പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ദ്രോണ പര്വ
ദ്രോണവധ പര്വ
അധ്യായ 160
സാര
“നീവു പാംഡവരൊംദിഗെ വിശേഷ സഹനെയന്നു തോരിസുത്തിദ്ദീരി!” എംദു ദുര്യോധനനു ദ്രോണനന്നു നിംദിസിദുദു (1-8). സര്വപാംചാലരന്നു സംഹരിസിദ നംതരവേ തന്ന കവചവന്നു ബിച്ചുത്തേനെംദു ഹേളി ദ്രോണനു ദുര്യോധനനിഗെ അര്ജുനന പരാക്രമഗളന്നു വര്ണിസിദുദു (9-20). കര്ണ-ദുഃശാസന-ശകുനിയരൊഡനെ സേരികൊംഡു താനേ അര്ജുനനന്നു സംഹരിസുത്തേനെംദു ദുര്യോധനനു ഹേളലു ദ്രോണനു വ്യംഗ്യമാതുഗളന്നാഡി കളുഹിസിദുദു (21-37).
07160001 സംജയ ഉവാച।
07160001a തതോ ദുര്യോധനോ ദ്രോണമഭിഗമ്യേദമബ്രവീത്।
07160001c അമര്ഷവശമാപന്നോ ജനയന് ഹര്ഷതേജസീ।।
സംജയനു ഹേളിദനു: “അനംതര ക്രോധാവിഷ്ട ദുര്യോധനനു ദ്രോണന ബളിബംദു ഹര്ഷവന്നൂ തേജസ്സന്നൂ ഹുട്ടിസുത്താ ഈ മാതന്നാഡിദനു:
07160002a ന മര്ഷണീയാഃ സംഗ്രാമേ വിശ്രമംതഃ ശ്രമാന്വിതാഃ।
07160002c സപത്നാ ഗ്ലാനമനസോ ലബ്ധലക്ഷ്യാ വിശേഷതഃ।।
“സംഗ്രാമദല്ലി ബളലി വിശ്രമിസുത്തിരുവ, ഉത്സാഹഹീനരാഗിരുവവര മേലെ – അദരല്ലൂ വിശേഷവാഗി ലക്ഷ്യവന്നു ഭേദിസബല്ല ശത്രുഗള മേലെ - ക്ഷമെയന്നു തോരിസലേ ബാരദു.
07160003a തത്തു മര്ഷിതമസ്മാഭിര്ഭവതഃ പ്രിയകാമ്യയാ।
07160003c ത ഏതേ പരിവിശ്രാംതാഃ പാംഡവാ ബലവത്തരാഃ।।
നിമഗെ പ്രിയവാദുദന്നു മാഡലോസുഗവേ നാവു ഈഗ താള്മെയിംദ ഇദ്ദേവെ. നിശ്ചിംതരാഗി വിശ്രാംതിയന്നു പഡെദ ഈ പാംഡവരു ഈഗ ഇന്നൂ ഹെച്ചിന ബലവുള്ളവരാഗിദ്ദാരെ.
07160004a സര്വഥാ പരിഹീനാഃ സ്മ തേജസാ ച ബലേന ച।
07160004c ഭവതാ പാല്യമാനാസ്തേ വിവര്ധംതേ പുനഃ പുനഃ।।
നാവാദരോ തേജസ്സു ബലഗളല്ലി സര്വഥാ ഹീനരാഗുത്തിദ്ദേവെ. നിമ്മിംദ പരിപാലിസല്പട്ടിരുവ അവരു പുനഃ പുനഃ വര്ധിസുത്തലേ ഇദ്ദാരെ.
07160005a ദിവ്യാന്യസ്ത്രാണി സര്വാണി ബ്രഹ്മാസ്ത്രാദീനി യാന്യപി।
07160005c താനി സര്വാണി തിഷ്ഠംതി ഭവത്യേവ വിശേഷതഃ।।
ബ്രഹ്മാസ്ത്രവേ മൊദലാദ എല്ല ദിവ്യാസ്ത്രഗളൂ വിശേഷവാഗി നിമ്മല്ലിയേ പ്രതിഷ്ഠിതവാഗിവെ.
07160006a ന പാംഡവേയാ ന വയം നാന്യേ ലോകേ ധനുര്ധരാഃ।
07160006c യുധ്യമാനസ്യ തേ തുല്യാഃ സത്യമേതദ്ബ്രവീമി തേ।।
പാംഡവരാഗലീ, നാവാഗലീ മത്തു ലോകദല്ലിന അന്യ ധനുര്ധരരാഗലീ യുദ്ധദല്ലി തൊഡഗിരുവ നിമഗെ സമാനരാഗുവുദില്ല. നിമഗെ ഈ മാതന്നു നാനു സത്യവാഗി ഹേളുത്തിദ്ദേനെ.
07160007a സസുരാസുരഗംധര്വാനിമാഽല്ലോകാന്ദ്വിജോത്തമ।
07160007c സര്വാസ്ത്രവിദ്ഭവാന് ഹന്യാദ്ദിവ്യൈരസ്ത്രൈര്ന സംശയഃ।।
ദ്വിജോത്തമ! സര്വാസ്ത്രഗളന്നു തിളിദുകൊംഡിരുവ നീവു സുരാസുരഗംധര്വരിംദ കൂഡിദ ഈ സര്വ ലോകഗളന്നൂ ദിവ്യാസ്ത്രഗളിംദ നാശഗൊളിസബല്ലിരി. അദരല്ലി സംശയവേ ഇല്ല.
07160008a സ ഭവാന്മര്ഷയത്യേനാംസ്ത്വത്തോ ഭീതാന്വിശേഷതഃ।
07160008c ശിഷ്യത്വം വാ പുരസ്കൃത്യ മമ വാ മംദഭാഗ്യതാം।।
അവരു നിമഗെ ഹെദരിദ്ദരൂ അവര ശിഷ്യത്വവന്നു മുംദിരിസികൊംഡോ അഥവാ നന്ന മംദഭാഗ്യദിംദലോ നീവു അവരല്ലി വിശേഷ സഹനെയന്നേ തോരിസുത്തിരുവിരി!”
07160009a ഏവമുദ്ധര്ഷിതോ ദ്രോണഃ കോപിതശ്ചാത്മജേന തേ।
07160009c സമന്യുരബ്രവീദ്രാജന്ദുര്യോധനമിദം വചഃ।।
രാജന്! യുദ്ധോത്സാഹവന്നു തുംബബേകെംദു ബയസി നിന്ന മഗനു ഹേളിദ ഈ മാതിനിംദ കുപിതനാദ ദ്രോണനു കോപവശനാഗി ദുര്യോധനനിഗെ ഹീഗെ ഹേളിദനു:
07160010a സ്ഥവിരഃ സന്പരം ശക്ത്യാ ഘടേ ദുര്യോധനാഹവേ।
07160010c അതഃ പരം മയാ കാര്യം ക്ഷുദ്രം വിജയഗൃദ്ധിനാ।
07160010e അനസ്ത്രവിദയം സര്വോ ഹംതവ്യോഽസ്ത്രവിദാ ജനഃ।।
“ദുര്യോധന! വൃദ്ധനാഗിദ്ദരൂ നാനു നന്ന പരമ ശക്തിയന്നുപയോഗിസി യുദ്ധദല്ലി ഹോരാഡുത്തിദ്ദേനെ. വിജയദ ആസെയിംദ നാനു നീചകാര്യവന്നു മാഡബേകേ? ഇല്ലിരുവ എല്ലരിഗൂ അസ്ത്രഗളു തിളിദില്ല എംദു അംദുകൊംഡു അസ്ത്രവിദനാദ നാനു എല്ലരന്നൂ സംഹരിസബേകേ?
07160011a യദ്ഭവാന്മന്യതേ ചാപി ശുഭം വാ യദി വാശുഭം।
07160011c തദ്വൈ കര്താസ്മി കൌരവ്യ വചനാത്തവ നാന്യഥാ।।
കൌരവ്യ! ശുഭവോ അശുഭവോ നീനു ഹേളിദംതെയേ നാനു മാഡുത്തേനെ. നിന്ന മാതിഗെ ഹൊരതാഗി നാനു ഏനന്നൂ മാഡുവുദില്ല.
07160012a നിഹത്യ സര്വപാംചാലാന്യുദ്ധേ കൃത്വാ പരാക്രമം।
07160012c വിമോക്ഷ്യേ കവചം രാജന്സത്യേനായുധമാലഭേ।।
രാജന്! യുദ്ധദല്ലി പരാക്രമദിംദ ഹോരാഡി സര്വ പാംചാലരന്നൂ സംഹരിസിദ നംതരവേ നാനു ഈ കവചവന്നു കളചുത്തേനെ. ഈ മാതന്നു നാനു നന്ന ആയുധഗള മേലെ ആണെയിട്ടു ഹേളുത്തിദ്ദേനെ.
07160013a മന്യസേ യച്ച കൌംതേയമര്ജുനം ശ്രാംതമാഹവേ।
07160013c തസ്യ വീര്യം മഹാബാഹോ ശൃണു സത്യേന കൌരവ।।
മഹാബാഹോ! കൌരവ! യുദ്ധദല്ലി ബളലിരുവ അര്ജുനനന്നു സംഹരിസിബിഡബഹുദെംദു നിനഗന്നിസുത്തദെയല്ലവേ? അവന വീര്യദ കുരിതാദ സത്യവന്നു നിനഗെ ഹേളുത്തേനെ. കേളു!
07160014a തം ന ദേവാ ന ഗംധര്വാ ന യക്ഷാ ന ച രാക്ഷസാഃ।
07160014c ഉത്സഹംതേ രണേ സോഢും കുപിതം സവ്യസാചിനം।।
രണദല്ലി കുപിത സവ്യസാചിയന്നു ദേവതെഗളാഗലീ, ഗംധര്വരാഗലീ, യക്ഷരാഗലീ മത്തു രാക്ഷസരാഗലീ എദുരിസലു ഉത്സാഹിസുവുദില്ല.
07160015a ഖാംഡവേ യേന ഭഗവാന്പ്രത്യുദ്യാതഃ സുരേശ്വരഃ।
07160015c സായകൈര്വാരിതശ്ചാപി വര്ഷമാണോ മഹാത്മനാ।।
ഖാംഡവദല്ലി അദ്ഭുത മളെസുരിസുത്തിദ്ദ ഭഗവാന് സുരേശ്വരനന്നേ മഹാത്മ അര്ജുനനു സായകഗളിംദ നില്ലിസിദനു.
07160016a യക്ഷാ നാഗാസ്തഥാ ദൈത്യാ യേ ചാന്യേ ബലഗര്വിതാഃ।
07160016c നിഹതാഃ പുരുഷേംദ്രേണ തച്ചാപി വിദിതം തവ।।
ബലഗര്വിത യക്ഷരു, നാഗരു, ദൈത്യരു മത്തു അന്യരു ഈ പുരുഷേംദ്രനിംദ നാശഗൊംഡിരുവുദു നിനഗെ തിളിദേ ഇദെ.
07160017a ഗംധര്വാ ഘോഷയാത്രായാം ചിത്രസേനാദയോ ജിതാഃ।
07160017c യൂയം തൈര്ഹ്രിയമാണാശ്ച മോക്ഷിതാ ദൃഢധന്വനാ।।
ഘോഷയാത്രെയ സമയദല്ലി ഗംധര്വ ചിത്രസേനനേ മൊദലാദവരന്നു ഗെദ്ദു ഈ ദൃഢധന്വിയു നിന്നന്നു ബിഡുഗഡെഗൊളിസി നാചികെഗീഡുമാഡലില്ലവേ?
07160018a നിവാതകവചാശ്ചാപി ദേവാനാം ശത്രവസ്തഥാ।
07160018c സുരൈരവധ്യാഃ സംഗ്രാമേ തേന വീരേണ നിര്ജിതാഃ।।
ഈ വീരനു സംഗ്രാമദല്ലി ദേവതെഗള ശത്രുഗളാദ സുരരിഗൂ അവധ്യ നിവാതകവചരന്നൂ സോലിസിദനു.
07160019a ദാനവാനാം സഹസ്രാണി ഹിരണ്യപുരവാസിനാം।
07160019c വിജിഗ്യേ പുരുഷവ്യാഘ്രഃ സ ശക്യോ മാനുഷൈഃ കഥം।।
സഹസ്രാരു ഹിരണ്യപുരവാസി ദാനവരന്നു ഈ പുരുഷവ്യാഘ്രനു ഗെദ്ദനു. ഇദു മനുഷ്യരിഗെ ഹേഗെ സാധ്യ?
07160020a പ്രത്യക്ഷം ചൈവ തേ സര്വം യഥാ ബലമിദം തവ।
07160020c ക്ഷപിതം പാംഡുപുത്രേണ ചേഷ്ടതാം നോ വിശാം പതേ।।
വിശാംപതേ! നാവെഷ്ടേ പ്രയത്നപട്ടു ഹോരാഡുത്തിദ്ദരൂ നിന്ന ഈ സേനെയു നിന്ന കണ്ണുമുംദേ പാംഡുപുത്രനിംദ നാശവാഗുത്തില്ലവേ?”
07160021a തം തഥാഭിപ്രശംസംതമര്ജുനം കുപിതസ്തദാ।
07160021c ദ്രോണം തവ സുതോ രാജന്പുനരേവേദമബ്രവീത്।।
രാജന്! ഹീഗെ അര്ജുനനന്നു പ്രശംസിസുത്തിദ്ദ ദ്രോണനിഗെ കുപിതനാദ നിന്ന മഗനു പുനഃ ഹീഗെ ഹേളിദനു:
07160022a അഹം ദുഃശാസനഃ കര്ണഃ ശകുനിര്മാതുലശ്ച മേ।
07160022c ഹനിഷ്യാമോഽര്ജുനം സംഖ്യേ ദ്വൈധീകൃത്യാദ്യ ഭാരതീം।।
“യുദ്ധദല്ലി ഇംദു ഭാരതീസേനെയന്നു എരഡു ഭാഗഗളന്നാഗിസികൊംഡു നാനു, ദുഃശാസന, കര്ണ മത്തു സോദരമാവ ശകുനി – അര്ജുനനന്നു സംഹരിസുത്തേവെ.”
07160023a തസ്യ തദ്വചനം ശ്രുത്വാ ഭാരദ്വാജോ ഹസന്നിവ।
07160023c അന്വവര്തത രാജാനം സ്വസ്തി തേഽസ്ത്വിതി ചാബ്രവീത്।।
അവന ആ മാതന്നു കേളി നസുനഗുത്താ ഭാരദ്വാജനു “നിനഗെ മംഗളവാഗലി!” എംദു ഹേളി രാജനന്നു കളുഹിസികൊഡുത്താ ഇന്നൂ ഹേളിദനു:
07160024a കോ ഹി ഗാംഡീവധന്വാനം ജ്വലംതമിവ തേജസാ।
07160024c അക്ഷയം ക്ഷപയേത്കശ്ചിത് ക്ഷത്രിയഃ ക്ഷത്രിയര്ഷഭം।।
“തേജസ്സിനിംദ പ്രജ്വലിസുത്തിരുവ അക്ഷയ ക്ഷത്രിയര്ഷഭ ഗാംഡീവധന്വിയന്നു യാവ ക്ഷത്രിയനു വിനാശമാഡബല്ലനു?
07160025a തം ന വിത്തപതിര്നേംദ്രോ ന യമോ ന ജലേശ്വരഃ।
07160025c നാസുരോരഗരക്ഷാംസി ക്ഷപയേയുഃ സഹായുധം।।
ദിക്പാലക വിത്തപതി കുബേരനാഗലീ, ഇംദ്രനാഗലീ, യമനാഗലീ, ജലേശ്വര വരുണനാഗലീ അഥവാ അസുര-ഉരഗ-രാക്ഷസരൂ കൂഡ ആയുധപാണി അര്ജുനനന്നു നാശഗൊളിസലാരരു.
07160026a മൂഢാസ്ത്വേതാനി ഭാഷംതേ യാനീമാന്യാത്ഥ ഭാരത।
07160026c യുദ്ധേ ഹ്യര്ജുനമാസാദ്യ സ്വസ്തിമാന്കോ വ്രജേദ്ഗൃഹാന്।।
ഭാരത! നീനാഡിദ ഈ മാതുഗളന്നു കേവലു മൂഢരു ആഡുത്താരെ. യുദ്ധദല്ലി അര്ജുനനന്നു എദുരിസിദ യാരു താനേ കുശലിഗളാഗി മനെഗെ ഹിംദിരുഗുത്താരെ?
07160027a ത്വം തു സര്വാതിശംകിത്വാന്നിഷ്ഠുരഃ പാപനിശ്ചയഃ।
07160027c ശ്രേയസസ്ത്വദ്ധിതേ യുക്താംസ്തത്തദ്വക്തുമിഹേച്ചസി।।
നീനാദരോ എല്ലരന്നൂ അതിയാഗി ശംകിസുവവനു. നിഷ്ഠുരവാഗി മാതനാഡുത്തീയെ. പാപഭരിത നിശ്ചയഗളന്നു കൈഗൊള്ളുത്തീയെ. നിനഗെ ശ്രേയസ്കരരാദവര മത്തു നിന്ന ഹിതദല്ലിയേ നിരതരാദവര മേലെ കൂഡ നീനു നിഷ്ഠുരവാഗി മാതനാഡബയസുത്തീയെ!
07160028a ഗച്ച ത്വമപി കൌംതേയമാത്മാര്ഥേഭ്യോ ഹി മാചിരം।
07160028c ത്വമപ്യാശംസസേ യോദ്ധും കുലജഃ ക്ഷത്രിയോ ഹ്യസി।।
കൌംതേയന സമീപക്കെ നീനേ ഹോഗു! നിനഗോസ്കരവാഗി ബേഗനെ അവനന്നു സംഹരിസു! കുലജനൂ ക്ഷത്രിയനൂ ആഗിരുവ നീനു യുദ്ധമാഡലു ഏകെ ശംകിസുത്തിരുവെ?
07160029a ഇമാന്കിം പാര്ഥിവാന്സര്വാന്ഘാതയിഷ്യസ്യനാഗസഃ।
07160029c ത്വമസ്യ മൂലം വൈരസ്യ തസ്മാദാസാദയാര്ജുനം।।
നിരപരാധി ഈ പാര്ഥിവസര്വരന്നൂ ഏകെ സുമ്മനേ നാശഗൊളിസുത്തിരുവെ? ഈ വൈരത്വക്കെ മൂലകാരണനാദ നീനേ അര്ജുനനന്നു എദുരിസുവുദു സരിയാഗിദെ.
07160030a ഏഷ തേ മാതുലഃ പ്രാജ്ഞഃ ക്ഷത്രധര്മമനുവ്രതഃ।
07160030c ദൂര്ദ്യൂതദേവീ ഗാംധാരിഃ പ്രയാത്വര്ജുനമാഹവേ।।
തിളിദവനാദ, ക്ഷത്രധര്മവന്നു അനുസരിസുവ, മോസദ ദ്യൂതദല്ലി നിപുണനാഗിരുവ ഗാംധാരദേശദ ഈ നിന്ന സോദരമാവനന്നൂ അര്ജുനനൊഡനെ യുദ്ധമാഡലു കളുഹിസു.
07160031a ഏഷോഽക്ഷകുശലോ ജിഹ്മോ ദ്യൂതകൃത്കിതവഃ ശഠഃ।
07160031c ദേവിതാ നികൃതിപ്രജ്ഞോ യുധി ജേഷ്യതി പാംഡവാന്।।
അക്ഷവിദ്യെയല്ലി മഹാകുശലനാഗിരുവ, വക്രബുദ്ധിയുള്ള, ജൂജിന ജാലവന്നു വ്യവസ്ഥാപിസുവ, ശഠ, ജൂജുകോര, മോസദല്ലി മഹാപ്രാജ്ഞനാദ ഇവനു യുദ്ധദല്ലി പാംഡവരന്നു ജയിസുത്താനെ.
07160032a ത്വയാ കഥിതമത്യംതം കര്ണേന സഹ ഹൃഷ്ടവത്।
07160032c അസകൃച്ചൂന്യവന്മോഹാദ്ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ ശൃണ്വതഃ।।
കര്ണനൊഡനെ സേരികൊംഡു അത്യംത സംതോഷഗൊംഡവനംതെ മോഹദിംദ നീനു ഏകാംതദല്ലി ധൃതരാഷ്ട്രനിഗെ കൊച്ചികൊള്ളുത്തിദ്ദുദന്നു നാനു കേളിദ്ദേനെ:
07160033a അഹം ച താത കര്ണശ്ച ഭ്രാതാ ദുഃശാസനശ്ച മേ।
07160033c പാംഡുപുത്രാന് ഹനിഷ്യാമഃ സഹിതാഃ സമരേ ത്രയഃ।।
“അപ്പാ! നാനു, കര്ണ, ഭ്രാത ദുഃശാസന ഈ മൂവരേ സേരി പാംഡുപുത്രരന്നു സമരദല്ലി സംഹരിസബല്ലെവു!”
07160034a ഇതി തേ കത്ഥമാനസ്യ ശ്രുതം സംസദി സംസദി।
07160034c അനുതിഷ്ഠ പ്രതിജ്ഞാം താം സത്യവാഗ്ഭവ തൈഃ സഹ।।
ഹീഗെ നീനു ഗളഹുത്തിരുവുദന്നു പ്രതി സഭെയല്ലിയൂ കേളുത്തലേ ബംദിദ്ദേവെ. ആ പ്രതിജ്ഞെഗളു സത്യവാഗുവംതെ അവരൊംദിഗെ നീനു നഡെദുകോ!
07160035a ഏഷ തേ പാംഡവഃ ശത്രുരവിഷഹ്യോഽഗ്രതഃ സ്ഥിതഃ।
07160035c ക്ഷത്രധര്മമവേക്ഷസ്വ ശ്ലാഘ്യസ്തവ വധോ ജയാത്।।
ആ നിന്ന ശത്രു അര്ജുനനു യാവ ശംകെയൂ ഇല്ലദേ നിന്ന മുംദെ നിംതിദ്ദാനെ. ക്ഷത്രിയധര്മവന്നു മനസ്സിനല്ലിട്ടുകൊംഡു യുദ്ധമാഡു. വിജയിയാദരൂ വധിസല്പട്ടരൂ നീനു ശ്ലാഘനീയനാഗുത്തീയെ.
07160036a ദത്തം ഭുക്തമധീതം ച പ്രാപ്തമൈശ്വര്യമീപ്സിതം।
07160036c കൃതകൃത്യോഽനൃണശ്ചാസി മാ ഭൈര്യുധ്യസ്വ പാംഡവം।।
ദാനഗളന്നിത്തിദ്ദീയെ. ചെന്നാഗി ഭോഗിസിരുവെ. വേദാധ്യയന മാഡിരുവെ. ബയസിദഷ്ടു ഐശ്വര്യവന്നു ഹൊംദിരുവെ. ഋണഗളിംദ മുക്തനാഗിരുവെ. പാംഡവനൊഡനെ യുദ്ധമാഡു. ഭയപഡബേഡ!”
07160037a ഇത്യുക്ത്വാ സമരേ ദ്രോണോ ന്യവര്തത യതഃ പരേ।
07160037c ദ്വൈധീകൃത്യ തതഃ സേനാം യുദ്ധം സമഭവത്തദാ।।
സമരദല്ലി ഹീഗെ ഹേളി ദ്രോണനു ശത്രുഗളിരുവല്ലിഗെ തെരളിദനു. അനംതര സേനെയു എരഡു ഭാഗഗളാഗി വിംഗഡിസല്പട്ടു യുദ്ധവു പ്രാരംഭവായിതു.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ദ്രോണ പര്വണി ദ്രോണവധ പര്വണി ദ്രോണദുര്യോധനഭാഷണേ ഷഷ്ട്യാധികശതതമോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരതദല്ലി ദ്രോണ പര്വദല്ലി ദ്രോണവധ പര്വദല്ലി ദ്രോണദുര്യോധനഭാഷണ എന്നുവ നൂരാഅരവത്തനേ അധ്യായവു.