134 rātriyuddhe duryodhanavākyaḥ

praveśa

|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||

śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita

śrī mahābhārata

droṇa parva

ghaṭotkacavadha parva

adhyāya 134

sāra

karṇanu kṛpanigè āḍida mātannu kel̤i aśvatthāmanu krodhitanāgalu duryodhananu avanannu samādhānagòl̤isidudu (1-8). karṇana parākrama (9-28). arjunaniṃda karṇanu parājitanādudu 29-51). svayaṃ duryodhanane arjunanòḍanè yuddhakkè hòraḍalu aśvatthāmanu avanannu taḍèdudu (52-81).

07134001 saṃjaya uvāca|
07134001a tathā paruṣitaṃ dṛṣṭvā sūtaputreṇa mātulaṃ|
07134001c khaḍgamudyamya vegena drauṇirabhyapataddrutaṃ||

saṃjayanu hel̤idanu: “sūtaputranu hāgè māvanòḍanè kaṭuvāda mātanāḍidudannu noḍi drauṇiyu khaḍgavannu èttikòṃḍu vegavāgi alligè dhāvisibaṃdanu.

07134002 aśvatthāmovāca|
07134002a karṇa paśya sudurbuddhe tiṣṭhedānīṃ narādhama|
07134002c eṣa te'dya śiraḥ kāyāduddharāmi sudurmate||

aśvatthāmanu hel̤idanu: “sudurbuddhe! karṇa! narādhama! sudurmate! svalpa nillu! ninna śirassannu īgale nānu śarīradiṃda hārisibiḍuttenè!””

07134003 saṃjaya uvāca|
07134003a tamutpataṃtaṃ vegena rājā duryodhanaḥ svayaṃ|
07134003c nyavārayanmahārāja kṛpaśca dvipadāṃ varaḥ||

saṃjayanu hel̤idanu: “mahārāja! hīgè vegadiṃda melè bīl̤uttiruva aśvatthāmanannu svayaṃ rājā duryodhana mattu dvipadaralli śreṣṭha kṛparu taḍèdaru.

07134004 karṇa uvāca|
07134004a śūro'yaṃ samaraślāghī durmatiśca dvijādhamaḥ|
07134004c āsādayatu madvīryaṃ muṃcemaṃ kurusattama||

karṇanu hel̤idanu: “kurusattama! ivanu śūra. samaraślāghī. durmati mattu dvijādhama. nanna vīryavannu èdurisali. ivanannu biṭṭubiḍu!”

07134005 aśvatthāmovāca|
07134005a tavaitat kṣamyate'smābhiḥ sūtātmaja sudurmate|
07134005c darpamutsiktaṃ etatte phalguno nāśayiṣyati||

aśvatthāmanu hel̤idanu: “sudurmate! sūtātmaja! ninna ī aparādhavannu kṣamisuttenè. ādarè ninna darpa utsāhavannu phalgunanu nāśagòl̤isuttānè ènnuvudannu nènapinalliṭṭuko!”

07134006 duryodhana uvāca|
07134006a aśvatthāmanprasīdasva kṣaṃtumarhasi mānada|
07134006c kopaḥ khalu na kartavyaḥ sūtaputre kathaṃ cana||

duryodhananu hel̤idanu: “aśvatthāma! mānada! śāṃtanāgu. kṣamisabeku. sūtaputranòḍanè èṃdū kopagòl̤l̤abeḍa!

07134007a tvayi karṇe kṛpe droṇe madrarāje'tha saubale|
07134007c mahatkāryaṃ samāyattaṃ prasīda dvijasattama||

nīnu, karṇa, kṛpa, droṇa, madrarāja mattu saubalara melè mahā kāryavannu vahisiddenè. prayatnamāḍi! samādhānagòl̤l̤u dvijasattama!

07134008a ete hyabhimukhāḥ sarve rādheyena yuyutsavaḥ|
07134008c āyāṃti pāṃḍavā brahmannāhvayaṃtaḥ samaṃtataḥ||

namma muṃdiruva pāṃḍavaru èllarū rādheyanòḍanè yuddhamāḍalosuga baruttiddārè. brahman! èlla kaḍègal̤iṃda yuddhakkè karèyuttiddārè.””

07134009 saṃjaya uvāca|
07134009a karṇo'pi rathināṃ śreṣṭhaścāpamudyamya vīryavān|
07134009c kauravāgryaiḥ parivṛtaḥ śakro devagaṇairiva|
07134009e paryatiṣṭhata tejasvī svabāhubalamāśritaḥ||

saṃjayanu hel̤idanu: “rathigal̤alli śreṣṭha vīryavān karṇanū kūḍa devagaṇagal̤iṃda parivṛta śakranaṃtè kaurava mukhyariṃda parivṛtanāgi tanna bāhubalavannu āśrayisi tejasviyāgi yuddhakkè niṃtanu.

07134010a tataḥ pravavṛte yuddhaṃ karṇasya saha pāṃḍavaiḥ|
07134010c saṃrabdhasya mahārāja siṃhanādavināditaṃ||

mahārāja! āga pāṃḍavaròḍanè karṇana siṃhanādagal̤iṃda kūḍida bhayaṃkara yuddhavu prāraṃbhavāyitu.

07134011a tataste pāṃḍavā rājanpāṃcālāśca yaśasvinaḥ|
07134011c dṛṣṭvā karṇaṃ mahābāhumuccaiḥ śabdamathānadan||
07134012a ayaṃ karṇaḥ kutaḥ karṇastiṣṭha karṇa mahāraṇe|
07134012c yudhyasva sahito'smābhirdurātmanpuruṣādhama||

rājan! āga ā pāṃḍavaru mattu yaśasvi pāṃcālaru mahābāhu karṇanannu noḍi “ivane karṇa!”, “karṇanèlliddānè?”, “karṇa! mahāraṇadalli nillu! durātman! puruṣādhama! nammaḍanè yuddhamāḍu!“ èṃdu uccha svaragal̤alli kūgidaru.

07134013a anye tu dṛṣṭvā rādheyaṃ krodharaktekṣaṇābruvan|
07134013c hanyatāmayamutsiktaḥ sūtaputro'lpacetanaḥ||

mattè kèlavaru rādheyanannu noḍi krodhadiṃda kèṃgaṇṇarāgi hel̤idaru: “durahaṃkāradiṃda mèrèyuttiruva ī alpacetana sūtaputranannu saṃharisiri!

07134014a sarvaiḥ pārthivaśārdūlairnānenārtho'sti jīvatā|
07134014c atyaṃtavairī pārthānāṃ satataṃ pāpapūruṣaḥ||

ivanu badukiruvudariṃda yāva prayojanavū illa. èlla pārthivaśārdūlarigiṃta ī pāpapuruṣane satatavū pārthara vairiyāgiruvavanu.

07134015a eṣa mūlaṃ hyanarthānāṃ duryodhanamate sthitaḥ|
07134015c hatainamiti jalpaṃtaḥ kṣatriyāḥ samupādravan||

duryodhanana manassinaṃtè naḍèdukòl̤l̤uttiruva ivane èlla anarthagal̤igū mūla kāraṇanāgiddānè. ivanannu kòlliri!” èṃdu mātanāḍikòl̤l̤uttā kṣatriyaru ākramisidaru.

07134016a mahatā śaravarṣeṇa cādayaṃto mahārathāḥ|
07134016c vadhārthaṃ sūtaputrasya pāṃḍaveyena coditāḥ||

pāṃḍaveyariṃda pracoditarāgi sūtaputranannu vadhisuva saluvāgi ā mahāratharu avanannu mahā śaravarṣagal̤iṃda muccibiṭṭaru.

07134017a tāṃstu sarvāṃstathā dṛṣṭvā dhāvamānānmahārathān|
07134017c na vivyathe sūtaputro na ca trāsamagaccata||

tanna kaḍègè rabhasadiṃda baruttidda ā mahāratharèllarannu noḍi sūtaputranu vyathitanāgalilla, bhayapaḍalū illa.

07134018a dṛṣṭvā nagarakalpaṃ tamuddhūtaṃ sainyasāgaraṃ|
07134018c piprīṣustava putrāṇāṃ saṃgrāmeṣvaparājitaḥ||
07134019a sāyakaughena balavān kṣiprakārī mahābalaḥ|
07134019c vārayāmāsa tatsainyaṃ samaṃtādbharatarṣabha||

bharatarṣabha! nagaradaṃtè ukkibaruttiruva ā sainyasāgaravannu noḍi ninna makkal̤igè priyavannuṃṭu māḍuva icchèyul̤l̤a, saṃgrāmagal̤alli aparājita mahābala balavān kṣiprakārī karṇanu sāyakagal̤a gaṇagal̤iṃda ā senèyannu èlla kaḍègal̤iṃdalū taḍèdu nillisidanu.

07134020a tatastu śaravarṣeṇa pārthivāstamavārayan|
07134020c dhanūṃṣi te vidhunvānāḥ śataśo'tha sahasraśaḥ|
07134020e ayodhayaṃta rādheyaṃ śakraṃ daityagaṇā iva||

āga pārthivaru śaravarṣagal̤iṃda nūrāru sahasrāru dhanussugal̤annu sèl̤èyuttā taḍèdu daityagaṇagal̤u śakranannu hego hāgè rādheyanòḍanè yuddhamāḍidaru.

07134021a śaravarṣaṃ tu tatkarṇaḥ pārthivaiḥ samudīritaṃ|
07134021c śaravarṣeṇa mahatā samaṃtādvyakiratprabho||

prabho! pārthivaru surisuttidda ā śaravarṣagal̤annu karṇanu mahā śaravarṣadiṃdale èllakaḍègal̤alli nivārisidanu.

07134022a tadyuddhamabhavatteṣāṃ kṛtapratikṛtaiṣiṇāṃ|
07134022c yathā devāsure yuddhe śakrasya saha dānavaiḥ||

māḍidudakkè pratiyāgi māḍuvudaralli tòḍagida avaribbara naḍuvè devāsurara yuddhadalli dānavaròṃdigè śakrana yuddhadaṃtè yuddhavu naḍèyitu.

07134023a tatrādbhutamapaśyāma sūtaputrasya lāghavaṃ|
07134023c yadenaṃ samare yattā nāpnuvaṃta pare yudhi||

alli nāvu sūtaputrana hastalāghavada adbhutavannu noḍidèvu. samaradalli śatrugal̤u prayatnisidarū avana hattirahogalu śaktarāgalilla.

07134024a nivārya ca śaraughāṃstānpārthivānāṃ mahārathaḥ|
07134024c yugeṣvīṣāsu catreṣu dhvajeṣu ca hayeṣu ca|
07134024e ātmanāmāṃkitānbāṇānrādheyaḥ prāhiṇoccitān||

pārthivara śaraughagal̤annu taḍèyuttā mahāratha rādheyanu tanna nāmāṃkita bāṇagal̤annu rathada nògagal̤a melè, catragal̤a melè, dhvajagal̤a melè mattu kudurègal̤a melè prayogisidanu.

07134025a tataste vyākulībhūtā rājānaḥ karṇapīḍitāḥ|
07134025c babhramustatra tatraiva gāvaḥ śītārditā iva||

karṇaniṃda pīḍita rājaru vyākularāgi chal̤iyiṃda pīḍita govugal̤aṃtè alliṃdilligè bhramisatòḍagidaru.

07134026a hayānāṃ vadhyamānānāṃ gajānāṃ rathināṃ tathā|
07134026c tatra tatrābhyavekṣāmaḥ saṃghānkarṇena pātitān||

karṇaniṃda vadhègòṃḍu urul̤isalpaṭṭa kudurè-ānè-rathagal̤a guṃpugal̤annu allalli noḍidèvu.

07134027a śirobhiḥ patitai rājanbāhubhiśca samaṃtataḥ|
07134027c āstīrṇā vasudhā sarvā śūrāṇāmanivartināṃ||

rājan! yuddhadalli hiṃdirugade hatarāgi biddidda śūrara talègal̤iṃdalū tol̤ugal̤iṃdalū raṇāṃgaṇavu vyāptavāgittu.

07134028a hataiśca hanyamānaiśca niṣṭanadbhiśca sarvaśaḥ|
07134028c babhūvāyodhanaṃ raudraṃ vaivasvatapuropamaṃ||

sattavariṃdalū sāyuttiruvavariṃdalū gāyagòṃḍu saṃkaṭapaḍuttiruvavariṃdalū kūḍidda ā raṇabhūmiyu yamarājana paṭṭaṇadaṃtè bahal̤a bhayaṃkaravāgi kāṇuttidditu.

07134029a tato duryodhano rājā dṛṣṭvā karṇasya vikramaṃ|
07134029c aśvatthāmānamāsādya tadā vākyamuvāca ha||

karṇana ā vikramavannu kaṃḍu rājā duryodhananu aśvatthāmana bal̤isāri iṃtèṃdanu:

07134030a yudhyate'sau raṇe karṇo daṃśitaḥ sarvapārthivaiḥ|
07134030c paśyaitāṃ dravatīṃ senāṃ karṇasāyakapīḍitāṃ|
07134030e kārttikeyena vidhvastāmāsurīṃ pṛtanāmiva||

“igo karṇanu kavacavannu dharisi sarva rājaròṃdigè raṇadalli yuddhamāḍuttiddānè! kārtikeyaniṃda dhvaṃsita asurī senèyu palāyana māḍuvaṃtè karṇana sāyakagal̤iṃda pīḍita senèyu oḍihoguttiruvudannu noḍu!

07134031a dṛṣṭvaitāṃ nirjitāṃ senāṃ raṇe karṇena dhīmatā|
07134031c abhiyātyeṣa bībhatsuḥ sūtaputrajighāṃsayā||

dhīmata karṇaniṃda raṇadalli senèyu ī rīti sotuhoguttiruvudannu noḍi sūtaputranannu kòllalu bayasi bībhatsuvu baruttirabahudu.

07134032a tadyathā paśyamānānāṃ sūtaputraṃ mahārathaṃ|
07134032c na hanyātpāṃḍavaḥ saṃkhye tathā nītirvidhīyatāṃ||

yuddhadalli nāvu noḍuttiruvāgale mahāratha sūtaputranannu pāṃḍavanu kòllada rītiyalli yuddha nītiyu rūpisalpaḍali!”

07134033a tato drauṇiḥ kṛpaḥ śalyo hārdikyaśca mahārathaḥ|
07134033c pratyudyayustadā pārthaṃ sūtaputraparīpsayā||

kūḍale drauṇi, kṛpa, śalya, mattu mahāratha hārdikyaru sūtaputranannu rakṣisalosuga pārthanòḍanè yuddhamāḍatòḍagidaru.

07134034a āyāṃtaṃ dṛśya kauṃteyaṃ vṛtraṃ devacamūmiva|
07134034c pratyudyayau tadā karṇo yathā śakraḥ pratāpavān||

devasenèyamelè ākramaṇisuttiruva vṛtranannu śakranu hego hāgè pratāpavān karṇanū kūḍa muṃdè baruttiruva kauṃteyanòḍanè yuddhamāḍatòḍagidanu.”

07134035 dhṛtarāṣṭra uvāca|
07134035a saṃrabdhaṃ phalgunaṃ dṛṣṭvā kālāṃtakayamopamaṃ|
07134035c karṇo vaikartanaḥ sūta pratyapadyatkimuttaraṃ||

dhṛtarāṣṭranu hel̤idanu: “sūta! kālāṃtaka yamanaṃtè kupitanāgi baruttidda phalgunanannu kaṃḍu vaikartana karṇanu pratiyāgi enu uttaravannittanu?

07134036a sa hyaspardhata pārthena nityameva mahārathaḥ|
07134036c āśaṃsate ca bībhatsuṃ yuddhe jetuṃ sudāruṇe||

nityavū ā mahārathanu pārthanòḍanè spardhisuttiddanu. sudāruṇa yuddhadalli bībhatsuvannu gèllalu bayasuttiddanu.

07134037a sa tu taṃ sahasā prāptaṃ nityamatyaṃtavairiṇaṃ|
07134037c karṇo vaikartanaḥ sūta kimuttaramapadyata||

sūta! òmmiṃdòmmèle èdurāgibaṃda ā nitya atyaṃta vairiyannu kaṃḍu vaikartana karṇanu yāva rītiyalli uttara kòṭṭanu? muṃdenu māḍidanu?”

07134038 saṃjaya uvāca|
07134038a āyāṃtaṃ pāṃḍavaṃ dṛṣṭvā gajaḥ pratigajaṃ yathā|
07134038c asaṃbhrāṃtataraḥ karṇaḥ partyudīyāddhanaṃjayaṃ||

saṃjayanu hel̤idanu: “òṃdu salagavu mattòṃdu salagavannu èdurisalu hoguvaṃtè tanna kaḍègè baruttidda pāṃḍavanannu kaṃḍu karṇanu svalpavū gābarigòl̤l̤ade dhanaṃjayana melè èragidanu.

07134039a tamāpataṃtaṃ vegena vaikartanamajihmagaiḥ|
07134039c vārayāmāsa tejasvī pāṃḍavaḥ śatrutāpanaḥ||

tejasvī śatrutāpana pāṃḍavanu vegadiṃda tannamelè bīl̤uttidda vaikartananannu jihmagagal̤iṃda taḍèdanu.

07134040a taṃ karṇaḥ śarajālena cādayāmāsa māriṣa|
07134040c vivyādha ca susaṃkruddhaḥ śaraistribhirajihmagaiḥ||

māriṣa! karṇanu avanannu śarajālagal̤iṃda muccibiṭṭanu mattu saṃkruddhanāgi mūru jihmagagal̤iṃda hòḍèdanu.

07134041a tasya tallāghavaṃ pārtho nāmṛṣyata mahābalaḥ|
07134041c tasmai bāṇāṃ śilādhautānprasannāgrānajihmagān||
07134042a prāhiṇotsūtaputrāya triṃśataṃ śatrutāpanaḥ|

avana ā hastalāghavavannu mahābala pārthanu sahisikòl̤l̤alilla. ā śatrutāpananu sūtaputrana melè mònacāda tudigal̤ul̤l̤a, kallinamelè masèda munnūru jihmaga bāṇagal̤annu prayogisidanu.

07134042c vivyādha cainaṃ saṃrabdho bāṇenaikena vīryavān||
07134043a savye bhujāgre balavānnārācena hasanniva|
07134043c tasya viddhasya vegena karāccāpaṃ papāta ha||

kupitanāgi vīryavān arjunanu nasunaguttā òṃde bāṇadiṃda avana èḍabhujakkè balavannupayogisi hòḍèdanu. vegavāgi gāyagòṃḍa avana kaiyiṃda dhanussu kal̤aci bidditu.

07134044a punarādāya taccāpaṃ nimeṣārdhānmahābalaḥ|
07134044c cādayāmāsa bāṇaughaiḥ phalgunaṃ kṛtahastavat||

ā cāpavannu punaḥ tègèdukòṃḍu mahābalanu siddhahastanaṃtè bāṇagal̤a samūhagal̤iṃda phalgunanannu muccidanu.

07134045a śaravṛṣṭiṃ tu tāṃ muktāṃ sūtaputreṇa bhārata|
07134045c vyadhamaccaravarṣeṇa smayanniva dhanaṃjayaḥ||

bhārata! dhanaṃjayanu nasunaguttale śaravarṣagal̤iṃda sūtaputrana śaravṛṣṭiyannu nirasanagòl̤isidanu.

07134046a tau parasparamāsādya śaravarṣeṇa pārthiva|
07134046c cādayetāṃ maheṣvāsau kṛtapratikṛtaiṣiṇau||

pārthiva! śaravarṣagal̤iṃda paraspararannu muccuttā ā maheṣvāsaru māḍidudakkè pratiyāgi māḍalu tòḍagidaru.

07134047a tadadbhutamabhūdyuddhaṃ karṇapāṃḍavayormṛdhe|
07134047c kruddhayorvāśitāhetorvanyayorgajayoriva||

kāvigè baṃda hèṇṇānèya saluvāgi èraḍu salagagal̤a naḍuvè hego hāgè kruddha karṇa-pāṃḍavara naḍuvè ati adhbhuta yuddhavu naḍèyitu.

07134048a tataḥ pārtho maheṣvāso dṛṣṭvā karṇasya vikramaṃ|
07134048c muṣṭideśe dhanustasya cicceda tvarayānvitaḥ||

āga maheṣvāsa arjunanu karṇana vikramavannu kaṃḍu tvarèmāḍi avana dhanussannu muṣṭipradeśadalli kattarisidanu.

07134049a aśvāṃśca caturo bhallairanayadyamasādanaṃ|
07134049c sāratheśca śiraḥ kāyādaharaccatrutāpanaḥ||

ā śatrutāpananu nālku kudurègal̤annū bhallagal̤iṃda yamasādanakkè kal̤uhisi sārathiya śiravannū avana dehadiṃda berpaḍisidanu.

07134050a athainaṃ cinnadhanvānaṃ hatāśvaṃ hatasārathiṃ|
07134050c vivyādha sāyakaiḥ pārthaścaturbhiḥ pāṃḍunaṃdanaḥ||

mattè dhanussannu kal̤èdukòṃḍa, kudurègal̤annu kal̤èdukòṃḍa mattu sārathiyannu kal̤èdukòṃḍa avanannu pāṃḍunaṃdana pārthanu nālku sāyakagal̤iṃda gāyagòl̤isidanu.

07134051a hatāśvāttu rathāttūrṇamavaplutya nararṣabhaḥ|
07134051c āruroha rathaṃ tūrṇaṃ kṛpasya śarapīḍitaḥ||

āga śarapīḍita nararṣabha karṇanu kudurègal̤u hatavāda rathadiṃda begane hāri takṣaṇave kṛpana rathavanneridanu.

07134052a rādheyaṃ nirjitaṃ dṛṣṭvā tāvakā bharatarṣabha|
07134052c dhanaṃjayaśarairnunnāḥ prādravaṃta diśo daśa||

bharatarṣabha! rādheyanu sotidudannu kaṃḍa ninnavaru dhanaṃjayana śaragal̤igè hèdari dikku dikkugal̤igè oḍi hodaru.

07134053a dravatastānsamālokya rājā duryodhano nṛpa|
07134053c nivartayāmāsa tadā vākyaṃ cedamuvāca ha||

nṛpa! oḍi hoguttiruva avarannu noḍi rājā duryodhananu ī mātugal̤iṃda avarannu hiṃdirugalu pracodisidanu:

07134054a alaṃ drutena vaḥ śūrāstiṣṭhadhvaṃ kṣatriyarṣabhāḥ|
07134054c eṣa pārthavadhāyāhaṃ svayaṃ gaccāmi samyuge|
07134054e ahaṃ pārthān haniṣyāmi sapāṃcālānsasomakān||

“kṣatriyarṣabhare! palāyana māḍuvudannu nillisi! śūraraṃtè yuddhamāḍi! pārthanannu vadhisalu svayaṃ nāne avanòḍanè yuddhakkè hoguttenè. nānu somaka-pāṃcālaròṃdigè pārtharannu saṃharisuttenè.

07134055a adya me yudhyamānasya saha gāṃḍīvadhanvanā|
07134055c drakṣyaṃti vikramaṃ pārthāḥ kālasyeva yugakṣaye||

yugakṣayada kālanaṃtè gāṃḍīvadhanviyòḍanè yuddhamāḍuva nanna ī vikramavannu pārtharu iṃdu noḍaliddārè!

07134056a adya madbāṇajālāni vimuktāni sahasraśaḥ|
07134056c drakṣyaṃti samare yodhāḥ śalabhānāmivāyatīḥ||

iṃdu samaradalli yodharu nanniṃda śalabhagal̤aṃtè hòrahòmmuva sahasrāru bāṇagal̤a jālagal̤annu noḍuvavariddārè!

07134057a adya bāṇamayaṃ varṣaṃ sṛjato mama dhanvinaḥ|
07134057c jīmūtasyeva gharmāṃte drakṣyaṃti yudhi sainikāḥ||

besagèya kònèyalli moḍagal̤u mal̤èsurisuvaṃtè nanna dhanussiniṃda bāṇamaya mal̤èyannu sṛṣṭisuva nannannu iṃdu yuddhadalli sainikaru noḍaliddārè!

07134058a jeṣyāmyadya raṇe pārthaṃ sāyakairnataparvabhiḥ|
07134058c tiṣṭhadhvaṃ samare śūrā bhayaṃ tyajata phalgunāt||
07134059a na hi madvīryamāsādya phalgunaḥ prasahiṣyati|
07134059c yathā velāṃ samāsādya sāgaro makarālayaḥ||

iṃdu nataparvagal̤iṃda nānu raṇadalli pārthanannu jayisuttenè. śūrare! phalgunana bhayavannu tòrèdu samaradalli nilli! nanna vīryavannu èdurisi phalgunanu tīravannu muṭṭida makarālaya sāgaravu hego hāgè muṃduvarèyalāra!”

07134060a ityuktvā prayayau rājā sainyena mahatā vṛtaḥ|
07134060c phalgunaṃ prati durdharṣaḥ krodhasaṃraktalocanaḥ||

hīgè hel̤i mahā senèyiṃda parivṛtanāgi krodhadiṃda kaṇṇugal̤annu kèṃpumāḍikòṃḍu durdharṣa rājanu phalgunaniddalligè hòraṭanu.

07134061a taṃ prayāṃtaṃ mahābāhuṃ dṛṣṭvā śāradvatastadā|
07134061c aśvatthāmānamāsādya vākyametaduvāca ha||

hāgè hoguttidda ā mahābāhuvannu noḍi śāradvatanu aśvatthāmana bal̤isāri ī mātannāḍidanu:

07134062a eṣa rājā mahābāhuramarṣī krodhamūrcitaḥ|
07134062c pataṃgavṛttimāsthāya phalgunaṃ yoddhumiccati||

“ī mahābāhu asahanaśīla rājanu krodhadiṃda mūrchitanāgi pataṃgada svabhāvavannannusarisi phalgunanòṃdigè yuddhamāḍalu bayasuttānè!

07134063a yāvannaḥ paśyamānānāṃ prāṇānpārthena saṃgataḥ|
07134063c na jahyātpuruṣavyāghrastāvadvāraya kauravaṃ||

puruṣavyāghra! nāvu noḍuttiruvaṃtèye pārthanòṃdigè horāḍi prāṇagal̤annu tyajisadaṃtè kauravanannu taḍèdu yuddhadiṃda nillisu!

07134064a yāvatphalgunabāṇānāṃ gocaraṃ nādhigaccati|
07134064c kauravaḥ pārthivo vīrastāvadvāraya taṃ drutaṃ||
07134065a yāvatpārthaśarairghorairnirmuktoragasamnibhaiḥ|
07134065c na bhasmīkriyate rājā tāvadyuddhānnivāryatāṃ||

sarpagal̤aṃtè hòrabaruva pārthana śarasamūhagal̤iṃda rājanu bhasmībhūtanāgabāradèṃdu rājanannu nīnu taḍèyabeku!

07134066a ayuktamiva paśyāmi tiṣṭhatsvasmāsu mānada|
07134066c svayaṃ yuddhāya yadrājā pārthaṃ yātyasahāyavān||

mānada! nāvu illiye iruvāga namma sahāyavannu kel̤ade svayaṃ tāne pārthanòḍanè rājanu hogiddudu sariyallavèṃdu nanagannisuttadè.

07134067a durlabhaṃ jīvitaṃ manye kauravyasya kirīṭinā|
07134067c yudhyamānasya pārthena śārdūleneva hastinaḥ||

siṃhadòḍanè horāḍuva ānèyaṃtè kirīṭiyòṃdigè yuddhamāḍuttiruva kauravanannu pārthanu jīvaṃtaviḍuvudu durlabhavèṃdu nanagannisuttadè.”

07134068a mātulenaivamuktastu drauṇiḥ śastrabhṛtāṃ varaḥ|
07134068c duryodhanamidaṃ vākyaṃ tvaritaṃ samabhāṣata||

sodaramāvanu hīgè hel̤alu śastrabhṛtaralli śreṣṭha drauṇiyu tvarèmāḍi duryodhananigè ī mātannāḍidanu:

07134069a mayi jīvati gāṃdhāre na yuddhaṃ gaṃtumarhasi|
07134069c māmanādṛtya kauravya tava nityaṃ hitaiṣiṇaṃ||

“gāṃdhāre! kauravya! nityavū ninna hitaiṣiyāgiruva nannannu anādarisi nānu jīvitavāgiruvāgale nīnu yuddhakkè hoguvudu sariyalla!

07134070a na hi te saṃbhramaḥ kāryaḥ pārthasya vijayaṃ prati|
07134070c ahamāvārayiṣyāmi pārthaṃ tiṣṭha suyodhana||

suyodhana! pārthanigè vijayadòrèyuvaṃtè avasaradalli yāva kāryavannū māḍabeḍa. pārthanannu nānu taḍèyuttenè. nillu!”

07134071 duryodhana uvāca|
07134071a ācāryaḥ pāṃḍuputrānvai putravatparirakṣati|
07134071c tvamapyupekṣāṃ kuruṣe teṣu nityaṃ dvijottama||

duryodhananu hel̤idanu: “dvijottama! ācāryanu pāṃḍuputrarannu putraraṃtè parirakṣisuttārè. nīnū kūḍa avara kuritu nityavū upekṣisuttiruvè.

07134072a mama vā maṃdabhāgyatvānmaṃdaste vikramo yudhi|
07134072c dharmarājapriyārthaṃ vā draupadyā vā na vidma tat||

nīnu yuddhadalli ninna vikramavannu kaḍimè torisuttiddīyè. idu nanna durbhāgyadiṃdalo athavā dharmarāja athavā draupadiya melina prītiyiṃdalo arthavāguttilla.

07134073a dhigastu mama lubdhasya yatkṛte sarvabāṃdhavāḥ|
07134073c sukhārhāḥ paramaṃ duḥkhaṃ prāpnuvaṃtyaparājitāḥ||

yāvudariṃdāgi sukhārha nanna sarva bāṃdhavarū aparājitarāgi parama duḥkhavannu hòṃdiruvaro ā nanna lobhakkè dhikkāra!

07134074a ko hi śastrabhṛtāṃ mukhyo maheśvarasamo yudhi|
07134074c śatrūnna kṣapayeccakto yo na syādgautamīsutaḥ||

śastrabhṛtaralli mukhyanāda gautamīsuta aśvatthāmana hòratāgi yuddhadalli maheśvarasamanāda yārutāne śatrugal̤annu nāśagòl̤isaballanu?

07134075a aśvatthāmanprasīdasva nāśayaitānmamāhitān|
07134075c tavāstragocare śaktāḥ sthātuṃ devāpi nānagha||

aśvatthāma! anagha! prasannanāgu! nanna hitakkāgi ivarannu nāśagòl̤isu. ninna astragal̤a muṃdè devatègal̤ū nillalu śaktarilla.

07134076a pāṃcālānsomakāṃścaiva jahi drauṇe sahānugān|
07134076c vayaṃ śeṣān haniṣyāmastvayaiva parirakṣitāḥ||

drauṇi! anugaròṃdigè pāṃcālarannū somakarannu kòllu! ninniṃdale rakṣitarāda nāvu ul̤idavarannu saṃharisuttevè.

07134077a ete hi somakā vipra pāṃcālāśca yaśasvinaḥ|
07134077c mama sainyeṣu saṃrabdhā vicaraṃti davāgnivat||

vipra! yaśasvi somaka pāṃcālariṃda kāḍgiccigè silukidavaraṃtè nanna sainikaru gābariyiṃda oḍi hoguttiddārè.

07134078a tānvāraya mahābāho kekayāṃśca narottama|
07134078c purā kurvaṃti niḥśeṣaṃ rakṣyamāṇāḥ kirīṭinā||

mahābāho! narottama! kirīṭiya rakṣaṇèyalli ivaru mattu kekayaru nammavaru niḥśeṣavāguvaṃtè māḍuvudaròl̤agè ivarannu taḍè!

07134079a ādau vā yadi vā paścāttavedaṃ karma māriṣa|
07134079c tvamutpanno mahābāho pāṃcālānāṃ vadhaṃ prati||

mahābāho! māriṣa! mòdalāgalī kaḍèyallāgalī nīnu ī kèlasavannu māḍu. pāṃcālara vadhègoskarave nīnu janmatal̤èdiruvè!

07134080a kariṣyasi jagatsarvamapāṃcālaṃ kilācyuta|
07134080c evaṃ siddhābruvanvāco bhaviṣyati ca tattathā||

acyuta! jagattannu sarva pāṃcālariṃda muktagòl̤isuttīyèllave? hīgè siddharu hel̤iddaru. adu hāgèye āguttadè.

07134081a na te'stragocare śaktāḥ sthātuṃ devāḥ savāsavāḥ|
07134081c kimu pārthāḥ sapāṃcālāḥ satyaṃ etadvaco mama||

ninna astragal̤a mārgadalli vāsava sahita devatègal̤ū nillalu śaktaralla. innu pāṃcālaròṃdigè pārtharu yāva lèkhkakkè? idu nanna satyanuḍi!””

samāpti

iti śrī mahābhārate droṇa parvaṇi ghaṭotkacavadha parvaṇi rātriyuddhe duryodhanavākye catustriṃśādhikaśatatamo'dhyāyaḥ ||
idu śrī mahābhāratadalli droṇa parvadalli ghaṭotkacavadha parvadalli rātriyuddhe duryodhanavākya ènnuva nūrāmūvatnālkane adhyāyavu.