પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
કર્ણ પર્વ
કર્ણવધ પર્વ
અધ્યાય 44
સાર
યુદ્ધવુ મુંદુવરॆદુદુ (1-16). કર્ણ-શિખંડિયર યુદ્ધ; શિખંડિય પરાજય (17-24). દુઃશાસન-ધૃષ્ટદ્યુમ્નર યુદ્ધ (25-33). વૃષસેન-નકુલર યુદ્ધ (34-39). નકુલનુ ઉલૂકનન્નુ પરાજયગॊળિસિદુદુ (40-41). સાત્યકિ-શકુનિયર યુદ્ધ; શકુનિય પરાજય (42-47). ભીમસેનનુ દુર્યોધનનન્નુ પરાજયગॊળિસિદુદુ (48-49). કૃપ-યુધામન્યુ મત્તુ કૃતવર્મ-ઉત્તમૌજસર યુદ્ધ (50-55).
08044001 ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ।
08044001a નિવૃત્તે ભીમસેને ચ પાંડવે ચ યુધિષ્ઠિરે।
08044001c વધ્યમાને બલે ચાપિ મામકે પાંડુસૃંજયૈઃ।।
08044002a દ્રવમાણે બલૌઘે ચ નિરાક્રંદે મુહુર્મુહુઃ।
08044002c કિમકુર્વંત કુરવસ્તન્મમાચક્ષ્વ સંજય।।
ધૃતરાષ્ટ્રનુ હેળિદનુ: “સંજય! પાંડવ યુધિષ્ઠિર મત્તુ ભીમસેનરુ હિંદિરુગલુ, પાંડુ-સૃંજયરુ નમ્મ સેનॆયન્નુ વધિસુત્તિરલુ, નમ્મ સેનॆયુ પુનઃ પુનઃ નિરાક્રંદરાગિ ઓડિહોગુત્તિરલુ કુરુગળુ એનુ માડિદરુ ऎન્નુવુદન્નુ નનગॆ હેળુ!” 8044003 સંજય ઉવાચ।
08044003a દૃષ્ટ્વા ભીમં મહાબાહું સૂતપુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
08044003c ક્રોધરક્તેક્ષણો રાજન્ભીમસેનમુપાદ્રવત્।।
સંજયનુ હેળિદનુ: “રાજન્! મહાબાહુ ભીમસેનનન્નુ નોડિ પ્રતાપવાન્ સૂતપુત્રનુ ક્રોધદિંદ કણ્ણુગળન્નુ કॆંપુમાડિકॊંડુ ભીમસેનનન્નુ આક્રમણિસિદનુ.
08044004a તાવકં ચ બલં દૃષ્ટ્વા ભીમસેનાત્પરાઙ્મુખં।
08044004c યત્નેન મહતા રાજન્પર્યવસ્થાપયદ્બલી।।
રાજન્! નિન્ન સેનॆયુ ભીમસેનનિંદ પરાઙ્મુખવાગુત્તિદ્દુદન્નુ નોડિ બલશાલી કર્ણનુ મહાપ્રયત્નદિંદ અવરન્નુ પુનઃ યુદ્ધક્કॆ નિલ્લિસિદનુ.
08044005a વ્યવસ્થાપ્ય મહાબાહુસ્તવ પુત્રસ્ય વાહિનીં।
08044005c પ્રત્યુદ્યયૌ તદા કર્ણઃ પાંડવાન્યુદ્ધદુર્મદાન્।।
નિન્ન મગન સેનॆયન્નુ વ્યવસ્થॆગॊળિસિ મહાબાહુ કર્ણનુ યુદ્ધદુર્મદ પાંડવરॊડનॆ યુદ્ધમાડિદનુ.
08044006a પ્રત્યુદ્યયુસ્તુ રાધેયં પાંડવાનાં મહારથાઃ।
08044006c ધુન્વાનાઃ કાર્મુકાણ્યાજૌ વિક્ષિપંતશ્ચ સાયકાન્।।
પાંડવર મહારથરુ કાર્મુકગળન્નુ સॆળॆયુત્તા સાયકગળન્નુ ऎરચુત્તા રાધેયનન્નુ ऎદુરિસિ યુદ્ધમાડિદરુ.
08044007a ભીમસેનઃ શિનેર્નપ્તા શિખંડી જનમેજયઃ।
08044007c ધૃષ્ટદ્યુમ્નશ્ચ બલવાન્સર્વે ચાપિ પ્રભદ્રકાઃ।।
08044008a પાંચાલાશ્ચ નરવ્યાઘ્રાઃ સમંતાત્તવ વાહિનીં।
08044008c અભ્યદ્રવંત સંક્રુદ્ધાઃ સમરે જિતકાશિનઃ।।
સમરદલ્લિ વિજયેચ્છિગળાદ ભીમસેન, સાત્યકિ, શિખંડી, જનમેજય, બલવાન્ ધૃષ્ટદ્યુમ્ન, ऎલ્લ પ્રભદ્રકરૂ, પાંચાલ નરવ્યાઘ્રરૂ ક્રુદ્ધરાગિ ऎલ્લકડॆગળિંદ નિન્ન વાહિનિયન્નુ આક્રમણિસિદરુ.
08044009a તથૈવ તાવકા રાજન્પાંડવાનામનીકિનીં।
08044009c અભ્યદ્રવંત ત્વરિતા જિઘાંસંતો મહારથાઃ।।
રાજન્! હાગॆયે નિન્નકડॆય મહારથરૂ ત્વરॆમાડિ પાંડવર સેનॆગળન્નુ વધિસલુ બયસિ અવરન્નુ આક્રમણિસિદરુ.
08044010a રથનાગાશ્વકલિલં પત્તિધ્વજસમાકુલં।
08044010c બભૂવ પુરુષવ્યાઘ્ર સૈન્યમદ્ભુતદર્શનં।।
પુરુષવ્યાઘ્ર! રથ-આનॆ-કુદુરॆગળિંદ મિશ્રિતવાગિ પદાતિ-ધ્વજ સમાકુલગળ સેનॆગળુ અદ્ભુતવાગિ કાણુત્તિદ્દવુ.
08044011a શિખંડી ચ યયૌ કર્ણં ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ સુતં તવ।
08044011c દુઃશાસનં મહારાજ મહત્યા સેનયા વૃતં।।
મહારાજ! શિખંડિયુ કર્ણનન્નૂ, ધૃષ્તદ્યુમ્નનુ નિન્ન મગ દુઃશાસનનન્નૂ મહા સેનॆયિંદ સુત્તુવરॆદુ યુદ્ધમાડિદરુ.
08044012a નકુલો વૃષસેનં ચ ચિત્રસેનં યુધિષ્ઠિરઃ।
08044012c ઉલૂકં સમરે રાજન્સહદેવઃ સમભ્યયાત્।।
રાજન્! સમરદલ્લિ નકુલનુ વૃષસેનનન્નૂ, યુધિષ્ઠિરનુ ચિત્રસેનનન્નૂ, સહદેવનુ ઉલૂકનન્નૂ ऎદુરિસિ યુદ્ધમાડિદરુ.
08044013a સાત્યકિઃ શકુનિં ચાપિ ભીમસેનશ્ચ કૌરવાન્।
08044013c અર્જુનં ચ રણે યત્તં દ્રોણપુત્રો મહારથઃ।।
સાત્યકિયુ શકુનિયન્નૂ, ભીમસેનુ કૌરવરન્નૂ મત્તુ રણદલ્લિ અર્જુનનુ મહારથ દ્રોણપુત્રનન્નૂ આક્રમણિસિદરુ.
08044014a યુધામન્યું મહેષ્વાસં ગૌતમોઽભ્યપતદ્રણે।
08044014c કૃતવર્મા ચ બલવાનુત્તમૌજસમાદ્રવત્।।
રણદલ્લિ મહેષ્વાસ યુધામન્યુવન્નુ ગૌતમનૂ ઉત્તમૌજસનન્નુ બલવાન્ કૃતવર્મનૂ આક્રમણિસિદરુ.
08044015a ભીમસેનઃ કુરૂન્સર્વાન્પુત્રાંશ્ચ તવ મારિષ।
08044015c સહાનીકાન્મહાબાહુરેક એવાભ્યવારયત્।।
મારિષ! મહાબાહુ ભીમસેનનુ ऒબ્બને કુરુગળન્નૂ, નિન્ન પુત્રરॆલ્લરન્નૂ અવર સેનॆગળॊંદિગॆ આક્રમણિસિ યુદ્ધમાડિદનુ.
08044016a શિખંડી ચ તતઃ કર્ણં વિચરંતમભીતવત્।
08044016c ભીષ્મહંતા મહારાજ વારયામાસ પત્રિભિઃ।।
મહારાજ! આગ ભીષ્મહંતક શિખંડિયુ નિર્ભીતનાગિ સંચરિસુત્તા કર્ણનન્નુ પત્રિગળિંદ તડॆદનુ.
08044017a પ્રતિરબ્ધસ્તતઃ કર્ણો રોષાત્પ્રસ્ફુરિતાધરઃ।
08044017c શિખંડિનં ત્રિભિર્બાણૈર્ભ્રુવોર્મધ્યે વ્યતાડયત્।।
આગ રોષદિંદ કર્ણનુ તુટિગળન્નુ અદુરિસુત્તા શિખંડિયન્નુ મૂરુ બાણગળિંદ અવન હુબ્બુગળ મધ્યદલ્લિ પ્રહરિસિદનુ.
08044018a ધારયંસ્તુ સ તાન્બાણાં શિખંડી બહ્વશોભત।
08044018c રાજતઃ પર્વતો યદ્વત્ત્રિભિઃ શૃંગૈઃ સમન્વિતઃ।।
આ બાણગળન્નુ ધરિસિદ શિખંડિયુ મૂરુ શૃંગગળિંદ સમન્વિતવાદ રજત પર્વતદંતॆયે બહળવાગિ શોભિસિદનુ.
08044019a સોઽતિવિદ્ધો મહેષ્વાસઃ સૂતપુત્રેણ સંયુગે।
08044019c કર્ણં વિવ્યાધ સમરે નવત્યા નિશિતૈઃ શરૈઃ।।
સમરદલ્લિ સૂતપુત્રનિંદ અતિયાગિ ગાયગॊંડ મહેષ્વાસ શિખંડિયુ કર્ણનન્નુ સમરદલ્લિ તॊંભત્તુ નિશિત બાણગળિંદ પ્રહરિસિદનુ.
08044020a તસ્ય કર્ણો હયાન્ હત્વા સારથિં ચ ત્રિભિઃ શરૈઃ।
08044020c ઉન્મમાથ ધ્વજં ચાસ્ય ક્ષુરપ્રેણ મહારથઃ।।
મહારથ કર્ણનુ મૂરુ શરગળિંદ અવન સારથિયન્નુ સંહરિસિ ક્ષુરપ્રદિંદ અવન ધ્વજવન્નૂ કિત્તુ હાકિદનુ.
08044021a હતાશ્વાત્તુ તતો યાનાદવપ્લુત્ય મહારથઃ।
08044021c શક્તિં ચિક્ષેપ કર્ણાય સંક્રુદ્ધઃ શત્રુતાપનઃ।।
કુદુરॆગળુ હતગॊળ્ળલુ શત્રુતાપન મહારથ શિખંડિયુ રથદિંદ કॆળક્કॆ હારિ સંક્રુદ્ધનાગિ કર્ણન મેલॆ શક્તિયન્નુ ऎસॆદનુ.
08044022a તાં ચિત્ત્વા સમરે કર્ણસ્ત્રિભિર્ભારત સાયકૈઃ।
08044022c શિખંડિનમથાવિધ્યન્નવભિર્નિશિતૈઃ શરૈઃ।।
ભારત! સમરદલ્લિ કર્ણનુ સાયકગળિંદ આ શક્તિયન્નુ મૂરુ ભાગગળન્નાગિસિ ऒંભત્તુ નિશિત શરગળિંદ શિખંડિયન્નુ હॊડॆદનુ.
08044023a કર્ણચાપચ્યુતાન્બાણાન્વર્જયંસ્તુ નરોત્તમઃ।
08044023c અપયાતસ્તતસ્તૂર્ણં શિખંડી જયતાં વરઃ।।
વિજયિગળલ્લિ શ્રેષ્ઠ નરોત્તમ શિખંડિયુ કર્ણન બાણગળિંદ તપ્પિસિકॊળ્ળલુ કૂડલે યુદ્ધવન્નુ બિટ્ટુ હॊરટુહોદનુ.
08044024a તતઃ કર્ણો મહારાજ પાંડુસૈન્યાન્યશાતયત્।
08044024c તૂલરાશિં સમાસાદ્ય યથા વાયુર્મહાજવઃ।।
મહારાજ! આગ કર્ણનુ મહાવેગદ ભિરુગાળિયુ હત્તિય રાશિયન્નુ હેગો હાગॆ પાંડુસેનॆયન્નુ નાશગॊળિસતॊડગિદનુ.
08044025a ધૃષ્ટદ્યુમ્નો મહારાજ તવ પુત્રેણ પીડિતઃ।
08044025c દુઃશાસનં ત્રિભિર્બાણૈરભ્યવિધ્યત્સ્તનાંતરે।।
મહારાજ! નિન્ન પુત્રનિંદ પીડિતનાદ ધૃષ્ટદ્યુમ્નનુ દુઃશાસનનન્નુ મૂરુ બાણગળિંદ વક્ષસ્થળક્કॆ હॊડॆદનુ.
08044026a તસ્ય દુઃશાસનો બાહું સવ્યં વિવ્યાધ મારિષ।
08044026c શિતેન રુક્મપુંખેન ભલ્લેન નતપર્વણા।।
મારિષ! આગ દુઃશાસનનુ રુક્મપુંખગળુળ્ળ નિશિત નતપર્વણ ભલ્લદિંદ ધૃષ્ટદ્યુમ્નન ऎડતોલન્નુ પ્રહરિસિદનુ.
08044027a ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્તુ નિર્વિદ્ધઃ શરં ઘોરમમર્ષણઃ।
08044027c દુઃશાસનાય સંક્રુદ્ધઃ પ્રેષયામાસ ભારત।।
ભારત! શરદિંદ ગાયગॊંડ અમર્ષણ ધૃષ્ટદ્યુમ્નનાદરો ક્રુદ્ધનાગિ દુઃશાસનન મેલॆ ઘોર શરવન્નુ પ્રયોગિસિદનુ.
08044028a આપતંતં મહાવેગં ધૃષ્ટદ્યુમ્નસમીરિતં।
08044028c શરૈશ્ચિચ્ચેદ પુત્રસ્તે ત્રિભિરેવ વિશાં પતે।।
વિશાંપતે! મહાવેગદલ્લિ બંદુ બીળુત્તિદ્દ ધૃષ્ટદ્યુમ્નનુ પ્રયોગિસિદ્દ આ શરવન્નુ નિન્ન પુત્રનુ મૂરુ ભાગગળન્નાગિ તુંડરિસિદનુ.
08044029a અથાપરૈઃ સપ્તદશૈર્ભલ્લૈઃ કનકભૂષણૈઃ।
08044029c ધૃષ્ટદ્યુમ્નં સમાસાદ્ય બાહ્વોરુરસિ ચાર્દયત્।।
આગ અન્ય કનકબૂષણ હદિનેળુ ભલ્લગળિંદ દુઃશાસનનુ ધૃષ્ટદ્યુમ્નનન્નુ સમીપિસિ અવન બાહુગળુ મત્તુ ऎદॆગॆ ગુરિયિટ્ટુ હॊડॆદનુ.
08044030a તતઃ સ પાર્ષતઃ ક્રુદ્ધો ધનુશ્ચિચ્ચેદ મારિષ।
08044030c ક્ષુરપ્રેણ સુતીક્ષ્ણેન તત ઉચ્ચુક્રુશુર્જનાઃ।।
મારિષ! આગ ક્રુદ્ધનાદ પાર્ષતનુ તીક્ષ્ણ ક્ષુરપ્રદિંદ અવન ધનુસ્સન્નુ તુંડરિસિદનુ. આગ જનરુ જોરાગિ કૂગિકॊંડરુ.
08044031a અથાન્યદ્ધનુરાદાય પુત્રસ્તે ભરતર્ષભ।
08044031c ધૃષ્ટદ્યુમ્નં શરવ્રાતૈઃ સમંતાત્પર્યવારયત્।।
ભરતર્ષભ! આગ નિન્ન મગનુ અન્ય ધનુસ્સન્નુ ऎત્તિકॊંડુ શરવ્રાતગળિંદ ધૃષ્ટદ્યુમ્નનન્નુ ऎલ્લકડॆગળિંદ સુત્તુવરॆદનુ.
08044032a તવ પુત્રસ્ય તે દૃષ્ટ્વા વિક્રમં તં મહાત્મનઃ।
08044032c વ્યહસંત રણે યોધાઃ સિદ્ધાશ્ચાપ્સરસાં ગણાઃ।।
નિન્ન પુત્ર મહાત્મન આ વિક્રમવન્નુ નોડિ રણદલ્લિદ્દ યોધરૂ, સિદ્ધ-અપ્સર ગણગળૂ વિસ્મિતરાદરુ.
08044033a તતઃ પ્રવવૃતે યુદ્ધં તાવકાનાં પરૈઃ સહ।
08044033c ઘોરં પ્રાણભૃતાં કાલે ઘોરરૂપં પરંતપ।।
પરંતપ! આગ નિન્નવર મત્તુ શત્રુગળ નડુવॆ ઘોરવાદ, સમસ્તપ્રાણિગળિગૂ ઘોરરૂપી યુદ્ધવુ નડॆયિતુ.
08044034a નકુલં વૃષસેનસ્તુ વિદ્ધ્વા પંચભિરાયસૈઃ।
08044034c પિતુઃ સમીપે તિષ્ઠંતં ત્રિભિરન્યૈરવિધ્યત।।
વૃષસેનનાદરો તંદॆય સમીપદલ્લિ નિંતિદ્દ નકુલનન્નુ ઐદુ આયસગળિંદ હॊડॆદુ અન્ય મૂરુ શરગળિંદ હॊડॆદનુ.
08044035a નકુલસ્તુ તતઃ ક્રુદ્ધો વૃષસેનં સ્મયન્નિવ।
08044035c નારાચેન સુતીક્ષ્ણેન વિવ્યાધ હૃદયે દૃઢં।।
આગ નકુલનાદરો ક્રુદ્ધનાગિ નગુત્તિરુવનો ऎન્નુવંતॆ તીક્ષ્ણ નારાચદિંદ વૃષસેનન હૃદયક્કॆ દૃઢવાગિ હॊડॆદનુ.
08044036a સોઽતિવિદ્ધો બલવતા શત્રુણા શત્રુકર્શનઃ।
08044036c શત્રું વિવ્યાધ વિંશત્યા સ ચ તં પંચભિઃ શરૈઃ।।
શત્રુવિનિંદ અતિ બલવત્તાગિ પ્રહરિસલ્પટ્ટ શત્રુકર્શન વૃષસેનનુ શત્રુ નકુલનન્નુ ઇપ્પત્તુ બાણગળિંદ પ્રહરિસલુ નકુલનૂ અવનન્નુ ઐદુ શરગળિંદ પ્રહરિસિદનુ.
08044037a તતઃ શરસહસ્રેણ તાવુભૌ પુરુષર્ષભૌ।
08044037c અન્યોન્યમાચ્ચાદયતામથાભજ્યત વાહિની।।
આગ આ ઇબ્બરુ પુરુષર્ષભરૂ અન્યોન્યરન્નુ સહસ્ર શરગળિંદ મુચ્ચિબિટ્ટરુ. આગ કુરુસેનॆયુ ભગ્નવાગિ હોયિતુ.
08044038a દૃષ્ટ્વા તુ પ્રદ્રુતાં સેનાં ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય સૂતજઃ।
08044038c નિવારયામાસ બલાદનુપત્ય વિશાં પતે।
08044038e નિવૃત્તે તુ તતઃ કર્ણે નકુલઃ કૌરવાન્ યયૌ।।
વિશાંપતે! ધાર્તરાષ્ટ્રર સેનॆયુ ઓડિહોગુત્તિરુવુદન્નુ નોડિ સૂતજનુ બલવન્નુપયોગિસિ તડॆદનુ. કર્ણનુ હॊરટુહોગલુ નકુલનુ કૌરવસેનॆયॆડॆગॆ નુગ્ગિદનુ.
08044039a કર્ણપુત્રસ્તુ સમરે હિત્વા નકુલમેવ તુ।
08044039c જુગોપ ચક્રં ત્વરિતં રાધેયસ્યૈવ મારિષ।।
મારિષ! કર્ણપુત્રનાદરો નકુલનન્નુ સમરદલ્લિ બિટ્ટુબિટ્ટુ ત્વરॆમાડિ રાધેયનન્નુ હિંબાલિસિ હોગિ અવન ચક્રરક્ષણॆયલ્લિ તॊડગિદનુ.
08044040a ઉલૂકસ્તુ રણે ક્રુદ્ધઃ સહદેવેન વારિતઃ।
08044040c તસ્યાશ્વાંશ્ચતુરો હત્વા સહદેવઃ પ્રતાપવાન્।
08044040e સારથિં પ્રેષયામાસ યમસ્ય સદનં પ્રતિ।।
ઉલૂકનાદરો રણદલ્લિ સહદેવનિંદ તડॆયલ્પટ્ટુ ક્રુદ્ધનાદનુ. પ્રતાપવાન્ સહદેવનુ અવન નાલ્કુ કુદુરॆગળન્નુ સંહરિસિ સારથિયન્નુ યમન સદનદ કડॆ કળુહિસિદનુ.
08044041a ઉલૂકસ્તુ તતો યાનાદવપ્લુત્ય વિશાં પતે।
08044041c ત્રિગર્તાનાં બલં પૂર્ણં જગામ પિતૃનંદનઃ।।
વિશાંપતે! આગ પિતૃનંદન ઉલૂકનાદરો રથદિંદ કॆળક્કॆ હારિ ત્રિગર્તર મહાસેનॆયॊળગॆ નુસુળિકॊંડનુ.
08044042a સાત્યકિઃ શકુનિં વિદ્ધ્વા વિંશત્યા નિશિતૈઃ શરૈઃ।
08044042c ધ્વજં ચિચ્ચેદ ભલ્લેન સૌબલસ્ય હસન્નિવ।।
સાત્યકિયુ શકુનિયન્નુ ઇપ્પત્તુ નિશિત શરગળિંદ હॊડॆદુ નગુત્તિરુવન્નો ऎન્નુવંતॆ ભલ્લદિંદ સૌબલન ધ્વજવન્નુ તુંડરિસિદનુ.
08044043a સૌબલસ્તસ્ય સમરે ક્રુદ્ધો રાજન્પ્રતાપવાન્।
08044043c વિદાર્ય કવચં ભૂયો ધ્વજં ચિચ્ચેદ કાંચનં।।
રાજન્! સમરદલ્લિ ક્રુદ્ધનાદ પ્રતાપવાન્ સૌબલનુ અવન કવચવન્નુ સીળિ પુનઃ અવન કાંચન ધ્વજવન્નુ તુંડરિસિદનુ.
08044044a અથૈનં નિશિતૈર્બાણૈઃ સાત્યકિઃ પ્રત્યવિધ્યત।
08044044c સારથિં ચ મહારાજ ત્રિભિરેવ સમાર્દયત્।
08044044e અથાસ્ય વાહાંસ્ત્વરિતઃ શરૈર્નિન્યે યમક્ષયં।।
મહારાજ! કૂડલે સાત્યકિયુ નિશિત બાણગળિંદ અવનન્નુ હॊડॆદુ મૂરુ બાણગળિંદ અવન સારથિયન્નુ હॊડॆદનુ. કૂડલે ત્વરॆમાડિ શરગળિંદ અવન કુદુરॆગળન્નુ સંહરિસિદનુ.
08044045a તતોઽવપ્લુત્ય સહસા શકુનિર્ભરતર્ષભ।
08044045c આરુરોહ રથં તૂર્ણમુલૂકસ્ય મહારથઃ।
08044045e અપોવાહાથ શીઘ્રં સ શૈનેયાદ્યુદ્ધશાલિનઃ।।
ભરતર્ષભ! અનંતર બેગને કॆળક્કॆ હારિ મહારથ શકુનિયુ ઉલૂકન રથવન્નેરિદનુ. આ યુદ્ધશાલિનિયુ શૈનેયનિંદ બહુદૂર હॊરટુહોદનુ.
08044046a સાત્યકિસ્તુ રણે રાજંસ્તાવકાનામનીકિનીં।
08044046c અભિદુદ્રાવ વેગેન તતોઽનીકં અભિદ્યત।।
રાજન્! સાત્યકિયાદરો રણદલ્લિ નિન્ન સેનॆયન્નુ વેગદિંદ આક્રમણિસિદનુ. આગ નિન્ન સેનॆયુ ભગ્નવાયિતુ.
08044047a શૈનેયશરનુન્નં તુ તતઃ સૈન્યં વિશાં પતે।
08044047c ભેજે દશ દિશસ્તૂર્ણં ન્યપતચ્ચ ગતાસુવત્।।
વિશાંપતે! શૈનેયન શરદિંદ ગાયગॊંડ સૈન્યવુ બેગને હત્તુદિક્કુગળલ્લિયૂ ઓડિહોયિતુ મત્તુ પ્રાણગળન્નુ કળॆદુકॊંડવરંતॆ મુગ્ગરિસિ બીળુત્તિત્તુ.
08044048a ભીમસેનં તવ સુતો વારયામાસ સંયુગે।
08044048c તં તુ ભીમો મુહૂર્તેન વ્યશ્વસૂતરથધ્વજં।
08044048e ચક્રે લોકેશ્વરં તત્ર તેનાતુષ્યંત ચારણાઃ।।
નિન્ન મગનુ સંયુગદલ્લિ ભીમસેનનન્નુ તડॆયુત્તિદ્દનુ. મુહૂર્તમાત્રદલ્લિ ભીમનુ લોકેશ્વર દુર્યોધનનન્નુ અશ્વ-સૂત-રથગળિંદ વિહીનનન્નાગિ માડિદનુ. અદરિંદ ચારણરુ સંતુષ્ટરાદરુ.
08044049a તતોઽપાયાન્નૃપસ્તત્ર ભીમસેનસ્ય ગોચરાત્।
08044049c કુરુસૈન્યં તતઃ સર્વં ભીમસેનમુપાદ્રવત્।
08044049e તત્ર રાવો મહાનાસીદ્ભીમમેકં જિઘાંસતાં।।
આગ નૃપનુ ભીમસેનન દૃષ્ટિયિંદ પલાયનગૈદનુ. આગ ભીમસેનનુ કુરુસૈન્ય સર્વવન્નૂ આક્રમણિસિદનુ. ભીમનॊબ્બનિંદલે વધિસલ્પડુત્તિદ્દ અલ્લિ મહા કૂગુ કેળિબંદિતુ.
08044050a યુધામન્યુઃ કૃપં વિદ્ધ્વા ધનુરસ્યાશુ ચિચ્ચિદે।
08044050c અથાન્યદ્ધનુરાદાય કૃપઃ શસ્ત્રભૃતાં વરઃ।।
યુધામન્યુવુ કૃપનન્નુ પ્રહરિસિ અવન ધનુસ્સન્નૂ કત્તરિસિદનુ. કૂડલે શસ્ત્રભૃતરલ્લિ શ્રેષ્ઠ કૃપનુ અન્ય ધનુસ્સન્નુ ऎત્તિકॊંડનુ.
08044051a યુધામન્યોર્ધ્વજં સૂતં ચત્રં ચાપાતયત્ ક્ષિતૌ।
08044051c તતોઽપાયાદ્રથેનૈવ યુધામન્યુર્મહારથઃ।।
કૃપનુ યુધામન્યુવિન ધ્વજવન્નૂ સૂતનન્નૂ ચત્રવન્નૂ ભૂમિય મેલॆ ઉરુળિસિદનુ. આગ મહારથ યુધામન્યુવુ અદે રથદલ્લિયે પલાયનગૈદનુ.
08044052a ઉત્તમૌજાસ્તુ હાર્દિક્યં શરૈર્ભીમપરાક્રમં।
08044052c ચાદયામાસ સહસા મેઘો વૃષ્ટ્યા યથાચલં।।
ઉત્તમૌજસનાદરો કૂડલે ભીમપરાક્રમિ હાર્દિક્યનન્નુ શરગળિંદ મેઘગળુ પર્વતવન્નુ મળॆયિંદ મુચ્ચુવંતॆ મુચ્ચિબિટ્ટનુ.
08044053a તદ્યુદ્ધં સુમહચ્ચાસીદ્ઘોરરૂપં પરંતપ।
08044053c યાદૃશં ન મયા યુદ્ધં દૃષ્ટપૂર્વં વિશાં પતે।।
પરંતપ! વિશાંપતે! આ મહાયુદ્ધવુ ઘોરરૂપદ્દાગિત્તુ. અંતહ યુદ્ધવન્નુ નાનુ ઇદર મॊદલુ નોડિરલિલ્લ.
08044054a કૃતવર્મા તતો રાજન્નુત્તમૌજસમાહવે।
08044054c હૃદિ વિવ્યાધ સ તદા રથોપસ્થ ઉપાવિશત્।।
રાજન્! આગ યુદ્ધદલ્લિ કૃતવર્મનુ ઉત્તમૌજસન હૃદયક્કॆ હॊડॆયલુ અવનુ રથદલ્લિયે કુળિતુકॊંડનુ.
08044055a સારથિસ્તમપોવાહ રથેન રથિનાં વરં।
08044055c તતસ્તુ સત્વરં રાજન્પાંડુસૈન્યમુપાદ્રવત્।।
રાજન્! અવન સારથિયુ આ રથિગળલ્લિ શ્રેષ્ઠનન્નુ અલ્લિંદ ऒય્દુબિટ્ટનુ. આગ કૃતવર્મનુ બલશાલી પાંડુસેનॆયન્નુ આક્રમણિસિદનુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સંકુલયુદ્ધે ચતુશ્ચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ।।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ કર્ણપર્વદલ્લિ સંકુલયુદ્ધ ऎન્નુવ નલ્વત્નાલ્કને અધ્યાયવુ.