రహృష్టనాగి కాణుత్తిద్ద కిరీటమాలియు తన్న రిపు ఆతయాయియన్ను సంహరిసలు చంద్రాదిత్యసమ ప్రభెయుళ్ళ ఆ శరవన్ను ప్రయోగిసిదను.
08067024a తదుద్యతాదిత్యసమానవర్చసం శరన్నభోమధ్యగభాస్కరోపమం।
08067024c వరాంగముర్వ్యాం అపతచ్చమూపతేర్ దివాకరోఽస్తాదివ రక్తమండలః।।
ఉదయిసువ సూర్యన సమాన వర్చస్సుళ్ళ మత్తు నభోమధ్యదల్లిద్ద భాస్కరనంతిరువ ఆ బాణవు కెంపాద అస్తాచలదింద దివాకరను కెళగె బీళుత్తిరువనో ఎంబంతె కర్ణన శిరస్సన్ను సేనెయ అగ్రభాగదల్లి కెడవితు.
08067025a తదస్య దేహీ సతతం సుఖోదితం స్వరూపమత్యర్థముదారకర్మణః।
08067025c పరేణ కృచ్చ్రేణ శరీరమాత్యజద్ గృహం మహర్ద్ధీవ ససంగమీశ్వరః।।
ఉదారకర్మి కర్ణన శిరస్సు ఐశ్వర్యవంతను సంపత్తినింద మత్తు ప్రియజనరింద తుంబిరువ మనెయన్ను బహళ కష్టదింద బిట్టుహోగువంతె బహళ కష్టదింద ఆ ఈశ్వరన సతతవూ సుఖవన్నే అనుభవిసిద్ద ఆ అత్యంత సుందర దేహసంగవన్ను తొరెదు హోయితు.
08067026a శరైర్విభుగ్నం వ్యసు తద్వివర్మణః పపాత కర్ణస్య శరీరముచ్చ్రితం।
08067026c స్రవద్వ్రణం గైరికతోయవిస్రవం గిరేర్యథా వజ్రహతం శిరస్తథా।।
వజ్రదింద హతవాద గిరియంతె శరదింద శిరవు కత్తరిసల్పడలు ప్రాణవన్ను తొరెద కర్ణన ఎత్తర శరీరవు గైరికాది ధాతుగళింద కూడిద కెంపునీరన్ను సురిసువ పర్వతదంతె రక్తవన్ను సురిసుత్తా భూమియ మేలె బిద్దితు.
08067027a దేహాత్తు కర్ణస్య నిపాతితస్య తేజో దీప్తం ఖం విగాహ్యాచిరేణ।
08067027c తదద్భుతం సర్వమనుష్యయోధాః పశ్యంతి రాజన్నిహతే స్మ కర్ణే।।
కర్ణన దేహవు కెళగె బీళుత్తలే అవన దేహదింద బెళగుత్తిరువ తేజస్సొందు హొరహొరటు ఆకాశదల్లి సూర్యమండలదల్లి లీనవాయితు. రాజన్! కర్ణను హతనాదాగ నడెద ఆ అద్భుతవన్ను సర్వ మనుష్యయోధరూ నోడిదరు.
08067028a తం సోమకాః ప్రేక్ష్య హతం శయానం ప్రీతా నాదం సహ సైన్యైరకుర్వన్।
08067028c తూర్యాణి చాజఘ్నురతీవ హృష్టా వాసాంసి చైవాదుధువుర్భుజాంశ్చ।
08067028e బలాన్వితాశ్చాప్యపరే హ్యనృత్యన్న్ అన్యోన్యమాశ్లిష్య నదంత ఊచుః।।
హతనాగి మలగిరువ అవనన్ను నోడి ప్రీతరాద సోమకరు సేనెగళొందిగె నినాదిసిదరు. అతీవ హృష్టరాగి తూర్యగళన్ను మొళగిసిదరు మత్తు భుజగళన్ను మేలెత్తి ఉత్తరీయగళన్ను హారిసిదరు. ఇతర బలాన్వితరు అన్యోన్యరన్ను ఆలంగిసి, కుణిదాడి, గర్జిసుత్తా ఒబ్బరిగొబ్బరు హీగె మాతనాడికొండరు:
08067029a దృష్ట్వా తు కర్ణం భువి నిష్టనంతం హతం రథాత్సాయకేనావభిన్నం।
08067029c మహానిలేనాగ్నిమివాపవిద్ధం యజ్ఞావసానే శయనే నిశాంతే।।
“సాయకదింద కత్తరిసల్పట్టు రథదింద కెళక్కె బిద్దిరువ అవను చండమారుతదింద భగ్నవాగి కెళగె బిద్ద పర్వత శిఖరదంతెయూ, యజ్ఞావసానద అగ్నియంతెయూ, ముళుగిరువ సూర్యనంతెయూ కాణుత్తిద్దానె!
08067030a శరైరాచితసర్వాంగః శోణితౌఘపరిప్లుతః।
08067030c విభాతి దేహః కర్ణస్య స్వరశ్మిభిరివాంశుమాన్।।
సర్వాంగగళల్లియూ శరగళింద చుచ్చల్పట్టు సురియుత్తిరువ రక్తదింద లేపితనాగిరువ కర్ణన దేహవు తన్నదే రశ్మిగళింద బెళగువ సూర్యనంతె బెళగుత్తిదె!
08067031a ప్రతాప్య సేనామామిత్రీం దీప్తైః శరగభస్తిభిః।
08067031c బలినార్జునకాలేన నీతోఽస్తం కర్ణభాస్కరః।।
ఉరియుత్తిరువ శరగళెంబ కిరణగళింద సేనెగళన్ను తీవ్రవాగి ఉరిసి బలశాలి అర్జుననెంబ సమయదింద కర్ణనెంబ భాస్కరను అస్తగొండిద్దానె!
08067032a అస్తం గచ్చన్యథాదిత్యః ప్రభామాదాయ గచ్చతి।
08067032c ఏవం జీవితమాదాయ కర్ణస్యేషుర్జగామ హ।।
అస్తనాగుత్తిరువ సూర్యను హేగె తన్న ప్రభెగళన్నూ తెగెదుకొండు హోగుత్తానో హాగె ఈ శరవు కర్ణన జీవవన్నూ తెగెదుకొండు హోయితు!
08067033a అపరాహ్ణే పరాహ్ణస్య సూతపుత్రస్య మారిష।
08067033c చిన్నమంజలికేనాజౌ సోత్సేధమపతచ్చిరః।।
మారిష! సూతపుత్రన మరణవు దివసద కడెయ భాగదల్లాయితు. అంజలిక బాణదింద కత్తరిసల్పట్టు శిరస్సు దేహదింద కెళగె బిద్దితు.
08067034a ఉపర్యుపరి సైన్యానాం తస్య శత్రోస్తదంజసా।
08067034c శిరః కర్ణస్య సోత్సేధమిషుః సోఽపాహరద్ద్రుతం।।
అదు సేనెయ మేల్భాగదల్లియే హోగుత్తా ఎత్తరవాద శిరస్సన్ను బహళ బేగ అపహరిసిబిట్టితు!””
08067035 సంజయ ఉవాచ।
08067035a కర్ణం తు శూరం పతితం పృథివ్యాం శరాచితం శోణితదిగ్ధగాత్రం।
08067035c దృష్ట్వా శయానం భువి మద్రరాజశ్ చిన్నధ్వజేనాపయయౌ రథేన।।
సంజయను హేళిదను: “బాణగళింద చుచ్చల్పట్టు రక్తదింద తోయ్దుహోగి భూమియ మేలె బిద్దిద్ద శూర కర్ణనన్ను నోడి మద్రరాజను ధ్వజవిహీన రథదింద హొరబందు హొరటు హోదను.
08067036a కర్ణే హతే కురవః ప్రాద్రవంత భయార్దితా గాఢవిద్ధాశ్చ సంఖ్యే।
08067036c అవేక్షమాణా ముహురర్జునస్య ధ్వజం మహాంతం వపుషా జ్వలంతం।।
కర్ణను హతనాగలు బాణగళింద గాఢవాగి గాయగొండిద్ద కౌరవ సేనెయు రణదల్లి తేజస్సినింద బెళగుత్తిద్ద అర్జునన మహాధ్వజవన్ను తిరుగి తిరుగి నోడుత్తా పలాయనమాడితు.
08067037a సహస్రనేత్రప్రతిమానకర్మణః సహస్రపత్రప్రతిమాననం శుభం।
08067037c సహస్రరశ్మిర్దినసంక్షయే యథా తథాపతత్తస్య శిరో వసుంధరాం।।
సహస్రనేత్రన కర్మగళిగె సమాన కర్మగళన్ను మాడిద్ద కర్ణన సహస్రదళ కమలక్కె సమాన శుభ ముఖవు దినవు కళెదాగ ముళుగువ సహస్రరశ్మి సూర్యను పశ్చిమ పర్వతదల్లి బీళువంతె భూమియ మేలె బిద్దితు.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీ మహాభారతే కర్ణపర్వణి కర్ణవధే సప్తషష్ఠితమోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీ మహాభారతదల్లి కర్ణపర్వదల్లి కర్ణవధ ఎన్నువ అరవత్తేళనే అధ్యాయవు.