ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
กรฺณ ปรฺว
กรฺณวธ ปรฺว
อธฺยาย 11
สาร
อศฺวตฺถาม-ภีมสเนร นฑุวเะ ฆโร ยุทฺธ (1-26). สิทฺธริํท อา ยุทฺธท ปฺรศํสเะ (27-32). ปรสฺปรร อาฆาตทิํท อิพฺพรู ตมฺม ตมฺม รถคฬลฺลิ กุสิทุ พิทฺทุทุ (33-41).
08011001 สํชย อุวาจฯ
08011001a ภีมสเนํ ตตโ ทฺรเาณี ราชนฺวิวฺยาธ ปตฺริณาฯ
08011001c ตฺวรยา ปรยา ยุกฺตโ ทรฺศยนฺนสฺตฺรลาฆวํฯฯ
สํชยนุ หเฬิทนุ: “ราชนฺ! อาค ทฺรเาณิยุ ตฺวรเะมาฑิ ปรม ยุกฺติยิํท อสฺตฺรลาฆววนฺนุ ปฺรธรฺศิสุตฺตา ภีมสเนนนฺนุ ปตฺริคฬิํท ปฺรหริสิทนุ.
08011002a อถไนํ ปุนราชฆฺนเ นวตฺยา นิศิตไห์ ศรไห์ฯ
08011002c สรฺวมรฺมาณิ สํปฺรเกฺษฺย มรฺมชฺญโ ลฆุหสฺตวตฺฯฯ
กูฑลเ ปุนห์ ตโะํภตฺตุ นิศิต ศรคฬิํท อา มรฺมฆฺน ลฆุหสฺตนุ ภีมสเนนน สรฺวมรฺมคฬิคเะ คุริยิฏฺฏุ หโะฑเะทนุ.
08011003a ภีมสเนห์ สมากีรฺณโ ทฺรเาณินา นิศิตไห์ ศรไห์ฯ
08011003c รราช สมรเ ราชนฺรศฺมิวานิว ภาสฺกรห์ฯฯ
ราชนฺ! ทฺรเาณิย นิศิต ศรคฬิํท สมากีรฺณนาท ภีมสเนนุ สมรทลฺลิ กิรณคฬุฬฺฬ ภาสฺกรนํตเะ ราราชิสิทนุ.
08011004a ตตห์ ศรสหสฺรเณ สุปฺรยุกฺตเน ปาํฑวห์ฯ
08011004c ทฺรโณปุตฺรมวจฺจาทฺย สิํหนาทมมุํจตฯฯ
อาค จเะนฺนาคิ ปฺรหริสิท สหสฺร ศรคฬิํท ปาํฑวนุ ทฺรโณปุตฺรนนฺนุ มุจฺจิ สิํหนาทคไทนุ.
08011005a ศรไห์ ศราํสฺตตโ ทฺรเาณิห์ สํวารฺย ยุธิ ปาํฑวํฯ
08011005c ลลาฏเ'ภฺยหนทฺราชนฺนาราจเน สฺมยนฺนิวฯฯ
ราชนฺ! ยุทฺธทลฺลิ ศรคฬิํท ศรคฬนฺนุ นาศคโะฬิสิ ทฺรเาณิยุ นคุตฺติรุวนโ เอะนฺนุวํตเะ นาราจคฬิํท ปาํฑวน หณเะคเะ หโะฑเะทนุ.
08011006a ลลาฏสฺถํ ตตโ พาณํ ธารยามาส ปาํฑวห์ฯ
08011006c ยถา ศฺฤํคํ วนเ ทฺฤปฺตห์ ขฑฺคโ ธารยตเ นฺฤปฯฯ
นฺฤป! วนทลฺลิ มทิสิท ขฑฺคมฺฤควุ กโฑนฺนุ หโะตฺติรุวํตเะ อา พาณวุ ปาํฑวน หณเะยนฺนุ หโะกฺกิ นิํติตุ.
08011007a ตตโ ทฺรเาณิํ รณเ ภีมโ ยตมานํ ปรากฺรมีฯ
08011007c ตฺริภิรฺวิวฺยาธ นาราจไรฺลลาฏเ วิสฺมยนฺนิวฯฯ
อาค ปฺรยตฺนิสุตฺติทฺท ปรากฺรมี ภีมนุ รณทลฺลิ นสุนคุตฺติรุววนํตเะ ทฺรเาณิย ลลาฏกฺกเะ มูรุ นาราจคฬิํท หโะฑเะทนุ.
08011008a ลลาฏสฺถไสฺตตโ พาณไรฺพฺราหฺมณห์ ส วฺยรโจตฯ
08011008c ปฺราวฺฤษีว ยถา สิกฺตสฺตฺริศฺฤํคห์ ปรฺวตโตฺตมห์ฯฯ
หณเะคเะ จุจฺจิกโะํฑิทฺท พาณคฬิํท อา พฺราหฺมณนุ วรฺษากาลทลฺลิ มฬเะยิํท ตโยฺท มูรุ ศิขรคฬุฬฺฬ อุตฺตม ปรฺวตทํตเะยเ วิราชิสิทนุ.
08011009a ตตห์ ศรศตไรฺทฺรเาณิมรฺทยามาส ปาํฑวห์ฯ
08011009c น จไนํ กํปยามาส มาตริศฺวเว ปรฺวตํฯฯ
อาค นูรุ ศรคฬิํท ปาํฑวนุ ทฺรเาณิยนฺนุ ปีฑิสิทนุ. อาทรเะ ภิรุคาฬิยุ ปรฺวตวนฺนุ อฬฺฬาฑิสลุ สาธฺยวาคทํตเะ อวนนฺนุ กํปิสลุ ศกฺตนาคลิลฺล.
08011010a ตถไว ปาํฑวํ ยุทฺธเ ทฺรเาณิห์ ศรศตไห์ ศิตไห์ฯ
08011010c นากํปยต สํหฺฤษฺฏโ วารฺยโฆ อิว ปรฺวตํฯฯ
หาคเะยเ สํหฺฤษฺฏ ทฺรเาณิยุ ยุทฺธทลฺลิ ปาํฑวนนฺนุ นูรุ ศรคฬิํท หโะฑเะทรู มหาชลปฺรวาหวุ ปรฺวตวนฺนุ กทลิสลาคทํตเะ อวนนฺนุ กทลิสลาคลิลฺล.
08011011a ตาวนฺยโนฺยํ ศรไรฺฆโรไศฺจาทยานเา มหารถเาฯ
08011011c รถจรฺยาคตเา ศูรเา ศุศุภาตเ รณโตฺกฏเาฯฯ
รถทลฺลิ สํจริสุตฺติทฺท อวริพฺพรุ มหารถ ศูร รณโตฺกฏรุ อนฺยโนฺยรนฺนุ ฆโร ศรสํฆคฬิํท มุจฺจุตฺตา ศโภิสิทรุ.
08011012a อาทิตฺยาวิว สํทีปฺตเา ลโกกฺษยกราวุภเาฯ
08011012c สฺวรศฺมิภิริวานฺยโนฺยํ ตาปยํตเา ศรโตฺตมไห์ฯฯ
อาทิตฺยรํตเะ พเะฬคุตฺติทฺท อา อิพฺพรุ ลโกกฺษยการกรู ตมฺมทเ รศฺมิคฬํติทฺท อุตฺตม ศรคฬิํท อนฺยโนฺยรนฺนุ ตาปคโะฬิสุตฺติทฺทรุ.
08011013a กฺฤตปฺรติกฺฤตเ ยตฺนํ กุรฺวาณเา จ มหารณเฯ
08011013c กฺฤตปฺรติกฺฤตเ ยตฺนํ จกฺราตเ ตาวภีตวตฺฯฯ
มาฑิทุทกฺกเะ ปฺรตีการ มาฑุวุทรลฺลิ ปฺรยตฺนิสุตฺติทฺท อวริพฺพรู อภีตราคิ มหารณทลฺลิ ปฺรตีการมาฑุตฺติทฺทรุ.
08011014a วฺยาฆฺราวิว จ สํคฺรามเ จเรตุสฺตเา มหารถเาฯ
08011014c ศรทํษฺฏฺรเา ทุราธรฺษเา จาปวฺยาตฺตเา ภยานกเาฯฯ
วฺยาฆฺรคฬํตเะ สํคฺรามทลฺลิ สํจริสุตฺติทฺท อา อิพฺพรุ มหารถ ทุราธรฺษรุ ศรคฬเ กโรเะทาฑเะคฬํตเะยู ธนุสฺสเ มุขคฬํติทฺทุ ภยานกราคิ กาณุตฺติทฺทรุ.
08011015a อภูตาํ ตาวทฺฤศฺยเา จ ศรชาลไห์ สมํตตห์ฯ
08011015c มเฆชาลไริว จฺฉนฺนเา คคนเ จํทฺรภาสฺกรเาฯฯ
คคนทลฺลิ มเฆชาลคฬิํท มุจฺจิหโท จํทฺร-ภาสฺกรรํตเะ อวริพฺพรู เอะลฺลกฑเะ ศรชาลคฬิํท มุจฺจิ อิตรริคเะ อทฺฤศฺยราคิทฺทรุ.
08011016a ปฺรกาศเา จ มุหูรฺตเน ตตฺรไวาสฺตามริํทมเาฯ
08011016c วิมุกฺตเา มเฆชาลเน ศศิสูรฺยเา ยถา ทิวิฯฯ
กฺษณมาตฺรทลฺลิ อา อริํทมรุ มเฆชาลคฬิํท วิมุกฺตราคิ ทิวิยลฺลิรุว ศศิ-สูรฺยรํตเะ ปุนห์ ปฺรกาศิสุตฺติทฺทรุ.
08011017a อปสวฺยํ ตตศฺจกฺรเ ทฺรเาณิสฺตตฺร วฺฤกโทรํฯ
08011017c กิรํ ศรศตไรุคฺรไรฺธาราภิริว ปรฺวตํฯฯ
อาค อลฺลิ ทฺรเาณิยุ วฺฤกโทรนนฺนุ พลภาคกฺกเะ มาฑิกโะํฑุ มฬเะย ธารเะยุ ปรฺวตวนฺนุ หเคโ หาคเะ นูรุ อุคฺร พาณคฬิํท มุจฺจิพิฏฺฏนุ.
08011018a น ตุ ตนฺมมฺฤษเ ภีมห์ ศตฺรโรฺวิชยลกฺษณํฯ
08011018c ปฺรติจกฺรเ จ ตํ ราชนฺปาํฑวโ'ปฺยปสวฺยตห์ฯฯ
ศตฺรุวิน อา วิชยลกฺษณวนฺนุ ภีมนุ สหิสิกโะฬฺฬลิลฺล. ราชนฺ! ปาํฑวนู กูฑ ติรุคิ อวนนฺนุ พลภาคกฺกเะ มาฑิกโะํฑนุ.
08011019a มํฑลานาํ วิภาคเษุ คตปฺรตฺยาคตเษุ จฯ
08011019c พภูว ตุมุลํ ยุทฺธํ ตยโสฺตตฺร มหามฺฤธเฯฯ
มหามฺฤธทลฺลิ มํฑลคฬนฺนุ วิภาคิสิกโะํฑุ คต-ปฺรตฺยาคตราคิ อวริพฺพร นฑุวเะ ตุมุล ยุทฺธวุ นฑเะยิตุ.
08011020a จริตฺวา วิวิธานฺมารฺคานฺมํฑลํ สฺถานมเว จฯ
08011020c ศรไห์ ปูรฺณายตโตฺสฺฤษฺฏไรนฺยโนฺยมภิชฆฺนตุห์ฯฯ
มํฑล-สฺถาน มโะทลาท วิวิธ มารฺคคฬลฺลิ สํจริสุตฺตา อวริพฺพรู ปูรฺณวาคิ สเะฬเะทุพิฏฺฏ ศรคฬิํท อนฺยโนฺยรนฺนุ ปฺรหริสิทรุ.
08011021a อนฺยโนฺยสฺย วธเ ยตฺนํ จกฺรตุสฺตเา มหารถเาฯ
08011021c อีษตุรฺวิรถํ จไว กรฺตุมนฺยโนฺยมาหวเฯฯ
อาหวทลฺลิ อา อิพฺพรุ มหารถรู อนฺยโนฺยรนฺนุ วธิสลุ ปฺรยตฺนิสิทรุ มตฺตุ อนฺยโนฺยรนฺนุ วิรถรนฺนาคิ มาฑลุ ปฺรยตฺนิสิทรุ.
08011022a ตตโ ทฺรเาณิรฺมหาสฺตฺราณิ ปฺราทุศฺจกฺรเ มหารถห์ฯ
08011022c ตานฺยสฺตฺรไรเว สมรเ ปฺรติชฆฺนเ'สฺย ปาํฑวห์ฯฯ
อาค สมรทลฺลิ มหารถ ทฺรเาณิยุ มหาสฺตฺรคฬนฺนุ ปฺรยโคิสตโะฑคิทนุ. ปาํฑวนุ อวุคฬนฺนุ อสฺตฺรคฬิํทลเ นาศคโะฬิสิทนุ.
08011023a ตตโ ฆโรํ มหาราช อสฺตฺรยุทฺธมวรฺตตฯ
08011023c คฺรหยุทฺธํ ยถา ฆโรํ ปฺรชาสํหรณเ อภูตฺฯฯ
มหาราช! อาค ปฺรชาสํหรณทลฺลิ นฑเะยุว ฆโร คฺรหยุทฺธทํตเะ ฆโร อสฺตฺรยุทฺธวุ นฑเะยิตุ.
08011024a ตเ พาณาห์ สมสชฺชํต กฺษิปฺตาสฺตาภฺยาํ ตุ ภารตฯ
08011024c ทฺยโตยํตโ ทิศห์ สรฺวาสฺตจฺจ สไนฺยํ สมํตตห์ฯฯ
ภารต! อวรุ ปฺรยโคิสุตฺติทฺท พาณคฬุ ทิกฺกุคฬนฺนุ พเะฬคิสุตฺตา สไนฺยคฬ สุตฺตลู พีฬุตฺติทฺทวุ.
08011025a พาณสํฆาวฺฤตํ ฆโรมากาศํ สมปทฺยตฯ
08011025c อุลฺกาปาตกฺฤตํ ยทฺวตฺปฺรชานาํ สํกฺษยเ นฺฤปฯฯ
นฺฤป! ปฺรชาสํกฺษยทลฺลิ อุลฺกาปาตคฬาคุวํตเะ อวร พาณสํฆคฬิํท อาวฺฤต อากาศวุ ฆโรวาคิ กํฑิตุ.
08011026a พาณาภิฆาตาตฺสํชชฺญเ ตตฺร ภารต ปาวกห์ฯ
08011026c สวิสฺผุลิํคโ ทีปฺตารฺจิห์ สโ'ทหทฺวาหินีทฺวยํฯฯ
ภารต! อลฺลิ พาณคฬ อาฆาตทิํท พเะํกิยุ หุฏฺฏิกโะํฑุ กิฑิ-ชฺวาลเะคฬิํท กูฑิท อทุ เอะรฑู สเนเะคฬนฺนุ สุฑตโะฑคิตุ.
08011027a ตตฺร สิทฺธา มหาราช สํปตํตโ'พฺรุวนฺวจห์ฯ
08011027c อติ ยุทฺธานิ สรฺวาณิ ยุทฺธํ เอตตฺตตโ'ธิกํฯฯ
มหาราช! อลฺลิ สิทฺธรุ อี มาตุคฬนฺนุ อาฑตโะฑคิทรุ: “เอะลฺล ยุทฺธคฬลฺลิ อี ยุทฺธวุ อธิกวาคิทเะ.
08011028a สรฺวยุทฺธานิ จไตสฺย กลาํ นารฺหํติ ษโฑศีํฯ
08011028c นไตาทฺฤศํ ปุนรฺยุทฺธํ น ภูตํ น ภวิษฺยติฯฯ
เอะลฺล ยุทฺธคฬู อิทร หทินารนเะย โอะํทุ ภาคกฺกู สาฏิยาคลารวุ. อิํตห ยุทฺธวุ ปุนห์ นฑเะยลารทุ มตฺตุ อี หิํทเะ นฑเะทิรลิลฺล!
08011029a อหโ ชฺญานเน สํยุกฺตาวุภเา จโคฺรปรากฺรมเาฯ
08011029c อหโ ภีมเ พลํ ภีมํ เอตยโศฺจ กฺฤตาสฺตฺรตาฯฯ
อาหา! อิพฺพรุ อุคฺรปรากฺรมิคฬู สํปูรฺณวาคิ ติฬิทุกโะํฑิทฺทารเะ. อาหา! ภีมนุ ภยํกร พลวุฬฺฬวนุ. อินฺนโะพฺพนุ อสฺตฺรคฬลฺลิ ปฬคิทวนุ.
08011030a อหโ วีรฺยสฺย สารตฺวมหโ สเาษฺฐวมเตยโห์ฯ
08011030c สฺถิตาวเตเา หิ สมรเ กาลาํตกยมโปมเาฯฯ
อาหา! อิวรลฺลิ วีรฺยท สารตฺวคฬิวเะ. อาหา! อิพฺพรลฺลู ศรีรสเาษฺฏววิทเะ. สมรทลฺลิ อิพฺพรู กาลาํตกยมรํตเะ นิํติทฺทารเะ!
08011031a รุทฺรเา ทฺวาวิว สํภูตเา ยถา ทฺวาวิว ภาสฺกรเาฯ
08011031c ยมเา วา ปุรุษวฺยาฆฺรเา ฆโรรูปาวิมเา รณเฯฯ
รณทลฺลิ อี ปุรุษวฺยาฆฺรริพฺพรู อิพฺพรุ รุทฺรรํตเะยู, อิพฺพรุ ภาสฺกรรํตเะยู อถวา อิพฺพรุ ยมรํตเะยู ฆโรราคิ กาณุตฺติทฺทารเะ!”
08011032a ศฺรูยํตเ สฺม ตทา วาจห์ สิทฺธานาํ วไ มุหุรฺมุหุห์ฯ
08011032c สิํหนาทศฺจ สํชชฺญเ สมเตานาํ ทิวเากสาํฯ
08011032e อทฺภุตํ จาปฺยจิํตฺยํ จ ทฺฤษฺฏฺวา กรฺม ตยโรฺมฺฤธเฯฯ
หีคเะ มาตนาฑิกโะฬฺฬุตฺติทฺท สิทฺธร มาตุคฬุ ปุนห์ ปุนห์ กเฬิพรุตฺติตฺตุ. ยุทฺธทลฺลิ อวริพฺพร อทฺภุต อจิํตฺย กรฺมคฬนฺนุ นโฑิ สเริทฺท ทิวเากสร สิํหนาทคฬู กเฬิพรุตฺติทฺทวุ.
08011033a ตเา ศูรเา สมรเ ราชนฺปรสฺปรกฺฤตาคสเาฯ
08011033c ปรสฺปรมุทไกฺษเตาํ กฺรโธาทุทฺวฺฤตฺย จกฺษุษีฯฯ
ราชนฺ! สมรทลฺลิ ปรสฺปราปราธิคฬาคิทฺท อา อิพฺพรุ ศูรรู กฺรโธทิํท กณฺณุคฬนฺนุ มเลเะตฺติ ปรสฺปรรนฺนุ ทุรุคุฏฺฏิ นโฑุตฺติทฺทรุ.
08011034a กฺรโธรกฺตเกฺษณเา ตเา ตุ กฺรโธาตฺปฺรสฺผุริตาธรเาฯ
08011034c กฺรโธาตฺสํทษฺฏทศนเา สํทษฺฏทศนจฺจทเาฯฯ
กฺรโธทิํท กณฺณุคฬุ กเะํปาคิทฺทวุ มตฺตุ กฺรโธทิํท อวร ตุฏิคฬุ อทุรุตฺติทฺทวุ. กฺรโธทิํท กฏกฏนเะ หลฺลุกฑิยุตฺติทฺทรุ มตฺตุ อวุฑุคฬนฺนุ กจฺจุตฺติทฺทรุ.
08011035a อนฺยโนฺยํ จาทยํตเา สฺม ศรวฺฤษฺฏฺยา มหารถเาฯ
08011035c ศราํพุธารเา สมรเ ศสฺตฺรวิทฺยุตฺปฺรกาศินเาฯฯ
อิพฺพรุ มหารถรู ศรวฺฤษฺฏิยิํท อนฺยโนฺยรนฺนุ มุจฺจุตฺติทฺทรุ. สมรทลฺลิ ศรคฬ มฬเะสุริสิ ศสฺตฺรคฬิํท มิํจุคฬนฺนุ ปฺรกฏิสุตฺติทฺทรุ.
08011036a ตาวนฺยโนฺยํ ธฺวชเา วิทฺธฺวา สารถี จ มหารถเาฯ
08011036c อนฺยโนฺยสฺย หยานฺวิทฺธฺวา พิภิทาตเ ปรสฺปรํฯฯ
อา มหารถริพฺพรู อนฺยโนฺยร ธฺวชคฬนฺนุ มตฺตุ สารถิยรนฺนุ หโะฑเะทุ อนฺยโนฺยร กุทุรเะคฬนฺนุ หโะฑเะทุ ปรสฺปรรนฺนุ ปฺรหริสิทรุ.
08011037a ตตห์ กฺรุทฺธเา มหาราช พาณเา คฺฤหฺย มหาหวเฯ
08011037c อุภเา จิกฺษิปตุสฺตูรฺณมนฺยโนฺยสฺย วธไษิณเาฯฯ
มหาราช! อาค กฺรุทฺธราท มตฺตุ อนฺยโนฺยรนฺนุ วธิสลิจฺฉิสุตฺติทฺท อวริพฺพรู มหาหวทลฺลิ พาณคฬนฺนุ หิฑิทุ กูฑลเ อนฺยโนฺยรมเลเะ เอะสเะทรุ.
08011038a ตเา สายกเา มหาราช ทฺยโตมานเา จมูมุขเฯ
08011038c อาชฆฺนาตเ สมาสาทฺย วชฺรวเคเา ทุราสทเาฯฯ
มหาราช! วชฺรวเคท ทุราสท อา เอะรฑุ สายกคฬู อุริยุตฺตา อวริพฺพรนฺนู ปฺรหริสิตุ.
08011039a ตเา ปรสฺปรวเคาจฺจ ศราภฺยาํ จ ภฺฤศาหตเาฯ
08011039c นิปเตตุรฺมหาวีรเา สฺวรถโปสฺถยโสฺตทาฯฯ
ปรสฺปรร อา ศรคฬ วเคทิํท ตุํพา คายคโะํฑ อิพฺพรุ มหาวีรรู ตมฺม รถคฬลฺลิยเ กุสิทุ พิทฺทรุ.
08011040a ตตสฺตุ สารถิรฺชฺญาตฺวา ทฺรโณปุตฺรมจเตนํฯ
08011040c อปโวาห รณาทฺราชนฺสรฺวกฺษตฺรสฺย ปศฺยตห์ฯฯ
ราชนฺ! ทฺรโณปุตฺรนุ อจเตนนาทุทนฺนุ ติฬิท อวน สารถิยุ อวนนฺนุ สรฺวกฺษตฺริยรู นโฑุตฺติทฺทํตเะ รณทิํท อาจเะ กโะํฑโะยฺทนุ.
08011041a ตถไว ปาํฑวํ ราชนฺวิหฺวลํตํ มุหุรฺมุหุห์ฯ
08011041c อปโวาห รถเนาชเา สารถิห์ ศตฺรุตาปนํฯฯ
หาคเะยเ ปุนห์ ปุนห์ วิหฺวลิสุตฺติทฺท ศตฺรุตาปน ปาํฑวนนฺนุ กูฑ อวน สารถิยุ รถทิํท อาจเะ กโะํฑโะยฺทนุ.”
สมาปฺติ
อิติ ศฺรี มหาภารตเ กรฺณปรฺวณิ อศฺวตฺถามภีมสเนยโรฺยุทฺธเ เอกาทศโ'ธฺยายห์ฯฯ
อิทุ ศฺรี มหาภารตทลฺลิ กรฺณปรฺวทลฺลิ อศฺวตฺถามภีมสเนยโรฺยุทฺธ เอะนฺนุว หนฺนโะํทนเ อธฺยายวุ.