004 સંજયવાક્યઃ

પ્રવેશ

।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।

શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત

શ્રી મહાભારત

કર્ણ પર્વ

કર્ણવધ પર્વ

અધ્યાય 4

સાર

ऎરડૂ સેનॆગળલ્લિ ઇલ્લિયવરॆગॆ હતરાદવરુ મત્તુ ઉળિદુકॊંડવરુ યાર્યારુ ऎંદુ ધૃતરાષ્ટ્રનુ સંજયનલ્લિ કેળિદુદુ (1-3). સંજયનુ ઇદૂવરॆગॆ હતરાદ કૌરવ સેના પ્રમુખર હॆસરુગળન્નુ હેળિદુદુ (4-57). સંજયનુ ઇદૂવરॆગॆ હતરાદ પાંડવ સેના પ્રમુખર હॆસરુગળન્નુ હેળિદુદુ (58-87). સંજયનુ કૌરવ સેનॆયલ્લિ ઇન્નૂ બદુકિ ઉળિદવર હॆસરુગળન્નુ હેળિદુદુ (88-105). ધૃતરાષ્ટ્રનુ પુનઃ મૂર્છિતનાદુદુ (106-108).

08004001 વૈશંપાયન ઉવાચ।
08004001a એતચ્ચ્રુત્વા મહારાજ ધૃતરાષ્ટ્રોઽમ્બિકાસુતઃ।
08004001c અબ્રવીત્સંજયં સૂતં શોકવ્યાકુલચેતનઃ।।

વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “મહારાજ! ઇદન્નુ કેળિ શોકવ્યાકુલ ચેતન અંબિકાસુત ધૃતરાષ્ટ્રનુ સૂત સંજયનિગॆ હેળિદનુ:

08004002a દુષ્પ્રણીતેન મે તાત મનસાભિપ્લુતાત્મનઃ।
08004002c હતં વૈકર્તનં શ્રુત્વા શોકો મર્માણિ કૃંતતિ।।

“અય્યા! નાનુ માડિદ અન્યાયદિંદાગિ વૈકર્તનનુ હતનાદનॆંદુ કેળિ શોકદિંદ નન્ન મર્મસ્થાનગળુ કત્તરિસલ્પડુત્તિવॆ.

08004003a કૃતાસ્ત્રપરમાઃ શલ્યે દુઃખપારં તિતીર્ષવઃ।
08004003c કુરૂણાં સૃંજયાનાં ચ કે નુ જીવંતિ કે મૃતાઃ।।

કॊરॆયુવ ઈ દુઃખવન્નુ પારુમાડલુ બયસુવ નનગॆ કુરુગળલ્લિ મત્તુ સૃંજયરલ્લિ યાવ પરમ કૃતાસ્ત્રરુ જીવદિંદિરુવરુ મત્તુ યારુ મૃતરાદરુ ऎંદુ હેળુ!”

08004004 સંજય ઉવાચ।
08004004a હતઃ શાંતનવો રાજન્દુરાધર્ષઃ પ્રતાપવાન્।
08004004c હત્વા પાંડવયોધાનામર્બુદં દશભિર્દિનૈઃ।।

સંજયનુ હેળિદનુ: “રાજન્! હત્તુ દિનગળલ્લિ પ્રતિદિનવૂ હત્તુસાવિર પાંડવ યોધરન્નુ સંહરિસિ દુરાધર્ષ પ્રતાપવાન્ શાંતનવનુ હતનાદનુ.

08004005a તતો દ્રોણો મહેષ્વાસઃ પાંચાલાનાં રથવ્રજાન્।
08004005c નિહત્ય યુધિ દુર્ધર્ષઃ પશ્ચાદ્રુક્મરથો હતઃ।।

અનંતર યુદ્ધદલ્લિ પાંચાલર રથગુંપુગળન્નુ નાશગॊળિસિદ મહેષ્વાસ દુર્ધર્ષ રુક્મરથ દ્રોણનુ હતનાદનુ.

08004006a હતશિષ્ટસ્ય ભીષ્મેણ દ્રોણેન ચ મહાત્મના।
08004006c અર્ધં નિહત્ય સૈન્યસ્ય કર્ણો વૈકર્તનો હતઃ।।

મહાત્મ ભીષ્મ મત્તુ દ્રોણરિંદ હતરાગદે ઉળિદ સેનॆય અર્ધવન્નુ સંહરિસિ વૈકર્તન કર્ણનૂ હતનાદનુ.

08004007a વિવિંશતિર્મહારાજ રાજપુત્રો મહાબલઃ।
08004007c આનર્તયોધાં શતશો નિહત્ય નિહતો રણે।।

મહારાજ! મહાબલ રાજપુત્ર વિવિંશતિયુ રણદલ્લિ નૂરારુ આનર્તયોધરન્નુ સંહરિસિ હતનાદનુ.

08004008a અથ પુત્રો વિકર્ણસ્તે ક્ષત્રવ્રતમનુસ્મરન્।
08004008c ક્ષીણવાહાયુધઃ શૂરઃ સ્થિતોઽભિમુખતઃ પરાન્।।
08004009a ઘોરરૂપાન્પરિક્લેશાન્દુર્યોધનકૃતાન્બહૂન્।
08004009c પ્રતિજ્ઞાં સ્મરતા ચૈવ ભીમસેનેન પાતિતઃ।।

ઇન્નુ નિન્ન મગ વિકર્ણનુ વાહન આયુધગળન્નુ કળॆદુકॊંડરૂ શૂરનાગિ ક્ષત્રધર્મવન્નુ સ્મરિસિકॊંડુ શત્રુગળિગॆ ऎદુરાગિ નિંતુ દુર્યોધનનુ માડિદ્દ અનેક ઘોર પરિક્લેશગળન્નુ મત્તુ તાનુ માડિદ્દ પ્રતિજ્ઞॆયન્નુ નॆનપિસિકॊંડ ભીમસેનનિંદ હતનાદનુ.

08004010a વિંદાનુવિંદાવાવંત્યૌ રાજપુત્રૌ મહાબલૌ।
08004010c કૃત્વા નસુકરં કર્મ ગતૌ વૈવસ્વતક્ષયં।।

અવંતિય મહાબલ રાજપુત્ર વિંદાનુવિંદરુ દુષ્કર સાહસવન્નુ માડિ વૈવસ્વતક્ષયક્કॆ હોદરુ.

08004011a સિંદુરાષ્ટ્રમુખાનીહ દશ રાષ્ટ્રાણિ યસ્ય વૈ।
08004011c વશે તિષ્ઠંતિ વીરસ્ય યઃ સ્થિતસ્તવ શાસને।।
08004012a અક્ષૌહિણીર્દશૈકાં ચ નિર્જિત્ય નિશિતૈઃ શરૈઃ।
08004012c અર્જુનેન હતો રાજન્મહાવીર્યો જયદ્રથઃ।।

રાજન્! સિંધુરાષ્ટ્રવે મુખ્યવાગિ હત્તુ રાષ્ટ્રગળુ યાર અધીનદલ્લિદ્દવો, યારુ નિન્ન શાસનદડિયલ્લિદ્દનો આ વીરન હન્નॊંદુ3 અક્ષૌહિણી સેનॆગળન્નૂ નિશિત શરગળિંદ સોલિસિ અર્જુનનુ મહાવીર્ય જયદ્રથનન્નુ સંહરિસિદનુ.

08004013a તથા દુર્યોધનસુતસ્તરસ્વી યુદ્ધદુર્મદઃ।
08004013c વર્તમાનઃ પિતુઃ શાસ્ત્રે સૌભદ્રેણ નિપાતિતઃ।।

હાગॆયે તંદॆય શાસનાનુસારવાગિયે નડॆયુત્તિદ્દ દુર્યોધનન મગ તરસ્વી યુદ્ધદુર્મદ લક્ષ્મણનન્નુ સૌભદ્રનુ કॆળગુરુળિસિદનુ.

08004014a તથા દૌઃશાસનિર્વીરો બાહુશાલી રણોત્કટઃ।
08004014c દ્રૌપદેયેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનં।।

હાગॆયે દુઃશાસનન મગ વીર બાહુશાલી રણોત્કટનુ દ્રૌપદેયન વિક્રમદિંદ યમસાદનક્કॆ હોદનુ.

08004015a કિરાતાનામધિપતિઃ સાગરાનૂપવાસિનાં।
08004015c દેવરાજસ્ય ધર્માત્મા પ્રિયો બહુમતઃ સખા।।
08004016a ભગદત્તો મહીપાલઃ ક્ષત્રધર્મરતઃ સદા।
08004016c ધનંજયેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનં।।

સાગરતીરદલ્લિ વાસિસુવ કિરાતર અધિપતિ, દેવરાજન સખ, ધર્માત્મ, બહુમતદંતॆ પ્રિય સખ, સદા ક્ષત્રધર્મદલ્લિ નિરત મહીપાલ ભગદત્તનુ ધનંજયન વિક્રમદિંદ યમસાદનક્કॆ હોદનુ.

08004017a તથા કૌરવદાયાદઃ સૌમદત્તિર્મહાયશાઃ।
08004017c હતો ભૂરિશ્રવા રાજં શૂરઃ સાત્યકિના યુધિ।।

રાજન્! હાગॆયે કૌરવર દાયાદિ મહાયશસ્વિ, સોમદત્તન મગ શૂર ભૂરિશ્રવનુ યુદ્ધદલ્લિ સાત્યકિયિંદ હતનાદનુ.

08004018a શ્રુતાયુરપિ ચાંબષ્ઠઃ ક્ષત્રિયાણાં ધનુર્ધરઃ।
08004018c ચરન્નભીતવત્સંખ્યે નિહતઃ સવ્યસાચિના।।

ક્ષત્રિયર ધનુર્ધર અંબષ્ઠ શ્રુતાયુવૂ કૂડ યુદ્ધદલ્લિ નિર્ભયદિંદ હોરાડિ સવ્યસાચિયિંદ હતનાદનુ.

08004019a તવ પુત્રઃ સદા સંખ્યે કૃતાસ્ત્રો યુદ્ધદુર્મદઃ।
08004019c દુઃશાસનો મહારાજ ભીમસેનેન પાતિતઃ।।

મહારાજ! યુદ્ધદલ્લિ સદા કૃતાસ્ત્રનાગિદ્દ નિન્ન યુદ્ધદુર્મદ મગ દુઃશાસનનન્નુ ભીમસેનનુ કॆળગુરુળિસિદનુ.

08004020a યસ્ય રાજન્ગજાનીકં બહુસાહસ્રમદ્ભુતં।
08004020c સુદક્ષિણઃ સ સંગ્રામે નિહતઃ સવ્યસાચિના।।

અનેક સાવિર આનॆગળ અદ્ભુત સેનॆયન્નુ હॊંદિદ્દ સુદક્ષિણનુ સંગ્રામદલ્લિ સવ્યસાચિયિંદ હતનાદનુ.

08004021a કોસલાનામધિપતિર્હત્વા બહુશતાન્પરાન્।
08004021c સૌભદ્રેણ હિ વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનં।।

કોસલર અધિપતિયુ અનેક નૂરુ શત્રુગળન્નુ સંહરિસિ સૌભદ્રન વિક્રમદિંદ યમસાદનક્કॆ હોદનુ.

08004022a બહુશો યોધયિત્વા ચ ભીમસેનં મહારથઃ।
08004022c ચિત્રસેનસ્તવ સુતો ભીમસેનેન પાતિતઃ।।

ભીમસેનનॊંદિગॆ અનેક બારિ યુદ્ધમાડિ નિન્ન મગ મહારથ ચિત્રસેનનુ ભીમસેનનિંદ હતનાદનુ.

08004023a મદ્રરાજાત્મજઃ શૂરઃ પરેષાં ભયવર્ધનઃ।
08004023c અસિચર્મધરઃ શ્રીમાન્સૌભદ્રેણ નિપાતિતઃ।।

શત્રુગળ ભયવન્નુ વર્ધિસુવ, ખડ્ગ-ગુરાણિગળન્નુ ધરિસિદ્દ શ્રીમાન્ શૂર મદ્રરાજન મગનુ સૌભદ્રનિંદ હતનાદનુ.

08004024a સમઃ કર્ણસ્ય સમરે યઃ સ કર્ણસ્ય પશ્યતઃ।
08004024c વૃષસેનો મહાતેજાઃ શીઘ્રાસ્ત્રઃ કૃતનિશ્ચયઃ।।
08004025a અભિમન્યોર્વધં સ્મૃત્વા પ્રતિજ્ઞામપિ ચાત્મનઃ।
08004025c ધનંજયેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનં।।

સમરદલ્લિ કર્ણન સમનાગિદ્દ મહાતેજસ્વિ શીઘ્રાસ્ત્ર, કૃતનિશ્ચય વૃષસેનનુ કર્ણનુ નોડુત્તિદ્દંતॆયે અભિમન્યુવિન વધॆયન્નુ મત્તુ તાનુ માડિદ પ્રતિજ્ઞॆયન્નુ નॆનપિસિકॊંડ ધનંજયન વિક્રમદિંદાગિ યમસાદનક્કॆ હોદનુ.

08004026a નિત્યપ્રસક્તવૈરો યઃ પાંડવૈઃ પૃથિવીપતિઃ।
08004026c વિશ્રાવ્ય વૈરં પાર્થેન શ્રુતાયુઃ સ નિપાતિતઃ।।

નિત્યવૂ પાંડવરॊડનॆ વૈરવન્નુ સાધિસિકॊંડુ બંદિદ્દ પૃથિવીપતિ શ્રુતાયુવુ તન્ન વૈરવન્નુ પ્રકટિસિ પાર્થનિંદ કॆળગુરુળિસલ્પટ્ટનુ.

08004027a શલ્યપુત્રસ્તુ વિક્રાંતઃ સહદેવેન મારિષ।
08004027c હતો રુક્મરથો રાજન્ભ્રાતા માતુલજો યુધિ।।

રાજન્! મારિષ! સહોદરનંતિદ્દ, સોદરમાવન મગ, શલ્યપુત્ર વિક્રાંત રુક્મરથનન્નુ યુદ્ધદલ્લિ સહદેવનુ સંહરિસિદનુ.

08004028a રાજા ભગીરથો વૃદ્ધો બૃહત્ક્ષત્રશ્ચ કેકયઃ।
08004028c પરાક્રમંતૌ વિક્રાંતૌ નિહતૌ વીર્યવત્તરૌ।।

વૃદ્ધનાગિદ્દ રાજા ભગીરથ મત્તુ કેકય બૃહત્ક્ષત્ર ઇબ્બરુ પરાક્રમિગળૂ, વિક્રાંતરૂ, વીર્યવત્તરરૂ હતરાદરુ.

08004029a ભગદત્તસુતો રાજન્કૃતપ્રજ્ઞો મહાબલઃ।
08004029c શ્યેનવચ્ચરતા સંખ્યે નકુલેન નિપાતિતઃ।।

રાજન્! કૃતપ્રજ્ઞ મહાબલ ભગદત્તન મગનુ રણદલ્લિ ગિડુગનંતॆ સંચરિસુત્તા નકુલનિંદ હતનાદનુ.

08004030a પિતામહસ્તવ તથા બાહ્લિકઃ સહ બાહ્લિકૈઃ।
08004030c ભીમસેનેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનં।।

હાગॆયે નિન્ન પિતામહ બાહ્લીકનુ બાહ્લીકરॊંદિગॆ ભીમસેનન વિક્રમદિંદાગિ યમસાદનક્કॆ હોદનુ.

08004031a જયત્સેનસ્તથા રાજં જારાસંધિર્મહાબલઃ।
08004031c માગધો નિહતઃ સંખ્યે સૌભદ્રેણ મહાત્મના।।

રાજન્! માગધ જરાસંધન મગ મહાબલશાલિ જયત્સેનનુ યુદ્ધદલ્લિ મહાત્મ સૌભદ્રનિંદ હતનાદનુ.

08004032a પુત્રસ્તે દુર્મુખો રાજન્દુઃસહશ્ચ મહારથઃ।
08004032c ગદયા ભીમસેનેન નિહતૌ શૂરમાનિનૌ।।

રાજન્! નિન્ન મક્કળાદ મહારથ શૂરમાનિ દુર્મુખ મત્તુ દુઃસહરુ ભીમસેનન ગદॆયિંદ હતરાદરુ.

08004033a દુર્મર્ષણો દુર્વિષહો દુર્જયશ્ચ મહારથઃ।
08004033c કૃત્વા નસુકરં કર્મ ગતા વૈવસ્વતક્ષયં4।।

દુર્મર્ષણ, દુર્વિષહ મત્તુ મહારથ દુર્જયરુ દુષ્કર કર્મગળન્નॆસગિ વૈવસ્વતક્ષયવન્નુ સેરિદરુ.

08004034a સચિવો વૃષવર્મા તે સૂતઃ પરમવીર્યવાન્।
08004034c ભીમસેનેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનં।।

નિન્ન સચિવ પરમ વીર્યવંત સૂત વૃષવર્મનુ ભીમસેનન વિક્રમદિંદાગિ યમસાદનક્કॆ હોદનુ.

08004035a નાગાયુતબલો રાજા નાગાયુતબલો મહાન્।
08004035c સગણઃ પાંડુપુત્રેણ નિહતઃ સવ્યસાચિના।।

હત્તુસાવિર આનॆગળ બલવન્નુ હॊંદિદ્દ પૌરવમહારાજનુ તન્ન ગણગળॊંદિગॆ પાંડુપુત્ર સવ્યસાચિયિંદ હતનાદનુ.

08004036a વસાતયો મહારાજ દ્વિસાહસ્રાઃ પ્રહારિણઃ।
08004036c શૂરસેનાશ્ચ વિક્રાંતાઃ સર્વે યુધિ નિપાતિતાઃ।।

મહારાજ! ऎરડુ સાવિર પ્રહારિ વસાયતરૂ વિક્રાંત શૂરસેનરૂ ऎલ્લરૂ યુદ્ધદલ્લિ કॆળગુરુળિદરુ.

08004037a અભીષાહાઃ કવચિનઃ પ્રહરંતો મદોત્કટાઃ।
08004037c શિબયશ્ચ રથોદારાઃ કલિંગસહિતા હતાઃ।।

કવચિ પ્રહરિ મદોત્કટ અભીષાહરૂ, રથોદાર શિબિગળૂ કલિંગરॊંદિગॆ હતરાદરુ.

08004038a ગોકુલે નિત્યસંવૃદ્ધા યુદ્ધે પરમકોવિદાઃ।
08004038c શ્રેણયો બહુસાહસ્રાઃ સંશપ્તકગણાશ્ચ યે।
08004038e તે સર્વે પાર્થમાસાદ્ય ગતા વૈવસ્વતક્ષયં।।

ગોકુલદલ્લિ હુટ્ટિ બॆળॆદિદ્દ, યુદ્ધદલ્લિ પરમ કોવિદરાગિદ્દ અનેક સહસ્ર સંશપ્તકગણગળુ ऎલ્લરૂ પાર્થનન્નુ ऎદુરિસિ વૈવસ્વતક્ષયક્કॆ હોદરુ.

08004039a સ્યાલૌ તવ મહારાજ રાજાનૌ વૃષકાચલૌ।
08004039c ત્વદર્થે સંપરાક્રાંતૌ નિહતૌ સવ્યસાચિના।।

મહારાજ! નિન્ન બાવંદિરુ પરાક્રાંત રાજ વૃષક મત્તુ અચલરુ નિનગાગિ સવ્યસાચિયિંદ હતરાદરુ.

08004040a ઉગ્રકર્મા મહેષ્વાસો નામતઃ કર્મતસ્તથા।
08004040c શાલ્વરાજો મહારાજ ભીમસેનેન પાતિતઃ।।

મહારાજ! ઉગ્રકર્મિ, કર્મદલ્લિ હॆસરુગળિસિદ, મહેષ્વાસ શાલ્વરાજનુ ભીમસેનનિંદ કॆળગુરુળિસલ્પટ્ટનુ.

08004041a ઓઘવાંશ્ચ મહારાજ બૃહંતઃ સહિતો રણે।
08004041c પરાક્રમંતૌ મિત્રાર્થે ગતૌ વૈવસ્વતક્ષયં।।

મહારાજ! પરાક્રમિ ઓઘવ મત્તુ બૃહંતરુ ऒટ્ટિગે મિત્રનિગોસ્કર રણદલ્લિ હોરાડિ વૈવસ્વતક્ષયક્કॆ હોદરુ.

08004042a તથૈવ રથિનાં શ્રેષ્ઠઃ ક્ષેમધૂર્તિર્વિશાં પતે।
08004042c નિહતો ગદયા રાજન્ભીમસેનેન સંયુગે।।

રાજન્! વિશાંપતે! હાગॆયે રથિગળલ્લિ શ્રેષ્ઠ ક્ષેમધૂર્તિયુ યુદ્ધદલ્લિ ભીમસેનન ગદॆયિંદ હતનાદનુ.

08004043a તથા રાજા મહેષ્વાસો જલસંધો મહાબલઃ।
08004043c સુમહત્કદનં કૃત્વા હતઃ સાત્યકિના રણે।।

હાગॆયે રાજા મહેષ્વાસ મહાબલ જલસંધનુ રણદલ્લિ મહા કદનવન્નાડિ સાત્યકિયિંદ હતનાદનુ.

08004044a અલાયુધો રાક્ષસેંદ્રઃ ખરબંદુરયાનગઃ।
08004044c ઘટોત્કચેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનં।।

કત્તॆગળન્નુ કટ્ટિદ્દ રથદલ્લિ સંચરિસુત્તિદ્દ રાક્ષસેંદ્ર અલાયુધનુ ઘટોત્કચન વિક્રમદિંદાગિ યમસાદનવન્નુ સેરિદનુ.

08004045a રાધેયાઃ સૂતપુત્રાશ્ચ ભ્રાતરશ્ચ મહારથાઃ।
08004045c કેકયાઃ સર્વશશ્ચાપિ નિહતાઃ સવ્યસાચિના।।

સૂતપુત્ર રાધેયનૂ, અવન મહારથ સહોદરરુ, કેકયરુ ऎલ્લરૂ સવ્યસાચિયિંદ હતરાદરુ.

08004046a માલવા મદ્રકાશ્ચૈવ દ્રવિડાશ્ચોગ્રવિક્રમાઃ।
08004046c યૌધેયાશ્ચ લલિત્થાશ્ચ ક્ષુદ્રકાશ્ચાપ્યુશીનરાઃ।।
08004047a માવેલ્લકાસ્તુંડિકેરાઃ સાવિત્રીપુત્રકાંચલાઃ।
08004047c પ્રાચ્યોદીચ્યાઃ પ્રતીચ્યાશ્ચ દાક્ષિણાત્યાશ્ચ મારિષ।।
08004048a પત્તીનાં નિહતાઃ સંઘા હયાનામાયુતાનિ ચ।
08004048c રથવ્રજાશ્ચ નિહતા હતાશ્ચ વરવારણાઃ।।

માલવરુ, મદ્રકરુ, ઉગ્રવિક્રમિ દ્રવિડરુ, યૌધેયરુ, લલિતરુ, ક્ષુદ્રકરુ, ઉશીનરરુ, માવેલ્લકરુ, તુંડિકેરરુ, સાવિત્રીપુત્રકરુ, પૂર્વદેશદવરુ, પશ્ચિમદેશદવરુ, ઉત્તરદવરુ, દક્ષિણાત્યરુ ઇવરॆલ્લરૂ હત્તુસાવિર પદાતિસમૂહગળॊંદિગॆ રથવ્રજગળॊંદિગॆ, શ્રેષ્ઠ આનॆગળॊંદિગॆ હતરાદરુ.

08004049a સધ્વજાઃ સાયુધાઃ શૂરાઃ સવર્માંબરભૂષણાઃ।
08004049c કાલેન મહતા યત્તાઃ કુલે યે ચ વિવર્ધિતાઃ।।
08004050a તે હતાઃ સમરે રાજન્ પાર્થેનાક્લિષ્ટકર્મણા।

રાજન્! ઉત્તમ કુલદલ્લિ બॆળॆદુ પ્રયત્નશીલરાગિદ્દ કવચ-વસ્ત્ર-ભૂષણગળન્નુ ધરિસિદ્દ શૂરરુ કાલદ મહાત્મॆયિંદાગિ ધ્વજ-આયુધગળॊંદિગॆ અક્લિષ્ટકર્મિ પાર્થનિંદ સમરદલ્લિ હતરાદરુ.

08004050c અન્યે તથામિતબલાઃ પરસ્પરવધૈષિણઃ।।
08004051a એતે ચાન્યે ચ બહવો રાજાનઃ સગણા રણે।
08004051c હતાઃ સહસ્રશો રાજન્યન્માં ત્વં પરિપૃચ્ચસિ।

હાગॆયે પરસ્પરરન્નુ વધિસલુ બયસુત્તિદ્દ ઇન્નૂ ઇતર અમિતબલશાલિ અનેક રાજરુગળૂ તમ્મ સેનॆગળॊંદિગॆ રણદલ્લિ સહસ્રારુ સંખ્યॆગળલ્લિ હતરાદરુ. રાજન્! ઇદુ નીનુ કેળિદ્દલ્લવે?

08004051e એવમેષ ક્ષયો વૃત્તઃ કર્ણાર્જુનસમાગમે।।
08004052a મહેંદ્રેણ યથા વૃત્રો યથા રામેણ રાવણઃ।
08004052c યથા કૃષ્ણેન નિહતો મુરો રણનિપાતિતઃ।
08004052e કાર્તવીર્યશ્ચ રામેણ ભાર્ગવેણ હતો યથા।।
08004053a સજ્ઞાતિબાંદવઃ શૂરઃ સમરે યુદ્ધદુર્મદઃ।
08004053c રણે કૃત્વા મહાયુદ્ધં ઘોરં ત્રૈલોક્યવિશ્રુતં।।
08004054a તથાર્જુનેન નિહતો દ્વૈરથે યુદ્ધદુર્મદઃ।
08004054c સામાત્યબાંદવો રાજન્કર્ણઃ પ્રહરતાં વરઃ।।

કર્ણાર્જુનર સમાગમદલ્લિ ઈ રીતિય નષ્ટવુંટાયિતુ. આ પ્રહરિગળલ્લિ શ્રેષ્ઠ યુદ્ધદુર્મદ શૂર કર્ણનુ સમરદ રણદલ્લિ ત્રૈલોક્યવિશ્રુતવાદ ઘોર મહાયુદ્ધવન્નુ માડિ મહેંદ્રનિંદ વૃત્રનુ હેગો હાગॆ, રામનિંદ રાવણનુ હેગો હાગॆ, કૃષ્ણનિંદ મુરનુ રણદલ્લિ કॆળગુરુળિસલ્પટ્ટુ હેગॆ હતનાદનો હાગॆ, કાર્તવીર્યનુ ભાર્ગવ રામનિંદ હેગॆ હતનાદનો હાગॆ અર્જુનનॊડનॆ દ્વૈરથયુદ્ધમાડિ અમાત્ય બાંધવરॊડનॆ હતનાદનુ.

08004055a જયાશા ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં વૈરસ્ય ચ મુખં યતઃ।
08004055c તીર્ણં તત્પાંડવૈ રાજન્યત્પુરા નાવબુધ્યસે।।

રાજન્! ધાર્તરાષ્ટ્રરિગॆ યારિંદ જયદ આસॆયિત્તો, મત્તુ આ વૈરક્કॆ મુખ્ય કારણનુ યારાગિદ્દનો અવનન્નુ પાંડવરુ દાટિબિટ્ટરુ! હીગાગુત્તદॆયॆન્નુવુદન્નુ નીનુ મॊદલુ યોચિસિરલિલ્લ.

08004056a ઉચ્યમાનો મહારાજ બંદુભિર્હિતકાંક્ષિભિઃ।
08004056c તદિદં સમનુપ્રાપ્તં વ્યસનં ત્વાં મહાત્યયં।।

મહારાજ! હિતાકાંક્ષિગળુ મત્તુ બંધુગળુ હેળુત્તિદ્દરૂ નીનુ અવુગળિગॆ ગમનનીડદિદ્દુદક્કાગિયે ઈ મહા નાશદ વ્યસનવુ નિનગॆ પ્રાપ્તવાગિદॆ.

08004057a પુત્રાણાં રાજ્યકામાનાં ત્વયા રાજન્ હિતૈષિણા।
08004057c અહિતાનીવ ચીર્ણાનિ તેષાં તે ફલમાગતં।।

રાજન્! નિન્ન રાજ્યકામિ પુત્રર હિતવન્ને બયસિદ નીનુ પાંડવરિગॆ અનેક અહિત કાર્યગળન્નુ માડિદુદર ફલવે નિનગॆ દॊરકિરુવુદુ!”

08004058 ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ।
08004058a આખ્યાતા મામકાસ્તાત નિહતા યુધિ પાંડવૈઃ।
08004058c નિહતાન્પાંડવેયાનાં મામકૈર્બ્રૂહિ સંજય।।

ધૃતરાષ્ટ્રનુ હેળિદનુ: “અય્યા સંજય! યુદ્ધદલ્લિ પાંડવરિંદ હતરાદ નન્નવર કુરિતુ નીનુ હેળિરુવॆ. નન્નવરિંદ હતરાદ પાંડવર કુરિતુ હેળુ!”

08004059 સંજય ઉવાચ।
08004059a કુંતયો યુધિ વિક્રાંતા મહાસત્ત્વા મહાબલાઃ।
08004059c સાનુબંદાઃ સહામાત્યા ભીષ્મેણ યુધિ પાતિતાઃ5।।

સંજયનુ હેળિદનુ: “યુદ્ધદલ્લિ વિક્રાંત, મહાસત્ત્વશાલિ મહાબલ કુંતયરુ બંધુ-અમાત્યરॊંદિગॆ રણદલ્લિ ભીષ્મનિંદ કॆળગુરુળિસલ્પટ્ટરુ.

08004060a સમઃ કિરીટિના સંખ્યે વીર્યેણ ચ બલેન ચ।
08004060c સત્યજિત્સત્યસંધેન દ્રોણેન નિહતો રણે6।।

યુદ્ધદ વીર્ય-બલગળલ્લિ કિરીટિય સમનાદ સત્યજિતુવુ સત્યસંધ દ્રોણનિંદ રણદલ્લિ હતનાદનુ.

08004061a તથા વિરાટદ્રુપદૌ વૃદ્ધૌ સહસુતૌ નૃપૌ।
08004061c પરાક્રમંતૌ મિત્રાર્થે દ્રોણેન નિહતૌ રણે।।

હાગॆયે વૃદ્ધ નૃપરાગિદ્દ પરાક્રમિ વિરાટ-દ્રુપદરુ મક્કળॊડનॆ રણદલ્લિ દ્રોણનિંદ હતરાદરુ.

08004062a યો બાલ એવ સમરે સમ્મિતઃ સવ્યસાચિના।
08004062c કેશવેન ચ દુર્ધર્ષો બલદેવેન ચાભિભૂઃ।।
08004063a સ એષ કદનં કૃત્વા મહદ્રણવિશારદઃ।
08004063c પરિવાર્ય મહામાત્રૈઃ ષડ્ભિઃ પરમકૈ રથૈઃ।
08004063e અશક્નુવદ્ભિર્બીભત્સુમભિમન્યુર્નિપાતિતઃ।।

બાલકનાગિદ્દરૂ સમરદલ્લિ સવ્યસાચિ, કેશવ મત્તુ બલદેવર સમનॆનિસિકॊંડિદ્દ દુર્ધર્ષ રણ વિશારદ અભિમન્યુવુ મહા કદનવન્નॆસગિ મહામાત્ર પરમ ષડ્રથરિંદ સુત્તુવરॆયલ્પટ્ટુ કॆળગુરુળિદનુ.

08004064a તં કૃતં વિરથં વીરં ક્ષત્રધર્મે વ્યવસ્થિતં।
08004064c દૌઃશાસનિર્મહારાજ સૌભદ્રં હતવાન્રણે7।।

મહારાજ! ક્ષત્રધર્મવ્યવસ્થિત આ વીર સૌભદ્રનન્નુ રણદલ્લિ વિરથનન્નાગિ માડિ દુઃશાસનન મગનુ સંહરિસિદનુ.

08004065a બૃહંતસ્તુ મહેષ્વાસઃ કૃતાસ્ત્રો યુદ્ધદુર્મદઃ।
08004065c દુઃશાસનેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનં।।

કૃતાસ્ત્ર મહેષ્વાસ યુદ્ધદુર્મદ બૃહંતનુ દુઃશાસનન વિક્રમદિંદ યમસાદનક્કॆ હોદનુ.

08004066a મણિમાન્દંડધારશ્ચ રાજાનૌ યુદ્ધદુર્મદૌ।
08004066c પરાક્રમંતૌ મિત્રાર્થે દ્રોણેન વિનિપાતિતૌ।।

યુદ્ધદુર્મદ પરાક્રમિ રાજ મણિમાન્ મત્તુ દંડધારરુ મિત્રનિગાગિ દ્રોણનિંદ હતરાદરુ.

08004067a અંશુમાન્ભોજરાજસ્તુ સહસૈન્યો મહારથઃ।
08004067c ભારદ્વાજેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનં8।।

મહારથ ભોજરાજ અંશુમાનનુ સેનॆયॊંદિગॆ ભારદ્વાજ દ્રોણન વિક્રમદિંદ યમસાદનક્કॆ હોદનુ.

08004068a ચિત્રાયુધશ્ચિત્રયોધી કૃત્વા તૌ કદનં મહત્।
08004068c ચિત્રમાર્ગેણ વિક્રમ્ય કર્ણેન નિહતૌ યુધિ।।

ચિત્રાયુધ મત્તુ ચિત્રયોધિગળુ મહા કદનવન્નॆસગિ ચિત્રમાર્ગગળિંદ કર્ણન વિક્રમદિંદાગિ યુદ્ધદલ્લિ હતરાદરુ.

08004069a વૃકોદરસમો યુદ્ધે દૃઢઃ કેકયજો યુધિ।
08004069c કેકયેનૈવ વિક્રમ્ય ભ્રાત્રા ભ્રાતા નિપાતિતઃ।।

યુદ્ધદલ્લિ વૃકોદરન સમનાગિદ્દ દૃઢ કેકયવંશજનુ ભ્રાત કેકયન વિક્રમદિંદલે કॆળગુરુળિસલ્પટ્ટનુ.

08004070a જનમેજયો ગદાયોધી પાર્વતીયઃ પ્રતાપવાન્।
08004070c દુર્મુખેન મહારાજ તવ પુત્રેણ પાતિતઃ।।

મહારાજ! ગદાયોધી, પ્રતાપવાન્, પર્વતરાજ જનમેજયનન્નુ નિન્ન મગ દુર્મુખનુ કॆળગુરુળિસિદનુ.

08004071a રોચમાનૌ નરવ્યાઘ્રૌ રોચમાનૌ ગ્રહાવિવ।
08004071c દ્રોણેન યુગપદ્રાજન્દિવં સંપ્રેષિતૌ શરૈઃ।।

રાજન્! સૂર્યચંદ્રરંતॆ મિંચુત્તિદ્દ નરવ્યાઘ્ર જોડિ રાજકુમાર રોચમાનરિબ્બરન્નુ દ્રોણનુ શરગળન્નુ પ્રયોગિસિ સ્વર્ગક્કॆ કળુહિસિદનુ.

08004072a નૃપાશ્ચ પ્રતિયુધ્યંતઃ પરાક્રાંતા વિશાં પતે।
08004072c કૃત્વા નસુકરં કર્મ ગતા વૈવસ્વતક્ષયં।।
08004073a પુરુજિત્કુંતિભોજશ્ચ માતુલઃ સવ્યસાચિનઃ।
08004073c સંગ્રામનિર્જિતાઽલ્લોકાન્ગમિતો દ્રોણસાયકૈઃ।।

વિશાંપતે! સવ્યસાચિય સોદર માવંદિરાદ નૃપ પુરુજિત્ મત્તુ કુંતિભોજરુ, પરાક્રાંતરાગિ મત્તુ ऎદુરાળિગળાગિ યુદ્ધમાડુત્તા, અસાધ્ય કૃત્યગળન્નॆસગિ કॊનॆગॆ દ્રોણન સાયકગળિગॆ સિલુકિ વૈવસ્વતક્ષયક્કॆ હોગિ પુણ્ય લોકગળન્નુ સેરિદરુ.

08004074a અભિભૂઃ કાશિરાજશ્ચ કાશિકૈર્બહુભિર્વૃતઃ।
08004074c વસુદાનસ્ય પુત્રેણ ન્યાસિતો દેહમાહવે।।

અનેક કાશીવાસિયોધરિંદ પરિવૃતરાગિદ્દ અભિભૂ મત્તુ કાશિરાજરુ વસુદાનન પુત્રનિંદ દેહાવસાનહॊંદિદરુ.

08004075a અમિતૌજા યુધામન્યુરુત્તમૌજાશ્ચ વીર્યવાન્।
08004075c નિહત્ય શતશઃ શૂરાન્પરૈર્વિનિહતૌ રણે।।

વીર્યવંતરાદ અમિતૌજસ, યુધામન્યુ મત્તુ ઉત્તમૌજસરુ નૂરારુ શૂરરન્નુ સંહરિસિ કॊનॆગॆ રણદલ્લિ શત્રુગળિંદ હતરાદરુ.

08004076a ક્ષત્રધર્મા ચ પાંચાલ્યઃ ક્ષત્રવર્મા ચ મારિષ।
08004076c દ્રોણેન પરમેષ્વાસૌ ગમિતૌ યમસાદનં।।

મારિષ! પાંચાલ્ય મહેષ્વાસ ક્ષત્રધર્મ મત્તુ ક્ષત્રવર્મ ઇબ્બરૂ દ્રોણનિંદ યમસાદનક્કॆ કળુહિસલ્પટ્ટરુ.

08004077a શિખંડિતનયો યુદ્ધે ક્ષત્રદેવો યુધાં પતિઃ।
08004077c લક્ષ્મણેન હતો રાજંસ્તવ પૌત્રેણ ભારત।।

રાજન્! ભારત! શિખંડિય મગ સેનાપતિ ક્ષત્રદેવનુ યુદ્ધદલ્લિ નિન્ન મॊમ્મગ લક્ષ્મણનિંદ હતનાદનુ.

08004078a સુચિત્રશ્ચિત્રધર્મા ચ પિતાપુત્રૌ મહારથૌ।
08004078c પ્રચરંતૌ મહાવીર્યૌ દ્રોણેન નિહતૌ રણે।।

રણદલ્લિ સંચરિસુત્તિદ્દ મહારથ મહાવીર્ય તંદॆ સુચિત્ર મત્તુ મગ ચિત્રધર્મરુ દ્રોણનિંદ હતરાદરુ.

08004079a વાર્ધક્ષેમિર્મહારાજ કૃત્વા કદનમાહવે।
08004079c બાહ્લિકેન મહારાજ કૌરવેણ નિપાતિતઃ।।

મહારાજ! રણદલ્લિ કદનવન્નાડિ વાર્ધક્ષેમિયુ કૌરવ બાહ્લીકનિંદ કॆળગુરુળિસલ્પટ્ટનુ.

08004080a ધૃષ્ટકેતુર્મહારાજ ચેદીનાં પ્રવરો રથઃ।
08004080c કૃત્વા નસુકરં કર્મ ગતો વૈવસ્વતક્ષયં।।

મહારાજ! ચેદિગળ રથપ્રવર ધૃષ્ટકેતુવુ બહુકષ્ટકર કર્મગળન્નॆસગિ વૈવસ્વતક્ષયક્કॆ હોદનુ.

08004081a તથા સત્યધૃતિસ્તાત કૃત્વા કદનમાહવે।
08004081c પાંડવાર્થે પરાક્રાંતો ગમિતો યમસાદનં।।

અય્યા! હાગॆયે પરાક્રાંત સત્યધૃતિયુ પાંડવરિગોસ્કર રણદલ્લિ યુદ્ધમાડિ યમસાદનક્કॆ હોદનુ.

08004082a પુત્રસ્તુ શિશુપાલસ્ય સુકેતુઃ પૃથિવીપતે।
08004082c નિહત્ય શાત્રવાન્સંખ્યે દ્રોણેન નિહતો યુધિ।।

પૃથિવીપતે! શિશુપાલન મગ સુકેતુવુ રણદલ્લિ શત્રુગળન્નુ સંહરિસિ યુદ્ધદલ્લિ દ્રોણનિંદ હતનાદનુ.

08004083a તથા સત્યધૃતિર્વીરો મદિરાશ્વશ્ચ વીર્યવાન્।
08004083c સૂર્યદત્તશ્ચ વિક્રાંતો નિહતો દ્રોણસાયકૈઃ।।

હાગॆયે વીર સત્યધૃતિ, વીર્યવાન્ મદિરાશ્વ, મત્તુ વિક્રાંત સૂર્યદત્તરુ દ્રોણન સાયકગળિંદ હતરાદરુ.

08004084a શ્રેણિમાંશ્ચ મહારાજ યુધ્યમાનઃ પરાક્રમી।
08004084c કૃત્વા નસુકરં કર્મ ગતો વૈવસ્વતક્ષયં।।

મહારાજ! યુદ્ધમાડુત્તિદ્દ પરાક્રમી શ્રેણિમાનનૂ કૂડ અસાધ્ય કૃત્યગળન્નॆસગિ વૈવસ્વતક્ષયક્કॆ હોદનુ.

08004085a તથૈવ યુધિ વિક્રાંતો માગધઃ પરવીરહા।
08004085c ભીષ્મેણ નિહતો રાજન્યુધ્યમાનઃ પરાક્રમી9।।

રાજન્! હાગॆયે રણદલ્લિ યુદ્ધમાડુત્તિદ્દ પરાક્રમી, વિક્રાંત, પરવીરહ માગધનુ ભીષ્મનિંદ હતનાદનુ.

08004086a વસુદાનશ્ચ કદનં કુર્વાણોઽતીવ સંયુગે।
08004086c ભારદ્વાજેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનં10।।

રણદલ્લિ અતીવ કદનવાડુત્તિદ્દ વસુદાનનુ ભારદ્વાજન વિક્રમદિંદાગિ યમસાદનક્કॆ હોદનુ.

08004087a એતે ચાન્યે ચ બહવઃ પાંડવાનાં મહારથાઃ।
08004087c હતા દ્રોણેન વિક્રમ્ય યન્માં ત્વં પરિપૃચ્ચસિ11।।

નન્નન્નુ નીનુ કેળિદંતॆ, ઇવરુ મત્તુ ઇન્નૂ અનેક પાંડવર મહારથરુ દ્રોણન વિક્રમદિંદાગિ હતરાદરુ.”

08004088 ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ।

1208004088a હતપ્રવીરે સૈન્યેઽસ્મિન્મામકે વદતાં વર।

08004088c અહતાં શંસ મે સૂત યેઽત્ર જીવંતિ કે ચન।।

ધૃતરાષ્ટ્રનુ હેળિદનુ: “માતનાડુવવરલ્લિ શ્રેષ્ઠને! સૂત! ઇવરॆલ્લરૂ નન્ન સેનॆયલ્લિ હતરાદ પ્રમુખરુ. અલ્લિ ઇન્નૂ જીવંતવાગિરુવ કॆલવરુ યારુ ऎન્નુવુદન્નુ હેળુ.

08004089a એતેષુ નિહતેષ્વદ્ય યે ત્વયા પરિકીર્તિતાઃ।
08004089c અહતાન્મન્યસે યાંસ્ત્વં તેઽપિ સ્વર્ગજિતો મતાઃ।।

નીનુ હેળિદ ઇવરે હતરાગિ હોદરॆંદરॆ ઇન્નૂ હતરાગદે ઉળિદિરુવવરુ કૂડ સ્વર્ગવન્નુ ગॆદ્દરॆંદે નનગન્નિસુત્તદॆ!”

08004090 સંજય ઉવાચ।
08004090a યસ્મિન્મહાસ્ત્રાણિ સમર્પિતાનિ ચિત્રાણિ શુભ્રાણિ ચતુર્વિધાનિ।
08004090c દિવ્યાનિ રાજન્નિહિતાનિ ચૈવ દ્રોણેન વીરદ્વિજસત્તમેન।।
08004091a મહારથઃ કૃતિમાન્ ક્ષિપ્રહસ્તો દૃઢાયુધો દૃઢમુષ્ટિર્દૃઢેષુઃ।
08004091c સ વીર્યવાન્દ્રોણપુત્રસ્તરસ્વી વ્યવસ્થિતો યોદ્ધુકામસ્ત્વદર્થે।।

રાજન્! વીર દ્વિજસત્તમ દ્રોણનિંદ ચતુર્વિધદ વિચિત્ર શુભ્ર મત્તુ દિવ્ય મહાસ્ત્રગળન્નુ કલિતિરુવ, માડિતોરિસુવ, મહારથ ક્ષિપ્રહસ્ત દૃઢાયુધ દૃઢમુષ્ટિ દૃઢેષુ વીર્યવાન્ તરસ્વી દ્રોણપુત્રનુ નિનગોસ્કર યુદ્ધમાડલુ બયસિ યુદ્ધસન્નદ્ધનાગિદ્દાનॆ.

08004092a આનર્તવાસી હૃદિકાત્મજોઽસૌ મહારથઃ સાત્વતાનાં વરિષ્ઠઃ।
08004092c સ્વયં ભોજઃ કૃતવર્મા કૃતાસ્ત્રો વ્યવસ્થિતો યોદ્ધુકામસ્ત્વદર્થે।।

સાત્વતરલ્લિયે શ્રેષ્ઠ મહારથ આનર્તવાસી હૃદિકન મગ ભોજરાજ કૃતાસ્ત્ર કૃતવર્મનુ સ્વયં નિનગોસ્કર યુદ્ધમાડલુ ઇચ્છિસિ વ્યવસ્થિતનાગિદ્દાનॆ.

08004093a શારદ્વતો ગૌતમશ્ચાપિ રાજન્ મહાબલો બહુચિત્રાસ્ત્રયોધી।
08004093c ધનુશ્ચિત્રં સુમહદ્ભારસાહં વ્યવસ્થિતો યોત્સ્યમાનઃ પ્રગૃહ્ય।।

રાજન્! બહુચિત્રાસ્ત્રયોધી મહાબલશાલી શારદ્વત ગૌતમનૂ કૂડ મહાભારવન્નૂ હॊરબલ્લ વિચિત્ર ધનુસ્સન્નુ હિડિદુ યુદ્ધમાડલુ સિદ્ધનાગિરુવનુ.

08004094a આર્તાયનિઃ સમરે દુષ્પ્રકંપ્યઃ સેનાગ્રણીઃ પ્રથમસ્તાવકાનાં।
08004094c સ્વસ્રેયાંસ્તાન્પાંડવેયાન્વિસૃજ્ય સત્યાં વાચં તાં ચિકીર્ષુસ્તરસ્વી।।
08004095a તેજોવધં સૂતપુત્રસ્ય સંખ્યે પ્રતિશ્રુત્વાજાતશત્રોઃ પુરસ્તાત્।
08004095c દુરાધર્ષઃ શક્રસમાનવીર્યઃ શલ્યઃ સ્થિતો યોદ્ધુકામસ્ત્વદર્થે।।

યુદ્ધદલ્લિ અલુગાડિસલૂ અસાધ્યનાદ, નિન્ન સેનાપતિગળલ્લિયે અગ્રગણ્યનાદ, વેગશાલિયાદ, તન્ન માતન્નુ સત્યવન્નાગિસલુ યુદ્ધદલ્લિ કર્ણન તેજોવધॆયન્નુ માડુત્તેનॆંદુ યુધિષ્ઠિરનિગॆ ભરવસॆયન્નિત્તુ તંગિય મક્કળાદ પાંડવરન્નુ બિટ્ટુ નિન્ન કડॆગॆ આગમિસિદ, ઇંદ્રન સમાન પરાક્રમવુળ્ળ દુરાધર્ષ, ઋતાયનપુત્ર શલ્યનુ નિન્ન સલુવાગિ યુદ્ધમાડુવ ઇચ્છॆયિંદ સન્નદ્ધનાગિ નિંતિદ્દાનॆ.

08004096a આજાનેયૈઃ સૈંધવૈઃ પાર્વતીયૈર્ નદીજકાંબોજવનાયુબાહ્લિકૈઃ।
08004096c ગાંદારરાજઃ સ્વબલેન યુક્તો વ્યવસ્થિતો યોદ્ધુકામસ્ત્વદર્થે।।

નદીજ-કાંબોજ, વનાયુજ મત્તુ બાહ્લિકગળે મॊદલાદ ઉત્તમ જાતિય સિંધૂદેશદ મત્તુ પર્વત પ્રદેશદ કુદુરॆગળિંદલૂ મત્તુ તન્ન સેનॆગળિંદલૂ કૂડિદ ગાંધારરાજ શકુનિયુ નિન્ન સલુવાગિ યુદ્ધમાડુવ ઇચ્છॆયિંદ સન્નદ્ધનાગિ નિંતિદ્દાનॆ.

08004097a તથા સુતસ્તે જ્વલનાર્કવર્ણં રથં સમાસ્થાય કુરુપ્રવીર।
08004097c વ્યવસ્થિતઃ કુરુમિત્રો નરેંદ્ર વ્યભ્રે સૂર્યો ભ્રાજમાનો યથા વૈ।।

નરેંદ્ર! કુરુકુલપ્રવીરનાદ નિન્ન મગ કુરુમિત્રનુ અગ્નિ મત્તુ સૂર્યર કાંતિગॆ સમાન કાંતિયુળ્ળ રથદલ્લિ કુળિતુ મોડવિલ્લદ આકાશદલ્લિ સૂર્યનુ પ્રકાશિસુવંતॆ પ્રકાશિસુત્તા સન્નદ્ધનાગિદ્દાનॆ.

08004098a દુર્યોધનો નાગકુલસ્ય મધ્યે મહાવીર્યઃ સહ સૈન્યપ્રવીરૈઃ।
08004098c રથેન જાંબૂનદભૂષણેન વ્યવસ્થિતઃ સમરે યોદ્ધુકામઃ।।

આનॆગળ સૈન્યદ મધ્યદલ્લિ તન્ન સુવર્ણભૂષિત રથદલ્લિ કુળિતુ નિન્ન મગ મહાવીર્ય દુર્યોધનનુ તન્ન મુખ્ય સેનॆગળॊંદિગॆ યુદ્ધમાડલુ ઇચ્છિસિ રણદલ્લિ સન્નદ્ધનાગિ નિંતિદ્દાનॆ.

08004099a સ રાજમધ્યે પુરુષપ્રવીરો રરાજ જાંબૂનદચિત્રવર્મા।
08004099c પદ્મપ્રભો વઃનિરિવાલ્પધૂમો મેઘાંતરે સૂર્ય ઇવ પ્રકાશઃ।।

કમલવર્ણ પુરુષશ્રેષ્ઠ દુર્યોધનનુ સુવર્ણમય વિચિત્રકવચવન્નુ ધરિસિ, સ્વલ્પવે હॊગॆયિંદ કૂડિરુવ યજ્ઞેશ્વરનંતॆયૂ મોડગળ મધ્યદલ્લિરુવ સૂર્યનંતॆયૂ રાજર મધ્યદલ્લિ પ્રકાશિસુત્તિરુવનુ.

08004100a તથા સુષેણોઽપ્યસિચર્મપાણિસ્ તવાત્મજઃ સત્યસેનશ્ચ વીરઃ।
08004100c વ્યવસ્થિતૌ ચિત્રસેનેન સાર્ધં હૃષ્ટાત્માનૌ સમરે યોદ્ધુકામૌ।।

હાગॆયે કત્તિ-ગુરાણિગળન્નુ કૈયલ્લિ હિડિદુ સુષેણનૂ, નિન્ન મગ વીર સત્યસેનનૂ હૃષ્ટાત્મરાગિ સમરદલ્લિ યુદ્ધમાડુવ ઇચ્છॆયિંદ ચિત્રસેનનॊડનॆ નિંતિદ્દારॆ.

08004101a હ્રીનિષેધા ભરતા રાજપુત્રાશ્ ચિત્રાયુધઃ શ્રુતકર્મા જયશ્ચ।
08004101c શલશ્ચ સત્યવ્રતદુઃશલૌ ચ વ્યવસ્થિતા બલિનો યોદ્ધુકામાઃ।।

લજ્જાવિનયશીલ બલશાલી ભારત રાજપુત્ર ચિત્રાયુધ, શ્રુતકર્મ, જય, શલ, સત્યવ્રત મત્તુ દુઃશલરુ યુદ્ધમાડલુ બયસિ નિંતિરુવરુ.

08004102a કૈતવ્યાનાં અધિપઃ શૂરમાની રણે રણે શત્રુહા રાજપુત્રઃ।
08004102c પત્રી હયી નાગરથપ્રયાયી વ્યવસ્થિતો યોદ્ધુકામસ્ત્વદર્થે।।

જૂજુગારરિગॆ અધિપતિયॆનિસિકॊંડિરુવ, શૂરમાની, પ્રતિયॊંદુ યુદ્ધદલ્લિયૂ શત્રુગળન્નુ સંહરિસુત્તા બંદિરુવ, રથ-ગજાશ્વ-પદાતિગળિંદ કૂડિરુવ રાજપુત્ર ઉલૂકનુ નિન્ન સલુવાગિ યુદ્ધમાડલુ ઇચ્છિસિ સન્નદ્ધનાગિદ્દાનॆ.

08004103a વીરઃ શ્રુતાયુશ્ચ શ્રુતાયુધશ્ચ ચિત્રાંગદશ્ચિત્રવર્મા સ વીરઃ।
08004103c વ્યવસ્થિતા યે તુ સૈન્યે નરાગ્ર્યાહ્ પ્રહારિણો માનિનઃ સત્યસંધાઃ।।

સત્યસંધ પ્રહારિ માનિનિ નરાગ્ર વીર શ્રુતાયુ, શ્રુતાયુધ, ચિત્રાંગદ, મત્તુ વીર ચિત્રવર્મરુ સેનॆયલ્લિ સન્નદ્ધરાગિ નિંતિદ્દારॆ.

08004104a કર્ણાત્મજઃ સત્યસેનો મહાત્મા વ્યવસ્થિતઃ સમરે યોદ્ધુકામઃ।
08004104c અથાપરૌ કર્ણસુતૌ વરાર્હૌ વ્યવસ્થિતૌ લઘુહસ્તૌ નરેંદ્ર।
08004104e બલં મહદ્દુર્ભિદમલ્પધૈર્યૈઃ સમાશ્રિતૌ યોત્સ્યમાનૌ ત્વદર્થે।।

સત્યસંધ મહાત્મ કર્ણન મગનુ નિન્ન સલુવાગિ યુદ્ધમાડુવ ઇચ્છॆયિંદ રણાંગણદલ્લિ વ્યવસ્થિતનાગિદ્દાનॆ. હાગॆયે વરાર્હ લઘુહસ્ત અલ્પધૈર્યવિરુવવરિંદ ગॆલ્લલસાધ્ય કર્ણન ઇન્નિબ્બરુ મક્કળૂ નિનગાગિ યુદ્ધમાડલુ નિંતિરુવરુ.

08004105a એતૈશ્ચ મુખ્યૈરપરૈશ્ચ રાજન્ યોધપ્રવીરૈરમિતપ્રભાવૈઃ।
08004105c વ્યવસ્થિતો નાગકુલસ્ય મધ્યે યથા મહેંદ્રઃ કુરુરાજો જયાય।।

રાજન્! ઇવરે મॊદલાદ પ્રમુખવીરરુ મત્તુ અમિત પ્રભાવશાલી યોધરિંદ કૂડિકॊંડુ ગજસેનॆગળ મધ્યદલ્લિ મહેંદ્રનંતॆ કુરુરાજ દુર્યોધનનુ જયેચ્છુવાગિ વ્યવસ્થિતનાગિદ્દાનॆ.”

08004106 ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ।
08004106a આખ્યાતા જીવમાના યે પરેભ્યોઽન્યે યથાતથં।
08004106c ઇતીદમભિગચ્ચામિ વ્યક્તમર્થાભિપત્તિતઃ।।

ધૃતરાષ્ટ્રનુ હેળિદનુ: “જીવંતવાગિરુવવર કુરિતુ હેળિરુવॆ. ઇવરન્નુ બિટ્ટુ અન્યરુ અસુનીગિરુવવરॆંદુ સ્પષ્ટવાગિદॆ. ઇદૂવરॆગિન આગુહોગુગળિંદલે મુંદેનાગબહુદॆંદુ વ્યક્તવાગિ, અદન્નુ નાનુ મનગંડિદ્દેનॆ.””

08004107 વૈશંપાયન ઉવાચ।
08004107a એવં બ્રુવન્નેવ તદા ધૃતરાષ્ટ્રોઽંબિકાસુતઃ।
08004107c હતપ્રવીરં વિધ્વસ્તં કિંચિચ્ચેષં સ્વકં બલં।
08004107e શ્રુત્વા વ્યામોહમગમચ્ચોકવ્યાકુલિતેંદ્રિયઃ।।

વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “હીગॆ હેળિ અંબિકાસુત ધૃતરાષ્ટ્રનુ તન્ન સેનॆયલ્લિ પ્રમુખરુ હતરાગિ કॆલવરુ માત્ર ઉળિદિરુવુદન્નુ કેળિ ઇંદ્રિયગળુ વ્યાકુલગॊંડુ મૂર્છॆહોદનુ.

08004108a મુહ્યમાનોઽબ્રવીચ્ચાપિ મુહૂર્તં તિષ્ઠ સંજય।
08004108c વ્યાકુલં મે મનસ્તાત શ્રુત્વા સુમહદપ્રિયં।
08004108e નષ્ટચિત્તસ્તતઃ સોઽથ બભૂવ જગતીપતિઃ।।

ऎચ્ચરતપ્પુવાગલે આ જગતીપતિયુ “સંજય! સ્વલ્પકાલ ઇલ્લિયે ઇરુ! મહા અપ્રિયવાગિરુવુદન્નુ કેળિ નન્ન મનસ્સુ વ્યાકુલગॊંડિદॆ!” ऎંદુ હેળિ કૂડલે મૂર્છિતનાદનુ.”

સમાપ્તિ ઇતિ શ્રી મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સંજયવાક્યે ચતુર્થોઽધ્યાયઃ।। ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ કર્ણપર્વદલ્લિ સંજયવાક્ય ऎન્નુવ નાલ્કને અધ્યાયવુ.