പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ദ്രോണ പര്വ
ഘടോത്കചവധ പര്വ
അധ്യായ 157
സാര
ധൃതരാഷ്ട്ര-സംജയര സംവാദ (1-44).
07157001 ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച।
07157001a ഏകവീരവധേ മോഘാ ശക്തിഃ സൂതാത്മജേ യദാ।
07157001c കസ്മാത്സര്വാന്സമുത്സൃജ്യ സ താം പാര്ഥേ ന മുക്തവാന്।।
ധൃതരാഷ്ട്രനു ഹേളിദനു: “ആ ശക്തിയു ഒബ്ബനേ വീരനന്നു വധിസി നിരസനവാഗുത്തദെ എംദു തിളിദിദ്ദരൂ സൂതാത്മജനു ഏകെ എല്ലരന്നൂ ബിട്ടു പാര്ഥന മേലെ അദന്നു പ്രയോഗിസലില്ല?
07157002a തസ്മിന് ഹതേ ഹതാ ഹി സ്യുഃ സര്വേ പാംഡവസൃംജയാഃ।
07157002c ഏകവീരവധേ കസ്മാന്ന യുദ്ധേ ജയമാദധത്।।
അദരിംദ അവനു ഹതനാഗിദ്ദരെ പാംഡവ-സൃംജയരെല്ലരൂ ഹതരാഗുത്തിദ്ദരു. അവനൊബ്ബനേ വീരനന്നു സംഹരിസി യുദ്ധദല്ലി ജയവന്നു ഏകെ പഡെയലില്ല?
07157003a ആഹൂതോ ന നിവര്തേയമിതി തസ്യ മഹാവ്രതം।
07157003c സ്വയമാഹ്വയിതവ്യഃ സ സൂതപുത്രേണ ഫല്ഗുനഃ।।
ആഹ്വാനിസിദരെ ഹിംദിരുഗുവുദില്ല എന്നുവുദു അര്ജുനന മഹാവ്രതവാഗിരുവാഗ, സൂതപുത്രനു സ്വയം ഫല്ഗുനനന്നു യുദ്ധക്കെ ആഹ്വാനിസബഹുദാഗിത്തു!
07157004a തതോ ദ്വൈരഥമാനീയ ഫല്ഗുനം ശക്രദത്തയാ।
07157004c ന ജഘാന വൃഷാ കസ്മാത്തന്മമാചക്ഷ്വ സംജയ।।
ഹാഗിരുവാഗ ദ്വൈരഥയുദ്ധക്കെ കരെദു വൃഷ കര്ണനു ഫല്ഗുനനന്നു ശക്രനു നീഡിദ ശക്തിയിംദ ഏകെ കൊല്ലലില്ല എന്നുവുദന്നു നനഗെ ഹേളു സംജയ!
07157005a നൂനം ബുദ്ധിവിഹീനശ്ചാപ്യസഹായശ്ച മേ സുതഃ।
07157005c ശത്രുഭിര്വ്യംസിതോപായഃ കഥം നു സ ജയേദരീന്।।
നന്ന മഗനു ബുദ്ധിവിഹീനനൂ അസഹായകനൂ അല്ലവേ? ശത്രുഗളിംദ അവനു സംപൂര്ണവാഗി വംചിതനാഗിബിട്ടനു. അവനു ഹേഗെ താനേ ശത്രുഗളന്നു ജയിസിയാനു?
07157006a യാ ഹ്യസ്യ പരമാ ശക്തിര്ജയസ്യ ച പരായണം।
07157006c സാ ശക്തിര്വാസുദേവേന വ്യംസിതാസ്യ ഘടോത്കചേ।।
യാവ പരമ ശക്തിയു അവന വിജയക്കെ ആശ്രയപ്രായവാഗിത്തോ ആ ശക്തിയന്നു വാസുദേവനേ ഉപായദിംദ ഘടോത്കചന മേലെ പ്രയോഗിസുവംതെ മാഡിദനു.
07157007a കുണേര്യഥാ ഹസ്തഗതം ഹ്രിയേദ്ബില്വം ബലീയസാ।
07157007c തഥാ ശക്തിരമോഘാ സാ മോഘീഭൂതാ ഘടോത്കചേ।।
ഹസ്തസ്വാധീനവില്ലദിരുവവന കൈയിംദ ഹണ്ണന്നു ബലശാലിയു കസിദുകൊള്ളുവംതെ ആ അമോഘ ശക്തിയു ഘടോത്കചന മേലെ പ്രയോഗിസല്പട്ടു വ്യര്ഥവാഗി ഹോയിതു!
07157008a യഥാ വരാഹസ്യ ശുനശ്ച യുധ്യതോസ് തയോരഭാവേ ശ്വപചസ്യ ലാഭഃ।
07157008c മന്യേ വിദ്വന്വാസുദേവസ്യ തദ്വദ് യുദ്ധേ ലാഭഃ കര്ണഹൈഡിംബയോര്വൈ।।
വിദ്വന്! ഹംദി മത്തു നായിഗള യുദ്ധദല്ലി എരഡരല്ലി യാവുദൊംദു സത്തുഹോദരൂ അഥവാ എരഡു സത്തു ഹോദരൂ അദര ലാഭവു ശ്വപചനിഗേ ആഗുവംതെ കര്ണ-ഹൈഡിംബിയര യുദ്ധദ ലാഭവു കേവല വാസുദേവനിഗായിതു!
07157009a ഘടോത്കചോ യദി ഹന്യാദ്ധി കര്ണം പരോ ലാഭഃ സ ഭവേത്പാംഡവാനാം।
07157009c വൈകര്തനോ വാ യദി തം നിഹന്യാത് തഥാപി കൃത്യം ശക്തിനാശാത്കൃതം സ്യാത്।।
ഒംദുവേളെ ഘടോത്കചനേ കര്ണനന്നു സംഹരിസിദ്ദരെ പാംഡവരിഗെ പരമ ലാഭവാഗുത്തിത്തു. അഥവാ വൈകര്തനനേ ഒംദു വേളെ അവനന്നു സംഹരിസിദ്ദരെ ആഗ കൂഡ ആ ശക്തിയു നാശവാദുദരിംദ അവരിഗെ ലാഭവാഗുത്തിത്തു.
07157010a ഇതി പ്രാജ്ഞഃ പ്രജ്ഞയൈതദ്വിചാര്യ ഘടോത്കചം സൂതപുത്രേണ യുദ്ധേ।
07157010c അയോധയദ്വാസുദേവോ നൃസിംഹഃ പ്രിയം കുര്വന്പാംഡവാനാം ഹിതം ച।।
ഇദന്നു തിളിദേ പ്രാജ്ഞ മനുഷ്യശ്രേഷ്ഠ വാസുദേവനു, പാംഡവരിഗെ പ്രിയവാദുദന്നൂ ഹിതവാദുദന്നൂ മാഡലു, രണദല്ലി ഘടോത്കച-സൂതപുത്രര യുദ്ധവന്നു നിയോജിസിദനു!”
07157011 സംജയ ഉവാച।
07157011a ഏതച്ചികീര്ഷിതം ജ്ഞാത്വാ കര്ണേ മധുനിഹാ നൃപ।
07157011c നിയോജയാമാസ തദാ ദ്വൈരഥേ രാക്ഷസേശ്വരം।।
07157012a ഘടോത്കചം മഹാവീര്യം മഹാബുദ്ധിര്ജനാര്ദനഃ।
07157012c അമോഘായാ വിഘാതാര്ഥം രാജന്ദുര്മംത്രിതേ തവ।।
സംജയനു ഹേളിദനു: “നൃപ! ഇദന്നു തിളിദേ, ആ അമോഘ ശക്തിയന്നു ഹാഗെ നിരസനഗൊളിസബേകെംദേ മധുനിഹ മഹാബുദ്ധി ജനാര്ദനനു മഹാവീര്യ രാക്ഷസേശ്വര ഘടോത്കച മത്തു കര്ണര നഡുവെ ദ്വൈരഥവന്നു നിയോജിസിദനു. രാജന്! ഇദു നിന്ന ദുരാലോചനെയ ഫല!
07157013a തദൈവ കൃതകാര്യാ ഹി വയം സ്യാമ കുരൂദ്വഹ।
07157013c ന രക്ഷേദ്യദി കൃഷ്ണസ്തം പാര്ഥം കര്ണാന്മഹാരഥാത്।।
കുരൂദ്വഹ! മഹാരഥ കര്ണനിംദ കൃഷ്ണനു പാര്ഥനന്നു രക്ഷിസദേ ഇദ്ദിദ്ദരെ ഈഗാഗലേ നാവു യശസ്വിഗളാഗിബിഡുത്തിദ്ദെവു!
07157014a സാശ്വധ്വജരഥഃ സംഖ്യേ ധൃതരാഷ്ട്ര പതേദ്ഭുവി।
07157014c വിനാ ജനാര്ദനം പാര്ഥോ യോഗാനാമീശ്വരം പ്രഭും।।
ധൃതരാഷ്ട്ര! യോഗഗള ഈശ്വര പ്രഭു ജനാര്ദനനില്ലദിദ്ദരെ പാര്ഥനു ഈഗാഗലേ അശ്വ-ധ്വജ-രഥ സമേത രണഭൂമിയല്ലി ഹതനാഗി ബിദ്ദുഹോഗുത്തിദ്ദനു!
07157015a തൈസ്തൈരുപായൈര്ബഹുഭീ രക്ഷ്യമാണഃ സ പാര്ഥിവ।
07157015c ജയത്യഭിമുഖഃ ശത്രൂന്പാര്ഥഃ കൃഷ്ണേന പാലിതഃ।।
പാര്ഥിവ! അവന അനേക ഉപായഗളിംദലേ അവനു രക്ഷിസല്പട്ടിദാനെ. കൃഷ്ണനിംദ പാലിത പാര്ഥനു ശത്രുഗളന്നു എദുരിസി ജയിസുത്തിദ്ദാനെ.
07157016a സവിശേഷം ത്വമോഘായാഃ കൃഷ്ണോഽരക്ഷത പാംഡവം।
07157016c ഹന്യാത് ക്ഷിപ്താ ഹി കൌംതേയം ശക്തിര്വൃക്ഷമിവാശനിഃ।।
വിശേഷ പ്രയത്നദിംദലേ കൃഷ്ണനു ആ അമോഘ ശക്തിയിംദ പാംഡവനന്നു രക്ഷിസിദനു. ഇല്ലദിദ്ദരെ ആ ശക്തിയു സിഡിലു മരവന്നു ധ്വംസമാഡുവംതെ കൌംതേയനന്നു സംഹരിസുത്തിത്തു.”
07157017 ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച।
07157017a വിരോധീ ച കുമംത്രീ ച പ്രാജ്ഞമാനീ മമാത്മജഃ।
07157017c യസ്യൈഷ സമതിക്രാംതോ വധോപായോ ജയം പ്രതി।।
ധൃതരാഷ്ട്രനു ഹേളിദനു: “പാംഡവരിഗെ അത്യംത വിരോധിയാഗിദ്ദ നന്ന മഗനു കുമംത്രിയു മത്തു തനഗെ എല്ല തിളിദിദെ എംബ ദുരഭിമാനിയു. ആദരൂ കൂഡ വിജയദ വിഷയവാഗി അര്ജുനന വധോപായവു അവനിഗെ ദൊരകദംതായിതേ?
07157018a തവാപി സമതിക്രാംതം ഏതദ്ഗാവല്ഗണേ കഥം।
07157018c ഏതമര്ഥം മഹാബുദ്ധേ യത്ത്വയാ നാവബോധിതഃ।।
ഗാവല്ഗണേ! നിനഗൂ കൂഡ ഇദു ഹേഗെ ഹൊളെയദേ ഹോയിതു? മഹാബുദ്ധേ! ഇദു നിനഗെ കൂഡ ഹേഗെ തിളിയദേ ഹോയിതു?”
07157019 സംജയ ഉവാച।
07157019a ദുര്യോധനസ്യ ശകുനേര്മമ ദുഃശാസനസ്യ ച।
07157019c രാത്രൌ രാത്രൌ ഭവത്യേഷാ നിത്യമേവ സമര്ഥനാ।।
സംജയനു ഹേളിദനു: “രാത്രി രാത്രിയൂ നിത്യവൂ ഇദന്നേ സമര്ഥിസുവുദു നന്ന, ദുര്യോധന, ശകുനി മത്തു ദുഃശാസനര കെലസവാഗിത്തു.
07157020a ശ്വഃ സര്വസൈന്യാനുത്സൃജ്യ ജഹി കര്ണ ധനംജയം।
07157020c പ്രേഷ്യവത്പാംഡുപാംചാലാനുപഭോക്ഷ്യാമഹേ തതഃ।।
“കര്ണ! നാളെ എല്ല സൈനികരന്നൂ ബിട്ടു ധനംജയനന്നു സംഹരിസു! അനംതര നാവു പാംഡു-പാംചാലരന്നു സേവകരംതെ ഉപഭോഗിസുത്തേവെ!
07157021a അഥ വാ നിഹതേ പാര്ഥേ പാംഡുഷ്വന്യതമം തതഃ।
07157021c സ്ഥാപയേദ്യുധി വാര്ഷ്ണേയസ്തസ്മാത്കൃഷ്ണോ നിപാത്യതാം।।
അഥവാ പാര്ഥനു ഹതനാദരൂ കൃഷ്ണ വാര്ഷ്ണേയനു പാംഡവരല്ലി മത്തൊബ്ബനന്നു ഇട്ടുകൊംഡു യുദ്ധവന്നു മുംദുവരിസുത്താനെംദാദരെ കൃഷ്ണനന്നേ സംഹരിസു!
07157022a കൃഷ്ണോ ഹി മൂലം പാംഡൂനാം പാര്ഥഃ സ്കംധ ഇവോദ്ഗതഃ।
07157022c ശാഖാ ഇവേതരേ പാര്ഥാഃ പാംചാലാഃ പത്രസംജ്ഞിതാഃ।।
കൃഷ്ണനേ പാംഡവര മൂല. പാര്ഥനു കാംഡ. ഇതര പാര്ഥരു രെംബെഗളു. പാംചാലരു എലെഗള രൂപദല്ലിദ്ദാരെ.
07157023a കൃഷ്ണാശ്രയാഃ കൃഷ്ണബലാഃ കൃഷ്ണനാഥാശ്ച പാംഡവാഃ।
07157023c കൃഷ്ണഃ പരായണം ചൈഷാം ജ്യോതിഷാമിവ ചംദ്രമാഃ।।
പാംഡവരു കൃഷ്ണന ആശ്രയദല്ലിദ്ദാരെ. കൃഷ്ണനന്നേ ബലവന്നാഗി പഡെദിദ്ദാരെ. കൃഷ്ണനന്നു സ്വാമിയെംദേ ദൃഢവാഗി നംബിദ്ദാരെ. നക്ഷത്രഗളിഗെ ചംദ്രമനു ഹേഗോ ഹാഗെ പാംഡവരിഗെ ശ്രീകൃഷ്ണ.
07157024a തസ്മാത്പര്ണാനി ശാഖാശ്ച സ്കംധം ചോത്സൃജ്യ സൂതജ।
07157024c കൃഷ്ണം നികൃംധി പാംഡൂനാം മൂലം സര്വത്ര സര്വദാ।।
ആദുദരിംദ സൂതജ! എലെഗളു, രെംബെഗളു മത്തു കാംഡവന്നു ബിട്ടു ഇവെല്ലവക്കൂ ബേരിനംതിരുവ കൃഷ്ണനന്നേ കത്തരിസിഹാകിബിഡു!”
07157025a ഹന്യാദ്യദി ഹി ദാശാര്ഹം കര്ണോ യാദവനംദനം।
07157025c കൃത്സ്നാ വസുമതീ രാജന്വശേ തേ സ്യാന്ന സംശയഃ।।
രാജന്! ഒംദുവേളെ കര്ണനു ദാശാര്ഹ യാദവനംദനനന്നു സംഹരിസിദ്ദരെ ഈ ഇഡീ വസുമതിയു നിന്ന വശവാഗുത്തിത്തു എന്നുവുദരല്ലി സംശയവേ ഇല്ല.
07157026a യദി ഹി സ നിഹതഃ ശയീത ഭൂമൌ യദുകുലപാംഡവനംദനോ മഹാത്മാ।
07157026c നനു തവ വസുധാ നരേംദ്ര സര്വാ സഗിരിസമുദ്രവനാ വശം വ്രജേത।।
യദുകുല-പാംഡവനംദന മഹാത്മ കൃഷ്ണനു ഹതനാഗി ഭൂമിയ മേലെ മലഗിദ്ദരെ നരേംദ്ര! ഗിരി-സമുദ്ര-വന സമേത വസുധെയു ഇഡീ നിന്ന വശവാഗുത്തിത്തല്ലവേ?
07157027a സാ തു ബുദ്ധിഃ കൃതാപ്യേവം ജാഗ്രതി ത്രിദശേശ്വരേ।
07157027c അപ്രമേയേ ഹൃഷീകേശേ യുദ്ധകാലേ വ്യമുഹ്യത।।
അവനൂ കൂഡ ഹാഗെ മാഡുത്തേനെംദു യോചിസിദ്ദരൂ ബെളഗാഗുത്തലേ യുദ്ധകാലദല്ലി ത്രിദശേശ്വര അപ്രമേയ ഹൃഷീകേശനു അവനന്നു മോഹഗൊളിസുത്തിദനു.
07157028a അര്ജുനം ചാപി കൌംതേയം സദാ രക്ഷതി കേശവഃ।
07157028c ന ഹ്യേനമൈച്ചത്പ്രമുഖേ സൌതേഃ സ്ഥാപയിതും രണേ।।
കേശവനാദരോ കൌംതേയ അര്ജുനനന്നു സദാ രക്ഷിസുത്താനെ. ആദുദരിംദലേ അവനു രണദല്ലി അര്ജുനനന്നു സൌതിയ എദിരു നില്ലിസുത്തിരലില്ല.
07157029a അന്യാംശ്ചാസ്മൈ രഥോദാരാനുപസ്ഥാപയദച്യുതഃ।
07157029c അമോഘാം താം കഥം ശക്തിം മോഘാം കുര്യാമിതി പ്രഭോ।।
പ്രഭു അച്യുതനു ആ അമോഘ ശക്തിയന്നു നിരസനഗൊളിസബേകെംദു ബേരെ യാരാദരൂ രഥോദാരരന്നു അവന എദുരു നില്ലിസുത്തിദ്ദനു.
07157030a തതഃ കൃഷ്ണം മഹാബാഹുഃ സാത്യകിഃ സത്യവിക്രമഃ।
07157030c പപ്രച്ച രഥശാര്ദൂല കര്ണം പ്രതി മഹാരഥം।।
07157031a അയം ച പ്രത്യയഃ കര്ണേ ശക്ത്യാ ചാമിതവിക്രമ।
07157031c കിമര്ഥം സൂതപുത്രേണ ന മുക്താ ഫല്ഗുനേ തു സാ।।
ഒമ്മെ മഹാബാഹു സത്യവിക്രമ സാത്യകിയു മഹാരഥ രഥശാര്ദൂല കര്ണന വിഷയദല്ലി കൃഷ്ണനല്ലി പ്രശ്നിസിദ്ദനു: “ഈ ശക്ത്യായുധവു ഇത്താദരൂ അമിതവിക്രമി കര്ണ സൂതപുത്രനു ഏകെ അദന്നു ഫല്ഗുനന മേലെ പ്രയോഗിസലില്ല?”
07157032 വാസുദേവ ഉവാച।
07157032a ദുഃശാസനശ്ച കര്ണശ്ച ശകുനിശ്ച സസൈംധവഃ।
07157032c സതതം മംത്രയംതി സ്മ ദുര്യോധനപുരോഗമാഃ।।
വാസുദേവനു ഹേളിദനു: “ദുര്യോധനനേ മൊദലാഗി ദുഃശാസന, കര്ണ, ശകുനി, മത്തു സൈംധവരു സതതവൂ മംത്രാലോചനെയന്നേ മാഡുത്തിദ്ദരു:
07157033a കര്ണ കര്ണ മഹേഷ്വാസ രണേഽമിതപരാക്രമ।
07157033c നാന്യസ്യ ശക്തിരേഷാ തേ മോക്തവ്യാ ജയതാം വര।।
07157034a ഋതേ മഹാരഥാത്പാര്ഥാത്കുംതീപുത്രാദ്ധനംജയാത്।
“കര്ണ! കര്ണ! മഹേഷ്വാസ! രണദല്ലി അമിത പരാക്രമവുള്ളവനേ! വിജയിഗളല്ലി ശ്രേഷ്ഠനേ! കുംതീപുത്ര ധനംജയ മഹാരഥ പാര്ഥന ഹൊരതാഗി ബേരെ യാരമേലൂ ഈ ശക്തിയന്നു പ്രയോഗിസബേഡ!
07157034c സ ഹി തേഷാമതിയശാ ദേവാനാമിവ വാസവഃ।।
07157035a തസ്മിന്വിനിഹതേ സര്വേ പാംഡവാഃ സൃംജയൈഃ സഹ।
07157035c ഭവിഷ്യംതി ഗതാത്മാനഃ സുരാ ഇവ നിരഗ്നയഃ।।
വാസവനു ദേവതെഗളല്ലി ഹേഗോ ഹാഗെ അവനു പാംഡവരല്ലി അതി യശോവംതനു. അവനു ഹതനാദരെ അഗ്നിയില്ലദേ സുരരു ഹേഗോ ഹാഗെ പാംഡവരെല്ലരൂ സൃംജയരൊംദിഗെ ആത്മഹത്യെ മാഡികൊള്ളുത്താരെ!”
07157036a തഥേതി ച പ്രതിജ്ഞാതം കര്ണേന ശിനിപുംഗവ।
07157036c ഹൃദി നിത്യം തു കര്ണസ്യ വധോ ഗാംഡീവധന്വനഃ।।
ശിനിപുംഗവ! ഹാഗേയേ ആഗബേകെംദു ഒപ്പികൊംഡ കര്ണന ഹൃദയദല്ലി നിത്യവൂ ഗാംഡീവധന്വിയന്നു വധിസുവ സംകല്പവിരുത്തിത്തു.
07157037a അഹമേവ തു രാധേയം മോഹയാമി യുധാം വര।
07157037c യതോ നാവസൃജച്ചക്തിം പാംഡവേ ശ്വേതവാഹനേ।।
യോധരല്ലി ശ്രേഷ്ഠനേ! ആ ശക്തിയന്നു പാംഡവ ശ്വേതവാഹനന മേലെ പ്രയോഗിസബാരദെംദു നാനേ രാധേയനന്നു മോഹഗൊളിസുത്തിദ്ദെ.
07157038a ഫല്ഗുനസ്യ ഹി താം മൃത്യുമവഗമ്യ യുയുത്സതഃ।
07157038c ന നിദ്രാ ന ച മേ ഹര്ഷോ മനസോഽസ്തി യുധാം വര।।
യോധരല്ലി ശ്രേഷ്ഠനേ! ആ ശക്തിയേ ഫല്ഗുനന മൃത്യു എംദു തിളിദിദ്ദ നനഗെ നിദ്രെയിരലില്ല. മനസ്സിഗെ ഹര്ഷവിരലില്ല!
07157039a ഘടോത്കചേ വ്യംസിതാം തു ദൃഷ്ട്വാ താം ശിനിപുംഗവ।
07157039c മൃത്യോരാസ്യാംതരാന്മുക്തം പശ്യാമ്യദ്യ ധനംജയം।।
ശിനിപുംഗവ! ആ ശക്തിയന്നു ഘടോത്കചന മേലെ വ്യര്ഥവാദുദന്നു നോഡി ധനംജയനു മൃത്യുവിന തെരെദ ബായിംദ മുക്തനാദുദന്നു കാണുത്തിദ്ദേനെ.
07157040a ന പിതാ ന ച മേ മാതാ ന യൂയം ഭ്രാതരസ്തഥാ।
07157040c ന ച പ്രാണാസ്തഥാ രക്ഷ്യാ യഥാ ബീഭത്സുരാഹവേ।।
യുദ്ധദല്ലി ബീഭത്സുവന്നു രക്ഷിസുവുദന്നു ഹോലിസിദരെ നനഗെ നന്ന തംദെയാഗലീ തായിയാഗലീ നീനാഗലീ സഹോദരരാഗലീ നന്ന പ്രാണവാഗലീ ഹെച്ചെനിസുവുദില്ല.
07157041a ത്രൈലോക്യരാജ്യാദ്യത്കിം ചിദ്ഭവേദന്യത്സുദുര്ലഭം।
07157041c നേച്ചേയം സാത്വതാഹം തദ്വിനാ പാര്ഥം ധനംജയം।।
സാത്വത! ത്രൈലോക്യദ ആഡളിത അഥവാ അദക്കിംതലു ദുര്ലഭ ഇന്നേനാദരൂ നനഗെ ദൊരകിദരെ കൂഡ പാര്ഥ ധനംജയനില്ലദേ നാനു അദന്നു ബയസുവുദില്ല.
07157042a അതഃ പ്രഹര്ഷഃ സുമഹാന്യുയുധാനാദ്യ മേഽഭവത്।
07157042c മൃതം പ്രത്യാഗതമിവ ദൃഷ്ട്വാ പാര്ഥം ധനംജയം।।
ആദുദരിംദ യുയുധാന! പാര്ഥ ധനംജയനു മൃത്യുവിനിംദ ഹൊരബംദുദന്നു നോഡി ഇംദു നനഗെ അത്യംത ഹര്ഷവാഗുത്തിദെ.
07157043a അതശ്ച പ്രഹിതോ യുദ്ധേ മയാ കര്ണായ രാക്ഷസഃ।
07157043c ന ഹ്യന്യഃ സമരേ രാത്രൌ ശക്തഃ കര്ണം പ്രബാധിതും।।
ഈ കാരണദിംദലേ നാനു കര്ണനൊഡനെ യുദ്ധമാഡലു രാക്ഷസനന്നു കളുഹിസിദ്ദെ. ഈ രാത്രിയല്ലി കര്ണനൊഡനെ യുദ്ധമാഡലു ബേരെ യാരിഗൂ കഷ്ടവാഗുത്തിത്തു!””
07157044 സംജയ ഉവാച।
07157044a ഇതി സാത്യകയേ പ്രാഹ തദാ ദേവകിനംദനഃ।
07157044c ധനംജയഹിതേ യുക്തസ്തത്പ്രിയേ സതതം രതഃ।।
സംജയനു ഹേളിദനു: “ഹീഗെ സതതവൂ ധനംജയന ഹിതദല്ലി മത്തു അവനിഗെ പ്രിയവാദുദന്നു മാഡലു നിരതനാഗിദ്ദ ദേവകിനംദനനു ആഗ സാത്യകിഗെ ഹേളിദനു.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ദ്രോണ പര്വണി ഘടോത്കചവധ പര്വണി രാത്രിയുദ്ധേ കൃഷ്ണവാക്യേ സപ്തപംചാശദധികശതതമോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരതദല്ലി ദ്രോണ പര്വദല്ലി ഘടോത്കചവധ പര്വദല്ലി രാത്രിയുദ്ധേ കൃഷ്ണവാക്യ എന്നുവ നൂരാഐവത്തേളനേ അധ്യായവു.