प्रवेश
।। ओं ओं नमो नारायणाय।। श्री वेदव्यासाय नमः ।।
श्री कृष्णद्वैपायन वेदव्यास विरचित
श्री महाभारत
कर्ण पर्व
कर्णवध पर्व
अध्याय 59
सार
अर्जुन-भीमसेनर धाळियिंद पीडितगॊंड कौरव सेनॆयन्नु नोडि कर्णनु पुनः पांचालरन्नु आक्रमणिसिदुदु (1-45).
08059001 संजय उवाच।
08059001a तं तु यांतं महावेगैरश्वैः कपिवरध्वजं।
08059001c युद्धायाभ्यद्रवन्वीराः कुरूणां नवती रथाः।
08059001e परिवव्रुर्नरव्याघ्रा नरव्याघ्रं रणेऽर्जुनं।।
संजयनु हेळिदनु: “महावेगद अश्वगळॊडनॆ बरुत्तिद्द आ कपिवरध्वजनन्नु तॊंभत्तु वीर कुरुगळु युद्धमाडुत्ता अक्रमणिसिदरु. रणदल्लि आ नरव्याघ्ररु नरव्याघ्र अर्जुननन्नु सुत्तुवरॆदरु.
08059002a कृष्णः श्वेतान्महावेगानश्वान्कनकभूषणान्।
08059002c मुक्ताजालप्रतिच्चन्नान् प्रैषीत्कर्णरथं प्रति।।
कृष्णनु महावेगयुक्तवाद कनकभूषणगळिंद अलंकृतवाद, मुत्तिन बलॆगळिंद आच्छादितगॊंदिद्द श्वेत कुदुरॆगळन्नु कर्णन रथद कडॆ कॊंडॊय्दनु.
08059003a ततः कर्णरथं यांतमरीन् घ्नंतं धनंजयं।
08059003c बाणवर्षैरभिघ्नंतः संशप्तकरथा ययुः।।
आग शत्रुगळन्नु संहरिसुत्ता कर्णन रथद कडॆ होगुत्तिद्द धनंजयनन्नु संशप्तक रथयोधरु बाणवृष्टिगळन्नु सुरिसुत्ता आक्रमणिसिदरु.
08059004a त्वरमाणांस्तु तान्सर्वान्ससूतेष्वसनध्वजान्।
08059004c जघान नवतिं वीरानर्जुनो निशितैः शरैः।।
अर्जुननादरो निशित शरगळिंद आ तॊंभत्तु मंदि वीररॆल्लरन्नू सारथि-धनुस्सु-ध्वजगळॊंदिगॆ संहरिसिदनु.
08059005a तेऽपतंत हता बाणैर्नानारूपैः किरीटिना।
08059005c सविमाना यथा सिद्धाः स्वर्गात्पुण्यक्षये तथा।।
किरीटिय नानारूपगळ बाणगळिंद हतराद अवरु पुण्यवु क्षयवागि सिद्धरु विमानगळॊंदिगॆ स्वर्गदिंद हेगो हागॆ कॆळगुरुळिदरु.
08059006a ततः सरथनागाश्वाः कुरवः कुरुसत्तम।
08059006c निर्भया भरतश्रेष्ठमभ्यवर्तंत फल्गुनं।।
कुरुसत्तम! आग कुरुगळु रथ-आनॆ-अश्वगळॊडनॆ निर्भयरागि भरतश्रेष्ठ फल्गुननन्नु आक्रमणिसिदरु.
08059007a तदायस्तममुक्तास्त्रमुदीर्णवरवारणं।
08059007c पुत्राणां ते महत्सैन्यं समरौत्सीद्धनंजयः।।
आग धनंजयनु अस्त्रवन्नु प्रयोगिसि आ श्रेष्ठ आनॆगळिंद कूडिद्द निन्न पुत्रर महासेनॆयन्नु समरदल्लि संहरिसिदनु.
08059008a शक्त्यृष्टितोमरप्रासैर्गदानिस्त्रिंशसायकैः।
08059008c प्राच्चादयन्महेष्वासाः कुरवः कुरुनंदनं।।
महेष्वास कुरुगळु कुरुनंदननन्नु शक्ति-ऋष्टि-तोमर-प्रास-गदॆ-खड्ग-सायकगळिंद मुच्चिबिट्टरु.
08059009a तां कुरूणां प्रविततां शस्त्रवृष्टिं समुद्यतां।
08059009c व्यधमत्पांडवो बाणैस्तमः सूर्य इवांशुभिः।।
सूर्यनु किरणगळिंद कत्तलॆयन्नु हेगो हागॆ पांडवनु ऎल्लकडॆगळिंद बीळुत्तिद्द कुरुगळ आ शरवृष्टियन्नु बाणगळिंद नाशगॊळिसिदनु.
08059010a ततो म्लेच्छाः स्थितैर्मत्तैस्त्रयोदशशतैर्गजैः।
08059010c पार्श्वतोऽभ्यहनन्पार्थं तव पुत्रस्य शासनात्।
आग निन्न मगन शासनदंतॆ म्लेच्छरु हदिनूरु नूरु आनॆगळॊडनॆ पार्थनन्नु ऎरडू कडॆगळिंद आक्रमणिसतॊडगिदरु.
08059011a कर्णिनालीकनाराचैस्तोमरैः प्रासशक्तिभिः।
08059011c कंपनैर्भिंडिपालैश्च रथस्थं पार्थमार्दयन्।।
अवरु कर्णि-नालीक-नाराच-तोमर-प्रास-शक्ति-कंपन-भिंडिपालगळिंद रथस्थनागिद्द पार्थनन्नु प्रहरिसिदरु.
08059012a तामस्त्रवृष्टिं प्रहितां द्विपस्थैर्यवनैः स्मयन्।
08059012c चिच्छेद निशितैर्भल्लैरर्धचंद्रैश्च फल्गुनः।।
आनॆगळ सवारिमाडिद्द यवनरिंद प्रयोगिसल्पट्ट आ अस्त्रवृष्टियन्नु फल्गुननु नगुत्ता निशित अर्धचंद्र भल्लगळिंद कत्तरिसिदनु.
08059013a अथ तान्द्विरदान्सर्वान्नानालिंगैर्महाशरैः।
08059013c सपताकान्सहारोहान्गिरीन्वज्रैरिवाभिनत्।।
आग अर्जुननु आ आनॆगळॆल्लवन्नू पताकॆ-आरोहिगळॊंदिगॆ वज्रदिंद गिरिगळन्नु हेगो हागॆ नाना चिह्नॆय महाशरगळिंद हॊडॆदु कॆळगुरुळिसिदनु.
08059014a ते हेमपुंखैरिषुभिराचिता हेममालिनः।
08059014c हताः पेतुर्महानागाः साग्निज्वाला इवाद्रयः।।
हेममालॆगळन्नु धरिसिद्द आ महा आनॆगळु हेमपुंखगळिद्द बाणगळिंद हॊडॆयल्पट्टु हतरागि अग्निज्वालॆयिंद कूडिद पर्वतगळंतॆ कॆळक्कॆ बिद्दवु.
08059015a ततो गांडीवनिर्घोषो महानासीद्विशां पते।
08059015c स्तनतां कूजतां चैव मनुष्यगजवाजिनां।।
विशांपते! आग गांडीव निर्घोषवू, मनुष्य-आनॆ-कुदुरॆगळ आर्तनादगळू, चीत्कारगळू जोरागि केळिबंदवु.
08059016a कुंजराश्च हता राजन्प्राद्रवंस्ते समंततः।
08059016c अश्वाश्च पर्यधावंत हतारोहा दिशो दश।।
राजन्! हतगॊंड आनॆगळु मत्तु आरोहिगळु हतराद कुदुरॆगळु हत्तू दिक्कुगळल्लि ओडतॊडगिदवु.
08059017a रथा हीना महाराज रथिभिर्वाजिभिस्तथा।
08059017c गंदर्वनगराकारा दृश्यंते स्म सहस्रशः।।
महाराज! रथिगळिंदलू कुदुरॆगळिंदलू विहीनवागिद्द गंधर्वनगराकारद सहस्रारु रथगळु अल्लि काणुत्तिद्दवु.
08059018a अश्वारोहा महाराज धावमानास्ततस्ततः।
08059018c तत्र तत्रैव दृश्यंते पतिताः पार्थसायकैः।।
महाराज! अश्वारोहिगळु अल्लिंदल्लिगॆ ओडुत्तिरुवाग पार्थन सायकगळिंद हॊडॆयल्पट्टु अल्लल्लिये बीळुत्तिरुवुदन्नु नावु नोडिदॆवु.
08059019a तस्मिन् क्षणे पांडवस्य बाह्वोर्बलमदृश्यत।
08059019c यत्सादिनो वारणांश्च रथांश्चैकोऽजयद्युधि।।
आ क्षणदल्लि – अश्वारोहिगळन्नू, आनॆगळन्नू, रथगळन्नू युद्धदल्लि एकाकियागि सोलिसिद - पांडवन बाहुगळ बलवु कंडुबंदितु.
08059020a ततस्त्र्यंगेण महता बलेन भरतर्षभ।
08059020c दृष्ट्वा परिवृतं राजन्भीमसेनः किरीटिनं।।
08059021a हतावशेषानुत्सृज्य त्वदीयान्कति चिद्रथान्।
08059021c जवेनाभ्यद्रवद्राजन्धनंजयरथं प्रति।।
भरतर्षभ! राजन्! गजाश्वसैनिकर महा अंग सेनॆयिंद परिवृतनाद किरीटियन्नु नोडि भीमसेननु अळिदुळिदिद्द निन्नवर कॆलवु रथगळन्नु बिट्टु वेगदिंद धनंजयन रथद कडॆ धाविसिदनु.
08059022a ततस्तत्प्राद्रवत्सैन्यं हतभूयिष्ठमातुरं।
08059022c दृष्ट्वा यदर्जुनं भीमो जगाम भ्रातरं प्रति।।
अर्जुननन्नु आक्रमणिसिद्द सेनॆयल्लि अळिदुळिदवरु आतुरगॊंडु ओडि होदुदन्नु नोडि भीमनु तम्मन बळि धाविसिदनु.
08059023a हतावशिष्टांस्तुरगानर्जुनेन महाजवान्।
08059023c भीमो व्यधमदभ्रांतो गदापाणिर्महाहवे।।
महाहवदल्लि अर्जुननिंद अळिदुळिद कुदुरॆगळन्नु गदापाणि भीमनु भ्रांतिगॊळ्ळदे संहरिसिदनु.
08059024a कालरात्रिमिवात्युग्रां नरनागाश्वभोजनां।
08059024c प्राकाराट्टपुरद्वारदारणीमतिदारुणां।।
08059025a ततो गदां नृनागाश्वेष्वाशु भीमो व्यवासृजत्।
08059025c सा जघान बहूनश्वानश्वारोहांश्च मारिष।।
मारिष! कालरात्रियंतॆ उग्रवागिद्द, मनुष्य-आनॆ-कुदुरॆगळे भोजनवागिद्द, प्राकारगळन्नू, उप्परिगॆ मनॆगळन्नू, पुरद्वारगळन्नू भेदिसलु समर्थवाद दारुण गदॆयन्नु भीमनु मनुष्य-आनॆ-कुदुरॆगळ मेलॆ प्रयोगिसलु अदु अनेक कुदुरॆगळन्नू अश्वारोहिगळन्नू संहरिसितु.
08059026a कांस्यायसतनुत्रांस्तान्नरानश्वांश्च पांडवः।
08059026c पोथयामास गदया सशब्दं तेऽपतन् हताः।।
पांडव भीमसेननु कब्बिणदिंद माडल्पट्ट कवचगळिद्द पदातिगळन्नू मत्तु कुदुरॆगळन्नू गदॆयिंद सदॆबडियलु अवुगळु आर्तनादगैयुत्ता हतगॊंडु कॆळक्कुरुळिदवु.
08059027a हत्वा तु तद्गजानीकं भीमसेनो महाबलः।
08059027c पुनः स्वरथमास्थाय पृष्ठतोऽर्जुनमन्वगात्।।
आ गजसेनॆयन्नु संहरिसि महाबल भीमसेननु पुनः तन्न रथदल्लि कुळितु अर्जुनन हिंदॆ होदनु.
08059028a हतं पराङ्मुखप्रायं निरुत्साहं परं बलं।
08059028c व्यालंबत महाराज प्रायशः शस्त्रवेष्टितं।।
महाराज! शस्त्रगळिंद प्रहरिसल्पट्ट निन्न सेनॆयु प्रायशः निरुत्साहगॊंडु जडवागि पराङ्मुखवागुत्तित्तु.
08059029a विलंबमानं तत्सैन्यमप्रगल्भमवस्थितं।
08059029c दृष्ट्वा प्राच्छादयद्बाणैरर्जुनः प्राणतापनैः।।
जडवागि उद्योगशून्यवागिद्द आ सेनॆयन्नु नोडि अर्जुननु प्राणगळन्नु सुडुव बाणगळिंद मुच्चिबिट्टनु.
08059030a ततः कुरूणामभवदार्तनादो महामृधे।
08059030c रथाश्वनागासुहरैर्वध्यतामर्जुनेषुभिः।।
आग महारणदल्लि अर्जुनन बाणगळिंद वधिसल्पडुत्तिद्द कुरुगळ रथ-कुदुरॆ-आनॆगळल्लि आर्तनादवुंटायितु.
08059031a हाहाकृतं भृशं तस्थौ लीयमानं परस्परं।
08059031c अलातचक्रवत्सैन्यं तदाभ्रमत तावकं।।
तुंबा हाहाकार माडुत्ता परस्पररन्नु आलंगिसिकॊंडु निन्न आ सेनॆयु निंतित्तु मत्तु चक्रदंतॆ सुत्तलू तिरुगुत्तित्तु.
08059032a आदीप्तं तव तत्सैन्यं शरैश्चिन्नतनुच्चदं।
08059032c आसीत्स्वशोणितक्लिन्नं फुल्लाशोकवनं यथा।।
बाणगळिंद छिन्नवाद कवचगळिंद निन्न आ सेनॆयु हत्तिकॊंडु उरियुत्तिरुवंतॆ मत्तु तम्मदे रक्तदिंद तोय्दु होगि हूबिट्ट अशोक वनदंतॆ काणुत्तित्तु.
08059033a तद्दृष्ट्वा कुरवस्तत्र विक्रांतं सव्यसाचिनः।
08059033c निराशाः समपद्यंत सर्वे कर्णस्य जीविते।।
अल्लि सव्यसाचिय आ विक्रमवन्नु नोडि कुरुगळु ऎल्लरू कर्णनु जीविसिरुव विषयदल्लि निराशॆगॊंडरु.
08059034a अविषह्यं तु पार्थस्य शरसंपातमाहवे।
08059034c मत्वा न्यवर्तन्कुरवो जिता गांडीवधन्वना।।
पार्थन शरसंघातवन्नु सहिसलसाध्यवॆंदु तिळिदु गांडीवधन्वियिंद पराजितराद कुरुगळु हिम्मॆट्टिदरु.
08059035a ते हित्वा समरे पार्थं वध्यमानाश्च सायकैः।
08059035c प्रदुद्रुवुर्दिशो भीताश्चुक्रुशुश्चापि सूतजं।।
अवरु सायकगळिंद वधिसुत्तिद्द पार्थनन्नु समरदल्लि बिट्टु भीतरागि सूतजनन्नु कूगि करॆयुत्ता दिक्कापालागि ओडि होदरु.
08059036a अभ्यद्रवत तान्पार्थः किरं शरशतान्बहून्।
08059036c हर्षयन्पांडवान्योधान्भीमसेनपुरोगमान्।।
पार्थनु अनेक नूरु बाणगळन्नु ऎरचुत्ता अवरन्नु आक्रमणिसि भीमसेनने मॊदलाद पांडव योधरन्नु हर्षगॊळिसिदनु.
08059037a पुत्रास्तु ते महाराज जग्मुः कर्णरथं प्रति।
08059037c अगाधे मज्जतां तेषां द्वीपः कर्णोऽभवत्तदा।।
महाराज! निन्न पुत्ररादरो कर्णन रथद कडॆ होदरु. अगाध सागरदल्लि मुळुगुत्तिद्द अवरिगॆ कर्णनु द्वीपप्रायनागिद्दनु.
08059038a कुरवो हि महाराज निर्विषाः पन्नगा इव।
08059038c कर्णमेवोपलीयंत भयाद्गांडीवधन्वनः।।
महाराज! गांडिवधन्विय भयदिंद विषरहित सर्पगळंतॆ कुरुगळु कर्णनन्ने आश्रयिसि निंतिद्दरु.
08059039a यथा सर्वाणि भूतानि मृत्योर्भीतानि भारत।
08059039c धर्ममेवोपलीयंते कर्मवंति हि यानि च।।
08059040a तथा कर्णं महेष्वासं पुत्रास्तव नराधिप।
08059040c उपालीयंत संत्रासात्पांडवस्य महात्मनः।।
भारत! नराधिप! सर्वभूतगळू मृत्युविन भयदिंद धर्मवन्ने अवलंबिसि कर्मगळन्नु माडुवंतॆ निन्न पुत्ररु महात्म पांडवनिगॆ हॆदरि महेष्वास कर्णनन्ने अवलंबिसिद्दरु.
08059041a तां शोणितपरिक्लिन्नान्विषमस्थां शरातुरान्।
08059041c मा भैष्टेत्यब्रवीत्कर्णो ह्यभितो मामितेति च।।
रक्तदिंद तोय्दुहोगिद्द शरगळ भयदिंद नडुगुत्तिद्द अवरन्नु कर्णनु “हॆदरबेडिरि! नन्न बळि बन्नि!” ऎंदु कूगि करॆयुत्तिद्दनु.
08059042a संभग्नं हि बलं दृष्ट्वा बलात्पार्थेन तावकं।
08059042c धनुर्विस्फारयन्कर्णस्तस्थौ शत्रुजिघांसया।
08059042e पांचालान्पुनराधावत्पश्यतः सव्यसाचिनः।।
पार्थनिंद निन्न सेनॆयु भग्नवादुदन्नु नोडि कर्णनु शत्रुगळन्नु संहरिसलु बयसि धनुस्सन्नु टेंकरिसि सव्यसाचियु नोडुत्तिद्दंतॆये पुनः पांचालरन्नु आक्रमणिसिदनु.
08059043a ततः क्षणेन क्षितिपाः क्षतजप्रतिमेक्षणाः।
08059043c कर्णं ववर्षुर्बाणौघैर्यथा मेघा महीधरं।।
आग क्षणदल्लिये गायगॊंड पांचाल राजरु मेघगळु पर्वतद मेलॆ हेगो हागॆ कर्णन मेलॆ बाणगळन्नु सुरिसिदरु.
08059044a ततः शरसहस्राणि कर्णमुक्तानि मारिष।
08059044c व्ययोजयंत पांचालान्प्राणैः प्राणभृतां वर।।
मारिष! प्राणभृतरल्लि श्रेष्ठ! आग कर्णनिंद हॊरट सहस्रारु बाणगळु पांचालरिंद प्राणगळन्नु प्रत्येकिसिदवु.
08059045a ततो रणो महानासीत्पांचालानां विशां पते।
08059045c वध्यतां सूतपुत्रेण मित्रार्थेऽमित्रघातिनां।।
विशांपते! आग मित्रनिगागि शत्रुघाति पांचालरन्नु वधिसुत्तिद्द सूतपुत्रनिंदागि रणदल्लि महा हाहाकारवुंटायितु.”
समाप्ति
इति श्री महाभारते कर्णपर्वणि संकुलयुद्धे एकोनषष्ठितमोऽध्यायः।।
इदु श्री महाभारतदल्लि कर्णपर्वदल्लि संकुलयुद्ध ऎन्नुव ऐवत्तॊंभत्तने अध्यायवु.