ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
ทฺรโณ ปรฺว
ฆฏโตฺกจวธ ปรฺว
อธฺยาย 147
สาร
ตนฺน สเนเะยุ นาศวาคุตฺติรุวุทนฺนุ นโฑิ ทุรฺยโธนนุ ทฺรโณ-กรฺณรนฺนุ มูทลิสิ มาตนาฑิทุทุ (1-7). ทฺรโณ-กรฺณร ปรากฺรม; ปาํฑว สเนเะย ปลายน (8-21). กฺฤษฺณนุ อรฺชุนนิคเะ ทฺรโณ-กรฺณรนฺนุ อากฺรมณิสลุ หเฬิทุทุ (22-30). สํกุลยุทฺธ (31-38).
07147001 สํชย อุวาจฯ
07147001a วิทฺรุตํ สฺวพลํ ทฺฤษฺฏฺวา วธฺยมานํ มหาตฺมภิห์ฯ
07147001c กฺรโธเน มหตาวิษฺฏห์ ปุตฺรสฺตว วิศาํ ปตเฯฯ
สํชยนุ หเฬิทนุ: “วิศาํปตเ! มหาตฺมริํท วธิสลฺปฑุตฺตา โอฑิหโคุตฺติรุว ตนฺน สเนเะยนฺนุ กํฑุ นินฺน มคนุ มหา กฺรโธทิํท อาวิษฺฏนาทนุ.
07147002a อภฺยเตฺย สหสา กรฺณํ ทฺรโณํ จ ชยตาํ วรํฯ
07147002c อมรฺษวศมาปนฺนโ วากฺยชฺญโ วากฺยมพฺรวีตฺฯฯ
วากฺยชฺญนาท อวนุ กฺรโธท วศกฺกเะ สิลุกิ ตฺวรเะมาฑิ กรฺณ มตฺตุ ชยิคฬลฺลิ ศฺรเษฺฐ ทฺรโณร พฬิสาริ อี มาตุคฬนฺนาฑิทนุ:
07147003a ภวทฺภฺยามิห สํคฺรามโ กฺรุทฺธาภฺยาํ สํปฺรวรฺติตห์ฯ
07147003c อาหวเ นิหตํ ทฺฤษฺฏฺวา สไํธวํ สวฺยสาจินาฯฯ
“สวฺยสาจิยิํท ยุทฺธทลฺลิ สไํธวนุ หตนาทุทนฺนุ กํฑุ กฺรโธิตราคิ นีวุ อี ยุทฺธวนฺนุ ราตฺริยลฺลิยู มุํทุวริสิทิริ.
07147004a นิหนฺยมานาํ ปาํฑูนาํ พลเน มม วาหินีํฯ
07147004c ภูตฺวา ตทฺวิชยเ ศกฺตาวศกฺตาวิว ปศฺยตห์ฯฯ
อาทรเะ ปาํฑวร สเนเะยุ นนฺน สเนเะยนฺนุ สํหริสุตฺตลเ อิทเะ. อิทรลฺลิ วิชยวนฺนุ หโะํทลุ ศกฺตราคิทฺทรู นีวุ อศกฺตรเะํทุ ตโรฺปฑิสิกโะฬฺฬุตฺติทฺทีริ.
07147005a ยทฺยหํ ภวตโสฺตฺยาชฺยโ น วาจฺยโ'สฺมิ ตทไว หิฯ
07147005c อาวาํ ปาํฑุสุตานฺสํขฺยเ ชเษฺยาว อิติ มานทเาฯฯ
โอะํทุวเฬเะ นิมฺมิพฺพริคู นานุ พเฑวเะํทาทรเะ มานทราท นีวุ อาค “นาวุ ปาํฑุสุตรนฺนุ ยุทฺธทลฺลิ ชยิสุตฺตเวเะ” เอะํทุ นนคเะ หเฬพารทิตฺตุ!
07147006a ตทไวาหํ วจห์ ศฺรุตฺวา ภวทฺภฺยามนุสมฺมตํฯ
07147006c กฺฤตวานฺปาํฑวไห์ สารฺธํ วไรํ ยโธวินาศนํฯฯ
นิมคเะ สมฺมติยิรทิทฺทรเะ นิมฺม อา มาตนฺนุ กเฬิ อี ยโธร วินาศการก วไรวนฺนุ นานุ ปาํฑวรโะฑนเะ กฏฺฏิกโะฬฺฬุตฺติรลิลฺล.
07147007a ยทิ นาหํ ปริตฺยาชฺยโ ภวทฺภฺยาํ ปุรุษรฺษภเาฯ
07147007c ยุธฺยเตามนุรูปเณ วิกฺรมเณ สุวิกฺรมเาฯฯ
ปุรุษรฺษภรเ! สุวิกฺรมิคฬเ! โอะํทุวเฬเะ นิมคเะ นานุ ปริตฺยาชฺยนเะนิสทิทฺทรเะ วิกฺรมทิํท นิมคเะ อนุรูป ยุทฺธวนฺนุ มาฑิ!”
07147008a วากฺปฺรตโทเน ตเา วีรเา ปฺรณุนฺนเา ตนยเน ตเฯ
07147008c ปฺราวรฺตยเตาํ ตเา ยุทฺธํ ฆฏฺฏิตาวิว ปนฺนคเาฯฯ
ตุฬิยลฺปฏฺฏ สรฺปคฬํตเะ มตฺตุ มาติน จาวฏิยิํท หโะฑเะยลฺปฏฺฏวรํตเะ อา วีรริพฺพรู ปุนห์ ยุทฺธวนฺนุ ปฺรารํภิสิทรุ.
07147009a ตตสฺตเา รถินาํ ศฺรเษฺฐเา สรฺวลโกธนุรฺธรเาฯ
07147009c ศไนเยปฺรมุขานฺปารฺถานภิทุทฺรุวตู รณเฯฯ
อาค อวริพฺพรุ รถศฺรเษฺฐรู สรฺวลโกธนุรฺธรรู รณทลฺลิ ศไนเยปฺรมุข ปารฺถรนฺนุ อากฺรมณิสิทรุ.
07147010a ตถไว สหิตาห์ ปารฺถาห์ สฺวเน สไนฺยเน สํวฺฤตาห์ฯ
07147010c อภฺยวรฺตํต ตเา วีรเา นรฺทมานเา มุหุรฺมุหุห์ฯฯ
หาคเะยเ ปารฺถรู กูฑ ตมฺม ตมฺม สเนเะคฬิํท สุตฺตุวรเะยลฺปฏฺฏุ ปุนห์ ปุนห์ สิํหนาทคไยุตฺตา อา วีรริพฺพรนฺนู เอะทุริสิทรุ.
07147011a อถ ทฺรโณโ มหเษฺวาสโ ทศภิห์ ศินิปุํควํฯ
07147011c อวิธฺยตฺตฺวริตํ กฺรุทฺธห์ สรฺวศสฺตฺรภฺฤตาํ วรห์ฯฯ
อาค มหเษฺวาส, สรฺวศสฺตฺรธาริคฬลฺลิ ศฺรเษฺฐ ทฺรโณนุ กฺรุทฺธนาคิ ตฺวรเะยิํท หตฺตุ พาณคฬิํท ศินิปุํควนนฺนุ หโะฑเะทนุ.
07147012a กรฺณศฺจ ทศภิรฺพาณไห์ ปุตฺรศฺจ ตว สปฺตภิห์ฯ
07147012c ทศภิรฺวฺฤษสเนศฺจ สเาพลศฺจาปิ สปฺตภิห์ฯ
07147012e เอตเ กเารว สํกฺรํทเ ศไนเยํ ปรฺยวารยนฺฯฯ
หาคเะยเ กรฺณนุ หตฺตุ พาณคฬิํท, นินฺน มคนุ เอฬริํท, วฺฤษสเนนุ หตฺตริํท, สเาพลนุ เอฬริํท หโะฑเะทุ หีคเะ กเารวรุ ศไนเยนนฺนุ สุตฺตุวรเะทรุ.
07147013a ทฺฤษฺฏฺวา จ สมรเ ทฺรโณํ นิฆฺนํตํ ปาํฑวีํ จมูํฯ
07147013c วิวฺยธุห์ สโมกาสฺตูรฺณํ สมํตาจฺจรวฺฤษฺฏิภิห์ฯฯ
สมรทลฺลิ ทฺรโณนุ ปาํฑวี สเนเะยนฺนุ ธฺวํสคโะฬิสุตฺติรุวุทนฺนุ นโฑิ ตกฺษณวเ สโมกรุ เอะลฺลกฑเะคฬิํท ศรวรฺษวนฺนุ สุริสิ อวนนฺนุ คายคโะฬิสิทรุ.
07147014a ตตโ ทฺรโณโ'หรตฺปฺราณานฺกฺษตฺริยาณาํ วิศาํ ปตเฯ
07147014c รศฺมิภิรฺภาสฺกรโ ราชํสฺตมสามิว ภารตฯฯ
ภารต! ราชนฺ! วิศาํปตเ! อาค ทฺรโณนุ ภาสฺกรนุ กตฺตลเะยนฺนุ ตนฺน กิรณคฬิํท หเคโ หาคเะ กฺษตฺริยร ปฺราณคฬนฺนุ อปหริสิทนุ.
07147015a ทฺรโณเน วธฺยมานานาํ ปาํจาลานาํ วิศาํ ปตเฯ
07147015c ศุศฺรุวเ ตุมุลห์ ศพฺทห์ กฺรโศตามิตรเตรํฯฯ
วิศาํปตเ! ทฺรโณนิํท วธิสลฺปฑุตฺติรุว ปาํจาลร ปรสฺปรร ตุมุล ศพฺธวุ โอะํทุ กฺรโศ ทูรทวรเะคู กเฬิพรุตฺติตฺตุ.
07147016a ปุตฺรานนฺยเ ปิตฺฤๅนนฺยเ ภฺราตฺฤๅนนฺยเ จ มาตุลานฺฯ
07147016c ภาคินเยานฺวยสฺยาํศฺจ ตถา สํพํธิพาํธวานฺฯ
07147016e อุตฺสฺฤชฺยโตฺสฺฤชฺย คจฺจํติ ตฺวริตา ชีวิตเปฺสวห์ฯฯ
ชีววนฺนุ อุฬิสิกโะฬฺฬุว สลุวาคิ ตฺวรเะมาฑิ ปุตฺรรุ ปิตฺฤคฬนฺนู, สหโทรรุ สหโทรรนฺนู, อฬิยํทิรุ มาวํทิรนฺนู, สฺนเหิตรนฺนู, สํพํธิ-พาํธวรนฺนู อลฺลลฺลิยเ พิฏฺฏุ โอฑิหโคุตฺติทฺทรุ.
07147017a อปรเ มโหิตา มโหาตฺตมเวาภิมุขา ยยุห์ฯ
07147017c ปาํฑวานาํ รณเ ยโธาห์ ปรลโกํ ตถาปรเฯฯ
กเะลวรุ มโหิตราคิ มโหทิํท ทฺรโณน เอะทุราคิยเ หโคุตฺติทฺทรุ. อินฺนุ อิตร ปาํฑว ยโธรุ รณทลฺลิ ปรลโกวนฺนุ สเริทรุ.
07147018a สา ตถา ปาํฑวี สเนา วธฺยมานา มหาตฺมภิห์ฯ
07147018c นิศิ สํปฺราทฺรวทฺราชนฺนุตฺสฺฤชฺยโลฺกาห์ สหสฺรศห์ฯฯ
07147019a ปศฺยตโ ภีมสเนสฺย วิชยสฺยาจฺยุตสฺย จฯ
07147019c ยมยโรฺธรฺมปุตฺรสฺย ปารฺษตสฺย จ ปศฺยตห์ฯฯ
ราชนฺ! อา มหาตฺมนิํท หาคเะ วธิสลฺปฑุตฺติทฺท ปาํฑวี สเนเะยุ สหสฺรารุ สํขฺยเะคฬลฺลิ ทีวฏิคเะคฬนฺนุ พิสุฏุ ราตฺริยลฺลิ ภีมสเน, วิชย, อจฺยุต, นกุล-สหทเวรุ, ธรฺมปุตฺร มตฺตุ ปารฺษตรุ นโฑุตฺติทฺทํตเะยเ โอฑิหโคุตฺติทฺทรุ.
07147020a ตมสา สํวฺฤตเ ลโกเ น ปฺราชฺญายต กิํ จนฯ
07147020c กเารวาณาํ ปฺรกาศเน ทฺฤศฺยํตเ ตุ ทฺรุตาห์ ปรเฯฯ
กตฺตลเะยิํท ลโกวเ ตุํพิหโคิรลุ อลฺลิ เอนโะํทู ติฬิยุตฺติรลิลฺล. อาทรเะ กเารวร ทีวฏิคเะคฬ ปฺรกาศทิํท ศตฺรุคฬุ โอฑิหโคุตฺติรุวุทุ กาณุตฺติตฺตุ.
07147021a ทฺรวมาณํ ตุ ตตฺสไนฺยํ ทฺรโณกรฺณเา มหารถเาฯ
07147021c ชฆฺนตุห์ ปฺฤษฺฐตโ ราชนฺกิรํตเา สายกานฺพหูนฺฯฯ
ราชนฺ! โอฑิหโคุตฺติรุว อา สไนฺยวนฺนุ มหารถ ทฺรโณ-กรฺณรุ หิํทินิํท อนเก สายกคฬนฺนุ เอะรจุตฺตา สํหริสิทรุ.
07147022a ปาํจาลเษุ ปฺรภคฺนเษุ ทีรฺยมาณเษุ สรฺวศห์ฯ
07147022c ชนารฺทนโ ทีนมนาห์ ปฺรตฺยภาษต ผลฺคุนํฯฯ
ปาํจาลรุ เอะลฺลกฑเะคฬิํท สีฬิกโะํฑุ ภคฺนราคุตฺติรลุ ทีนมนสฺก ชนารฺทนนุ ผลฺคุนนิคเะ หเฬิทนุ:
07147023a ทฺรโณกรฺณเา มหเษฺวาสาวเตเา ปารฺษตสาตฺยกีฯ
07147023c ปาํจาลาํศฺจไว สหิตเา ชฆฺนตุห์ สายกไรฺภฺฤศํฯฯ
“มหเษฺวาส ทฺรโณ-กรฺณรุ ปารฺษต-สาตฺยกิยรนฺนู ปาํจาล สเนเะยโะฑนเะ อนเก สายกคฬิํท สํหริสุตฺติทฺทารเะ.
07147024a เอตยโห์ ศรวรฺษเณ ปฺรภคฺนา นโ มหารถาห์ฯ
07147024c วารฺยมาณาปิ กเาํตเย ปฺฤตนา นาวติษฺฐตเฯฯ
กเาํตเย! อิวร อี ศรวรฺษคฬิํท ปฺรภคฺนราท นมฺม มหารถรุ ตฑเะทรู รณรํคทลฺลิ นิลฺลุตฺติลฺล.
07147025a เอตาวาวาํ สรฺวสไนฺยไรฺวฺยูฒไห์ สมฺยคุทายุธไห์ฯ
07147025c ทฺรโณํ จ สูตปุตฺรํ จ ปฺรยตาวห์ ปฺรพาธิตุํฯฯ
นาวิพฺพรู สรฺวสเนเะคฬ วฺยูหวนฺนุ รจิสิ เอะลฺล อายุธคฬโะํทิคเะ ทฺรโณ มตฺตุ สูตปุตฺรรนฺนุ พาธเะปฑิสลุ สํปูรฺณ ปฺรยตฺนิสพเกุ.
07147026a เอตเา หิ พลินเา ศูรเา กฺฤตาสฺตฺรเา ชิตกาศินเาฯ
07147026c อุปเกฺษิตเา พลํ กฺรุทฺธเา นาศยเตาํ นิศามิมาํฯ
07147026e เอษ ภีมโ'ภิยาตฺยุคฺรห์ ปุนราวรฺตฺย วาหินีํฯฯ
อิวริพฺพรู พลศาลิคฬุ, ศูรรุ, กฺฤตาสฺตฺรรุ มตฺตุ วิชยวนฺนุ พยสุววรุ. กฺรุทฺธราท อิวรุ พยสิทรเะ อี ราตฺริยเ นมฺม สเนเะยนฺนุ นาศคโะฬิสพลฺลรุ.” หีคเะ มาตนาฑิกโะฬฺฬุตฺติทฺทาค อติ อุคฺร ภีมนุ สเนเะยนฺนุ ปุนห์ กรเะทุ ตํทนุ.
07147027a วฺฤกโทรํ ตถายาํตํ ทฺฤษฺฏฺวา ตตฺร ชนารฺทนห์ฯ
07147027c ปุนรเวาพฺรวีทฺราชนฺ หรฺษยนฺนิว ปาํฑวํฯฯ
ราชนฺ! หาคเะ วฺฤกโทรนุ อลฺลิคเะ พรุตฺติทฺทุทนฺนุ นโฑิท ชนารฺทนนุ หรฺษคโะํฑวนาคิ ปาํฑวนิคเะ ปุนห์ หเฬิทนุ:
07147028a เอษ ภีมโ รณศฺลาฆี วฺฤตห์ สโมกปาํฑวไห์ฯ
07147028c รุษิตโ'ภฺยเติ วเคเน ทฺรโณกรฺณเา มหาพลเาฯฯ
“อิคโ! รณศฺลาฆี ภีมนุ สโมก-ปาํฑวริํท สุตฺตุวรเะยลฺปฏฺฏุ รโษทิํท วเควาคิ มหาพล ทฺรโณ-กรฺณรุ อิรุวลฺลิคเะ พรุตฺติทฺทานเะ.
07147029a เอตเน สหิตโ ยุธฺย ปาํจาลไศฺจ มหารถไห์ฯ
07147029c อาศฺวาสนารฺถํ สรฺวเษาํ สไนฺยานาํ ปาํฑุนํทนฯฯ
ปาํฑุนํทน! สเนเะคฬเะลฺลวกฺกเะ อาศฺวาสนเะ นีฑุว สลุวาคิ นีนุ ปาํจาล มหารถรโะํทิคเะ สเริกโะํฑุ ทฺรโณ-กรฺณรโะฑนเะ ยุทฺธมาฑุ!”
07147030a ตตสฺตเา ปุรุษวฺยาฆฺราวุภเา มาธวปาํฑวเาฯ
07147030c ทฺรโณกรฺณเา สมาสาทฺย ธิษฺฐิตเา รณมูรฺธนิฯฯ
อาค ปุรุษวฺยาฆฺร มาธว-ปาํฑวรุ รณมูรฺทนิยลฺลิ ทฺรโณ มตฺตุ กรฺณร เอะทิราคิ ยุทฺธสนฺนทฺธราคิ นิํตรุ.
07147031a ตตสฺตตฺปุนราวฺฤตฺตํ ยุธิษฺฐิรพลํ มหตฺฯ
07147031c ตตโ ทฺรโณศฺจ กรฺณศฺจ ปรานฺมมฺฤทตุรฺยุธิฯฯ
อาค ยุธิษฺฐิรน มหาสเนเะยุ หิํทิรุคิตุ. มตฺตุ ทฺรโณ-กรฺณรุ ยุทฺธทลฺลิ อา ศตฺรุพลวนฺนุ ธฺวํสคโะฬิสตโะฑคิทรุ.
07147032a ส สํปฺรหารสฺตุมุลโ นิศิ ปฺรตฺยภวนฺมหานฺฯ
07147032c ยถา สาครยโ ราชํศฺจํทฺรโทยวิวฺฤทฺธยโห์ฯฯ
จํทฺรโทยทิํท อุกฺกิพรุว เอะรฑุ มหาสาครคฬํติทฺท อา เอะรฑุ สเนเะคฬ นฑุวเะ อา ราตฺริ ปุนห์ สํปฺรหารคฬนฺนโะฑคูฑิท มหา ตุมุล ยุทฺธวุ ปฺรารํภวายิตุ.
07147033a ตต อุตฺสฺฤชฺย ปาณิภฺยห์ ปฺรทีปาํสฺตว วาหินีฯ
07147033c ยุยุธเ ปาํฑวไห์ สารฺธมุนฺมตฺตวทหห์กฺษยเฯฯ
อาค นินฺน สเนเะยุ กไคฬลฺลิทฺท ทีวฏิคเะคฬนฺนุ พิสุฏุ ปาํฑวรโะฑนเะ อุนฺมตฺตราทวรํตเะ ยุทฺธมาฑตโะฑคิทรุ.
07147034a รชสา ตมสา จไว สํวฺฤตเ ภฺฤศทารุณเฯ
07147034c กเวลํ นามคโตฺรเณ ปฺรายุธฺยํต ชยไษิณห์ฯฯ
ธูฬุ มตฺตุ กตฺตลินิํท อาวฺฤตวาท อา อตฺยํต ทารุณ ราตฺริยลฺลิ เอะรฑุ กฑเะย ชยไษิคฬุ กเวล นามคโตฺรคฬนฺนุ หเฬิกโะํฑุ ยุทฺธมาฑุตฺติทฺทรุ.
07147035a อศฺรูยํต หิ นามานิ ศฺราวฺยมาณานิ ปารฺถิวไห์ฯ
07147035c ปฺรหรทฺภิรฺมหาราช สฺวยํวร อิวาหวเฯฯ
มหาราช! สฺวยํวรทลฺลิ ราชรุ ตมฺม ตมฺม หเะสรุคฬนฺนุ หเฬิกโะฬฺฬุวํตเะ ยุทฺธทลฺลิ ตมฺม ตมฺม หเะสรุคฬนฺนุ กเฬุวํตเะ หเฬิกโะฬฺฬุตฺตา ยุทฺธมาฑุตฺติทฺทรุ.
07147036a นิห์ศพฺทมาสีตฺสหสา ปุนห์ ศพฺทโ มหานภูตฺฯ
07147036c กฺรุทฺธานาํ ยุธฺยมานานาํ ชยตาํ ชียตามปิฯฯ
ยุทฺธมาฑิ วิชยิคฬาคุตฺติทฺทวร มตฺตุ ปราชิตราคุตฺติทฺทวร ธฺวนิคฬุ โอะมฺมิํทโะมฺมเะลเ นิห์ศพฺธวาคุตฺติทฺทวุ. ปุนห์ มหา ศพฺธวุํฏาคุตฺติตฺตุ.
07147037a ยตฺร ยตฺร สฺม ทฺฤศฺยํตเ ปฺรทีปาห์ กุรุสตฺตมฯ
07147037c ตตฺร ตตฺร สฺม ตเ ศูรา นิปตํติ ปตํควตฺฯฯ
กุรุสตฺตม! เอะลฺลเะลฺลิ ทีวฏิคเะคฬ พเะฬกุ กาณุตฺติตฺตโ อลฺลลฺลิ ปตํคท หุฬุคฬโปาทิยลฺลิ ศูรรุ กเะฬคเะ พีฬุตฺติทฺทรุ.
07147038a ตถา สมฺยุธฺยมานานาํ วิคาฒาภูนฺมหานิศาฯ
07147038c ปาํฑวานาํ จ ราชเํทฺร กเารวาณาํ จ สรฺวศห์ฯฯ
ราชเํทฺร! หาคเะ ยุทฺธมาฑุตฺติทฺท ปาํฑวร มตฺตุ กเารวร สุตฺตลู ทฏฺฏวาท มหา กตฺตลเะยุ อาวริสิตุ.”
สมาปฺติ
อิติ ศฺรี มหาภารตเ ทฺรโณ ปรฺวณิ ฆฏโตฺกจวธ ปรฺวณิ ราตฺริยุทฺธเ สํกุลยุทฺธเ สปฺตจตฺวาริํศาธิกศตตมโ'ธฺยายห์ฯฯ
อิทุ ศฺรี มหาภารตทลฺลิ ทฺรโณ ปรฺวทลฺลิ ฆฏโตฺกจวธ ปรฺวทลฺลิ ราตฺริยุทฺธเ สํกุลยุทฺธ เอะนฺนุว นูรานลฺวตฺตเฬนเ อธฺยายวุ.