ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
ద్రోణ పర్వ
జయద్రథవధ పర్వ
అధ్యాయ 127
సార
దుర్యోధననుద ద్రోణనన్ను నిందిసి కర్ణనొడనె మాతనాడలు కర్ణను అవనిగె ద్రోణనన్ను నిందిసబేడ; జయద్రథను వధిసల్పట్టిదుదు దైవదృష్టవు ఎన్నువుదు (1-26).
07127001 సంజయ ఉవాచ।
07127001a తతో దుర్యోధనో రాజా ద్రోణేనైవం ప్రచోదితః।
07127001c అమర్షవశమాపన్నో యుద్ధాయైవ మనో దధే।।
07127002a అబ్రవీచ్చ తదా కర్ణం పుత్రో దుర్యోధనస్తవ।
సంజయను హేళిదను: “ఆగ రాజా దుర్యోధనను ద్రోణనిందలే ప్రచోదితనాగి కోపావిష్టనాగి యుద్ధద కురితే మనస్సు మాడిదను. ఆగ నిన్న మగ దుర్యోధనను కర్ణనిగె హేళిదను:
07127002c పశ్య కృష్ణసహాయేన పాండవేన కిరీటినా।
07127002e ఆచార్యవిహితం వ్యూహం భిన్నం దేవైః సుదుర్భిదం।।
“ఆచార్యరు రచిసిద దేవతెగళిగూ దుర్భేద్య వ్యూహవన్నూ కూడ పాండవ కిరీటియు కృష్ణన సహాయదింద ఒడెదుదన్ను నోడు!
07127003a తవ వ్యాయచ్చమానస్య ద్రోణస్య చ మహాత్మనః।
07127003c మిషతాం యోధముఖ్యానాం సైంధవో వినిపాతితః।।
మహాత్మరాద నీను మత్తు ద్రోణరు యుద్ధమాడుత్తిరువాగ యోధప్రముఖరు నోడుత్తిరువంతెయే సైంధవనన్ను బీళిసిదుదన్ను నోడు!
07127004a పశ్య రాధేయ రాజానః పృథివ్యాం ప్రవరా యుధి।
07127004c పార్థేనైకేన నిహతాః సింహేనేవేతరా మృగాః।।
రాధేయ! యుద్ధదల్లి పృథ్వియ ప్రముఖ రాజరు పార్థనొబ్బనిందలే సింహదింద ఇతర మృగగళంతె హతరాగిరువుదన్ను నోడు!
07127005a మమ వ్యాయచ్చమానస్య సమరే శత్రుసూదన।
07127005c అల్పావశేషం సైన్యం మే కృతం శక్రాత్మజేన హ।।
శత్రుసూదన! సమరదల్లి నానే యుద్ధమాడుత్తిద్దరూ ఈ శక్రాత్మజను నన్న సేనెయల్లి స్వల్పవే ఉళిదుకొళ్ళువంతె మాడిబిట్టిద్దానె!
07127006a కథం హ్యనిచ్చమానస్య ద్రోణస్య యుధి ఫల్గునః।
07127006c భింద్యాత్సుదుర్భిదం వ్యూహం యతమానోఽపి సంయుగే।।
యుద్ధదల్లి ద్రోణను బిట్టుకొడదే ఇద్దిద్దరె ఫల్గునను సంయుగదల్లి ఎష్టే ప్రయత్నిసిద్దరూ హేగె తానే ఈ దుర్భేద్య వ్యూహవన్ను భేదిసుత్తిద్దను?
07127007a ప్రియో హి ఫల్గునో నిత్యమాచార్యస్య మహాత్మనః।
07127007c తతోఽస్య దత్తవాన్ద్వారం నయుద్ధేనారిమర్దన।।
మహాత్మ ఫల్గునను యావాగలూ ప్రియనల్లవే? ఆదుదరిందలే అరిమర్దన! అవను అవనొందిగె యుద్ధమాడదే దారిమాడికొట్టను!
07127008a అభయం సైంధవస్యాజౌ దత్త్వా ద్రోణః పరంతపః।
07127008c ప్రాదాత్కిరీటినే ద్వారం పశ్య నిర్గుణతాం మమ।।
పరంతప ద్రోణను సైంధవనిగె అభయవన్నిత్తు కిరీటిగె ద్వారవన్ను తెరెదను. నన్న నిర్గుణతెయన్ను నోడు!
07127009a యద్యదాస్యమనుజ్ఞాం వై పూర్వమేవ గృహాన్ప్రతి।
07127009c సింధురాజస్య సమరే నాభవిష్యజ్జనక్షయః।।
ఒందువేళె మొదలే మనెగె హోగలు సింధురాజనిగె అనుమతియన్నిత్తిద్దరె సమరదల్లి ఈ జనక్షయవు నడెయుత్తిరలిల్ల.
07127010a జయద్రథో జీవితార్థీ గచ్చమానో గృహాన్ప్రతి।
07127010c మయానార్యేణ సంరుద్ధో ద్రోణాత్ప్రాప్యాభయం రణే।।
ఆదరె నాను అనార్యనంతె రణదల్లి సంరుద్ధ ద్రోణన అభయవన్ను పడెదు జీవితార్థ జయద్రథనన్ను మనెగె హోగదంతె తడెదెను.
07127011a అద్య మే భ్రాతరః క్షీణాశ్చిత్రసేనాదయో యుధి।
07127011c భీమసేనం సమాసాద్య పశ్యతాం నో దురాత్మనాం।।
నావెల్ల దురాత్మరు నోడుత్తిద్దంతెయే ఇందు యుద్ధదల్లి భీమసేననన్ను ఎదురిసి చిత్రసేననే మొదలాద నన్న తమ్మందిరు అసునీగిదరు!”
07127012 కర్ణ ఉవాచ।
07127012a ఆచార్యం మా విగర్హస్వ శక్త్యా యుధ్యత్యసౌ ద్విజః।
07127012c అజయ్యాన్పాండవాన్మన్యే ద్రోణేనాస్త్రవిదా మృధే।।
కర్ణను హేళిదను: “ఆచార్యనన్ను నిందిసదిరు. ఆ ద్విజను పరమ శక్తియింద యుద్ధమాడుత్తిద్దానె. యుద్ధదల్లి పాండవరు అస్త్రవిద ద్రోణనింద అజేయరెందు తిళి.
07127013a తథా హ్యేనమతిక్రమ్య ప్రవిష్టః శ్వేతవాహనః।
07127013c దైవదృష్టోఽన్యథాభావో న మన్యే విద్యతే క్వ చిత్।।
హేగె అవనన్ను అతిక్రమిసి శ్వేతవాహనను ప్రవేశిసిదనో అదు దైవదృష్టవే హొరతు అన్యథా అదన్ను తిళిదుకొళ్ళబారదు. బేరె ఏనూ అదరల్లిల్ల.
07127014a తతో నో యుధ్యమానానాం పరం శక్త్యా సుయోధన।
07127014c సైంధవో నిహతో రాజన్దైవమత్ర పరం స్మృతం।।
సుయోధన! రాజన్! పరమ శక్తియింద నావు యుద్ధమాడుత్తిద్దరూ సైంధవను హతనాదనెందరె అదరల్లి దైవవే మేలు ఎన్నువుదన్ను నెనపిసికొళ్ళబేకు.
07127015a పరం యత్నం కుర్వతాం చ త్వయా సార్ధం రణాజిరే।
07127015c హత్వాస్మాకం పౌరుషం హి దైవం పశ్చాత్కరోతి నః।
07127015e సతతం చేష్టమానానాం నికృత్యా విక్రమేణ చ।।
రణాంగణదల్లి నిన్న జొతెగే పరమ యత్నవన్ను మాడుత్తిరువ, సతతవూ మోసదింద అథవా విక్రమదింద నడెదుకొళ్ళుత్తిరువ నమ్మ ఈ పౌరుషవన్ను కొందు దైవవు మేలుగై మాడుత్తిదె.
07127016a దైవోపసృష్టః పురుషో యత్కర్మ కురుతే క్వ చిత్।
07127016c కృతం కృతం స్మ తత్తస్య దైవేన వినిహన్యతే।।
దైవదింద పీడిత పురుషను యావుదే కర్మవన్ను మాడలు తొడగిదరూ అవన ఒందొందు కెలసవన్నూ దైవవు హాళుమాడుత్తదె.
07127017a యత్కర్తవ్యం మనుష్యేణ వ్యవసాయవతా సతా।
07127017c తత్కార్యమవిశంకేన సిద్ధిర్దైవే ప్రతిష్ఠితా।।
మనుష్యను సదా ఉద్యోగశీలనాగి కార్యవు సిద్ధియాగువుదో ఇల్లవో ఎంబ శంకెయిల్లదే కర్తవ్యవన్ను మాడుత్తిరబేకు. అదర సిద్ధియు దైవాధీనవాదుదు.
07127018a నికృత్యా నికృతాః పార్థా విషయోగైశ్చ భారత।
07127018c దగ్ధా జతుగృహే చాపి ద్యూతేన చ పరాజితాః।।
భారత! పార్థరన్ను నావు విషకొడువుదరింద మత్తు మోసదింద వంచిసిద్దేవె. జతుగృహదల్లి సుట్టెవు మత్తు ద్యూతదల్లి సోలిసిదెవు.
07127019a రాజనీతిం వ్యపాశ్రిత్య ప్రహితాశ్చైవ కాననం।
07127019c యత్నేన చ కృతం యత్తే దైవేన వినిపాతితం।।
రాజనీతియన్ను ఆశ్రయిసి అవరన్ను కాననక్కె కళుహిసియూ ఆయితు. ప్రయత్నపూర్వకవాగి మాడిద ఈ ఎల్లవన్ను దైవవు మణ్ణుగూడిసితు.
07127020a యుధ్యస్వ యత్నమాస్థాయ మృత్యుం కృత్వా నివర్తనం।
07127020c యతతస్తవ తేషాం చ దైవం మార్గేణ యాస్యతి।।
మృత్యువన్ను హిందె హాకి ప్రయత్నపూర్వకవాగి యుద్ధమాడు. ప్రయత్నిసుత్తిరువ నిన్న మత్తు అవర మార్గదల్లి దైవవు హోగుత్తదె.
07127021a న తేషాం మతిపూర్వం హి సుకృతం దృశ్యతే క్వ చిత్।
07127021c దుష్కృతం తవ వా వీర బుద్ధ్యా హీనం కురూద్వహ।।
కురూద్వహ! అవరు బుద్ధిపూర్వకవాగి మాడిరబహుదాద సుకృతవు నమగె ఏనూ కాణువుదిల్ల. హాగెయే వీర! బుద్ధిహీనతెయింద నీను మాడిరువ దుష్కృతగళూ కాణువుదిల్ల.
07127022a దైవం ప్రమాణం సర్వస్య సుకృతస్యేతరస్య వా।
07127022c అనన్యకర్మ దైవం హి జాగర్తి స్వపతామపి।।
సుకృత-దుష్కృతగళెల్లవక్కూ దైవవే ప్రమాణవాగిరుత్తదె. నిద్దెమాడుత్తిరువాగలూ జాగృతవాగిద్దు దైవవు అనన్యవాగి ఇదే కెలసవన్ను మాడుత్తిరుత్తదె.
07127023a బహూని తవ సైన్యాని యోధాశ్చ బహవస్తథా।
07127023c న తథా పాండుపుత్రాణామేవం యుద్ధమవర్తత।।
ఆగ నిన్నల్లి సైన్యగళూ బహళవాగిద్దవు. యోధరూ బహళవాగిద్దరు. పాండుపుత్రరద్దు హాగిరదిద్దరూ యుద్ధవు నడెయితు.
07127024a తైరల్పైర్బహవో యూయం క్షయం నీతాః ప్రహారిణః।
07127024c శంకే దైవస్య తత్కర్మ పౌరుషం యేన నాశితం।।
అల్పరాగిద్ద అవరింద బహళవాగిద్ద నావు క్షయహొందుత్తిద్దేవె. నమ్మ పౌరుషవన్ను నాశమాడిద ఇదు దైవద కెలసవెందు శంకెయాగుత్తిదె.””
07127025 సంజయ ఉవాచ।
07127025a ఏవం సంభాషమాణానాం బహు తత్తజ్జనాధిప।
07127025c పాండవానామనీకాని సమదృశ్యంత సంయుగే।।
సంజయను హేళిదను: “జనాధిప! హీగె అవరు బహళవాగి మాతనాడికొళ్ళుత్తిద్దాగ సంయుగదల్లి పాండవర సేనెగళు కాణిసికొండవు.
07127026a తతః ప్రవవృతే యుద్ధం వ్యతిషక్తరథద్విపం।
07127026c తావకానాం పరైః సార్ధం రాజన్దుర్మంత్రితే తవ।।
ఆగ రాజన్! నిన్న దుర్మంత్రదిందాద, నిన్నవర మత్తు పరర నడువె రథ-గజగళ సమ్మిశ్ర యుద్ధవు ప్రారంభవాయితు.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీ మహాభారతే ద్రోణ పర్వణి జయద్రథవధ పర్వణి పునర్యుద్ధారంభే సప్తవింశాధికశతతమోఽధ్యాయః ।।
ఇదు శ్రీ మహాభారతదల్లి ద్రోణ పర్వదల్లి జయద్రథవధ పర్వదల్లి పునర్యుద్ధారంభ ఎన్నువ నూరాఇప్పత్తేళనే అధ్యాయవు.
ఇతి శ్రీ మహాభారతే ద్రోణ పర్వణి జయద్రథవధ పర్వః।
ఇదు శ్రీ మహాభారతదల్లి ద్రోణ పర్వదల్లి జయద్రథవధ పర్వవు.
ఇదూవరెగిన ఒట్టు మహాపర్వగళు-6/18, ఉపపర్వగళు-69/100, అధ్యాయగళు-1104/1995, శ్లోకగళు-38703/73784.