ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
కర్ణ పర్వ
కర్ణవధ పర్వ
అధ్యాయ 22
సార
ధృతరాష్ట్రను అర్జునన పరాక్రమవన్ను వర్ణిసుత్తా, యుద్ధద వివరణెయన్ను ముందువరిసువంతె సంజయనన్ను కేళిదుదు (1-4). హదినారనెయ దినద రాత్రి కౌరవర మంత్రాలోచనెయన్ను మాడి మరుదిన యుద్ధభూమిగె హిందిరుగిదుదు (5-10). ధృతరాష్ట్రన శోక (11-23). హదినేళనెయ దినద బెళిగ్గె కర్ణను దుర్యోధనన బళిసారి ఆ దిన తాను అర్జుననన్ను ఎదురిసువెనెందూ, శల్యను తనగె సారథియాగబేకెందు కేళికొళ్ళువుదు (24-58). దుర్యోధనను హాగెయే ఆగువంతె మాడుత్తేనెందు హేళి శల్యన బళి హోదుదు (59-61).
08022001 ధృతరాష్ట్ర ఉవాచ।
08022001a స్వేన చ్చందేన నః సర్వాన్నావధీద్వ్యక్తమర్జునః।
08022001c న హ్యస్య సమరే ముచ్యేతాంతకోఽప్యాతతాయినః।।
ధృతరాష్ట్రను హేళిదను: “అర్జునను తన్న ఇచ్ఛెయిందలే నమ్మవరెల్లరన్నూ వధిసిదనెన్నువుదు వ్యక్తవాగిదె. సమరదల్లి ఆ ఆతతాయియు అంతకనన్నూ బిడువుదిల్ల!
08022002a పార్థో హ్యేకోఽహరద్భద్రాం ఏకశ్చాగ్నిమతర్పయత్।
08022002c ఏకశ్చేమాం మహీం జిత్వా చక్రే బలిభృతో నృపాన్।।
ఏకెందరె అర్జునను ఏకాంగియాగియే సుభద్రెయన్ను అపహరిసిదను. ఏకాంగియాగియే అగ్నియన్ను తృప్తిపడిసిదను. ఓర్వనాగియే మహియన్ను గెద్దు నృపరు కప్పగళన్ను నీడువంతె మాడిదను.
08022003a ఏకో నివాతకవచానవధీద్దివ్యకార్ముకః।
08022003c ఏకః కిరాతరూపేణ స్థితం శర్వమయోధయత్।।
ఆ దివ్యకార్ముకను ఏకాంగియాగియే నివాతకవచరన్ను వధిసిదను. ఏకాంగియాగియ కిరాతరూపదల్లిద్ద శర్వనొడనె హోరాడిదను.
08022004a ఏకోఽభ్యరక్షద్భరతానేకో భవమతోషయత్।
08022004c తేనైకేన జితాః సర్వే మదీయా ఉగ్రతేజసః।
08022004e తే న నింద్యాః ప్రశస్యాశ్చ యత్తే చక్రుర్బ్రవీహి తత్।।
ఏకాంగియాగియే అవను భరతరన్ను రక్షిసిదను. ఏకాంగియాగియే భవనన్ను తృప్తిపడిసిదను. ఆ ఉగ్రతేజస్వియొబ్బనిందలే నన్నవరెల్లరూ సోతరు. నింద్యార్హరల్లద మత్తు ప్రశంసెగె పాత్రరాద అవరు ముందె ఏను మాడిదరెన్నువుదన్ను హేళు!”
08022005 సంజయ ఉవాచ।
08022005a హతప్రహతవిధ్వస్తా వివర్మాయుధవాహనాః।
08022005c దీనస్వరా దూయమానా మానినః శత్రుభిర్జితాః।।
08022006a శిబిరస్థాః పునర్మంత్రం మంత్రయంతి స్మ కౌరవాః।
08022006c భగ్నదంష్ట్రా హతవిషాః పదాక్రాంతా ఇవోరగాః।।
సంజయను హేళిదను: “ప్రహారగళింద హతరాగి, విధ్వస్థరాగిద్ద, కవచ-ఆయుధ-వాహనగళింద విహీనరాగిద్ద, శత్రుగళింద సోతిద్ద మానినిగళాద కౌరవరు, హల్లుగళు కిత్తు విషవన్ను కళెదుకొండ మత్తు కాలినింద మెట్టల్పట్ట సర్పగళంతె, శిబిరదల్లి కుళితు దీనస్వరదల్లి మాతనాడికొళ్ళుత్తా మంత్రాలోచనె మాడిదరు.
08022007a తానబ్రవీత్తతః కర్ణః క్రుద్ధః సర్ప ఇవ శ్వసన్।
08022007c కరం కరేణాభిపీడ్య ప్రేక్షమాణస్తవాత్మజం।।
ఆగ క్రుద్ధ సర్పదంతె నిట్టుసిరు బిడుత్తా కర్ణను కైయింద కైయన్ను ఉజ్జికొళ్ళుత్తా నిన్న మగనన్ను నోడుత్తా అవరిగె హేళిదను:
08022008a యత్తో దృఢశ్చ దక్షశ్చ ధృతిమానర్జునః సదా।
08022008c స బోధయతి చాప్యేనం ప్రాప్తకాలమధోక్షజః।।
“అర్జునను సదా ప్రయత్నశీలను, దృఢన, దక్షను మత్తు ధృతిమానను. అధోక్షజనూ కూడ అవనిగె కాలక్కె తక్కంతె సలహెగళన్ను నీడుత్తిద్దానె.
08022009a సహసాస్త్రవిసర్గేణ వయం తేనాద్య వంచితాః।
08022009c శ్వస్త్వహం తస్య సంకల్పం సర్వం హంతా మహీపతే।।
మహీపతే! అవను అస్త్రగళన్ను బిడుత్తిరువ వేగదిందాగి ఇందు నావు వంచితరాదెవు. నాళె నాను అవన సంకల్పవెల్లవన్నూ నిరర్థకగొళిసుత్తేనె!”
08022010a ఏవముక్తస్తథేత్యుక్త్వా సోఽనుజజ్ఞే నృపోత్తమాన్।
08022010c సుఖోషితాస్తే రజనీం హృష్టా యుద్ధాయ నిర్యయుః।।
అదక్కె “హాగెయే ఆగలి!” ఎందు హేళి దుర్యోధనను నృపోత్తమరిగె అనుమతియన్నిత్తను. రాత్రియన్ను సుఖవాగి కళెదు అవరు హృష్టరాగి యుద్ధక్కె మరళిదరు.
08022011a తేఽపశ్యన్విహితం వ్యూహం ధర్మరాజేన దుర్జయం।
08022011c ప్రయత్నాత్కురుముఖ్యేన బృహస్పత్యుశనోమతాత్।।
బృహస్పతి మత్తు ఉశనన సిద్ధాంతదంతె కురుముఖ్య ధర్మరాజను ప్రయత్నపట్టు రచిసిద్ద దుర్జయ వ్యూహవన్ను అవరు నోడిదరు.
08022012a అథ ప్రతీపకర్తారం సతతం విజితాత్మనాం।
08022012c సస్మార వృషభస్కందం కర్ణం దుర్యోధనస్తదా।।
కూడలే దుర్యోధనను సతతవూ తనగె విజయవన్ను దొరకిసువుదరల్లి నిరతనాద, శత్రుగళిగె విరుద్ధవాదుదన్ను మాడబల్ల, వృషభస్కంధ కర్ణనన్ను స్మరిసిదను.
08022013a పురందరసమం యుద్ధే మరుద్గణసమం బలే।
08022013c కార్తవీర్యసమం వీర్యే కర్ణం రాజ్ఞోఽగమన్మనః।
08022013e సూతపుత్రం మహేష్వాసం బందుమాత్యయికేష్వివ।।
యుద్ధదల్లి పురందరన సమనాగిద్ద, బలదల్లి మరుద్గణగళ సమనాగిద్ద, వీర్యదల్లి కార్తవీర్యన సమనాగిద్ద మహేష్వాస సూత్రపుత్ర కర్ణనన్ను, అత్యంత కష్టదల్లిరువవను బంధువన్ను నెనపిసికొళ్ళువంతె, రాజ దుర్యోధనను మనస్సిగె తందుకొండను.”
08022014 ధృతరాష్ట్ర ఉవాచ।
08022014a యద్వోఽగమన్మనో మందాః కర్ణం వైకర్తనం తదా।
08022014c అప్యద్రాక్షత తం యూయం శీతార్తా ఇవ భాస్కరం।।
ధృతరాష్ట్రను హేళిదను: “ఛళియింద పీడితరాగిరువవరు భాస్కరన కడె నోడువంతె ఆ మందర మనస్సు వైకర్తన కర్ణనెడెగె హోయితే?
08022015a కృతేఽవహారే సైన్యానాం ప్రవృత్తే చ రణే పునః।
08022015c కథం వైకర్తనః కర్ణస్తత్రాయుధ్యత సంజయ।
08022015e కథం చ పాండవాః సర్వే యుయుధుస్తత్ర సూతజం।।
సంజయ! సేనెగళన్ను హిందె తెగెదుకొండు పునః రణదల్లి యుద్ధక్కె బందిరువ వైకర్తన కర్ణను అల్లి హేగె యుద్ధమాడిదను? పాండవరెల్లరూ అల్లి సూతజనొడనె హేగె యుద్ధమాడిదరు?
08022016a కర్ణో హ్యేకో మహాబాహుర్హన్యాత్పార్థాన్ససోమకాన్।
08022016c కర్ణస్య భుజయోర్వీర్యం శక్రవిష్ణుసమం మతం।
08022016e తథాస్త్రాణి సుఘోరాణి విక్రమశ్చ మహాత్మనః।।
08022017a దుర్యోధనం తదా దృష్ట్వా పాండవేన భృశార్దితం।
08022017c పరాక్రాంతాన్పాండుసుతాన్దృష్ట్వా చాపి మహాహవే।।
మహాబాహు కర్ణనొబ్బనే సోమకరొందిగె పార్థరన్ను సంహరిసబల్లను. కర్ణన భుజవీర్యవు శక్ర మత్తు విష్ణువిన భుజవీర్యక్కె సమనాగిదె. హాగెయే ఆ మహాత్మన అస్త్రగళూ విక్రమవూ అత్యంత ఘోరవాదుదు ఎందు తిళిదుకొండిద్ద, పాండవరింద అత్యంత పీడితనాగిద్ద దుర్యోధననన్ను నోడి, మత్తు మహాహవదల్లి పరాక్రాంతరాద పాండుసుతరన్ను నోడి కర్ణనేను మాడిదను?
08022018a కర్ణమాశ్రిత్య సంగ్రామే దర్పో దుర్యోధనే పునః।
08022018c జేతుముత్సహతే పార్థాన్సపుత్రాన్సహకేశవాన్।।
సంగ్రామదల్లి కర్ణనన్ను ఆశ్రయిసి దర్పి దుర్యోధనను పునః కేశవనొట్టిగిరువ పార్థరన్ను అవర పుత్రరొందిగె జయిసలు ఉత్సాహహొందిరువనల్ల!
08022019a అహో బత మహద్దుఃఖం యత్ర పాండుసుతాన్రణే।
08022019c నాతరద్రభసః కర్ణో దైవం నూనం పరాయణం।
08022019e అహో ద్యూతస్య నిష్ఠేయం ఘోరా సంప్రతి వర్తతే।।
రభసయుక్త కర్ణనూ కూడ రణదల్లి పాండుసుతరన్ను దాటలు అసమర్థనాదనెందరె ఇదక్కింతలూ మహాదుఃఖవు బేరె ఏనిదె? నిశ్చయవాగియూ దైవవే ఎల్లవక్కూ ఆశ్రయవాగిదె. అయ్యో! ద్యూతదల్లి నిష్ఠెయన్నిట్టుదుదక్కాగియే ఈ రీతి నడెయుత్తిదె!
08022020a అహో దుఃఖాని తీవ్రాణి దుర్యోధనకృతాన్యహం।
08022020c సహిష్యామి సుఘోరాణి శల్యభూతాని సంజయ।।
సంజయ! దుర్యోధనను మాడిదుదరిందుంటాద తీవ్రవాద ఘోరవాద ముళ్ళుగళంతె చుచ్చుత్తిరువ దుఃఖగళన్ను సహిసికొండిద్దేనె.
08022021a సౌబలం చ తథా తాత నీతిమానితి మన్యతే।
08022021c కర్ణస్య రభసో నిత్యం రాజా తం చాప్యనువ్రతః।।
అయ్యా! సదా అవను సౌబలనన్ను నీతివంతనెందు తిళిదుకొండిద్దను. రభసనాద కర్ణనన్ను రాజను నిత్యవూ అనుసరిసుత్తిద్దను.
08022022a యుద్ధేషు నామ దివ్యేషు వర్తమానేషు సంజయ।
08022022c అశ్రౌషం నిహతాన్పుత్రాన్నిత్యమేవ చ నిర్జితాన్।।
సంజయ! నడెయుత్తిరువ ఈ దైవనిశ్చిత యుద్ధదల్లి నాను నిత్యవూ నన్న పుత్రరు సోతు హతరాగుత్తిరువుదన్ను కేళుత్తిద్దేనె.
08022023a న పాండవానాం సమరే కశ్చిదస్తి నివారకః।
08022023c స్త్రీమధ్యమివ గాహంతి దైవం హి బలవత్తరం।।
పాండవరాదరో స్త్రీయర మధ్యె తడెయువవరు యారూ ఇల్లదిరువంతె హోగుత్తిద్దారె! దైవవే బలవత్తరవాదుదు!”
08022024 సంజయ ఉవాచ।
08022024a అతిక్రాంతం హి యత్కార్యం పశ్చాచ్చింతయతీతి చ।
08022024c తచ్చాస్య న భవేత్కార్యం చింతయా చ వినశ్యతి।।
సంజయను హేళిదను: “మనుష్యను హిందె నడెదుహోద కార్యద కురితు చింతిసుత్తా కుళితరె అవన ఈగిన కార్యవూ కైగూడువుదిల్ల మత్తు చింతెయింద అవనే నాశహొందుత్తానె.
08022025a తదిదం తవ కార్యం తు దూరప్రాప్తం విజానతా।
08022025c న కృతం యత్త్వయా పూర్వం ప్రాప్తాప్రాప్తవిచారణే।।
నిన్న ఆ కార్యగళు దూరదల్లి దొరకిసువ పరిణామగళ కురితు నినగె తిళిదిరలే ఇరలిల్ల ఎందేనిల్ల. ఏనాగుత్తదె ఏనాగువుదిల్ల ఎందు విచారిసదెయే నీను హిందె అవుగళన్ను మాడిరలిల్ల.
08022026a ఉక్తోఽసి బహుధా రాజన్మా యుధ్యస్వేతి పాండవైః।
08022026c గృహ్ణీషే న చ తన్మోహాత్పాండవేషు విశాం పతే।।
విశాంపతే! రాజన్! పాండవరే యుద్ధమాడువుదు బేడ ఎందు నినగె అనేక బారి హేళిద్దరు. ఆదరె మక్కళ మేలిన మోహదిందాగి నీను పాండవర మాతన్ను అంగీకరిసలిల్ల.
08022027a త్వయా పాపాని ఘోరాణి సమాచీర్ణాని పాండుషు।
08022027c త్వత్కృతే వర్తతే ఘోరః పార్థివానాం జనక్షయః।।
పాండవర మేలె నీను అనేక ఘోర పాపగళన్నెసగిద్దీయె. నీను మాడిదవుగళిందాగి ఈగ పార్థివర ఈ ఘోర జనక్షయవు నడెయుత్తిదె.
08022028a తత్త్విదానీమతిక్రమ్య మా శుచో భరతర్షభ।
08022028c శృణు సర్వం యథావృత్తం ఘోరం వైశసమచ్యుత।।
భరతర్షభ! ఆదుదరింద ఈగ నీను నడెదుహోదుదర కురితు స్మరిసికొండు శోకిసబేడ! అచ్యుత! ఈ ఘోరవాద యుద్ధదకురితు అదు నడెద హాగె ఎల్లవన్నూ కేళు!
08022029a ప్రభాతాయాం రజన్యాం తు కర్ణో రాజానమభ్యయాత్।
08022029c సమేత్య చ మహాబాహుర్దుర్యోధనమభాషత।।
రాత్రికళెదు బెళగాగలు మహాబాహు కర్ణను సమాలోచనెగెందు రాజ దుర్యోధననల్లిగె బందు హీగె హేళిదను:
08022030a అద్య రాజన్సమేష్యామి పాండవేన యశస్వినా।
08022030c హనిష్యామి చ తం వీరం స వా మాం నిహనిష్యతి।।
“రాజన్! ఇందు నాను యశస్వి పాండవనన్ను ఎదురిసుత్తేనె. ఆ వీరనన్ను సంహరిసుత్తేనె అథవా అవను నన్నన్ను సంహరిసుత్తానె.
08022031a బహుత్వాన్మమ కార్యాణాం తథా పార్థస్య పార్థివ।
08022031c నాభూత్సమాగమో రాజన్మమ చైవార్జునస్య చ।।
పార్థివ! ఇదూవరెగె ననగె మత్తు పార్థనిగె అనేక కార్యగళిద్దవు. రాజన్! ఆదుదరింద నన్న మత్తు అర్జునన సమాగమవాగలిల్ల.
08022032a ఇదం తు మే యథాప్రజ్ఞం శృణు వాక్యం విశాం పతే।
08022032c అనిహత్య రణే పార్థం నాహమేష్యామి భారత।।
విశాంపతే! ప్రజ్ఞెగె బందంతె నాను హేళువ ఈ మాతన్ను కేళు. భారత! రణదల్లి పార్థనన్ను సంహరిసదెయే నాను హిందిరుగువుదిల్ల!
08022033a హతప్రవీరే సైన్యేఽస్మిన్మయి చైవ స్థితే యుధి।
08022033c అభియాస్యతి మాం పార్థః శక్రశక్త్యా వినాకృతం।।
సేనెయల్లిన ప్రముఖరు హతరాగి హోగిరువుదరింద మత్తు నన్నల్లి శక్రనిత్త శక్తియు ఈగ ఇల్లవాగిరువుదరింద పార్థను ఇందు నన్నన్నే ఎదురిసి యుద్ధమాడువవనిద్దానె.
08022034a తతః శ్రేయస్కరం యత్తే తన్నిబోధ జనేశ్వర।
08022034c ఆయుధానాం చ యద్వీర్యం ద్రవ్యాణామర్జునస్య చ।।
జనేశ్వర! ఆదుదరింద శ్రేయస్కరవాద ఏనన్ను నాను హేళువవనిద్దేనో అదన్ను కేళు. ఆయుధ, వీర్య మత్తు ద్రవ్యగళల్లి నాను మత్తు అర్జునరు సమనాగిద్దేవె.
08022035a కాయస్య మహతో భేదే లాఘవే దూరపాతనే।
08022035c సౌష్ఠవే చాస్త్రయోగే చ సవ్యసాచీ న మత్సమః।।
ఆదరె దొడ్డ కాయగళుళ్ళవుగళన్ను హొడెయువుదరల్లి, దూర బాణప్రయోగమాడువుదరల్లి, యుద్ధకౌశలదల్లి, దివ్యాస్త్రప్రయోగగళల్లి సవ్యసాచియు నన్న సమనల్ల.
08022036a సర్వాయుధమహామాత్రం విజయం నామ తద్ధనుః।
08022036c ఇంద్రార్థమభికామేన నిర్మితం విశ్వకర్మణా।।
సర్వ ఆయుధగళల్లి మహామాత్రవెందెనిసికొండిరువ విజయ ఎంబ హెసరిన నన్న ఈ ధనుస్సన్ను విశ్వకర్మను ఇంద్రనిగె ప్రియవన్నుంటుమాడలు బయసియే నిర్మిసిద్దను.
08022037a యేన దైత్యగణాన్రాజం జితవాన్వై శతక్రతుః।
08022037c యస్య ఘోషేణ దైత్యానాం విముహ్యంతి దిశో దశ।
08022037e తద్భార్గవాయ ప్రాయచ్చచ్చక్రః పరమసమ్మతం।।
రాజన్! ఇదరిందలే శతక్రతువు దైత్యగణగళన్ను జయిసిదను. ఇదర ఘోషదింద దైత్యరిగె దిక్కుగళే తోచుత్తిరలిల్ల. పరమసమ్మతవాద ఇదన్ను శక్రను భార్గవనిగె నీడిదను.
08022038a తద్దివ్యం భార్గవో మహ్యమదదాద్ధనురుత్తమం।
08022038c యేన యోత్స్యే మహాబాహుమర్జునం జయతాం వరం।
08022038e యథేంద్రః సమరే సర్వాన్దైతేయాన్వై సమాగతాన్।।
ఆ దివ్య ఉత్తమ ధనుస్సన్ను భార్గవను ననగె నీడిదను. సమరదల్లి కూడి బందిద్ద సర్వ దైత్యరన్నూ యావుదన్ను హిడిదు ఎదురిసిద్దనో అదే ధనుస్సినింద నాను గెల్లువవరల్లి శ్రేష్ఠ మహాబాహు అర్జుననొడనె యుద్ధమాడుత్తేనె.
08022039a ధనుర్ఘోరం రామదత్తం గాండీవాత్తద్విశిష్యతే।
08022039c త్రిహ్సప్తకృత్వః పృథివీ ధనుషా తేన నిర్జితా।।
పరశురామదత్త ధనుస్సు ఘోరవాదుదు; గాండీవక్కింతలూ విశేషవాదుదు! ఈ ధనుస్సినిందలే రామను పృథ్వియన్ను ౨౧ బారి జయిసిద్దను.
08022040a ధనుషో యస్య కర్మాణి దివ్యాని ప్రాహ భార్గవః।
08022040c తద్రామో హ్యదదాన్మహ్యం యేన యోత్స్యామి పాండవం।।
యావ ధనుస్సిన దివ్య కర్మగళన్ను భార్గవను హేళి ననగె దయపాలిసిద్దనో అదే ధనుస్సినిందలే నాను పాండవ అర్జుననొడనె యుద్ధమాడుత్తేనె.
08022041a అద్య దుర్యోధనాహం త్వాం నందయిష్యే సబాంధవం।
08022041c నిహత్య సమరే వీరమర్జునం జయతాం వరం।।
దుర్యోధన! ఇందు సమరదల్లి నాను గెల్లువవరల్లి శ్రేష్ఠ వీర అర్జుననన్ను సంహరిసి బాంధవరొందిగె నిన్నన్ను సంతోషగొళిసుత్తేనె!
08022042a సపర్వతవనద్వీపా హతద్విడ్భూః ససాగరా।
08022042c పుత్రపౌత్రప్రతిష్ఠా తే భవిష్యత్యద్య పార్థివ।।
పార్థివ! ఇందు ఈ భూమియు పర్వత-వన-ద్వీపగళు మత్తు సాగరగళొందిగె నిన్న పుత్ర పౌత్రరల్లి ప్రతిష్ఠళాగిరుత్తాళె!
08022043a నాసాధ్యం విద్యతే మేఽద్య త్వత్ప్రియార్థం విశేషతః।
08022043c సంయగ్ధర్మానురక్తస్య సిద్ధిరాత్మవతో యథా।।
ఉత్తమ ధర్మదల్లియే అనురక్తనాగిరువవనిగె ఆత్మసిద్ధియాగిరువవను హేగో హాగె ఇందు నాను విశేషవాగి నిన్న ప్రీతిగోస్కర మాడువవుగళల్లి అసాధ్యవెన్నువుదే ఇల్లవెందు తిళి.
08022044a న హి మాం సమరే సోఢుం స శక్తోఽగ్నిం తరుర్యథా।
08022044c అవశ్యం తు మయా వాచ్యం యేన హీనోఽస్మి ఫల్గునాత్।।
హుల్లుమెదెయు అగ్నియన్ను హేగో హాగె సమరదల్లి నన్నన్ను అర్జునను సహిసికొళ్ళలార. ఫల్గుననిగింత యావుదరల్లి నాను కడిమె ఎన్నువుదన్ను కూడ హేళువుదు ఇల్లి అవశ్యకవాగిదె.
08022045a జ్యా తస్య ధనుషో దివ్యా తథాక్షయ్యౌ మహేషుధీ।
08022045c తస్య దివ్యం ధనుః శ్రేష్ఠం గాండీవమజరం యుధి।।
అవన ధనుస్సిన మౌర్వి మత్తు అక్షయ బత్తళికెగళు దివ్యవాదవుగళు. అవన ధివ్య శ్రేష్ఠ గాండివ ధనుస్సు యుద్ధదల్లి అజరవాదుదు.
08022046a విజయం చ మహద్దివ్యం మమాపి ధనురుత్తమం।
08022046c తత్రాహమధికః పార్థాద్ధనుషా తేన పార్థివ।।
పార్థివ! నన్నల్లి కూడ మహాదివ్య ఉత్తమ విజయ ధనుస్సిదె. ధనుస్సిన విషయదల్లి నాను పార్థనిగింత అధికనాగిద్దేనె.
08022047a మయా చాభ్యధికో వీరః పాండవస్తన్నిబోధ మే।
08022047c రశ్మిగ్రాహశ్చ దాశార్హః సర్వలోకనమస్కృతః।।
08022048a అగ్నిదత్తశ్చ వై దివ్యో రథః కాంచనభూషణః।
08022048c అచ్చేద్యః సర్వతో వీర వాజినశ్చ మనోజవాః।
08022048e ధ్వజశ్చ దివ్యో ద్యుతిమాన్వానరో విస్మయంకరః।।
08022049a కృష్ణశ్చ స్రష్టా జగతో రథం తమభిరక్షతి।
08022049c ఏభిర్ద్రవ్యైరహం హీనో యోద్ధుమిచ్చామి పాండవం।।
వీర పాండవను ననగింతలూ యావుదరల్లి అధిక ఎన్నువుదన్ను కేళు. సర్వలోకనమస్కృత దాశార్హను అవన రథద కుదురెగళ కడివాణగళన్ను హిడిదిద్దానె. అవన ఆ కాంచనభూషణ దివ్య రథవు అగ్నిదత్తవాదుదు. వీర! అవన రథద యావుదే భాగవన్నాగలీ తుండుమాడలు సాధ్యవిల్లవు. అవన కుదురెగళు మనస్సినష్టే వేగవుళ్ళవుగళు. దివ్య ద్యుతిమాన విస్మయంకర వానరనే అవన ధ్వజదల్లిద్దానె. జగత్తిన సృష్టా కృష్ణనే అవన రథవన్ను రక్షిసుత్తిద్దానె. ఇంతహ ద్రవ్యగళింద నాను హీననాగిద్దరూ పాండవనొడనె యుద్ధమాడలు బయసుత్తేనె.
08022050a అయం తు సదృశో వీరః శల్యః సమితిశోభనః।
08022050c సారథ్యం యది మే కుర్యాద్ధ్రువస్తే విజయో భవేత్।।
ఈ సమితిశోభన వీర శల్యను కృష్ణన సదృశనాగిద్దానె. ఒందువేళె అవను నన్న సారథ్యవన్ను మాడిదరె ననగె విజయవాగుత్తదెయెన్నువుదు నిశ్చయ!
08022051a తస్య మే సారథిః శల్యో భవత్వసుకరః పరైః।
08022051c నారాచాన్గార్ధ్రపత్రాంశ్చ శకటాని వహంతు మే।।
శత్రుగళింద జయిసలు సులభసాధ్యనల్లద ఆ శల్యను నన్న సారథియాగలి. రణహద్దిన గరిగళన్ను కూడిద నారాచగళన్ను తుంబిసిద బండిగళు నన్న హిందె బరలి.
08022052a రథాశ్చ ముఖ్యా రాజేంద్ర యుక్తా వాజిభిరుత్తమైః।
08022052c ఆయాంతు పశ్చాత్సతతం మామేవ భరతర్షభ।।
రాజేంద్ర! భరతర్షభ! ఉత్తమ కుదురెగళన్ను కట్టిద రథగళు నన్న హిందెయే సతతవాగి బరుత్తిరలి.
08022053a ఏవమభ్యధికః పార్థాద్భవిష్యామి గుణైరహం।
08022053c శల్యో హ్యభ్యధికః కృష్ణాదర్జునాదధికో హ్యహం।।
హీగె నాను గుణగళల్లి పార్థనిగింత అధికనాగువెను. నాను అర్జుననిగింత అధికనాగిరువుదక్కింత శల్యను కృష్ణనిగె అధికనాగిరువను.
08022054a యథాశ్వహృదయం వేద దాశార్హః పరవీరహా।
08022054c తథా శల్యోఽపి జానీతే హయానాం వై మహారథః।।
హేగె పరవీరహ దాశార్హను అశ్వహృదయవన్ను తిళిదుకొండిరువనో హాగె మహారథ శల్యనూ కూడ కుదురెగళన్ను తిళిదిద్దానె.
08022055a బాహువీర్యే సమో నాస్తి మద్రరాజస్య కశ్చన।
08022055c తథాస్త్రైర్మత్సమో నాస్తి కశ్చిదేవ ధనుర్ధరః।।
మద్రరాజన బాహువీర్యక్కె సమనాదవను యారూ ఇల్ల. హాగెయే అస్త్రగళల్లి నన్న సమనాద ధనుర్ధరను ఎల్లియూ ఇల్ల.
08022056a తథా శల్యసమో నాస్తి హయయానే హ కశ్చన।
08022056c సోఽయమభ్యధికః పార్థాద్భవిష్యతి రథో మమ।।
కుదురెయన్ను ఓడిసువుదరల్లి శల్యనిగె సమనాదవను యారూ ఇల్ల. ఆదుదరింద అవను నన్న రథవన్ను ఓడిసువవనాదరె నన్న రథవు పార్థన రథక్కింత అధికవాగువుదు.
08022057a ఏతత్కృతం మహారాజ త్వయేచ్చామి పరంతప।
08022057c ఏవం కృతే కృతం మహ్యం సర్వకామైర్భవిష్యతి।।
పరంతప! మహారాజ! నన్న ఈ ఒందు కెలసవన్ను మాడికొడబేకెందు బయసుత్తేనె. ఇదొందన్ను మాడిదరె నన్న సర్వకామగళన్నూ సఫలగొళిసిదంతాగుత్తదె.
08022058a తతో ద్రష్టాసి సమరే యత్కరిష్యామి భారత।
08022058c సర్వథా పాండవాన్సర్వాం జేష్యామ్యద్య సమాగతాన్।।
భారత! ఆగ నాను సమరదల్లి ఏను మాడబల్లె ఎన్నువుదన్ను నినగె తోరిసుత్తేనె. ఇందు సర్వథా సేరిరువ పాండవరెల్లరన్నూ యుద్ధదల్లి జయిసుత్తేనె.”
08022059 దుర్యోధన ఉవాచ।
08022059a సర్వమేతత్కరిష్యామి యథా త్వం కర్ణ మన్యసే।
08022059c సోపాసంగా రథాః సాశ్వా అనుయాస్యంతి సూతజ।।
దుర్యోధనను హేళిదను: “కర్ణ! నీను బయసిరువంతె ఎల్లవన్నూ మాడుత్తేనె. సూతజ! కుదురెగళొందిగె సజ్జాగిద్ద రథగళు నిన్నన్ను అనుసరిసి బరుత్తవె.
08022060a నారాచాన్గార్ధ్రపక్షాంశ్చ శకటాని వహంతు తే।
08022060c అనుయాస్యామ కర్ణ త్వాం వయం సర్వే చ పార్థివాః।।
కర్ణ! గార్ధ్రపక్షగళ నారాచగళన్ను హొత్త బండిగళు మత్తు నావెల్ల సర్వ పార్థివరూ నిన్నన్ను అనుసరిసి బరుత్తేవె!””
08022061 సంజయ ఉవాచ।
08022061a ఏవముక్త్వా మహారాజ తవ పుత్రాః ప్రతాపవాన్।
08022061c అభిగమ్యాబ్రవీద్రాజా మద్రరాజమిదం వచః।।
సంజయను హేళిదను: “మహారాజ! నిన్న మగ ప్రతాపవానను హీగె హేళి రాజ మద్రరాజనల్లిగె హోగి అవనిగె హీగె హేళిదను.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీ మహాభారతే కర్ణపర్వణి కర్ణదుర్యోధనసంవాదే ద్వావింశోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీ మహాభారతదల్లి కర్ణపర్వదల్లి కర్ణదుర్యోధనసంవాద ఎన్నువ ఇప్పత్తెరడనే అధ్యాయవు.