praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
droṇa parva
jayadrathavadha parva
adhyāya 114
sāra
bhīmasena-karṇara yuddhadalli bhīmasenanu virathanāgi mūrchitanādudu (1-66). kuṃtigè kòṭṭa mātannu smarisikòṃḍu karṇanu bhīmasenanannu vadhisade mūdalisidudu (67-80). arjunanu karṇa-aśvatthāmarannu himmèṭṭisidudu (81-94).
07114001 saṃjaya uvāca|
07114001a tataḥ karṇo mahārāja bhīmaṃ viddhvā tribhiḥ śaraiḥ|
07114001c mumoca śaravarṣāṇi citrāṇi ca bahūni ca||
saṃjayanu hel̤idanu: “mahārāja! āga karṇanu bhīmanannu mūru śaragal̤iṃda hòḍèdu aneka vicitra śaravarṣagal̤annu surisidanu.
07114002a vadhyamāno mahārāja sūtaputreṇa pāṃḍavaḥ|
07114002c na vivyathe bhīmaseno bhidyamāna ivācalaḥ||
mahārāja! sūtaputraniṃda praharisalpaḍuttidda bhīmanenanu bhedisalpaḍuva parvatadaṃtè svalpavū alugāḍalilla.
07114003a sa karṇaṃ karṇinā karṇe pītena niśitena ca|
07114003c vivyādha yudhi rājeṃdra bhīmasenaḥ patatriṇā||
rājeṃdra! ā yuddhadalli bhīmasenanu karṇana kiviya pradeśakkè èṇṇèyannu kuḍisidda niśita patatri karṇigal̤iṃda hòḍèdanu.
07114004a sa kuṃḍalaṃ mahatkarṇātkarṇasyāpātayadbhuvi|
07114004c tapanīyaṃ mahārāja dīptaṃ jyotirivāṃbarāt||
mahārāja! adu karṇana kiviyiṃda baṃgārada mahā kuṃḍalavannu aṃbaradiṃda uriyuttiruva nakṣatradaṃtè bhūmiya melè bīl̤isitu.
07114005a athāpareṇa bhallena sūtaputraṃ stanāṃtare|
07114005c ājaghāna bhṛśaṃ bhīmaḥ smayanniva mahābalaḥ||
kūḍale innòṃdu bhalladiṃda naguttā mahābala bhīmanu sūtaputrana èdègè hòḍèdanu.
07114006a punarasya tvaranbhīmo nārācāndaśa bhārata|
07114006c raṇe praiṣīnmahāvegānyamadaṃḍopamāṃstathā||
bhārata! punaḥ beganè bhīmanu raṇadalli yamadaṃḍagal̤aṃtidda mahāvegada hattu nārācagal̤annu prayogisidanu.
07114007a te lalāṭaṃ samāsādya sūtaputrasya māriṣa|
07114007c viviśuścoditāstena valmīkamiva pannagāḥ||
māriṣa! avu sūtaputrana haṇèyannu hòkku, hāvugal̤u huttavannu hòguvaṃtè hòkku nāṭikòṃḍavu.
07114008a lalāṭasthaistu tairbāṇaiḥ sūtaputro vyarocata|
07114008c nīlotpalamayīṃ mālāṃ dhārayansa purā yathā||
haṇèyallidda ā bāṇagal̤iṃda sūtaputranu hiṃdè nīlapuṣpagal̤a mālèyannu dharisiddāga hego hāgè kaṃgòl̤isidanu.
07114009a tataḥ kruddho raṇe karṇaḥ pīḍito dṛḍhadhanvanā|
07114009c vegaṃ cakre mahāvego bhīmasenavadhaṃ prati||
āga raṇadalli dṛḍhadhanvaniṃda pīḍitanāgi kruddhanāda mahāvegi karṇanu bhīmasenana vadhègè tvarèmāḍidanu.
07114010a tasmai karṇaḥ śataṃ rājanniṣūṇāṃ gārdhravāsasāṃ|
07114010c amarṣī balavānkruddhaḥ preṣayāmāsa bhārata||
rājan! bhārata! amarṣī balavān kruddha karṇanu nūru gārdhravāsasagal̤annu avana melè prayogisidanu.
07114011a tataḥ prāsṛjadugrāṇi śaravarṣāṇi pāṃḍavaḥ|
07114011c samare tamanādṛtya nāsya vīryamaciṃtayat||
āga pāṃḍavanu samaradalli avanannu anādarisi, avana vīryada kuritu ciṃtisade avana melè śaravarṣagal̤annu surisidanu.
07114012a tataḥ karṇo mahārāja pāṃḍavaṃ niśitaiḥ śaraiḥ|
07114012c ājaghānorasi kruddhaḥ kruddharūpaṃ paraṃtapaḥ||
mahārāja! āga kruddha paraṃtapa karṇanu kruddharūpī pāṃḍavana èdègè niśita bāṇagal̤iṃda hòḍèdanu.
07114013a jīmūtāviva cānyonyaṃ tau vavarṣaturāhave|
07114013c talaśabdaravaiścaiva trāsayaṃtau parasparaṃ||
moḍagal̤aṃtè avaribbaru anyonyara melè bāṇagal̤a mal̤ègal̤annu surisidaru mattu raṇadalli cappāl̤èya śabdha mattu kūgugal̤iṃda paraspararannu bèdarisidaru.
07114014a śarajālaiśca vividhaiścādayāmāsaturmṛdhe|
07114014c anyonyaṃ samare kruddhau kṛtapratikṛtaiṣiṇau||
raṇadalli vividha śarajālagal̤iṃda anyonyarannu muccidaru mattu samaradalli kruddharāgi anyonyarannu mīrisuvaṃtiddaru.
07114015a tato bhīmo mahābāhū rādheyasya mahātmanaḥ|
07114015c kṣurapreṇa dhanuścittvā karṇaṃ vivyādha patriṇā||
āga mahābāhū mahātma bhīmanu kṣurapradiṃda rādheya karṇana dhanussannu tuṃḍarisi patrigal̤iṃda avanannu hòḍèdanu.
07114016a tadapāsya dhanuścinnaṃ sūtaputro mahāmanāḥ|
07114016c anyatkārmukamādatta vegaghnaṃ bhārasādhanaṃ||
tanna dhanussu tuṃḍāgalu mahāmanasvi sūtaputranu innòṃdu vegavidda bhārasādhana billannu èttikòṃḍanu.
07114017a dṛṣṭvā ca kurusauvīrasaiṃdhavānāṃ balakṣayaṃ|
07114017c savarmadhvajaśastraiśca patitaiḥ saṃvṛtāṃ mahīṃ||
07114018a hastyaśvanaradehāṃśca gatāsūnprekṣya sarvataḥ|
07114018c sūtaputrasya saṃraṃbhāddīptaṃ vapurajāyata||
kuru-sauvīra-saiṃdhavara senègal̤u nāśavāguttiruvudannu noḍi, kavaca-dhvaja-śastragal̤òṃdigè nèladamelè biddu asunīgida ānè-kudurè-narara dehagal̤annu èlla kaḍè noḍi sūtaputrana mukhavu krodhadiṃda uridu bèl̤agatòḍagitu.
07114019a sa visphārya mahaccāpaṃ kārtasvaravibhūṣitaṃ|
07114019c bhīmaṃ praikṣata rādheyo rājanghoreṇa cakṣuṣā||
rājan! baṃgāradiṃda vibhūṣita ā mahā dhanussannu ṭeṃkarisi rādheyanu bhīmanannu ghora dṛṣṭiyiṃda noḍidanu.
07114020a tataḥ kruddhaḥ śarānasyansūtaputro vyarocata|
07114020c madhyaṃdinagato'rciṣmāṃ śaradīva divākaraḥ||
bāṇagal̤annu biḍuvāga kruddha sūtaputranu śaratkālada madhyāhnada arciṣmān divākaranaṃtè rārājisidanu.
07114021a marīcivikacasyeva rājanbhānumato vapuḥ|
07114021c āsīdādhiratherghoraṃ vapuḥ śaraśatārciṣaḥ||
rājan! nūrāru śaragal̤annu biḍuttidda ādhirathana ghora mukhavu kiraṇagal̤annu hòrasūsuva bhānumatana mukhadaṃtāyitu.
07114022a karābhyāmādadānasya saṃdadhānasya cāśugān|
07114022c vikarṣato muṃcato vā nāṃtaraṃ dadṛśū raṇe||
raṇadalli avanu kaiyiṃda śaragal̤annu tègèdukòl̤l̤uvudāgalī, hūḍuvudāgalī, èl̤èyuvudāgalī athavā biḍuvudarallāgalī aṃtaravanne kāṇuttiralilla.
07114023a agnicakropamaṃ ghoraṃ maṃḍalīkṛtamāyudhaṃ|
07114023c karṇasyāsīnmahārāja savyadakṣiṇamasyataḥ||
mahārāja! āyudhavannu ghora agnicakradaṃtè golākāravāgi māḍi karṇanu èḍa-balagal̤alli òṃde samanāgi kāṇuttiddanu.
07114024a svarṇapuṃkhāḥ suniśitāḥ karṇacāpacyutāḥ śarāḥ|
07114024c prāccādayanmahārāja diśaḥ sūryasya ca prabhāṃ||
mahārāja! karṇana cāpadiṃda biḍalpaṭṭa svarṇapuṃkhada niśita śaragal̤u sūryana prabhèyaṃtè dikkugal̤annu musukidavu.
07114025a tataḥ kanakapuṃkhānāṃ śarāṇāṃ nataparvaṇāṃ|
07114025c dhanuścyutānāṃ viyati dadṛśe bahudhā vrajaḥ||
avana dhanussiniṃda hòraṭa kanakapuṃkhagal̤a nataparva śaragal̤u aneka saṃkhyègal̤alli hāruttiruvudu kaṃḍitu.
07114026a śarāsanādādhiratheḥ prabhavaṃtaḥ sma sāyakāḥ|
07114026c śreṇīkṛtā vyarājaṃta rājankrauṃcā ivāṃbare||
rājan! ādhirathana dhanussiniṃda hòraṭa sāyakagal̤u ākāśadalli sālukaṭṭida krauṃcapakṣigal̤aṃtè rājisidavu.
07114027a gārdhrapatrāṃ śilādhautānkārtasvaravibhūṣitān|
07114027c mahāvegānpradīptāgrānmumocādhirathiḥ śarān||
ādhirathanu gārdhrapatragal̤a, śilègal̤a melè masèda, baṃgāradiṃda vibhūṣita, mahāvegada, bèl̤aguttiruva ugra śaragal̤annu prayogisuttiddanu.
07114028a te tu cāpabaloddhūtāḥ śātakuṃbhavibhūṣitāḥ|
07114028c ajasramanvakīryaṃta śarāḥ pārtharathaṃ prati||
dhanussina baladiṃda kòṃḍòyyalpaṭṭa ā baṃgāradiṃda vibhūṣita śaragal̤u ākāśadalli gīrèl̤èyuttā pārthana rathada kaḍè hoguttiddavu.
07114029a te vyomni ratnavikṛtā vyakāśaṃta sahasraśaḥ|
07114029c śalabhānāmiva vrātāḥ śarāḥ karṇasamīritāḥ||
karṇanu biṭṭa ratnavikṛta bāṇagal̤u ākāśadalli sāvirāru hāruttā sahasrāru miḍitègal̤aṃtè toruttiddavu.
07114030a cāpādādhirathermuktāḥ prapataṃtaḥ sma sāyakāḥ|
07114030c eko dīrgha iva prāṃśuḥ prabhavandṛśyate śaraḥ||
ādirathana dhanussiniṃda biḍalpaṭṭa uriyuttiruva sāyakagal̤u òṃde udda śaradaṃtāgi kāṇuttiddavu.
07114031a parvataṃ vāridhārābhiścādayanniva toyadaḥ|
07114031c karṇaḥ prāccādayatkruddho bhīmaṃ sāyakavṛṣṭibhiḥ||
moḍavu parvatavannu mal̤èya nīriniṃda muccibiḍuvaṃtè kruddha karṇanu sāyakagal̤a mal̤èyiṃda bhīmanannu muccibiṭṭanu.
07114032a tatra bhārata bhīmasya balavīryaparākramaṃ|
07114032c vyavasāyaṃ ca putrāste praikṣaṃta kurubhiḥ saha||
bhārata! alli bhīmana balavīrya parākramavannū avana kasarattannū kurugal̤òṃdigè ninna putraru noḍidaru.
07114033a tāṃ samudramivoddhūtāṃ śaravṛṣṭiṃ samutthitāṃ|
07114033c aciṃtayitvā bhīmastu kruddhaḥ karṇamupādravat||
ukkibaruva samudradaṃtè meliṃda bīl̤uttiruva śaravṛṣṭiyannu lèkkisade kruddha bhīmanu karṇanannu ākramiṇisidanu.
07114034a rukmapṛṣṭhaṃ mahaccāpaṃ bhīmasyāsīdviśāṃ pate|
07114034c ākarṣānmaṃḍalībhūtaṃ śakracāpamivāparaṃ|
07114034e tasmāccarāḥ prādurāsanpūrayaṃta ivāṃbaraṃ||
viśāṃpate! bhīmana mahācāpavu baṃgārada hiṃbadiyul̤l̤addāgittu. innòṃdu śakracāpavo èṃbaṃtidda adannu maṃḍalākāradalli sèl̤èdu adariṃda bāṇagal̤annu biṭṭu iḍī aṃbaravanne tuṃbisibiṭṭanu.
07114035a suvarṇapuṃkhairbhīmena sāyakairnataparvabhiḥ|
07114035c gagane racitā mālā kāṃcanīva vyarājata||
bhīmana suvarṇapuṃkhagal̤a sāyaka-nataparvagal̤u gaganadalli racisida baṃgārada mālèyaṃtè kaṃgòl̤isidavu.
07114036a tato vyomni viṣaktāni śarajālāni bhāgaśaḥ|
07114036c āhatāni vyaśīryaṃta bhīmasenasya patribhiḥ||
āga ava (karṇa) na śarajālagal̤u vyomavanne tuṃbibiḍalu avugal̤a bhāgaśavannu bhīmasenana patrigal̤u hòḍèdurul̤isidavu.
07114037a karṇasya śarajālaughairbhīmasenasya cobhayoḥ|
07114037c agnisphuliṃgasaṃsparśairaṃjogatibhirāhave|
07114037e taistaiḥ kanakapuṃkhānāṃ dyaurāsītsaṃvṛtā vrajaiḥ||
raṇadalli karṇa mattu bhīmasena ibbaraddū vegadiṃda kūḍida kanaka puṃkhagal̤a śarajālagal̤u ākāśadalli hārāḍuvāga òṃdakkòṃdu tāgi bèṃkiya kiḍigal̤annu hārisuttiddavu.
07114038a sa bhīmaṃ cādayanbāṇaiḥ sūtaputraḥ pṛthagvidhaiḥ|
07114038c upārohadanādṛtya tasya vīryaṃ mahātmanaḥ||
sūtaputranu mahātma bhīmasenana vīryavannu kaḍègaṇisi innū hèccu bāṇagal̤iṃda avanannu mucci mīrisidanu.
07114039a tayorvisṛjatostatra śarajālāni māriṣa|
07114039c vāyubhūtānyadṛśyaṃta saṃsaktānītaretaraṃ||
māriṣa! alli avaribbaru biṭṭa śarajālagal̤u òṃdu innòṃdannu ṭakkarisuva virodhadikkugal̤alli bīsuva èraḍu bhirugāl̤igal̤aṃtè toridavu.
07114040a tasmai karṇaḥ śitānbāṇānkarmāraparimārjitān|
07114040c suvarṇavikṛtānkruddhaḥ prāhiṇodvadhakāṃkṣayā||
bhīmanannu vadhisalu bayasida karṇanu kruddhanāgi kammārariṃda sāṇèhiḍisalpaṭṭa baṃgāradiṃda māḍida niśita bāṇagal̤annu prayogisidanu.
07114041a tānaṃtarikṣe viśikhaistridhaikaikamaśātayat|
07114041c viśeṣayansūtaputraṃ bhīmastiṣṭheti cābravīt||
avugal̤annu aṃtarikṣadalliye viśikhagal̤iṃda òṃdòṃdannū mūru mūru tuṃḍugal̤annāgi kattarisi, sūtaputranannu mīrisuttā bhīmasenanu “nillu!” èṃdu hel̤idanu.
07114042a punaścāsṛjadugrāṇi śaravarṣāṇi pāṃḍavaḥ|
07114042c amarṣī balavānkruddho didhakṣanniva pāvakaḥ||
bhasmamāḍibiḍuvano ènnuva pāvakanaṃtè kruddhanāda balavān, asahanaśīla pāṃḍavanu punaḥ ugra śaravarṣagal̤annu surisidanu.
07114043a tasya tānyādade karṇaḥ sarvāṇyastrāṇyabhītavat|
07114043c yudhyataḥ pāṃḍuputrasya sūtaputro'stramāyayā||
ādarè karṇanu bhayapaḍade bhīmana èlla astragal̤annū taḍèdanu. sūtaputranu pāṃḍuputranòḍanè astramāyèyiṃda yuddhamāḍatòḍagidanu.
07114044a tasyeṣudhī dhanurjyāṃ ca bāṇaiḥ sannataparvabhiḥ|
07114044c raśmīnyoktrāṇi cāśvānāṃ karṇo vaikartano'ccinat||
vaikartana karṇanu sannata parva bāṇagal̤iṃda avana bhattal̤ikègal̤annū, dhanussina śiṃjaniyannū, dhanussannū, haggagal̤annū, kudurègal̤a kaḍivāṇagal̤annū kattarisidanu.
07114045a athāsyāśvānpunarhatvā tribhirvivyādha sārathiṃ|
07114045c so'vaplutya drutaṃ sūto yuyudhānarathaṃ yayau||
punaḥ avana kudurègal̤annu saṃharisi, mūrariṃda sārathiyannu hòḍèdanu. ā sārathiyu kūḍale rathadiṃda hāri yuyudhāna sātyakiya rathakkè hodanu.
07114046a utsmayanniva bhīmasya kruddhaḥ kālānalaprabhaḥ|
07114046c dhvajaṃ cicceda rādheyaḥ patākāśca nyapātayat||
pral̤ayāgniya prabhèyiṃda prakāśisuttidda kruddha rādheyanu bhīmanannu gelimāḍuttā avana dhvajavannū patākèyannū kattarisi bīl̤isidanu.
07114047a sa vidhanvā mahārāja rathaśaktiṃ parāmṛśat|
07114047c tāmavāsṛjadāvidhya kruddhaḥ karṇarathaṃ prati||
mahārāja! dhanussannu kal̤èdukòṃḍa kruddha bhīmanu parama roṣadiṃda karṇana rathada kaḍègè śaktyāyudhavannu bīsi prayogisidanu.
07114048a tāmādhirathirāyastaḥ śaktiṃ hemapariṣkṛtāṃ|
07114048c āpataṃtīṃ maholkābhāṃ cicceda daśabhiḥ śaraiḥ||
melè bīl̤uttidda mahāulkèya prabhèya hemapariṣkṛta ā śaktiyannu āyāsagòṃḍidda ādhirathi karṇanu hattu śaragal̤iṃda kattarisidanu.
07114049a sāpataddaśadhā rājannikṛttā karṇasāyakaiḥ|
07114049c asyataḥ sūtaputrasya mitrārthe citrayodhinaḥ||
rājan! mitranigāgi vicitravāgi yuddhamāḍuttidda sūtaputra karṇana sāyakagal̤iṃda ā śaktiyu hattu tuṃḍugal̤āgi bidditu.
07114050a sa carmādatta kauṃteyo jātarūpapariṣkṛtaṃ|
07114050c khaḍgaṃ cānyataraprepsurmṛtyoragre jayasya vā|
07114050e tadasya sahasā karṇo vyadhamatprahasanniva||
yuddhadalli begane mṛtyu athavā jayavannu bayasi kauṃteya bhīmanu baṃgāradiṃda māḍalpaṭṭa khaḍga-gurāṇigal̤annu èttikòṃḍanu. kūḍalè karṇanu naguttā gurāṇiyannu tuṃḍarisidanu.
07114051a sa vicarmā mahārāja virathaḥ krodhamūrcitaḥ|
07114051c asiṃ prāsṛjadāvidhya tvarankarṇarathaṃ prati||
mahārāja! gurāṇiyannu kal̤èdukòṃḍu virathanāgidda bhīmanu krodhamūrcitanāgi tvarèmāḍi khaḍgavanne tirugisuttā karṇana rathada kaḍè èsèdanu.
07114052a sa dhanuḥ sūtaputrasya cittvā jyāṃ ca susaṃśitaḥ|
07114052c apatadbhuvi nistriṃśaścyutaḥ sarpa ivāṃbarāt||
ā khaḍgavu sūtaputrana maurviyukta dhanussannu kattarisi kopagòṃḍa sarpavu ākāśadiṃda kèl̤akkè bīl̤uvaṃtè bhūmiya melè bidditu.
07114053a tataḥ prahasyādhirathiranyadādatta kārmukaṃ|
07114053c śatrughnaṃ samare kruddho dṛḍhajyaṃ vegavattaraṃ||
āga samaradalli kruddhanāda ādhirathanu jorāgi naguttā śatruvannu kòllaballa dṛḍha maurviya, vegavattara innòṃdu dhanussannu èttikòṃḍanu.
07114054a sa bhīmasenaḥ kupito balavānsatyavikramaḥ|
07114054c vihāyasaṃ prākramadvai karṇasya vyathayanmanaḥ||
kupita satyavikrami bhīmasenanu karṇana manassannu vyathègòl̤isuttā ākāśakkè hāridanu.
07114055a tasya taccaritaṃ dṛṣṭvā saṃgrāme vijayaiṣiṇaḥ|
07114055c layamāsthāya rādheyo bhīmasenamavaṃcayat||
avana ā naḍatèyannu noḍi saṃgrāmadalli vijayavannu bayasuttidda rādheyanu śarīravannu saṃkucisikòṃḍu bhīmasenanannu mosagòl̤isidanu.
07114056a tamadṛṣṭvā rathopasthe nilīnaṃ vyathiteṃdriyaṃ|
07114056c dhvajamasya samāsādya tasthau sa dharaṇītale||
vyathita manaskanāgi rathada hiṃbhāgadalli aḍagidda karṇanannu noḍi bhīmasenanu rathada dhvajasthaṃbhavannu hiḍidu bhūmiyamelè niṃtanu.
07114057a tadasya kuravaḥ sarve cāraṇāścābhyapūjayan|
07114057c yadiyeṣa rathātkarṇaṃ haṃtuṃ tārkṣya ivoragaṃ||
07114058a sa cinnadhanvā virathaḥ svadharmamanupālayan|
07114058c svarathaṃ pṛṣṭhataḥ kṛtvā yuddhāyaiva vyavasthitaḥ||
garuḍanu sarpavòṃdannu èttikòṃḍu hoguvaṃtè rathadiṃda karṇanannu èttikòṃḍu hoguvaṃtidda bhīmanannu “dhanussannu kal̤èdukòṃḍiddarū virathanāgiddarū tanna dharmavannu anusarisi ivanu tanna rathavannu hiṃdakkè biṭṭu, yuddhadalliye niratanāgiddānè!” èṃdu kurugal̤u mattu cāraṇaru èllarū praśaṃsisidaru.
07114059a tadvihatyāsya rādheyastata enaṃ samabhyayāt|
07114059c saṃrabdhaḥ pāṃḍavaṃ saṃkhye yuddhāya samupasthitaṃ||
ākāśadiṃda hāri hīgè tanna hattiruve baṃda pāṃḍavanannu noḍi krodhita rādheyanu avanòṃdigè punaḥ yuddhavannu muṃduvarisidanu.
07114060a tau sametau mahāraṃge spardhamānau mahābalau|
07114060c jīmūtāviva gharmāṃte garjamānau nabhastale||
besagèya kònèyalli nabhasthaladalli garjisuva moḍagal̤aṃtè avaribbarū mahabalaśāligal̤u mahāraṃgadalli jòtègūḍi spardhisuttiddaru.
07114061a tayorāsītsaṃprahāraḥ kruddhayornarasiṃhayoḥ|
07114061c amṛṣyamāṇayoḥ saṃkhye devadānavayoriva||
raṇadalli kruddharāgidda, asahanaśīlarāgidda ā narasiṃhara naḍuvè deva-dānavara naḍuvinaṃtè prahāragal̤u naḍèdavu.
07114062a kṣīṇaśastrastu kauṃteyaḥ karṇena samabhidrutaḥ|
07114062c dṛṣṭvārjunahatānnāgānpatitānparvatopamān|
07114062e rathamārgavighātārthaṃ vyāyudhaḥ praviveśa ha||
karṇaniṃda ākramaṇisisalpaṭṭa śastragal̤annu kal̤èdukòṃḍidda kauṃteya bhīmanu arjunaniṃda hatavāgi biddidda parvatopama ānègal̤annu noḍi karṇana rathamārgavannu taḍèyalosuga ā pradeśavannu praveśisidanu.
07114063a hastināṃ vrajamāsādya rathadurgaṃ praviśya ca|
07114063c pāṃḍavo jīvitākāṃkṣī rādheyaṃ nābhyahārayat||
rathavu baralu kaṣṭavāgidda satta ānègal̤a rāśigal̤annu praveśisi jīvitākāṃkṣi pāṃḍavanu rādheyanannu praharisalilla.
07114064a vyavasthānamathākāṃkṣandhanaṃjayaśarairhataṃ|
07114064c udyamya kuṃjaraṃ pārthastasthau parapuraṃjayaḥ||
horāḍalu sariyāda sthānadalli nillalu bayasi parapuraṃjaya pārtha bhīmanu dhanaṃjayana śaragal̤iṃda hatavāgi biddidda ānèyòṃdannu ètti niṃtanu.
07114065a tamasya viśikhaiḥ karṇo vyadhamatkuṃjaraṃ punaḥ|
07114065c hastyaṃgānyatha karṇāya prāhiṇotpāṃḍavo nadan||
ā kuṃjaravannu karṇanu viśikhagal̤iṃda tuṃḍumāḍalu pāṃḍavanu itara ānègal̤annu hiḍidu karṇana melè èsèdu garjisidanu.
07114066a cakrāṇyaśvāṃstathā vāhānyadyatpaśyati bhūtale|
07114066c tattadādāya cikṣepa kruddhaḥ karṇāya pāṃḍavaḥ||
kruddha pāṃḍavanu āga raṇabhūmiya melè enèlla kaṃḍano - rathacakragal̤u, kudurègal̤u, rathagal̤u - avugal̤annu karṇana melè èsèyuttiddanu.
07114067a tadasya sarvaṃ cicceda kṣiptaṃ kṣiptaṃ śitaiḥ śaraiḥ|
07114067c vyāyudhaṃ nāvadhīccainaṃ karṇaḥ kuṃtyā vacaḥ smaran||
èsèdahāgè avèllavannū karṇanu niśita śaragal̤iṃda cūru cūru māḍi kattarisidanu. kuṃtiya vacanavannu smarisikòṃḍa karṇanu nirāyudhanāgi jñānatappidda bhīmanannu kòllalilla.
07114068a dhanuṣo'greṇa taṃ karṇastvabhidrutya parāmṛśat|
07114068c utsmayanniva rādheyo bhīmasenamuvāca ha||
parama krodhadiṃda rādheya karṇanu dhanussina tudiyiṃda bhīmasenanannu tividanu mattu naguttā avanigè hel̤idanu:
07114069a punaḥ punastūbaraka mūḍha audariketi ca|
07114069c akṛtāstraka mā yotsīrbāla saṃgrāmakātara||
“puruṣarigirabekāda gaḍḍa-mīsègal̤illada napuṃsakane! mūḍha! hòṭṭèbāka! astragal̤annu kaliyadavane! yuddhaheḍiye! bālasvabhāvadavane! saṃgrāmakātara! punaḥ punaḥ yuddhakkè barabeḍa!
07114070a yatra bhojyaṃ bahuvidhaṃ bhakṣyaṃ peyaṃ ca pāṃḍava|
07114070c tatra tvaṃ durmate yogyo na yuddheṣu kathaṃ cana||
durmate! pāṃḍava! èlli bhojisalu bahuvidhada bhakṣya pānīyagal̤ivèyo alligè nīnu yogyane hòratu yuddhadalli èṃdū alla!
07114071a munirbhūtvātha vā bhīma phalānyaddhi sudurmate|
07114071c vanāya vraja kauṃteya na tvaṃ yuddhaviśāradaḥ||
durmate! kauṃteya! nīnu yuddhaviśāradanalla! bhīma! muniyāgu athavā vanakkè hogi phalagal̤annādarū sevisi jīvisikòṃḍiru!
07114072a phalamūlāśane yuktastvaṃ tathātithibhojane|
07114072c na tvāṃ śastrasamudyoge yogyaṃ manye vṛkodara||
vṛkodara! nīnu phalamūlagal̤annu tinnuvudakkè mattu atithibhojanakkè yogya! ādarè śastragal̤annètti yuddhamāḍuvudaralli yogyanèṃdu ninnannu mannisuvudilla.
07114073a puṣpamūlaphalāhāro vrateṣu niyameṣu ca|
07114073c ucitastvaṃ vane bhīma na tvaṃ yuddhaviśāradaḥ||
bhīma! vanadalli puṣpa-mūla-phalāhāragal̤u mattu vrata-niyamagal̤e ninagè ucitavādavugal̤u. nīnu yuddhaviśāradanalla!
07114074a kva yuddhaṃ kva munitvaṃ ca vanaṃ gacca vṛkodara|
07114074c na tvaṃ yuddhocitastāta vanavāsaratirbhava||
ayyā! yuddhavèlli? munitvavèlli? vanakkè tèral̤u! yuddhavu ninagè ucitavādudalla! vanavāsave ninagè atiyāgi yogyavādudu!
07114075a sūdānbhṛtyajanāndāsāṃstvaṃ gṛhe tvarayanbhṛśaṃ|
07114075c yogyastāḍayituṃ krodhādbhojanārthaṃ vṛkodara||
vṛkodara! bhojanārthavāgi nīnu krodhadiṃda manèyalliruva aḍugèyavarannu mattu bhṛtyajana-dāsarannu tuṃbā avasara paḍisi hòḍèyalu mātra nīnu yogya!”
07114076a kaumāre yāni cāpyāsannapriyāṇi viśāṃ pate|
07114076c pūrvavṛttāni cāpyenaṃ rūkṣāṇyaśrāvayadbhṛśaṃ||
viśāṃpate! hiṃdè bālatanadalli enu apriyavādavugal̤u naḍèdiddavo avugal̤annu kūḍa ètti hel̤uttā karṇanu bhīmanòḍanè niṣṭūravāgi mātanāḍidanu.
07114077a athainaṃ tatra saṃlīnamaspṛśaddhanuṣā punaḥ|
07114077c prahasaṃśca punarvākyaṃ bhīmamāha vṛṣastadā||
śarīravannu saṃkucitagòl̤isikòṃḍidda bhīmanannu vṛṣa karṇanu punaḥ dhanussiniṃda tividu jorāgi nakku ī mātannāḍidanu:
07114078a yoddhavyamāviśānyatra na yoddhavyaṃ tu mādṛśaiḥ|
07114078c mādṛśairyudhyamānānāṃ etaccānyacca vidyate||
“èlli alpabalavul̤avul̤l̤avariddāro alli horāḍabeku. nannaṃthavaròṃdigè horāḍabāradu. nannòḍanè yuddhamāḍuvavarigè hīgiruva mattu innū kèṭṭa avasthèyāguttadè.
07114079a gacca vā yatra tau kṛṣṇau tau tvā rakṣiṣyato raṇe|
07114079c gṛhaṃ vā gacca kauṃteya kiṃ te yuddhena bālaka||
kauṃteya! raṇadalli ninnannu rakṣisaliruva ā ibbaru kṛṣṇaru èlliddāro alligè hogu! athavā manègādarū hogu! ninnaṃtaha bālakanòṃdigenu yuddha!”
07114080a evaṃ taṃ virathaṃ kṛtvā karṇo rājanvyakatthata|
07114080c pramukhe vṛṣṇisiṃhasya pārthasya ca mahātmanaḥ||
rājan! hīgè karṇanu vṛṣṇisiṃha kṛṣṇana èdurige mahātma pārtha bhīmanannu virathanannāgi māḍi kòccikòṃḍanu.
07114081a tato rājan śilādhautāṃ śarān śākhāmṛgadhvajaḥ|
07114081c prāhiṇotsūtaputrāya keśavena pracoditaḥ||
rājan! āga keśavaniṃda pracodita kapidhvaja arjunanu sūtaputrana melè masègalliniṃda śuddhapaḍisidda śaragal̤annu prayogisidanu.
07114082a tataḥ pārthabhujotsṛṣṭāḥ śarāḥ kāṃcanabhūṣaṇāḥ|
07114082c gāṃḍīvaprabhavāḥ karṇaṃ haṃsāḥ krauṃcamivāviśan||
āga pārthana bhujagal̤iṃda biḍalpaṭṭa, gāṃḍīvadiṃda hòraṭa kāṃcanabhūṣaṇa śaragal̤u haṃsagal̤u krauṃcaparvatavannu hego hāgè karṇana śarīrada òl̤ahòkkavu.
07114083a sa bhujaṃgairivāyastairgāṃḍīvapreṣitaiḥ śaraiḥ|
07114083c bhīmasenādapāsedhatsūtaputraṃ dhanaṃjayaḥ||
dhanaṃjayanu gāṃḍīvadiṃda prayogisida bhujaṃgagal̤aṃtidda ā bāṇagal̤iṃda sūtaputranu bhīmasenaniṃda dūrasariyuvaṃtè māḍidanu.
07114084a sa cinnadhanvā bhīmena dhanaṃjayaśarāhataḥ|
07114084c karṇo bhīmādapāyāsīdrathena mahatā drutaṃ||
mòdalu bhīmaniṃda dhanussannu kal̤èdukòṃḍidda mattu īga dhanaṃjayana śaragal̤iṃda pīḍitanāda karṇanu tanna mahārathadalli kul̤itu bhīmaniruvalliṃda dūra hòraṭuhodanu.
07114085a bhīmo'pi sātyakervāhaṃ samāruhya nararṣabhaḥ|
07114085c anvayādbhrātaraṃ saṃkhye pāṃḍavaṃ savyasācinaṃ||
nararṣabha bhīmanū kūḍa sātyakiya rathavanneri tamma pāṃḍava savyasāciyannu raṇadalli anusarisihodanu.
07114086a tataḥ karṇaṃ samuddiśya tvaramāṇo dhanaṃjayaḥ|
07114086c nārācaṃ krodhatāmrākṣaḥ praiṣīnmṛtyumivāṃtakaḥ||
āga krodhadiṃda kaṇṇugal̤u kèṃpāgidda dhanaṃjayanu tvarèmāḍi karṇanannu guriyiṭṭu aṃtaka mṛtyuvinaṃtiruva nārācavannu prayogisidanu.
07114087a sa garutmānivākāśe prārthayanbhujagottamaṃ|
07114087c nārāco'bhyapatatkarṇaṃ tūrṇaṃ gāṃḍīvacoditaḥ||
ākāśadalli garuḍavu sarpavannu huḍukikòṃḍu hoguvaṃtè gāṃḍīvadiṃda biḍalpaṭṭa ā nārācavu vegavāgi karṇanannu huḍukikòṃḍu hoyitu.
07114088a tamaṃtarikṣe nārācaṃ drauṇiścicceda patriṇā|
07114088c dhanaṃjayabhayātkarṇamujjihīrṣurmahārathaḥ||
aṃtarikṣadalli hoguttidda ā nārācavannu mahāratha drauṇiyu dhanaṃjayana bhayadiṃda karṇanannu ul̤isalu bayasi patriyiṃda tuṃḍarisidanu.
07114089a tato drauṇiṃ catuḥṣaṣṭyā vivyādha kupito'rjunaḥ|
07114089c śilīmukhairmahārāja mā gāstiṣṭheti cābravīt||
mahārāja! āga kupitanāda arjunanu aravatnālku śilīmukhagal̤iṃda drauṇiyannu hòḍèdu “hogabeḍa! nillu!” èṃdu hel̤idanu.
07114090a sa tu mattagajākīrṇamanīkaṃ rathasaṃkulaṃ|
07114090c tūrṇamabhyāviśaddrauṇirdhanaṃjayaśarārditaḥ||
dhanaṃjaya śaragal̤iṃda pīḍitanāda drauṇiyādaro mattagaja- rathasaṃkulagal̤a senèyalli nusul̤ikòṃḍanu.
07114091a tataḥ suvarṇapṛṣṭhānāṃ dhanuṣāṃ kūjatāṃ raṇe|
07114091c śabdaṃ gāṃḍīvaghoṣeṇa kauṃteyo'bhyabhavadbalī||
āga raṇadalli suvarṇada hiḍigal̤idda dhanussugal̤a ṭeṃkāra śabdhavannu tanna gāṃḍīva ghoṣadiṃda balaśāli kauṃteyanu mīrisidanu.
07114092a dhanaṃjayastathā yāṃtaṃ pṛṣṭhato drauṇimabhyayāt|
07114092c nātidīrghamivādhvānaṃ śaraiḥ saṃtrāsayanbalaṃ||
hāgè dhanaṃjayanu śaragal̤iṃda senègal̤annu pīḍisuttā svalpadūradavarègè hoguttidda drauṇiyannu hiṃbālisidanu.
07114093a vidārya dehānnārācairnaravāraṇavājināṃ|
07114093c kaṃkabarhiṇavāsobhirbalaṃ vyadhamadarjunaḥ||
nārācagal̤iṃda manuṣyaru, kudurègal̤u mattu ānègal̤a dehagal̤annu sīl̤uttā arjunanu kaṃkabarhiṇagal̤iṃda senèyannu mardisidanu.
07114094a tadbalaṃ bharataśreṣṭha savājidvipamānavaṃ|
07114094c pākaśāsanirāyastaḥ pārthaḥ saṃnijaghāna ha||
bharataśreṣṭha! kudurè-ānè-manuṣyaròṃdigè ā balavannu pākaśāsani pārtha arjunanu prayatnisi dhvaṃsamāḍidanu.”
samāpti
iti śrī mahābhārate droṇa parvaṇi jayadrathavadha parvaṇi bhīmakarṇayuddhe caturdaśādhikaśatatamo'dhyāyaḥ ||
idu śrī mahābhāratadalli droṇa parvadalli jayadrathavadha parvadalli bhīmakarṇayuddha ènnuva nūrāhadinālkane adhyāyavu.