ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
ద్రోణ పర్వ
ఘటోత్కచవధ పర్వ
అధ్యాయ 148
సార
కర్ణ-ధృష్టద్యుమ్నర యుద్ధ (1-7). కర్ణన పరాక్రమ; పాండవ సేనెయ పలాయన (8-19). యుధిష్ఠిరను అర్జునననిగె కర్ణనన్ను ఎదురిసలు హేళిదుదు (20-24). కృష్ణార్జునర సంవాద (25-36). ఆగ కృష్ణ-అర్జునరు కర్ణనొడనె యుద్ధమాడలు ఘటోత్కచనన్ను ప్రోత్సాహిసిదుదు (37-56). ఘటోత్కచను ఒప్పికొండు కర్ణనన్ను ఎదురిసిదుదు (57-62).
07148001 సంజయ ఉవాచ।
07148001a తతః కర్ణో రణే దృష్ట్వా పార్షతం పరవీరహా।
07148001c ఆజఘానోరసి శరైర్దశభిర్మర్మభేదిభిః।।
సంజయను హేళిదను: “ఆగ పరవీరహ కర్ణను పార్షతనన్ను నోడి అవన ఎదెగె హత్తు మర్మభేదిగళింద హొడెదను.
07148002a ప్రతివివ్యాధ తం తూర్ణం ధృష్టద్యుమ్నోఽపి మారిష।
07148002c పంచభిః సాయకైర్హృష్టస్తిష్ఠ తిష్ఠేతి చాబ్రవీత్।।
మారిష! కూడలె ధృష్టద్యుమ్నను కూడ అవనన్ను ఐదు సాయకగళింద హొడెదు “నిల్లు! నిల్లు!” ఎందు కూగిదను.
07148003a తావన్యోన్యం శరైః సంఖ్యే సంచాద్య సుమహారథౌ।
07148003c పునః పూర్ణాయతోత్సృష్టైర్వివ్యధాతే పరస్పరం।।
అవరిబ్బరు మహారథరూ అన్యోన్యరన్ను రణదల్లి శరగళింద ముచ్చి పూర్ణవాగి సెళెదు బిట్ట బాణగళింద పునః పరస్పరరన్ను గాయగొళిసిదరు.
07148004a తతః పాంచాలముఖ్యస్య ధృష్టద్యుమ్నస్య సమ్యుగే।
07148004c సారథిం చతురశ్చాశ్వాన్కర్ణో వివ్యాధ సాయకైః।।
ఆగ సంయుగదల్లి కర్ణను పాంచాలముఖ్య ధృష్టద్యుమ్నన సారథియన్నూ నాల్కు కుదురెగళన్నూ సాయకగళింద హొడెదను.
07148005a కార్ముకప్రవరం చాస్య ప్రచిచ్చేద శితైః శరైః।
07148005c సారథిం చాస్య భల్లేన రథనీడాదపాతయత్।।
అవన కార్ముకప్రవరవన్ను నిశిత శరగళింద తుండరిసిదను మత్తు భల్లదింద అవన సారథియన్ను ఆసనదింద బీళిసిదను.
07148006a ధృష్టద్యుమ్నస్తు విరథో హతాశ్వో హతసారథిః।
07148006c గృహీత్వా పరిఘం ఘోరం కర్ణస్యాశ్వానపీపిషత్।।
ధృష్టద్యుమ్ననాదరో కుదురెగళు హతవాగి సారథియు హతనాగి విరథనాదను మత్తు ఘోర పరిఘవన్ను హిడిదు కర్ణన కుదురెగళన్ను అరెదను.
07148007a విద్ధశ్చ బహుభిస్తేన శరైరాశీవిషోపమైః।
07148007c తతో యుధిష్ఠిరానీకం పద్భ్యామేవాన్వవర్తత।
07148007e ఆరురోహ రథం చాపి సహదేవస్య మారిష।।
కర్ణన సర్పగళ విషదంతిద్ద బాణగళింద బహళ పీడితనాద ధృష్టద్యుమ్నను కాల్నడుగెయల్లియే యుధిష్ఠిరన సేనెయన్ను సేరికొండను. మారిష! అల్లి అవను సహదేవన రథవన్నేరిదను.
07148008a కర్ణస్యాపి రథే వాహానన్యాన్సూతో న్యయోజయత్।
07148008c శంఖవర్ణాన్మహావేగాన్సైంధవాన్సాధువాహినః।।
కర్ణన రథక్కె కూడ అవన సూతను అన్య కుదురెగళన్ను – శంఖవర్ణద మహావేగద సుశిక్షిత సైంధవ కుదురెగళన్ను కట్టిదను.
07148009a లబ్ధలక్ష్యస్తు రాధేయః పాంచాలానాం మహారథాన్।
07148009c అభ్యపీడయదాయస్తః శరైర్మేఘ ఇవాచలాన్।।
రాధేయను తన్న లక్ష్య మహారథ పాంచాలరన్ను పడెదు అవరన్ను మేఘగళు పర్వతవన్ను హేగో హాగె శరగళన్ను సురిదు పీడిసిదను.
07148010a సా పీడ్యమానా కర్ణేన పాంచాలానాం మహాచమూః।
07148010c సంప్రాద్రవత్సుసంత్రస్తా సింహేనేవార్దితా మృగీ।।
కర్ణనింద హాగె పీడిసల్పట్ట పాంచాలర ఆ మహాసేనెయు సింహదింద కాడల్పట్ట జింకెయంతె భయదింద తత్తరిసి ఓడతొడగితు.
07148011a పతితాస్తురగేభ్యశ్చ గజేభ్యశ్చ మహీతలే।
07148011c రథేభ్యశ్చ నరాస్తూర్ణమదృశ్యంత తతస్తతః।।
క్షణదల్లియే రణభూమియల్లి అల్లల్లి బిద్దిద్ద కుదురెగళూ, ఆనెగళూ, రథగళూ, మనుష్యరూ కండుబందరు.
07148012a ధావమానస్య యోధస్య క్షురప్రైః స మహామృధే।
07148012c బాహూ చిచ్చేద వై కర్ణః శిరశ్చైవ సకుండలం।।
ఆ మహాయుద్ధదల్లి కర్ణను ఓడిహోగుత్తిద్ద యోధర బాహుగళన్నూ కుండలగళొందిగిన శిరగళన్నూ కత్తరిసిదను.
07148013a ఊరూ చిచ్చేద చాన్యస్య గజస్థస్య విశాం పతే।
07148013c వాజిపృష్ఠగతస్యాపి భూమిష్ఠస్య చ మారిష।।
మారిష! విశాంపతే! అన్య గజారూఢర అశ్వారూఢర మత్తు పదాతిగళ తొడెగళన్ను కత్తరిసిదను.
07148014a నాజ్ఞాసిషుర్ధావమానా బహవశ్చ మహారథాః।
07148014c సంచిన్నాన్యాత్మగాత్రాణి వాహనాని చ సమ్యుగే।।
ఓడిహోగుత్తిరువ బహళష్టు మహారాథరిగె తమ్మ శరీరద అంగాంగగళు కత్తరిసిహోదద్దు అథవా కుదురెగళు నాశహొందిద్దుదు తిళియుత్తలే ఇరలిల్ల.
07148015a తే వధ్యమానాః సమరే పాంచాలాః సృంజయైః సహ।
07148015c తృణప్రస్పందనాచ్చాపి సూతపుత్రం స్మ మేనిరే।।
ఆ సమరదల్లి వధిసల్పడుత్తిద్ద సృంజయరొందిగిన పాంచాలరు హుల్లుకడ్డియు హందాడిదరూ సూతపుత్రనే బందనెందు తిళిదు భయపడుత్తిద్దరు.
07148016a అపి స్వం సమరే యోధం ధావమానం విచేతసః।
07148016c కర్ణమేవాభ్యమన్యంత తతో భీతా ద్రవంతి తే।।
సమరదల్లి తమ్మ కడెయ యోధరు ఓడిబందరూ బుద్ధిగెట్టు భీతరాగి కర్ణనే ఓడిబరుత్తిద్దానెందు భావిసి ఓడిహోగుత్తిద్దరు.
07148017a తాన్యనీకాని భగ్నాని ద్రవమాణాని భారత।
07148017c అభ్యద్రవద్ద్రుతం కర్ణః పృష్ఠతో వికిరం శరాన్।।
భారత! ఆ సేనెగళు భగ్నవాగి ఓడిహోగుత్తిరలు కర్ణను అవర హిందెయే ఓడి హోగి శరగళన్ను సురియుత్తా హొడెయుత్తిద్దను.
07148018a అవేక్షమాణాస్తేఽన్యోన్యం సుసమ్మూఢా విచేతసః।
07148018c నాశక్నువన్నవస్థాతుం కాల్యమానా మహాత్మనా।।
ఆ మహాత్మనింద నాశగొళ్ళుత్తిద్ద అవరు సమ్మూఢరాగి చేతనవన్నే కళెదుకొండు అన్యోన్యరన్ను నోడుత్తిద్దరు. అవన ఎదిరు నిల్లలు అశక్యరాదరు.
07148019a కర్ణేనాభ్యాహతా రాజన్పాంచాలాః పరమేషుభిః।
07148019c ద్రోణేన చ దిశః సర్వా వీక్షమాణాః ప్రదుద్రువుః।।
రాజన్! కర్ణన మత్తు ద్రోణన పరమ బాణగళింద హతరాగుత్తిద్ద పాంచాలరు ఎల్ల దిక్కుగళన్నూ నోడుత్తా పలాయనగైదరు.
07148020a తతో యుధిష్ఠిరో రాజా స్వసైన్యం ప్రేక్ష్య విద్రుతం।
07148020c అపయానే మతిం కృత్వా ఫల్గునం వాక్యమబ్రవీత్।।
ఆగ రాజా యుధిష్ఠిరను తన్న సేనెయు ఓడిహోగుత్తిరువుదన్ను నోడి తానూ పలాయనమాడబేకెందు యోచిసి ఫల్గుననిగె ఈ మాతన్నాడిదను:
07148021a పశ్య కర్ణం మహేష్వాసం ధనుష్పాణిమవస్థితం।
07148021c నిశీథే దారుణే కాలే తపంతమివ భాస్కరం।।
“ఈ దారుణ రాత్రివేళెయల్లి భాస్కరనంతె సుడుత్తిరువ ధనుష్పాణి మహేష్వాస కర్ణనన్ను నోడు!
07148022a కర్ణసాయకనున్నానాం క్రోశతామేష నిస్వనః।
07148022c అనిశం శ్రూయతే పార్థ త్వద్బంధూనామనాథవత్।।
కర్ణన సాయకగళింద గాయగొండ నిన్న బంధుగళు అనాథరంతె గోళాడువుదు ఒందేసమనె హత్తిరదిందలే కేళిబరుత్తిదె.
07148023a యథా విసృజతశ్చాస్య సందధానస్య చాశుగాన్।
07148023c పశ్యామి జయవిక్రాంతం క్షపయిష్యతి నో ధ్రువం।।
అవను బాణగళన్ను సంధానమాడువుదన్ను మత్తు బిడువుదన్ను నోడిదరె ఇవను నమ్మన్ను నాశగొళిసి జయవన్ను గళిసుత్తానె ఎన్నువుదు నిశ్చయవెనిసుత్తిదె.
07148024a యదత్రానంతరం కార్యం ప్రాప్తకాలం ప్రపశ్యసి।
07148024c కర్ణస్య వధసమ్యుక్తం తత్కురుష్వ ధనంజయ।।
ధనంజయ! ఇదర మధ్యె కాలక్కె తక్కంతె ఏను మాడబేకెందు నినగె తోరుత్తదెయో కర్ణన వధెగె యుక్తవాద కార్యవన్ను మాడు!”
07148025a ఏవముక్తో మహాబాహుః పార్థః కృష్ణమథాబ్రవీత్।
07148025c భీతః కుంతీసుతో రాజా రాధేయస్యాతివిక్రమాత్।।
ఇదన్ను కేళిద మహాబాహు పార్థను కృష్ణనిగె హేళిదను: “రాధేయన అతివిక్రమవన్ను నోడి రాజా కుంతీసుతను భీతనాగిద్దానె.
07148026a ఏవం గతే ప్రాప్తకాలం కర్ణానీకే పునః పునః।
07148026c భవాన్వ్యవస్యతాం క్షిప్రం ద్రవతే హి వరూథినీ।।
ఈగ బందిరువ సమయక్కె సరియాదుదేనెందు క్షిప్రవాగి నీనే హేళబేకు. కర్ణనింద పునః పునః నమ్మ సేనెయు ఓడిహోగుత్తిదె.
07148027a ద్రోణసాయకనున్నానాం భగ్నానాం మధుసూదన।
07148027c కర్ణేన త్రాస్యమానానామవస్థానం న విద్యతే।।
మధుసూదన! ద్రోణన సాయకగళింద గాయగొళ్ళుత్తిరువ మత్తు కర్ణనింద భయగొండిరువ నమ్మవరిగె నిల్లువ స్థానవే తిళియదంతాగిదె.
07148028a పశ్యామి చ తథా కర్ణం విచరంతమభీతవత్।
07148028c ద్రవమాణాన్ రథోదారాన్కిరంతం విశిఖైః శితైః।।
ఏనూ భయవిల్లదే కర్ణను రణాంగణదల్లి నిశిత విశిఖగళన్ను సురిసుత్తా రథోదారరన్ను బెన్నట్టి ఓడాడుత్తిరువుదన్ను నోడుత్తిద్దేనె.
07148029a నైతదస్యోత్సహే సోఢుం చరితం రణమూర్ధని।
07148029c ప్రత్యక్షం వృష్ణిశార్దూల పాదస్పర్శమివోరగః।।
వృష్ణిశార్దూల! ఉత్సాహదింద రణమూర్ధనియల్లి సంచరిసుత్తిరువ కర్ణనన్ను ప్రత్యక్ష నోడి కాలినింద తుళియల్పట్ట సర్పదంతె నన్న సహనెయు మీరిహోగుత్తిదె.
07148030a స భవానత్ర యాత్వాశు యత్ర కర్ణో మహారథః।
07148030c అహమేనం వధిష్యామి మాం వైష మధుసూదన।।
మధుసూదన! మహారథ కర్ణనిరువల్లిగె హోగు! అవనన్ను నానాగలీ అథవ నన్నన్ను అవనాగలీ సంహరిసుత్తేవె!”
07148031 వాసుదేవ ఉవాచ।
07148031a పశ్యామి కర్ణం కౌంతేయ దేవరాజమివాహవే।
07148031c విచరంతం నరవ్యాఘ్రమతిమానుషవిక్రమం।।
వాసుదేవను హేళిదను: “కౌంతేయ! దేవరాజనంతె ఈ రణాంగణదల్లి సంచరిసుత్తిరువ నరవ్యాఘ్ర అతిమానుష విక్రమి కర్ణనన్ను నోడుత్తిద్దేనె.
07148032a నైతస్యాన్యోఽస్తి సమరే ప్రత్యుద్యాతా ధనంజయ।
07148032c ఋతే త్వాం పురుషవ్యాఘ్ర రాక్షసాద్వా ఘటోత్కచాత్।।
ధనంజయ! పురుషవ్యాఘ్ర! నిన్నన్ను మత్తు రాక్షస ఘటోత్కచనన్ను హొరతాగి ఇవనన్ను సమరదల్లి ఎదురిసువవరు బేరె యారూ ఇల్ల.
07148033a న తు తావదహం మన్యే ప్రాప్తకాలం తవానఘ।
07148033c సమాగమం మహాబాహో సూతపుత్రేణ సమ్యుగే।।
అనఘ! మహాబాహో! ఆదరె నీను సూతపుత్రనన్ను ఎదురిసువ కాలవు బందొదగిదెయెందు ననగన్నిసువుదిల్ల.
07148034a దీప్యమానా మహోల్కేవ తిష్ఠత్యస్య హి వాసవీ।
07148034c త్వదర్థం హి మహాబాహో రౌద్రరూపం బిభర్తి చ।।
మహాబాహో! నినగోస్కరవాగి ఇట్టుకొండిరువ మహా ఉల్కెయంతె బెళగుత్తిరువ ఇంద్రను కొట్ట రౌద్రరూపద శక్తియు అవనల్లిదె.
07148035a ఘటోత్కచస్తు రాధేయం ప్రత్యుద్యాతు మహాబలః।
07148035c స హి భీమేన బలినా జాతః సురపరాక్రమః।।
బలిష్టనాద భీమనిగె హుట్టిద సురపరాక్రమి మహాబల ఘటోత్కచను రాధేయనన్ను ఎదురిసబల్లను.
07148036a తస్మిన్నస్త్రాణి దివ్యాని రాక్షసాన్యాసురాణి చ।
07148036c సతతం చానురక్తో వో హితైషీ చ ఘటోత్కచః।
07148036e విజేష్యతి రణే కర్ణమితి మే నాత్ర సంశయః।।
అవనల్లి దేవ, రాక్షస, అసురర అస్త్రగళివె. ఘటోత్కచను సతతవూ నిమ్మ హితైషియాగిద్దు అనురక్తనాగిద్దానె. రణదల్లి అవను కర్ణనన్ను జయిసుత్తానె ఎన్నువుదరల్లి ననగె సంశయవిల్ల.””
07148037 సంజయ ఉవాచ।
07148037a ఏవముక్త్వా మహాబాహుః పార్థం పుష్కరలోచనః।
07148037c ఆజుహావాథ తద్రక్షః తచ్చాసీత్ప్రాదురగ్రతః।।
సంజయను హేళిదను: “పార్థనిగె హీగె హేళి పుష్కరలోచనను రాక్షసనిగె హేళి కళుహిసిదను. అవను అవర ముందె బందు నింతుకొండను.
07148038a కవచీ స శరీ ఖడ్గీ సధన్వా చ విశాం పతే।
07148038c అభివాద్య తతః కృష్ణం పాండవం చ ధనంజయం।
07148038e అబ్రవీత్తం తదా హృష్టస్త్వయమస్మ్యనుశాధి మాం।।
విశాంపతే! కవచ, బాణ, ఖడ్గ మత్తు ధనుస్సన్ను ధరిసిద్ద అవను కృష్ణనన్నూ పాండవ ధనంజయనన్నూ నమస్కరిసి హృష్టమనస్కనాగి “ననగె ఆజ్ఞాపిసి!” ఎందు హేళిదను.
07148039a తతస్తం మేఘసంకాశం దీప్తాస్యం దీప్తకుండలం।
07148039c అభ్యభాషత హైడింబం దాశార్హః ప్రహసన్నివ।।
ఆగ నసునగుత్తా ధాశార్హను ఆ మేఘసంకాశ, ఉరియుత్తిరువ ముఖవుళ్ళ, ఉరియుత్తిరువ కుండలగళుళ్ళ హైడింబనిగె హేళిదను:
07148040a ఘటోత్కచ విజానీహి యత్త్వాం వక్ష్యామి పుత్రక।
07148040c ప్రాప్తో విక్రమకాలోఽయం తవ నాన్యస్య కస్య చిత్।।
“ఘటోత్కచ! మగనే! నాను హేళువుదన్ను అర్థమాడికో! నిన్న విక్రమవన్ను తోరిసువ కాలవు బందొదగిదె. ఈ అవకాశవు బేరె యారిగూ ఇన్నూ బందిల్ల!
07148041a స భవాన్మజ్జమానానాం బంధూనాం త్వం ప్లవో యథా।
07148041c వివిధాని తవాస్త్రాణి సంతి మాయా చ రాక్షసీ।।
ముళుగుత్తిరువ బంధుగళిగె నీను తెప్పదంతాగు! నిన్నల్లి వివిధ అస్త్రగళివె. రాక్షసీ మాయెయూ ఇదె.
07148042a పశ్య కర్ణేన హైడింబ పాండవానామనీకినీ।
07148042c కాల్యమానా యథా గావః పాలేన రణమూర్ధని।।
హైడింబ! గోపాలకను గోవుగళన్ను ఒట్టుహాకి హొడెయువంతె రణమూర్ధనియల్లి కర్ణను పాండవర సేనెయన్ను సదెబడియుత్తిరువుదన్ను నోడు!
07148043a ఏష కర్ణో మహేష్వాసో మతిమాన్దృఢవిక్రమః।
07148043c పాండవానామనీకేషు నిహంతి క్షత్రియర్షభాన్।।
ఈ మహేష్వాస మతివంత దృఢవిక్రమి కర్ణను పాండవర సేనెయల్లిరువ క్షత్రియర్షభరన్ను సంహరిసుత్తిద్దానె.
07148044a కిరంతః శరవర్షాణి మహాంతి దృఢధన్వినః।
07148044c న శక్నువంత్యవస్థాతుం పీడ్యమానాః శరార్చిషా।।
నమ్మల్లిరువ దృడధన్విగళల్లి యారూ కూడ మహా శరవర్షగళన్ను సురిసి పీడిసుత్తిరువ అవనన్ను ఎదురిసి నిల్లలు శక్యరాగిల్ల.
07148045a నిశీథే సూతపుత్రేణ శరవర్షేణ పీడితాః।
07148045c ఏతే ద్రవంతి పాంచాలాః సింహస్యేవ భయాన్మృగాః।।
సూతపుత్రన శరవర్షగళింద పీడితరాద పాంచాలరు ఈ రాత్రి సింహద భయదింద జింకెగళు ఓడువంతె ఓడిహోగుత్తిద్దారె.
07148046a ఏతస్యైవం ప్రవృద్ధస్య సూతపుత్రస్య సమ్యుగే।
07148046c నిషేద్ధా విద్యతే నాన్యస్త్వదృతే భీమవిక్రమ।।
ఈ రీతి రణదల్లి వృద్ధిసుత్తిరువ సూతపుత్రనన్ను ఎదురిసువవను భీమవిక్రమనాద నీనల్లదే బేరె యారూ ఇల్ల.
07148047a స త్వం కురు మహాబాహో కర్మ యుక్తమిహాత్మనః।
07148047c మాతులానాం పితౄణాం చ తేజసోఽస్త్రబలస్య చ।।
ఆదుదరింద మహాబాహో! నినగూ, నిన్న తాయియ కులదవరిగూ, తందెయ కులదవరిగూ, నిన్న తేజస్సిగూ, అస్త్రబలక్కూ యుక్తవాదుదన్ను మాడు!
07148048a ఏతదర్థం హి హైడింబ పుత్రానిచ్చంతి మానవాః।
07148048c కథం నస్తారయేద్దుఃఖాత్స త్వం తారయ బాంధవాన్।।
హైడింబ! ఇదక్కాగియే మానవరు మక్కళన్ను బయసుత్తారె. తమ్మన్ను దుఃఖదింద హేగె అవరు పారుమాడుత్తారెందు యోచిసుత్తిరుత్తారె. నీను నిన్న బాంధవరన్ను పారుమాడు!
07148049a తవ హ్యస్త్రబలం భీమం మాయాశ్చ తవ దుస్తరాః।
07148049c సంగ్రామే యుధ్యమానస్య సతతం భీమనందన।।
భీమనందన! సంగ్రామదల్లి యుద్ధమాడువాగ నిన్న అస్త్రబలవూ నిన్న దుస్తర మాయెయూ సతతవాగి వృద్ధియాగుత్తలే ఇరుత్తదె.
07148050a పాండవానాం ప్రభగ్నానాం కర్ణేన శితసాయకైః।
07148050c మజ్జతాం ధార్తరాష్ట్రేషు భవ పారం పరంతప।।
పరంతప! కర్ణన నిశిత సాయకగళింద మత్తు ధార్తరాష్ట్రరింద ముళుగిహోగుత్తిరువ పాండవరిగె తీరదంతాగు!
07148051a రాత్రౌ హి రాక్షసా భూయో భవంత్యమితవిక్రమాః।
07148051c బలవంతః సుదుర్ధర్షాః శూరా విక్రాంతచారిణః।।
రాత్రియ వేళెయల్లి రాక్షసరు హెచ్చిన పరాక్రమవుళ్ళవరూ, బలవంతరూ, హెచ్చిన దుర్ధర్షరూ, శూరరూ, విక్రాంతచారిగళూ ఆగుత్తారె.
07148052a జహి కర్ణం మహేష్వాసం నిశీథే మాయయా రణే।
07148052c పార్థా ద్రోణం వధిష్యంతి ధృష్టద్యుమ్నపురోగమాః।।
ఈ రాత్రియ రణదల్లి మాయెయింద మహేష్వాస కర్ణనన్ను వధిసు. ధృష్టద్యుమ్ననన్ను ముందిట్టుకొండు పార్థరు ద్రోణనన్ను వధిసుత్తారె.”
07148053a కేశవస్య వచః శ్రుత్వా బీభత్సురపి రాక్షసం।
07148053c అభ్యభాషత కౌరవ్య ఘటోత్కచమరిందమం।।
కౌరవ్య! కేశవన మాతన్ను కేళి బీభత్సువూ కూడ అరిందమ రాక్షస ఘటోత్కచనిగె హేళిదను:
07148054a ఘటోత్కచ భవాంశ్చైవ దీర్ఘబాహుశ్చ సాత్యకిః।
07148054c మతౌ మే సర్వసైన్యేషు భీమసేనశ్చ పాండవః।।
“ఘటోత్కచ! నీను, దీర్ఘబాహు సాత్యకి మత్తు పాండవ భీమసేనరు సర్వసైన్యగళల్లి వీరశ్రేష్ఠరెందు నన్న అభిప్రాయ.
07148055a స భవాన్యాతు కర్ణేన ద్వైరథం యుధ్యతాం నిశి।
07148055c సాత్యకిః పృష్ఠగోపస్తే భవిష్యతి మహారథః।।
ఈ రాత్రి నీను హోగి కర్ణనొందిగె ద్వైరథదల్లి యుద్ధమాడు. మహారథ సాత్యకియు నిన్న హిందెయే ఇరుత్తానె.
07148056a జహి కర్ణం రణే శూరం సాత్వతేన సహాయవాన్।
07148056c యథేంద్రస్తారకం పూర్వం స్కందేన సహ జఘ్నివాన్।।
హిందె ఇంద్రను స్కందన సహాయదింద తారకనన్ను సంహరిసిదంతె సాత్వతన సహాయవన్ను పడెదవనాగి రణదల్లి శూర కర్ణనన్ను సంహరిసు! “
07148057 ఘటోత్కచ ఉవాచ।
07148057a అలమేవాస్మి కర్ణాయ ద్రోణాయాలం చ సత్తమ।
07148057c అన్యేషాం క్షత్రియాణాం చ కృతాస్త్రాణాం మహాత్మనాం।।
ఘటోత్కచను హేళిదను: “సత్తమ! కర్ణనిగె, ద్రోణనిగె మత్తు అన్య కృతాస్త్ర మహాత్మ క్షత్రియరిగె నానొబ్బనే సాకు!
07148058a అద్య దాస్యామి సంగ్రామం సూతపుత్రాయ తం నిశి।
07148058c యం జనాః సంప్రవక్ష్యంతి యావద్భూమిర్ధరిష్యతి।।
భూమియిరువవరెగె జనరు ఇదర కురితు మాతనాడికొళ్ళుత్తిరువంతె ఇందిన రాత్రి నాను సూతపుత్రనిగె సంగ్రామద ఆతిథ్యవన్ను బడిసుత్తేనె.
07148059a న చాత్ర శూరాన్మోక్ష్యామి న భీతాన్న కృతాంజలీన్।
07148059c సర్వానేవ వధిష్యామి రాక్షసం ధర్మమాస్థితః।।
రాక్షసధర్మవన్ను అనుసరిసి అల్లి యావశూరరన్నూ – భీతరాగి కైముగియువవరన్నూ – బిడదే ఎల్లరన్నూ వధిసుత్తేనె.””
07148060 సంజయ ఉవాచ।
07148060a ఏవముక్త్వా మహాబాహుర్హైడింబః పరవీరహా।
07148060c అభ్యయాత్తుములే కర్ణం తవ సైన్యం విభీషయన్।।
సంజయను హేళిదను: “హీగె హేళి మహాబాహు పరవీరహ హైడింబను నిన్న సేనెయన్ను భీతగొళిసుత్తా యుద్ధదల్లి కర్ణనన్ను ఎదురిసిదను.
07148061a తమాపతంతం సంక్రుద్ధం దీప్తాస్యమివ పన్నగం।
07148061c అభ్యస్యన్పరమేష్వాసః ప్రతిజగ్రాహ సూతజః।।
సంక్రుద్ధ పన్నగదంతె ఉరియుత్తిరువ ముఖవుళ్ళవనాగి మేలె బీళుత్తిద్ద అవనన్ను పరమేష్వాస సూతజను స్వీకరిసిదను.
07148062a తయోః సమభవద్యుద్ధం కర్ణరాక్షసయోర్నిశి।
07148062c గర్జతో రాజశార్దూల శక్రప్రహ్రాదయోరివ।।
ఆగ రాజశార్దూల! గర్జిసుత్తిరువ కర్ణ-రాక్షసర నడువె ఆ రాత్రి శక్ర-ప్రహ్రాదర నడువె నడెద యుద్ధదంతె యుద్ధవు ప్రారంభవాయితు.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీ మహాభారతే ద్రోణ పర్వణి ఘటోత్కచవధ పర్వణి రాత్రియుద్ధే ఘటోత్కచప్రోత్సాహనే అష్ఠచత్వారింశాధికశతతమోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీ మహాభారతదల్లి ద్రోణ పర్వదల్లి ఘటోత్కచవధ పర్వదల్లి రాత్రియుద్ధే ఘటోత్కచప్రోత్సాహన ఎన్నువ నూరానల్వత్తెంటనే అధ్యాయవు.