praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
droṇa parva
jayadrathavadha parva
adhyāya 108
sāra
dhṛtarāṣṭrana paścāttāpa (1-15). bhīmasenanu karṇana kudurègal̤annu saṃharisidudu (16-33). bhīmasenaniṃda dhṛtarāṣṭrana maga durjayana vadhè (34-41).
07108001 dhṛtarāṣṭra uvāca|
07108001a atyadbhutamahaṃ manye bhīmasenasya vikramaṃ|
07108001c yatkarṇaṃ yodhayāmāsa samare laghuvikramaṃ||
dhṛtarāṣṭranu hel̤idanu: “samaradalli laghuvikrama karṇanòḍanè yuddhamāḍuva bhīmasenana vikramavannu ati adbhutavādudèṃdu nānu abhiprāyapaḍuttenè.
07108002a tridaśānapi codyuktānsarvaśastradharānyudhi|
07108002c vārayedyo raṇe karṇaḥ sayakṣāsuramānavān||
07108003a sa kathaṃ pāṃḍavaṃ yuddhe bhrājamānamiva śriyā|
07108003c nātaratsaṃyuge tāta tanmamācakṣva saṃjaya||
ayyā! yakṣa-asura-mānavarannū seri tridaśare udyuktarāgi yuddhakkè baṃdarū śastradhararèllarannū raṇadalli taḍèyaballaṃtaha karṇanu yuddhadalli śrīyiṃda bèl̤aguttidda pāṃḍava bhīmanannu hegè jayisalilla? adannu nanagè hel̤u saṃjaya!
07108004a kathaṃ ca yuddhaṃ bhūyo'bhūttayoḥ prāṇadurodare|
07108004c atra manye samāyatto jayo vājaya eva vā||
ibbarū prāṇagal̤annu paṇavannāgirisida ā yuddhavu hegè naḍèyitu? alli ibbarigū jaya athavā apajayagal̤u samavāgi sikkirabekèṃdu nanaganisuttadè.
07108005a karṇaṃ prāpya raṇe sūta mama putraḥ suyodhanaḥ|
07108005c jetumutsahate pārthānsagoviṃdānsasātvatān||
sūta! raṇadalli karṇanu baṃdanèṃdarè nanna maga suyodhananu sātvataròṃdigè goviṃda mattu pārtharannu gèlluva utsāhatal̤èyuttānè.
07108006a śrutvā tu nirjitaṃ karṇamasakṛdbhīmakarmaṇā|
07108006c bhīmasenena samare moha āviśatīva māṃ||
bhīmakarmi bhīmasenaniṃda samaradalli karṇanu sotanèṃdu kel̤i nanagè atīva maṃkāgidè.
07108007a vinaṣṭānkauravānmanye mama putrasya durnayaiḥ|
07108007c na hi karṇo maheṣvāsānpārthānjyeṣyati saṃjaya||
saṃjaya! anyāyavāgi nanna makkal̤u kauravaru vināśahòṃduttārèṃdu nanagannisuttadè. ekèṃdarè karṇanu maheṣvāsa pārtharannu gèllalāra.
07108008a kṛtavānyāni yuddhāni karṇaḥ pāṃḍusutaiḥ saha|
07108008c sarvatra pāṃḍavāḥ karṇamajayaṃta raṇājire||
pāṃḍusutaròṃdigè karṇanu yāva yāva yuddhagal̤annu māḍiddāno avugal̤èlladaralli raṇājiradalli pāṃḍavaru karṇanannu gèddiddārè.
07108009a ajayyāḥ pāṃḍavāstāta devairapi savāsavaiḥ|
07108009c na ca tadbudhyate maṃdaḥ putro duryodhano mama||
ayyā! vāsavanòṃdigè devatègal̤igū kūḍa pāṃḍavaru ajeyaru. nanna mūḍa maga duryodhananu adannu arthamāḍikòl̤l̤uvudilla.
07108010a dhanaṃ dhaneśvarasyeva hṛtvā pārthasya me sutaḥ|
07108010c madhuprepsurivābuddhiḥ prapātaṃ nāvabudhyate||
dhaneśvaranaṃtiruva pārthana dhanavannu apaharisi nanna buddhiyillada maganu jenu huḍukuvavanaṃtè muṃdiruva prapātavannu aritukòl̤l̤alilla.
07108011a nikṛtyā nikṛtiprajño rājyaṃ hṛtvā mahātmanāṃ|
07108011c jitānityeva manvānaḥ pāṃḍavānavamanyate||
mosagāranāda avanu ā mahātmara rājyavannu mosadiṃda apaharisi adannu tānu gèddiruvudèṃde bhāvisi pāṃḍavarannu apamānisuttiddānè.
07108012a putrasnehābhibhūtena mayā cāpyakṛtātmanā|
07108012c dharme sthitā mahātmāno nikṛtāḥ pāṃḍunaṃdanāḥ||
akṛtātmanāda nānū kūḍa makkal̤a melina prītiyiṃda dharmadalli nèlèsidda mahātma pāṃḍunaṃdarannu mosagòl̤isidè.
07108013a śamakāmaḥ sadā pārtho dīrghaprekṣī yudhiṣṭhiraḥ|
07108013c aśakta iti manvānaiḥ putrairmama nirākṛtaḥ||
dīrghaprekṣī pārtha yudhiṣṭhiranu sadā śāṃtiyanne bayasuttiddanu. ādarè nanna makkal̤u mattu itararu avaru aśaktarèṃdu bhāvisi śāṃtiyannu nirākarisidaru.
07108014a tāni duḥkhānyanekāni viprakārāṃśca sarvaśaḥ|
07108014c hṛdi kṛtvā mahābāhurbhīmo'yudhyata sūtajaṃ||
ā aneka prakāragal̤a duḥkhagal̤annu hṛdayadallèlla tuṃbirisikòṃḍu mahābāhu bhīmanu sūtaputra karṇanòḍanè yuddhamāḍidanu.
07108015a tasmānme saṃjaya brūhi karṇabhīmau yathā raṇe|
07108015c ayudhyetāṃ yudhi śreṣṭhau parasparavadhaiṣiṇau||
saṃjaya! paraspararannu vadhisalu bayasidda yuddhadalli śreṣṭharāda karṇa-bhīmaribbarū raṇadalli hegè yuddhamāḍidarèṃdu nanagè hel̤u.”
07108016 saṃjaya uvāca|
07108016a śṛṇu rājanyathā vṛttaḥ saṃgrāmaḥ karṇabhīmayoḥ|
07108016c parasparavadhaprepsvorvane kuṃjarayoriva||
saṃjayanu hel̤idanu: “rājan! vanadalliruva ānègal̤aṃtè paraspararannu vadhisalu bayasidda karṇa-bhīmara naḍuvè naḍèda saṃgrāmada kuritu kel̤u.
07108017a rājanvaikartano bhīmaṃ kruddhaḥ kruddhamariṃdamaṃ|
07108017c parākrāṃtaṃ parākramya vivyādha triṃśatā śaraiḥ||
rājan! kruddha vaikartananu kruddha ariṃdama bhīmana parākramavannu mīrisi avanannu munnūru bāṇagal̤iṃda hòḍèdanu.
07108018a mahāvegaiḥ prasannāgraiḥ śātakuṃbhapariṣkṛtaiḥ|
07108018c āhanadbharataśreṣṭha bhīmaṃ vaikartanaḥ śaraiḥ||
bharataśreṣṭha! vaikartananu raṇadalli bhīmana melè mahāvegadiṃda mònacāgidda baṃgāradiṃda māḍalpaṭṭidda śaragal̤annu prayogisidanu.
07108019a tasyāsyato dhanurbhīmaścakarta niśitaistribhiḥ|
07108019c rathanīḍācca yaṃtāraṃ bhallenāpātayat kṣitau||
āga bhīmanu mūru niśita bhallagal̤iṃda karṇana dhanussannu kattarisi, rathanīḍèyannū mattu sārathiyannū nèlakkurul̤isidanu.
07108020a sa kāṃkṣanbhīmasenasya vadhaṃ vaikartano vṛṣaḥ|
07108020c śaktiṃ kanakavaiḍūryacitradaṃḍāṃ parāmṛśat||
bhīmasenana vadhèyannu bayasi vṛṣa vaikartananu kanaka-vaiḍūrya citrita hiḍiyul̤l̤a śaktiyannu tègèdukòṃḍanu.
07108021a pragṛhya ca mahāśaktiṃ kālaśaktimivāparāṃ|
07108021c samutkṣipya ca rādheyaḥ saṃdhāya ca mahābalaḥ|
07108021e cikṣepa bhīmasenāya jīvitāṃtakarīmiva||
kālaśaktiyaṃtiruva ā mahāśaktiyannu hiḍidu saṃdhānamāḍi mahābala bhīmasenana jīvavanne kònègòl̤isuvano èṃbaṃtè rādheyanu avana melè èsèdanu.
07108022a śaktiṃ visṛjya rādheyaḥ puraṃdara ivāśaniṃ|
07108022c nanāda sumahānādaṃ balavānsūtanaṃdanaḥ|
07108022e taṃ ca nādaṃ tataḥ śrutvā putrāste hṛṣitābhavan||
puraṃdaranu vajravannu hego hāgè ā śaktiyannu prayogisi sūtanaṃdana rādheyanu jorāgi mahānādagaidanu. āga avana ā kūgannu kel̤i ninna putrarigè harṣavuṃṭāyitu.
07108023a tāṃ karṇabhujanirmuktāmarkavaiśvānaraprabhāṃ|
07108023c śaktiṃ viyati cicceda bhīmaḥ saptabhirāśugaiḥ||
karṇana bhujadiṃda hòraṭa ā sūrya-agniyara prabhèyul̤l̤a śaktiyannu bhīmanu el̤u āśugagal̤iṃda tuṃḍarisibiṭṭanu.
07108024a cittvā śaktiṃ tato bhīmo nirmuktoragasannibhāṃ|
07108024c mārgamāṇa iva prāṇānsūtaputrasya māriṣa||
07108025a prāhiṇonnava saṃrabdhaḥ śarānbarhiṇavāsasaḥ|
07108025c svarṇapuṃkhāṃ śilādhautānyamadaṃḍopamānmṛdhe||
māriṣa! pòrèbiṭṭa hāvinaṃtiruva ā śaktiyannu tuṃḍarisi raṇadalli saṃrabdha bhīmanu sūtaputrana prāṇagal̤annu hīruvavo èṃtiruva navilugarigal̤idda svarṇapuṃkhagal̤a śilègal̤alli masèda yamadaṃḍagal̤aṃtidda mārgaṇa śaragal̤annu prayogisidanu.
07108026a karṇo'pyanyaddhanurgṛhya hemapṛṣṭhaṃ durāsadaṃ|
07108026c vikṛṣya ca mahātejā vyasṛjatsāyakānnava||
karṇanu āga innòṃdu baṃgārada bènnul̤l̤a durāsada dhanussannu hiḍidu jorāgi èl̤èdu òṃbhattu sāyakagal̤annu prayogisidanu.
07108027a tānpāṃḍuputraścicceda navabhirnataparvabhiḥ|
07108027c vasuṣeṇena nirmuktānnava rājanmahāśarān|
07108027e cittvā bhīmo mahārāja nādaṃ siṃha ivānadat||
rājan! vasuṣeṇanu prayogisida ā òṃbhattu nataparva mahāśaragal̤annū pāṃḍuputranu kattarisidanu. mahārāja! kattarisi bhīmanu siṃhadaṃtè jorāgi garjisidanu.
07108028a tau vṛṣāviva nardaṃtau balinau vāśitāṃtare|
07108028c śārdūlāviva cānyonyamatyarthaṃ ca hyagarjatāṃ||
07108029a anyonyaṃ prajihīrṣaṃtāvanyonyasyāṃtaraiṣiṇau|
07108029c anyonyamabhivīkṣaṃtau goṣṭheṣviva maharṣabhau||
kāvigè baṃdiruva hasuvigāgi hòḍèdāḍuva balaśālī horigal̤aṃtè athavā òṃde māṃsada tuṃḍigè sèṇasāḍuva huligal̤aṃtidda avaribbarū garjisuttā anyonyarannu gèllalu anyonyaralli avakāśavannu huḍukuttiddaru. kòṭṭigèyalliruva èraḍu mahā horigal̤aṃtè anyonyarannu duruguṭṭi noḍuttiddaru.
07108030a mahāgajāvivāsādya viṣāṇāgraiḥ parasparaṃ|
07108030c śaraiḥ pūrṇāyatotsṛṣṭairanyonyamabhijaghnatuḥ||
anaṃtara paraspararannu daṃtagal̤a tudiyiṃda tiviyuva èraḍu ānègal̤aṃtè saṃpūrṇavāgi èl̤èda billiniṃda prayogisida śaragal̤iṃda anyonyarannu hòḍèdaru.
07108031a nirdahaṃtau mahārāja śaravṛṣṭyā parasparaṃ|
07108031c anyonyamabhivīkṣaṃtau kopādvivṛtalocanau||
mahārāja! avaribbarū paraspararannu śaravṛṣṭiyiṃda suḍuttā kopadiṃda kaṇṇugal̤annu tirugisuttā anyonyarannu duruguṭṭi noḍuttiddaru.
07108032a prahasaṃtau tathānyonyaṃ bhartsayaṃtau muhurmuhuḥ|
07108032c śaṃkhaśabdaṃ ca kurvāṇau yuyudhāte parasparaṃ||
anyonyarannu noḍi naguttā, mattè mattè baidāḍuttā, śaṃkhagal̤annu ūdi śabdhamāḍuttā paraspararòṃdigè yuddhamāḍuttiddaru.
07108033a tasya bhīmaḥ punaścāpaṃ muṣṭau cicceda māriṣa|
07108033c śaṃkhavarṇāśca tānaśvānbāṇairninye yamakṣayaṃ||
māriṣa! punaḥ bhīmanu avana dhanussannu hiḍiyalliye tuṃḍarisidanu. śaṃkhada bil̤upina avana kudurègal̤annū bāṇagal̤iṃda yamakṣayakkè kal̤uhisidanu.
07108034a tathā kṛccragataṃ dṛṣṭvā karṇaṃ duryodhano nṛpaḥ|
07108034c vepamāna iva krodhādvyādideśātha durjayaṃ||
hāgè kaṣṭadalli silukida karṇanannu noḍi krodhadiṃda kaṃpisuttiruvaṃtidda nṛpa duryodhananu durjayanigè ādeśavannittanu:
07108035a gacca durjaya rādheyaṃ purā grasati pāṃḍavaḥ|
07108035c jahi tūbarakaṃ kṣipraṃ karṇasya balamādadhat||
“durjaya! hogu! alli pāṃḍavanu rādheyanannu nuṃgibiḍuvaṃtiddānè. ā gaḍḍavilladavanannu beganè kòllu! karṇana balavannu hèccisu!”
07108036a evamuktastathetyuktvā tava putrastavātmajaṃ|
07108036c abhyadravadbhīmasenaṃ vyāsaktaṃ vikiraṃ śarān||
idannu kel̤ida ninna maganu ninna maganigè hāgèye āgalèṃdu hel̤i karṇanòḍanè horāḍuttidda bhīmasenanannu ākramaṇisi avana melè śaragal̤annu cèllidanu.
07108037a sa bhīmaṃ navabhirbāṇairaśvānaṣṭabhirardayat|
07108037c ṣaḍbhiḥ sūtaṃ tribhiḥ ketuṃ punastaṃ cāpi saptabhiḥ||
avanu bhīmanannu òṃbhattu bāṇagal̤iṃda mattu kudurègal̤annu èṃṭariṃda hòḍèdanu. ārariṃda sārathiyannu, mūrariṃda ketuvannu mattu el̤ariṃda avanannū punaḥ hòḍèdanu.
07108038a bhīmaseno'pi saṃkruddhaḥ sāśvayaṃtāramāśugaiḥ|
07108038c durjayaṃ bhinnamarmāṇamanayadyamasādanaṃ||
saṃkruddhanāda bhīmasenanū kūḍa āśugagal̤iṃda durjayana marmagal̤annu bhīdisi avanannū, avana kudurègal̤annū, sārathiyannū yamasādanakkè kal̤uhisidanu.
07108039a svalaṃkṛtaṃ kṣitau kṣuṇṇaṃ ceṣṭamānaṃ yathoragaṃ|
07108039c rudannārtastava sutaṃ karṇaścakre pradakṣiṇaṃ||
gāyagòṃḍa hāvinaṃtè hòral̤āḍi ārtanāgi rodisi nèlada melè bidda alaṃkṛtanāgidda ninna maganannu karṇanu pradakṣiṇè māḍidanu.
07108040a sa tu taṃ virathaṃ kṛtvā smayannatyaṃtavairiṇaṃ|
07108040c samācinodbāṇagaṇaiḥ śataghnīmiva śaṃkubhiḥ||
āga bhīmasenanu atyaṃta vairiyāda karṇanannu virathanannāgi māḍi bāṇagaṇagal̤iṃda avanannu cucci mul̤l̤ugal̤iṃda tuṃbiruva śataghniyaṃtè māḍidanu.
07108041a tathāpyatirathaḥ karṇo bhidyamānaḥ sma sāyakaiḥ|
07108041c na jahau samare bhīmaṃ kruddharūpaṃ paraṃtapaḥ||
sāyakagal̤iṃda bhedisalpaṭṭarū paraṃtapa atiratha karṇanu samaradalli kruddharūpa bhīmanannu biṭṭu hogalilla.”
samāpti
iti śrī mahābhārate droṇa parvaṇi jayadrathavadha parvaṇi bhīmakarṇayuddhe aṣṭhādhikaśatatamo'dhyāyaḥ ||
idu śrī mahābhāratadalli droṇa parvadalli jayadrathavadha parvadalli bhīmakarṇayuddha ènnuva nūrāèṃṭane adhyāyavu.