pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
karṇa parva
karṇavadha parva
adhyāya 26
sāra
raṇabhūmiyalli prayāṇisuvāga karṇanu arjunana kuritu kaṁḍakaṁḍavarannu kēḷuvudu (1-16). āga śalyanu karṇana tējōvadhegaiyuttā avanannu hīyāḷisi nuḍidudu (17-27). karṇanu śalyanige “mitrana mukhavāḍavannu dharisiruva nanna śatruvāgiruve!” eṁdu hēḷidudu (28-29). śalyanu karṇanannu kōpagoḷisuva uddēśadiṁda kaṭhōra nuḍigaḷannāḍidudu (30-52). karṇanu adakkuttaravāgi tanna śauryavannu koccikoḷḷuttā, madradēśada janarē adhamaru eṁdu hēḷidudu (53-105).
08027001 saṁjaya uvāca।
08027001a prayānēva tadā karṇō harṣayanvāhinīṁ tava।
08027001c ēkaikaṁ samarē dr̥ṣṭvā pāṁḍavaṁ paryapr̥ccata।।
saṁjayanu hēḷidanu: “ninna sēneyalli prayāṇisuttiruvāga karṇanu harṣanāgi samaradalli obbobbarannū nōḍi pāṁḍava arjunana kuritu kēḷuttiddanu.
08027002a yō mamādya mahātmānaṁ darśayēccvētavāhanaṁ।
08027002c tasmai dadyāmabhiprētaṁ varaṁ yaṁ manasēccati।।
“iṁdu mahātma śvētavāhananannu nanage tōrisikoṭṭavarige nānu avana manassu icchisuvaṣṭu dhanavannu nīḍuttēne!
08027003a sa cēttadabhimanyēta tasmai dadyāmahaṁ punaḥ।
08027003c śakaṭaṁ ratnasaṁpūrṇaṁ yō mē brūyāddhanaṁjayaṁ।।
adū kūḍa kaḍimeyāyiteṁdu dhanaṁjayanelliruvaneṁdu hēḷidavanu tiḷidare punaḥ nānu ratnavu tuṁbiruva baṁḍiyannē nīḍuttēne.
08027004a sa cēttadabhimanyēta puruṣō'rjunadarśivān।
08027004c anyaṁ tasmai punardadyāṁ sauvarṇaṁ hastiṣaḍgavaṁ।।
adū sāladeṁdādare arjunanannu tōrisuva puruṣanige anyavāgi punaḥ suvarṇamaya ānegaḷaṁte daṣṭa-puṣṭavāgiruva āru ettugaḷannu koḍuttēne.
08027005a tathā tasmai punardadyāṁ strīṇāṁ śatamalaṁkr̥taṁ।
08027005c śyāmānāṁ niṣkakaṁṭīnāṁ gītavādyavipaścitāṁ।।
jotege aṁthavanige suvarṇamaya kaṁṭhābharaṇagaḷannu dharisiruva gīta-vādyaviduṣiyarāda ābharaṇagaḷiṁda samalaṁkr̥tarāda nūru śyāmalavarṇada yuvatiyarannū koḍuttēne.
08027006a sa cēttadabhimanyēta puruṣō'rjunadarśivān।
08027006c anyaṁ tasmai varaṁ dadyāṁ śvētānpaṁcaśatān hayān।।
adū kūḍa kaḍimeyenisidare arjunanannu tōrisuva puruṣanige bēreyē varavāgi aidunūru śvēta kuduregaḷannu koḍuttēne.
08027007a hēmabhāṁḍapariccannānsumr̥ṣṭamaṇikuṁḍalān।
08027007c sudāṁtānapi caivāhaṁ dadyāmaṣṭaśatānparān।।
adara jotege baṁgāradahodikeyannuḷḷa, muṇikuṁḍalagaḷannuḷḷa, suṁdara hallugaḷuḷḷa innū eṁṭu nūru kuduregaḷannu koḍuttēne.
08027008a rathaṁ ca śubhraṁ sauvarṇaṁ dadyāṁ tasmai svalaṁkr̥taṁ।
08027008c yuktaṁ paramakāṁbōjairyō mē brūyāddhanaṁjayaṁ।।
dhanaṁjayana suḷivu koṭṭavanige śubhravāda, suvarṇamayavāda, alaṁkr̥tavāda, parama kāṁbōjada kuduregaḷiṁda yuktavāda rathavannu koḍuttēne.
08027009a anyaṁ tasmai varaṁ dadyāṁ kuṁjarāṇāṁ śatāni ṣaṭ।
08027009c kāṁcanairvividhairbhāṁḍairāccannān hēmamālinaḥ।
08027009e utpannānaparāṁtēṣu vinītān hastiśikṣakaiḥ।।
adakkū horatāgi avanige kāṁcanada anēka hodikegaḷannu hodisidda, hēmamālegaḷannu toḍisidda, śatrugaḷa mēle eraguvaṁte māvutariṁda paḷagisalpaṭṭa āru nūru ānegaḷannu koḍuttēne.
08027010a sa cēttadabhimanyēta puruṣō'rjunadarśivān।
08027010c anyaṁ tasmai varaṁ dadyāmyamasau kāmayētsvayaṁ।।
adariṁdalū tr̥ptanāgadiddare arjunanannu tōrisikoṭṭavanige iṣṭavāda bēroṁdu varavannu koḍuttēne.
08027011a putradārānvihārāṁśca yadanyadvittamasti mē।
08027011c tacca tasmai punardadyāṁ yadyatsa manasēccati।।
makkaḷu, heṁḍati, vihārasthānagaḷu, ī ellavannū mattu nannalliruva ella aiśvaryavannū avanige koḍuttēne.
08027012a hatvā ca sahitau kr̥ṣṇau tayōrvittāni sarvaśaḥ।
08027012c tasmai dadyāmahaṁ yō mē prabrūyātkēśavārjunau।।
kr̥ṣṇaribbarannū oṭṭigē saṁharisi avara saṁpattellavannū nānu iṁdu kēśavārjunaru elliruvareṁdu hēḷuvavanige koḍuttēne!”
08027013a ētā vācaḥ subahuśaḥ karṇa uccārayanyudhi।
08027013c dadhmau sāgarasaṁbhūtaṁ susvanaṁ śaṁkhamuttamaṁ।।
iṁtahadē mātugaḷannu raṇaraṁgadalli bahaḷa bāri hēḷuttā karṇanu susvaravuḷḷa sāgarasaṁbhūta uttama śaṁkhavannu ūdidanu.
08027014a tā vācaḥ sūtaputrasya tathā yuktā niśaṁya tu।
08027014c duryōdhanō mahārāja prahr̥ṣṭaḥ sānugō'bhavat।।
mahārāja! sūtaputrana ā yukta mātugaḷannu kēḷida duryōdhananu tanna anuyāyigaḷoṁdige prahr̥ṣṭanādanu.
08027015a tatō duṁdubhinirghōṣō mr̥daṁgānāṁ ca sarvaśaḥ।
08027015c siṁhanādaḥ savāditraḥ kuṁjarāṇāṁ ca nisvanaḥ।।
āga duṁdubhigaḷa mattu mr̥daṁgagaḷa ninādavu elleḍe moḷagidavu. alli ānegaḷa ghīṁkāravū yōdhara siṁhanādavū kēḷibaṁditu.
08027016a prādurāsīttadā rājaṁstvatsainyē bharatarṣabha।
08027016c yōdhānāṁ saṁprahr̥ṣṭānāṁ tathā samabhavatsvanaḥ।।
rājan! bharatarṣabha! ninna sēneyalli āga saṁprahr̥ṣṭa yōdhara kūgāṭavu kēḷibaṁditu.
08027017a tathā prahr̥ṣṭē sainyē tu plavamānaṁ mahārathaṁ।
08027017c vikatthamānaṁ samarē rādhēyamarikarśanaṁ।
08027017e madrarājaḥ prahasyēdaṁ vacanaṁ pratyabhāṣata।।
hīge saṁtōṣabharita sainya mattu ātmaślāghaneyannu māḍikoḷḷuttidda arikarśana mahāratha rādhēyanannu nōḍi madrarājanu naguttā ī mātannāḍidanu:
08027018a mā sūtaputra mānēna sauvarṇaṁ hastiṣaḍgavaṁ।
08027018c prayacca puruṣāyādya drakṣyasi tvaṁ dhanaṁjayaṁ।।
“sūtaputra! iṁdu nīnu abhimānadiṁda suvarṇamaya ānegaḷaṁtiruva āru ettugaḷannu yārigū koḍabēkāgilla. nīnē dhanaṁjayanannu nōḍuve!
08027019a bālyādiva tvaṁ tyajasi vasu vaiśravaṇō yathā।
08027019c ayatnēnaiva rādhēya draṣṭāsyadya dhanaṁjayaṁ।।
nīnu vaiśravaṇa kubēranaṁte mattu bālakanaṁte saṁpattannu vyayamāḍalu horaṭiruve! rādhēya! yāva rītiya prayatnavannū paḍeyadē nīnu iṁdu dhanaṁjayanannu nōḍuviyaṁte!
08027020a parāsr̥jasi mithyā kiṁ kiṁ ca tvaṁ bahu mūḍhavat।
08027020c apātradānē yē dōṣāstānmōhānnāvabudhyasē।।
kaḍumūḍhanaṁte nīnu ninnalliruva apāra saṁpattannu svalpavō ennuvaṁte tyāgamāḍalu horaṭiruve! mōhavaśanāda nīnu apātrarige dāna māḍuvudariṁda uṁṭāguva dōṣagaḷannu tiḷitukoṁḍilla!
08027021a yatpravēdayasē vittaṁ bahutvēna khalu tvayā।
08027021c śakyaṁ bahuvidhairyajñairyaṣṭuṁ sūta yajasva taiḥ।।
sūta! nīnu koḍalu horaṭiruva bahu saṁpattiniṁda anēka vidhada yajñagaḷannu māḍalu śakyavide. ā saṁpattiniṁda yajñagaḷannu naḍesu!
08027022a yacca prārthayasē haṁtuṁ kr̥ṣṇau mōhānmr̥ṣaiva tat।
08027022c na hi śuśruma sammardē krōṣṭrā siṁhau nipātitau।।
mōhaparavaśanāgi kr̥ṣṇārjunanannu saṁharisuva ninna ī prayatnavu vyarthavē sari! hōrāṭadalli oṁdu guḷḷēnariyu eraḍu siṁhagaḷannu saṁharisidudannu nānu idūvaregū kēḷilla!
08027023a aprārthitaṁ prārthayasē suhr̥dō na hi saṁti tē।
08027023c yē tvāṁ na vārayaṁtyāśu prapataṁtaṁ hutāśanē।।
idūvarege yārū bayasadē iruvudannu nīnu bayasuttiruve! ninage suhr̥dayaryārū illaveṁdu tōruttade! ēkeṁdare beṁkiyalli bīḷalu muṁdāguttiruva ninnannu yārū taḍeyuttilla!
08027024a kālakāryaṁ na jānīṣē kālapakvō'syasaṁśayaṁ।
08027024c bahvabaddhamakarṇīyaṁ kō hi brūyājjijīviṣuḥ।।
kāla-kāryagaḷannu nīnu tiḷidilla. nīnu kālapakvanāgiruve ennuvudaralli saṁśayavilla. illadiddare yārutānē kēḷalu asādhyavāda ī abaddha mātugaḷannāḍuttāne?
08027025a samudrataraṇaṁ dōrbhyāṁ kaṁṭē baddhvā yathā śilāṁ।
08027025c giryagrādvā nipatanaṁ tādr̥ktava cikīrṣitaṁ।।
kuttigege kallannu kaṭṭikoṁḍu eraḍu tōḷugaḷiṁda samudravannu dāṭalu horaṭiruvavanaṁte athavā parvatadiṁda keḷage dhumukalu horaṭiruvavanaṁte nīnu māḍatoḍagiruve!
08027026a sahitaḥ sarvayōdhaistvaṁ vyūḍhānīkaiḥ surakṣitaḥ।
08027026c dhanaṁjayēna yudhyasva śrēyaścētprāptumiccasi।।
nīnu śrēyassannu bayasuvavanādare sarvayōdharoṁdige, sēnāvyūhadiṁda surakṣitanāgiddukoṁḍu dhanaṁjayanoḍane yuddhamāḍu.
08027027a hitārthaṁ dhārtarāṣṭrasya bravīmi tvā na hiṁsayā।
08027027c śraddhatsvaitanmayā prōktaṁ yadi tē'sti jijīviṣā।।
dhārtarāṣṭrana hitakkāgi hīge hēḷuttiddēne. ninnannu hiṁsisabēkeṁdalla! ninage jīvaṁtavāgiruva āseyiruvudādare nanna mātinalli viśvāsavanniṭṭu adaraṁte naḍe!”
08027028 karṇa uvāca।
08027028a svavīryē'haṁ parāśvasya prārthayāṁyarjunaṁ raṇē।
08027028c tvaṁ tu mitramukhaḥ śatrurmāṁ bhīṣayitumiccasi।।
karṇanu hēḷidanu: “svavīryavannu āśrayisiyē nānu arjunanannu yuddhakke āhvānisuttēne. nīnādarō mitranamukhavāḍavannu dharisiruva nanna śatruvāgiruve! nannalli bhayavannuṁṭumāḍalu bayasuttiruve!
08027029a na māmasmādabhiprāyātkaścidadya nivartayēt।
08027029c apīṁdrō vajramudyamya kiṁ nu martyaḥ kariṣyati।।
ādare nanna ī abhiprāyadiṁda yārū nannannu taḍeyalāraru! vajravannu ettikoṁḍu iṁdranē baṁdarū nānu nanna saṁkalpadiṁda cyutanāguvudilla. innu martyarēnu māḍiyāru?””
08027030 saṁjaya uvāca।
08027030a iti karṇasya vākyāṁtē śalyaḥ prāhōttaraṁ vacaḥ।
08027030c cukōpayiṣuratyarthaṁ karṇaṁ madrēśvaraḥ punaḥ।।
saṁjayanu hēḷidanu: “hīge karṇanu vākyavannu mugisuttiddaṁteyē madrēśvara śalyanu karṇanannu atyaṁta kupitanannāgisuva uddēśadiṁda punaḥ uttarisidanu:
08027031a yadā vai tvāṁ phalgunavēganunnā jyācōditā hastavatā visr̥ṣṭāḥ।
08027031c anvētāraḥ kaṁkapatrāḥ śitāgrāḥ tadā tapsyasyarjunasyābhiyōgāt।।
“vēgayukta maurviyiṁda phalgunanu hastakauśaladiṁda prayōgisuva kaṁkapatra śitāgra bāṇagaḷu ninna śarīradalli nāṭuvāga nīnu arjunana viṣayadalli īga āḍuttiruva mātige paścāttāpa paḍuttīye.
08027032a yadā divyaṁ dhanurādāya pārthaḥ prabhāsayanpr̥tanāṁ savyasācī।
08027032c tvāmardayēta niśitaiḥ pr̥ṣatkais tadā paścāttapsyasē sūtaputra।।
sūtaputra! yāvāga pārtha savyasāciyu divya dhanussannettikoṁḍu sēnegaḷannu digbhramegoḷisuttā ninnannu niśita pr̥ṣatkagaḷiṁda mardisuttānō āga nīnu paścāttāpa paḍuttīye.
08027033a bālaścaṁdraṁ māturaṁkē śayānō yathā kaścitprārthayatē'pahartuṁ।
08027033c tadvanmōhādyatamānō rathasthas tvaṁ prārthayasyarjunamadya jētuṁ।।
tāyiya toḍeyamēle malagiruva bālakanu caṁdranannu apaharisalu icchisuvaṁte mōhaparavaśanāda nīnu rathasthanāgi hōrāḍuttiruva arjunanannu iṁdu jayisalu icchisuttiruve!
08027034a triśūlamāśliṣya sutīkṣṇadhāraṁ sarvāṇi gātrāṇi nigharṣasi tvaṁ।
08027034c sutīkṣṇadhārōpamakarmaṇā tvaṁ yuyutsasē yō'rjunēnādya karṇa।।
sutīkṣṇa alagugaḷuḷḷa triśūlavannu appikoṁḍu nīnu aṁgāṁgagaḷannu cuccikoḷḷuttiruve. karṇa! ā sutīkṣṇa alagugaḷaṁthaha karmagaḷannu māḍuva arjunanoḍane nīnu iṁdu yuddhamāḍabayasuttiruve!
08027035a siddhaṁ siṁhaṁ kēsariṇaṁ br̥haṁtaṁ bālō mūḍhaḥ kṣudramr̥gastarasvī।
08027035c samāhvayēttadvadētattavādya samāhvānaṁ sūtaputrārjunasya।।
sūtaputra! eḷeyadāda, buddhiyillada, āturabuddhiya kṣudramr̥gavoṁdu kupitavāgiruva kēsarayukta viśāla siṁhavannu jagaḷakke kareyuvaṁte nīnu arjunanannu yuddhakke āhvānisuttiruve!
08027036a mā sūtaputrāhvaya rājaputraṁ mahāvīryaṁ kēsariṇaṁ yathaiva।
08027036c vanē sr̥gālaḥ piśitasya tr̥ptō mā pārthamāsādya vinaṁkṣyasi tvaṁ।।
sūtaputra! kēsariyaṁtiruva mahāvīrya rājaputranannu ahvānisabēḍa! vanadalli hoṭṭetuṁbi tr̥ptavāda guḷḷēnariyaṁte nīnu pārthanannu edurisi nāśahoṁdabēḍa!
08027037a īṣādaṁtaṁ mahānāgaṁ prabhinnakaraṭāmukhaṁ।
08027037c śaśakāhvayasē yuddhē karṇa pārthaṁ dhanaṁjayaṁ।।
karṇa! īṣādaṁḍataṁthaha kōredāḍegaḷiruva madōdakavannu surisuttiruva mahāgajavannu molavoṁdu jagaḷakke kareyuvaṁte nīnu pārtha dhanaṁjayanannu yuddhakke āhvānisuttiruve!
08027038a bilasthaṁ kr̥ṣṇasarpaṁ tvaṁ bālyātkāṣṭhēna vidhyasi।
08027038c mahāviṣaṁ pūrṇakōśaṁ yatpārthaṁ yōddhumiccasi।।
biladalliruva mahāviṣabharita kr̥ṣṇasarpavannu mūrkhanāgi kōliniṁda cuccuvaṁte nīnu pārthanoḍane yuddhamāḍalu bayasuttiruve!
08027039a siṁhaṁ kēsariṇaṁ kruddhamatikramyābhinardasi।
08027039c sr̥gāla iva mūḍhatvānnr̥siṁhaṁ karṇa pāṁḍavaṁ।।
karṇa! mūḍhatvadiṁda guḷḷenariyoṁdu kēsariyukta kruddha siṁhavannu atikramisi kūguvaṁte nīnu narasiṁha pāṁḍavanannu kūgi kareyuttiruve!
08027040a suparṇaṁ patagaśrēṣṭhaṁ vainatēyaṁ tarasvinaṁ।
08027040c laṭvēvāhvayasē pātē karṇa pārthaṁ dhanaṁjayaṁ।।
karṇa! suparṇa patagaśrēṣṭha tarasvi vainatēyanannu tanna mēle baṁdu bīḷalu āhvānisuttiruvavanaṁte nīnu pārtha dhanaṁjayanannu kareyuttiruve!
08027041a sarvāṁbhōnilayaṁ bhīmamūrmimaṁtaṁ jhaṣāyutaṁ।
08027041c caṁdrōdayē vivartaṁtamaplavaḥ saṁtitīrṣasi।।
jalajaṁtugaḷiṁda samr̥ddhavāgi caṁdrōdayadalli ukkibaṁdu ettara alegaḷiṁda kūḍida samudravannē nīnu dōṇiyilladē īji dāṭalu bayasuttiruve!
08027042a r̥ṣabhaṁ duṁdubhigrīvaṁ tīkṣṇaśr̥ṁgaṁ prahāriṇaṁ।
08027042c vatsa āhvayasē yuddhē karṇa pārthaṁ dhanaṁjayaṁ।।
karṇa! magū! duṁdubhiya ninādadaṁte gaṁbhīra kaṁṭhadhvaniyiruva, cūpāda koṁbugaḷiruva, horalikkebaruva r̥ṣabhadaṁtiruva dhanaṁjaya pārthanannu nīnu yuddhakke āhvānisuttiddīye!
08027043a mahāghōṣaṁ mahāmēghaṁ darduraḥ pratinardasi।
08027043c kāmatōyapradaṁ lōkē naraparjanyamarjunaṁ।।
mahāmēghada mahā guḍugannu nīnu pratidhvanisuttiruve! lōkadalli bēkādaṣṭu bāṇagaḷa maḷesurisuva naraparjanya arjunana ediru garjisuttiruve!
08027044a yathā ca svagr̥hasthaḥ śvā vyāghraṁ vanagataṁ bhaṣēt।
08027044c tathā tvaṁ bhaṣasē karṇa naravyāghraṁ dhanaṁjayaṁ।।
karṇa! maneyalliyē kaṭṭihākida nāyiyoṁdu vanadalliruva huliya ediru bogaḷuvaṁte nīnu naravyāghra dhanaṁjayana ediru bogaḷuttiruve!
08027045a sr̥gālō'pi vanē karṇa śaśaiḥ parivr̥tō vasan।
08027045c manyatē siṁhamātmānaṁ yāvatsiṁhaṁ na paśyati।।
karṇa! vanadalli molagaḷa hiṁḍugaḷa madhye vāsisuva guḷḷēnariyū kūḍa siṁhavannu kāṇuvavarege tānē siṁha eṁdu bhāvisukoḷḷuttade.
08027046a tathā tvamapi rādhēya siṁhamātmānamiccasi।
08027046c apaśyaṁ śatrudamanaṁ naravyāghraṁ dhanaṁjayaṁ।।
rādhēya! hāge śatrudamana naravyāghra dhanaṁjanannu innū nōḍadiruva nīnū kūḍa nīnē siṁha eṁba abhimānadiṁdiruve!
08027047a vyāghraṁ tvaṁ manyasē'tmānaṁ yāvat kr̥ṣṇau na paśyasi।
08027047c samāsthitāvēkarathē sūryācaṁdramasāviva।।
elliyavarege nīnu oṁdē rathadalli sūryacaṁdraraṁte prakāśamānarāgi kuḷitiruva kr̥ṣṇārjunarannu nōḍuvudillavō alliyavarege nīnu ninnannē vyāghraveṁdu tiḷidukoṁḍubiṭṭiddīye!
08027048a yāvadgāṁḍīvanirghōṣaṁ na śr̥ṇōṣi mahāhavē।
08027048c tāvadēva tvayā karṇa śakyaṁ vaktuṁ yathēccasi।।
karṇa! elliyavarege nīnu mahāyuddhadalli gāṁḍīvada nirghōṣavannu kēḷuvudillavō alliyavarege ninagiṣṭabaṁdaṁte mātanāḍikoṁḍirabahudu!
08027049a rathaśabdadhanuḥśabdairnādayaṁtaṁ diśō daśa।
08027049c nardaṁtamiva śārdūlaṁ dr̥ṣṭvā krōṣṭā bhaviṣyasi।।
rathaśabdha mattu dhanussina ṭēṁkāragaḷiṁda hattū dikkugaḷannū moḷagisuttā siṁhadaṁte garjisuva arjunanannu nōḍi nīnu guḷḷēnariyāgibiḍuttīye!
08027050a nityamēva sr̥gālastvaṁ nityaṁ siṁhō dhanaṁjayaḥ।
08027050c vīrapradvēṣaṇānmūḍha nityaṁ krōṣṭēva lakṣyasē।।
nīnu yāvāgalū guḷḷēnariyaṁteyē mattu dhanaṁjayanu yāvāgalū siṁhadaṁteyē! mūḍha! vīrarannu dvēṣisuva nīnu yāvāgalū guḷḷēnariyaṁteyē iruve!
08027051a yathākhuḥ syādbiḍālaśca śvā vyāghraśca balābalē।
08027051c yathā sr̥gālaḥ siṁhaśca yathā ca śaśakuṁjarau।।
balābalagaḷa tulaneyalli arjunanigū mattu ninagū bekku-iligaḷa sāmyavide. huli mattu nāyigaḷa sāmyavide. siṁha mattu guḷḷēnarigaḷa sāmyavide. āne mattu molagaḷa sāmyavide. arjunanigiṁta nīnu atyaṁta durbalanu.
08027052a yathānr̥taṁ ca satyaṁ ca yathā cāpi viṣāmr̥tē।
08027052c tathā tvamapi pārthaśca prakhyātāvātmakarmabhiḥ।।
hāgeyē nīnu mattu pārtharu māḍiruva satkarmagaḷalli suḷḷu-satyagaḷa mattu viṣa-amr̥tagaḷa naḍuvina aṁtaradaṣṭē vyatyāsagaḷuṁṭu!””
08027053 saṁjaya uvāca।
08027053a adhikṣiptastu rādhēyaḥ śalyēnāmitatējasā।
08027053c śalyamāha susaṁkruddhō vākśalyamavadhārayan।।
saṁjayana hēḷidanu: “amita tējasvi śalyanu mātugaḷiṁda ī rīti karṇanannu niṁdisalu, mātina bāṇagaḷannu biḍuttāneṁdē ivanige śalyaneṁba hesaru baṁdirabahudeṁdu bhāvisi, atyaṁta krōdhitanāgi rādhēyanu hēḷidanu:
08027054a guṇānguṇavataḥ śalya guṇavānvētti nāguṇaḥ।
08027054c tvaṁ tu nityaṁ guṇairhīnaḥ kiṁ jñāsyasyaguṇō guṇān।।
“śalya! guṇavaṁtanādavanu mātravē guṇavaṁtara sadguṇagaḷannu tiḷidukoḷḷuttāne. guṇahīnanādavanu khaṁḍita tiḷidukoṁḍiralāranu! ninnaṁtaha guṇahīnanige guṇāguṇagaḷa parijñānavādarū hēgirabēku!
08027055a arjunasya mahāstrāṇi krōdhaṁ vīryaṁ dhanuḥ śarān।
08027055c ahaṁ śalyābhijānāmi na tvaṁ jānāsi tattathā।।
śalya! arjunana mahāstragaḷu, avana krōdha, vīrya, dhanussu mattu śaragaḷa kuritu nanage gottiruvaṣṭu ninage gottiralikkilla!
08027056a ēvamēvātmanō vīryamahaṁ vīryaṁ ca pāṁḍavē।
08027056c jānannēvāhvayē yuddhē śalya nāgniṁ pataṁgavat।।
śalya! nanna mattu pāṁḍavana vīryagaḷa kuritu nanage cennāgi gottiruvudariṁdalē nānu avanannu yuddhakke āhvānisuttiddēne! pataṁgavu agniyalli hōgi bīḷuvaṁtalla!
08027057a asti cāyamiṣuḥ śalya supuṁkhō raktabhōjanaḥ।
08027057c ēkatūṇīśayaḥ patrī sudhautaḥ samalaṁkr̥taḥ।।
śalya! nannalloṁdu cennāgi śuddhagoḷisalpaṭṭa, raṇahaddina rekkegaḷiṁda sulaṁkr̥tavāgiruva raktavē bhōjanavāgiruva oṁdu bāṇavide. idannu pratyēkavāgi tūṇīradalli iṭṭukoṁḍiddēne!
08027058a śētē caṁdanapūrṇēna pūjitō bahulāḥ samāḥ।
08027058c āhēyō viṣavānugrō narāśvadvipasaṁghahā।।
anēka varṣagaḷiṁdalū caṁdanalēpadiṁda pūjegoḷḷuttiruva narāśvagajasamūhagaḷannu oṁdē prayōgadalli dhvaṁsamāḍaballa ugra viṣavān bāṇavu gaṁdhada puḍiyalliyē malagide.
08027059a ēkavīrō mahāraudrastanutrāsthividāraṇaḥ।
08027059c nirbhiṁdyāṁ yēna ruṣṭō'hamapi mēruṁ mahāgiriṁ।।
nannalliruva ī sarpāstravu obbanē vīranannu saṁharisuvaṁthaddu. mahāraudravāda ī bāṇavu kavaca-asthigaḷannu sīḷikoṁḍu hōgaballadu. kruddhanādare idariṁda mahāgiri mēruvannē bhēdisaballe!
08027060a tamahaṁ jātu nāsyēyamanyasminphalgunādr̥tē।
08027060c kr̥ṣṇādvā dēvakīputrātsatyaṁ cātra śr̥ṇuṣva mē।।
phalguṇa mattu dēvakīputra ī ibbaru kr̥ṣṇara horatu bēre yāramēlū idannu nānu prayōgisuvudilla eṁba ī satyavannu nīnu kēḷikō!
08027061a tēnāhamiṣuṇā śalya vāsudēvadhanaṁjayau।
08027061c yōtsyē paramasaṁkruddhastatkarma sadr̥śaṁ mama।।
aṁtaha bāṇavide ennuva dhairyadiṁdalē nānu vāsudēva-dhanaṁjayaroḍane yuddhamāḍalu horaṭiddēne. idu paramasaṁkruddhanāda nanage takkudāgiyē ide.
08027062a sarvēṣāṁ vāsudēvānāṁ kr̥ṣṇē lakṣmīḥ pratiṣṭhitā।
08027062c sarvēṣāṁ pāṁḍuputrāṇāṁ jayaḥ pārthē pratiṣṭhitaḥ।
08027062e ubhayaṁ tatsamāsādya kō'tivartitumarhati।।
vāsudēvara sarva saṁpattū kr̥ṣṇanalli pratiṣṭhitavāgive. hāgeyē pāṁḍuputrara ellara jayavū pārtha arjunanalli pratiṣṭhitavāgide. aṁtaha ibbarannū edurisi yāru tānē hiṁdirugi baraballaru?
08027063a tāvētau puruṣavyāghrau samētau syaṁdanē sthitau।
08027063c māmēkamabhisaṁyātau sujātaṁ śalya paśya mē।।
śalya! avaribbarū puruṣavyāghrarū oṭṭigē rathadalli kuḷitu nānobbanoḍaneyē yuddhamāḍalu baruttāre. nanna janmavu eṣṭu śrēṣṭhavennuvudeṁdu nīnē nōḍu!
08027064a pitr̥ṣvasāmātulajau bhrātarāvaparājitau।
08027064c maṇī sūtra iva prōtau draṣṭāsi nihatau mayā।।
sōdaramāva mattu sōtaratteya makkaḷāgi sahōdararaṁte mattu dāradalli pōṇisida maṇigaḷaṁte oṭṭigē iruva avaribbarū nanniṁda hatarāguvudannu nōḍuveyaṁte!
08027065a arjunē gāṁḍivaṁ kr̥ṣṇē cakraṁ tārkṣyakapidhvajau।
08027065c bhīrūṇāṁ trāsajananau śalya harṣakarau mama।।
śalya! hēḍigaḷige naḍugannu huṭṭisuva arjunana gāṁḍīva, kr̥ṣṇana cakra, garuḍa mattu kapidhvajagaḷu nanage harṣavannuṁṭu māḍuttave!
08027066a tvaṁ tu duṣprakr̥tirmūḍhō mahāyuddhēṣvakōvidaḥ।
08027066c bhayāvatīrṇaḥ saṁtrāsādabaddhaṁ bahu bhāṣasē।।
nīnādarō duṣṭasvabhāvadavanu. mūḍhanu. mahāyuddhagaḷa kuritu tiḷiyadavanu. bhayadiṁda tattarisiddīye! adariṁdāgi bahaḷa abaddhavāgi mātanāḍuttiruve!
08027067a saṁstauṣi tvaṁ tu kēnāpi hētunā tau kudēśaja।
08027067c tau hatvā samarē haṁtā tvāmaddhā sahabāṁdhavaṁ।।
keṭṭadēśadalli huṭṭidavanē! avaribbarannū nīnu yāvudō svārtha kāraṇadiṁdalē stutisuttiruve! iṁdu nānu samaradalli avaribbarannū saṁharisi bāṁdhavaroṁdige ninnannū saṁharisuttēne!
08027068a pāpadēśaja durbuddhē kṣudra kṣatriyapāṁsana।
08027068c suhr̥dbhūtvā ripuḥ kiṁ māṁ kr̥ṣṇābhyāṁ bhīṣayannasi।।
pāpadēśadalli huṭṭidavanē! durbuddhē! kṣudra! kṣatriyapāṁsana! suhr̥dayanāgiddukoṁḍu nīnu śatrugaḷāda kr̥ṣṇārjunara kuritu nannannēke hedarisuttiddīye?
08027069a tau vā mamādya haṁtārau haṁtāsmi samarē sthitau।
08027069c nāhaṁ bibhēmi kr̥ṣṇābhyāṁ vijānannātmanō balaṁ।।
avarādarō iṁdu nannannu saṁharisuttāre athavā nānādarō samaradalliruva avaribbarannū saṁharisuttēne. nanna balavannu cennāgi tiḷidukoṁḍiruva nānu kr̥ṣṇārjunarige hedaruvavanalla!
08027070a vāsudēvasahasraṁ vā phalgunānāṁ śatāni ca।
08027070c ahamēkō haniṣyāmi jōṣamāssva kudēśaja।।
keṭṭadēśadalli huṭṭidavanē! sahasra vāsudēvarāgalī athavā nūru phalgunarāgalī baṁdarū kūḍa nānobbanē avarannu saṁharisuttēne! nīnu mātra bāyimuccikō!
08027071a striyō bālāśca vr̥ddhāśca prāyaḥ krīḍāgatā janāḥ।
08027071c yā gāthāḥ saṁpragāyaṁti kurvaṁtō'dhyayanaṁ yathā।
08027071e tā gāthāḥ śr̥ṇu mē śalya madrakēṣu durātmasu।।
prāyaśaḥ krīḍegeṁdu strīyaru, bālakaru, vr̥ddharu mattu kaliyuva śiṣya janaru oṁdu hāḍannu hāḍuttāre! śalya! durātma madrakara mēliruva ī hāḍannu kēḷu!
08027072a brāhmaṇaiḥ kathitāḥ pūrvaṁ yathāvadrājasannidhau।
08027072c śrutvā caikamanā mūḍha kṣama vā brūhi vōttaraṁ।।
mūḍha! hiṁde rājasannidhigaḷalli brāhmaṇaru ēnannu hēḷuttiddarō adannu ēkamanaskanāgi kēḷi bāyimuccu athavā adakke uttaravāgiyādarū mātanāḍu!
08027073a mitradhruṁ madrakō nityaṁ yō nō dvēṣṭi sa madrakaḥ।
08027073c madrakē saṁgataṁ nāsti kṣudravākyē narādhamē।।
“madradēśadavaru yāvāgalū mitradrōhigaḷāgiruttāre. niṣkāraṇavāgi nammannu yārādarū dvēṣisidare avaru heccubhāga madrakarē āgiruttāre! kṣudravāgi mātanāḍuva narādhama madrakaralli sauhārdabhāvaneyu iruvudē illa!
08027074a durātmā madrakō nityaṁ nityaṁ cānr̥tikō'nr̥juḥ।
08027074c yāvadaṁtaṁ hi daurātmyaṁ madrakēṣviti naḥ śrutaṁ।।
madrakaru nityavū durātmaru mattu sarvadā kuṭilarū suḷḷugārarū āgiruttāre. durātmateyu madrakarannu sāyuvavaregū biḍuvudillaveṁdu nāvu kēḷiddēve!
08027075a pitā mātā ca putraśca śvaśrūśvaśuramātulāḥ।
08027075c jāmātā duhitā bhrātā naptā tē tē ca bāṁdavāḥ।।
08027076a vayasyābhyāgatāścānyē dāsīdāsaṁ ca saṁgataṁ।
08027076c puṁbhirvimiśrā nāryaśca jñātājñātāḥ svayēccayā।।
08027077a yēṣāṁ gr̥hēṣu śiṣṭānāṁ saktumaṁtāśināṁ sadā।
08027077c pītvā sīdhuṁ sagōmāṁsaṁ nardaṁti ca hasaṁti ca।।
08027078a yāni caivāpyabaddhāni pravartaṁtē ca kāmataḥ।
08027078c kāmapralāpinō'nyōnyaṁ tēṣu dharmaḥ kathaṁ bhavēt।।
08027079a madrakēṣu viluptēṣu prakhyātāśubhakarmasu।
08027079c nāpi vairaṁ na sauhārdaṁ madrakēṣu samācarēt।।
hiṭṭu-mīnugaḷannu tinnuva, śiṣṭācārahīna madrakara manegaḷalli taṁde-maga-tāyi-atte-māva-sōdaramāva-aḷiya-magaḷu-aṇṇatammaṁdiru-mommaga-itara bāṁdhavaru-snēhitaru-horaginiṁda baṁdavaru- dāsadāsiyaru ivarellarū tamagiṣṭabaṁdaṁte yāvudē kaṭṭupāḍugaḷū illadē paraspararoḍane vyavaharisuttāre. paricitaru, aparicitaru eṁba bēdhagaḷilladē strīyaru puruṣaroṁdige sva iccheyiṁda bereyuttāre; madyasēvisi gōmāṁsa tiṁdu kuṇiyuttāre mattu ānaṁdisuttāre. anyōnyaralli kāmapralāpigaḷāda avaralli dharmavu hēgirabēku? madisida madrakaru aśubhakarmagaḷige prakhyātaru. madrakaralli vairavannū kaṭṭikoḷḷabāradu sauhārdateyannū beḷesabāradu!
08027080a madrakē saṁgataṁ nāsti madrakō hi sacāpalaḥ।
08027080c madrakēṣu ca duḥsparśaṁ śaucaṁ gāṁdārakēṣu ca।।
madrakaru capalaru. madrakaroṁdige saṁbaṁdhavanniṭṭukoḷḷabāradu. madrakaralli mattu gāṁdhāradēśadavaralli śaucavennuvudu ēnū illa. avarannu sparṣisalū bāradu!
08027081a rājayājakayājyēna naṣṭaṁ dattaṁ havirbhavēt।
08027082a śūdrasaṁskārakō viprō yathā yāti parābhavaṁ।
08027082c tathā brahmadviṣō nityaṁ gaccaṁtīha parābhavaṁ।।
rājanē yājakanāgiruva yāgadalli nīḍuva dāna-havissugaḷu naṣṭavāguvaṁte, śūdrarige saṁskāragaḷannu māḍisuva vipranu hēge parābhavagoḷḷuvanō hāge nityavū brahmadvēṣi madrakaru parābhavahoṁduvaru.
08027083a madrakē saṁgataṁ nāsti hataṁ vr̥ścikatō viṣaṁ।
08027083c ātharvaṇēna maṁtrēṇa sarvā śāṁtiḥ kr̥tā bhavēt।।
08027084a iti vr̥ścikadaṣṭasya nānāviṣahatasya ca।
atharva maṁtradiṁda śāṁtimāḍuvavarellarū “madrakaralli sauhārdabhāvavu svalpavū illadiruvaṁte cēḷinalliyū viṣavilla!” eṁdu cēḷina viṣavannu hōgalāḍisuttā hēḷuttāre.
08027084c kurvaṁti bhēṣajaṁ prājñāḥ satyaṁ taccāpi dr̥śyatē।
08027084e ēvaṁ vidvaṁ jōṣamāssva śr̥ṇu cātrōttaraṁ vacaḥ।।
tiḷida vaidyaru ī rītiyalli māḍalu satyavāgiyū cēḷuvina viṣavu kaḍimeyāguvudu kāṇuttade. ivalladē madrakara kuritu innū itara viṣayagaḷive. sāvadhānacittanāgi kēḷu.
08027085a vāsāṁsyutsr̥jya nr̥tyaṁti striyō yā madyamōhitāḥ।
08027085c mithunē'saṁyatāścāpi yathākāmacarāśca tāḥ।
08027085e tāsāṁ putraḥ kathaṁ dharmaṁ madrakō vaktumarhati।।
madyamōhitarāda madraka strīyaru vastragaḷannū kaḷaci nartisuttāre. saṁbhōgadalli kūḍa avaru yāvudē saṁyamagaḷilladē bēkādaṁte vartisuttāre. aṁthaha strīyaralli huṭṭida madraka putranu hēge tānē itararige dharmada kuritu hēḷalu arhanāguttāne?
08027086a yāstiṣṭhaṁtyaḥ pramēhaṁti yathaivōṣṭrīdaśērakē।
08027086c tāsāṁ vibhraṣṭalajjānāṁ nirlajjānāṁ tatastataḥ।
08027086e tvaṁ putrastādr̥śīnāṁ hi dharmaṁ vaktumihēccasi।।
marubhūmiyalliruva oṁṭegaḷaṁte niṁtukoṁḍē mūtravisarjane māḍuva dharmabhraṣṭa nirlajja madrara strīyaralli huṭṭida nīnu nanage dharmōpadēśamāḍalu horaṭiruve!
08027087a suvīrakaṁ yācyamānā madrakā kaṣati sphijau।
08027087c adātukāmā vacanamidaṁ vadati dāruṇaṁ।।
08027088a mā mā suvīrakaṁ kaścidyācatāṁ dayitō mama।
08027088c putraṁ dadyāṁ pratipadaṁ na tu dadyāṁ suvīrakaṁ।।
madradēśada strīyaralli yārādarū gaṁjiyannu kēḷidare koḍalu iṣṭavilladiddare tanna nitaṁbagaḷannu keredukoḷḷuttā “nannannu yāvanū gaṁjiyannu kēḷabāradu ēkeṁdare adu nanage atyaṁta priyavādudu! bēkādare maganannādarū patiyannādarū koṭṭubiḍuttēne. ādare ellakkiṁtalū priyavāda gaṁjiyannu mātra koḍuvudilla!” eṁdu kaṭhōravāgi mātanāḍuvaḷu.
08027089a nāryō br̥hatyō nirhrīkā madrakāḥ kaṁbalāvr̥tāḥ।
08027089c ghasmarā naṣṭaśaucāśca prāya ityanuśuśruma।।
madraka strīyaru biḷupāgiruttāre, sthūlavāgiruttāre, nirlajjarāgiruttāre mattu kaṁbaḷigaḷannu hoddiruttāre. hoṭṭebākarāgiddu śaucācāragaḷannu biṭṭiruttāre eṁdu kēḷiddēve!
08027090a ēvamādi mayānyairvā śakyaṁ vaktuṁ bhavēdbahu।
08027090c ā kēśāgrānnakhāgrācca vaktavyēṣu kuvartmasu।।
kūdaliniṁda ugurinavaregū madradēśada strī-puruṣara kuritu nāvu athavā itararu innū anēka viṣayagaḷannu hēḷabahudu!
08027091a madrakāḥ siṁdusauvīrā dharmaṁ vidyuḥ kathaṁ tviha।
08027091c pāpadēśōdbhavā mlēccā dharmāṇāmavicakṣaṇāḥ।।
madra,-siṁdhu mattu sauvīradēśagaḷalli janaru dharmaveṁdare ēnennuvudannē tiḷiyaru! pāpadēśagaḷalli huṭṭida ā mlēccharige dharmaveṁdare ēnennuvudannē tiḷiyadu!
08027092a ēṣa mukhyatamō dharmaḥ kṣatriyasyēti naḥ śrutaṁ।
08027092c yadājau nihataḥ śētē sadbhiḥ samabhipūjitaḥ।।
yuddhadalli maḍidu satpuruṣariṁda supūjitanāgi raṇadalli malaguvudē kṣatriyana mukhyadharmaveṁdu nāvu tiḷidukoṁḍiddēve.
08027093a āyudhānāṁ saṁparāyē yanmucyēyamahaṁ tataḥ।
08027093c na mē sa prathamaḥ kalpō nidhanē svargamiccataḥ।।
āyudhagaḷannu paḍedu prayōgisuva nanage prathama saṁkalpavu yuddhadalli nidhana mattu svarga!
08027094a sō'haṁ priyaḥ sakhā cāsmi dhārtarāṣṭrasya dhīmataḥ।
08027094c tadarthē hi mama prāṇā yacca mē vidyatē vasu।।
dhīmata dhārtarāṣṭra duryōdhanana priya sakhanāgiddēne. avanigāgiyē nanna ī prāṇa mattu saṁpattu ennuvudannu tiḷi!
08027095a vyaktaṁ tvamapyupahitaḥ pāṁḍavaiḥ pāpadēśaja।
08027095c yathā hyamitravatsarvaṁ tvamasmāsu pravartasē।।
pāpadēśadalli huṭṭidavanē! nammalliyē amitratvavannu uṁṭumāḍalu pāṁḍavarē ninnannu namma pakṣadalli irisiruvareṁdu vyaktavāguttide. śatruvinaṁteyē nīnu vartisuttiruve!
08027096a kāmaṁ na khalu śakyō'haṁ tvadvidhānāṁ śatairapi।
08027096c saṁgrāmādvimukhaḥ kartuṁ dharmajña iva nāstikaiḥ।।
nāstikanige dharmajñanannu dharmadiṁda vimukhanannāgi māḍalu asādhyavu hēgō hāge ninnaṁthaha nūru janaru eṣṭē bayasidarū nannannu saṁgrāmadiṁda vimukhanannāgi māḍalu sādhyavilla!
08027097a sāraṁga iva gharmārtaḥ kāmaṁ vilapa śuṣya ca।
08027097c nāhaṁ bhīṣayituṁ śakyaḥ kṣatravr̥ttē vyavasthitaḥ।।
bisilina tāpadiṁda baḷalida jiṁkeyaṁte nīnu bēkādaṣṭu vilapisu. kṣatriya dharmadalli niratanāgiruva nannannu mātra nīnu bhayapaḍisalāre!
08027098a tanutyajāṁ nr̥siṁhānāmāhavēṣvanivartināṁ।
08027098c yā gatirguruṇā prāṁ mē prōktā rāmēṇa tāṁ smara।।
yuddhadiṁda hiṁdirugadē dēhatyāgamāḍuva narasiṁharige yāva sadgatiyu doreyuttade ennuvudannu nanna guru paraśurāmanu hēḷidudu nenapige baruttide!
08027099a svēṣāṁ trāṇārthamudyuktaṁ vadhāya dviṣatāmapi।
08027099c viddhi māmāsthitaṁ vr̥ttaṁ paurūravasamuttamaṁ।।
purūravana uttama naḍateyaṁte nannavarannu uddharisalū śatrugaḷannu vadhisalū nānu sannaddhanāgi niṁtiddēne ennuvudannu tiḷidukō!
08027100a na tadbhūtaṁ prapaśyāmi triṣu lōkēṣu madraka।
08027100c yō māmasmādabhiprāyādvārayēditi mē matiḥ।।
madraka! nanna ī abhiprāyadiṁda cyutagoḷisuva yāvudē prāṇiyannu ī mūru lōkagaḷalliyū nānu kaṁḍilla!
08027101a ēvaṁ vidvaṁ jōṣamāssva trāsātkiṁ bahu bhāṣasē।
08027101c mā tvā hatvā pradāsyāmi kravyādbhyō madrakādhama।।
madrakādhama! idannu tiḷidavanādarū nīnu ēke adhikavāgi mātanāḍuttīye? summanē kuḷitukō! nīnu mātanāḍuvudannu innū muṁduvarisidare ninnannu koṁdu māṁsāśī prāṇigaḷige koḍuttēne. eccaradiṁdiru!
08027102a mitrapratīkṣayā śalya dhārtarāṣṭrasya cōbhayōḥ।
08027102c apavādatitikṣābhistribhirētairhi jīvasi।।
śalya! dhārtarāṣṭrana geluvina mēle nanna manassannu kēṁdrīkarisiruvudariṁda mattu koṭṭa mātinaṁte naḍedukoḷḷalillaveṁba apamānavu barabāradu eṁba bhayadiṁda nānu ninnannu kolladē innū jīvadiṁdirisiddēne!
08027103a punaścēdīdr̥śaṁ vākyaṁ madrarāja vadiṣyasi।
08027103c śirastē pātayiṣyāmi gadayā vajrakalpayā।।
madrarāja! punaḥ ī rītiya mātugaḷannu nīnu āḍidare vajrasamāna gadeyiṁda ninna śirassannu bīḷisuttēne!
08027104a śrōtārastvidamadyēha draṣṭārō vā kudēśaja।
08027104c karṇaṁ vā jaghnatuḥ kr̥ṣṇau karṇō vāpi jaghāna tau।।
keṭṭadēśadalli huṭṭidavanē! karṇanu sāyuttāne athavā karṇanu kr̥ṣṇārjunarannu saṁharisuttāne ennuvudannu iṁdu janaru kēḷuttāre mattu nōḍuttāre!”
08027105a ēvamuktvā tu rādhēyaḥ punarēva viśāṁ patē।
08027105c abravīnmadrarājānaṁ yāhi yāhītyasaṁbhramaṁ।।
viśāṁpatē! hīge hēḷi rādhēyanu ātaṁkagoḷḷadē madrarājanige punaḥ “muṁde hōgu! bēga hōgu!” eṁdu hēḷidanu.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē karṇaparvaṇi karṇamadrādhipasaṁvādē saptaviṁśō'dhyāyaḥ।।
idu śrī mahābhāratadalli karṇaparvadalli karṇamadrādhipasaṁvāda ennuva ippattēḷanē adhyāyavu.