praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
droṇa parva
jayadrathavadha parva
adhyāya 97
sāra
07097001 dhṛtarāṣṭra uvāca|
07097001a saṃpramṛdya mahatsainyaṃ yāṃtaṃ śaineyamarjunaṃ|
07097001c nirhrīkā mama te putrāḥ kimakurvata saṃjaya||
dhṛtarāṣṭranu hel̤idanu: “saṃjaya! ā mahāsenèyannu bhagnagòl̤isi arjunana samīpakkè śaineya sātyakiyu hòraṭu hodanaṃtara nācikègòṃḍa nanna makkal̤u enu māḍidaru?
07097002a kathaṃ caiṣāṃ tathā yuddhe dhṛtirāsīnmumūrṣatāṃ|
07097002c śaineyacaritaṃ dṛṣṭvā sadṛśaṃ savyasācinaḥ||
savyasāciya sadṛśanāgi ā sātyakiyu naḍèdukòṃḍidudannu noḍi yuddhadalli prāṇatòrèyalu siddharāgidda nammakaḍèya yodhara dhṛtiyu hegidditu?
07097003a kiṃ nu vakṣyaṃti te kṣātraṃ sainyamadhye parājitāḥ|
07097003c kathaṃ ca sātyakiryuddhe vyatikrāṃto mahāyaśāḥ||
senèya madhyadalli parājitarāda avaru kṣātradharmada kuritu enu mātanāḍikòṃḍaru? yuddhadalli mahāyaśarāda avarannu sātyakiyu hegè atikramisidanu?
07097004a kathaṃ ca mama putrāṇāṃ jīvatāṃ tatra saṃjaya|
07097004c śaineyo'bhiyayau yuddhe tanmamācakṣva tattvataḥ||
saṃjaya! alli nanna makkal̤u jīvaṃtavāgiruvāgale yuddhadalli śaineya sātyakiyu hegè hòraṭuhodanu èṃdu iddudannu iddahāgè nanagè hel̤u.
07097005a atyadbhutamidaṃ tāta tvatsakāśāccṛṇomyahaṃ|
07097005c ekasya bahubhiryuddhaṃ śatrubhirvai mahārathaiḥ||
ayyā! maharatharāda aneka śatrugal̤òḍanè òbbane yuddhamāḍi ul̤idukòṃḍiruva ī adbhutavannu ninniṃdale kel̤uttiddenè.
07097006a viparītamahaṃ manye maṃdabhāgyānsutānprati|
07097006c yatrāvadhyaṃta samare sātvatena mahātmanā||
mahātma sātvataniṃda samaradalli anekaru vadhisalpaṭṭaru èṃdarè durbhāgyarāda nanna makkal̤igè viparīta pariṇāmave āgidè èṃdu nanagannisuttadè.
07097007a ekasya hi na paryāptaṃ matsainyaṃ tasya saṃjaya|
07097007c kruddhasya yuyudhānasya sarve tiṣṭhaṃtu pāṃḍavāḥ||
pāṃḍavarèllarū òṃdèḍè nillali30. saṃjaya! kruddhanāda yuyudhānanòbbanigū nanna senèyu sāṭiyāguvudilla.
07097008a nirjitya samare droṇaṃ kṛtinaṃ yuddhadurmadaṃ|
07097008c yathā paśugaṇānsiṃhastadvaddhaṃtā sutānmama||
citrayodhi yuddhadurmada droṇanannu samaradalli jayisi sātyakiyu siṃhavu jiṃkègal̤a hiṃḍannu hego hāgè nanna makkal̤annu vadhisidanu.
07097009a kṛtavarmādibhiḥ śūrairyattairbahubhirāhave|
07097009c yuyudhāno na śakito haṃtuṃ yaḥ puruṣarṣabhaḥ||
āhavadalli kṛtavarmane mòdalāda aneka śūraru prayatnisidarū puruṣarṣabha yuyudhāna sātyakiyannu saṃharisalu śakyarāgalilla.
07097010a naitadīdṛśakaṃ yuddhaṃ kṛtavāṃstatra phalgunaḥ|
07097010c yādṛśaṃ kṛtavānyuddhaṃ śinernaptā mahāyaśāḥ||
mahāyaśasvi śiniya mòmmaga sātyakiyu yāvarītiyalli yuddha māḍidano ā rītiya yuddhavannu alli phalgunanū kūḍa māḍiralikkiralilla.”
07097011 saṃjaya uvāca|
07097011a tava durmaṃtrite rājanduryodhanakṛtena ca|
07097011c śṛṇuṣvāvahito bhūtvā yatte vakṣyāmi bhārata||
saṃjayanu hel̤idanu: “rājan! ninna durmaṃtra31diṃdāgi mattu duryodhananu māḍabāradudannu māḍidudakkāgi naḍèdudannu hel̤alu prayatnisuttenè. samādhānacittanāgi kel̤u bhārata!
07097012a te punaḥ saṃnyavartaṃta kṛtvā saṃśaptakānmithaḥ|
07097012c parāṃ yuddhe matiṃ kṛtvā putrasya tava śāsanāt||
07097013a trīṇi sādisahasrāṇi duryodhanapurogamāḥ|
07097013c śakāḥ kāṃbojabāhlīkā yavanāḥ pāradāstathā||
07097014a kuṇiṃdāstaṃgaṇāṃbaṣṭhāḥ paiśācāśca samaṃdarāḥ|
07097014c abhyadravaṃta śaineyaṃ śalabhāḥ pāvakaṃ yathā||
07097015a yuktāśca pārvatīyānāṃ rathāḥ pāṣāṇayodhināṃ|
07097015c śūrāḥ paṃcaśatā rājaṃ śaineyaṃ samupādravan||
07097016a tato rathasahasreṇa mahārathaśatena ca|
07097016c dviradānāṃ sahasreṇa dvisāhasraiśca vājibhiḥ||
07097017a śaravarṣāṇi muṃcaṃto vividhāni mahārathāḥ|
07097017c abhyadravaṃta śaineyamasaṃkhyeyāśca pattayaḥ||
07097018a tāṃśca saṃcodayansarvānghnatainamiti bhārata|
07097018c duḥśāsano mahārāja sātyaktiṃ paryavārayat||
07097019a tatrādbhutamapaśyāma śaineyacaritaṃ mahat|
07097019c yadeko bahubhiḥ sārdhamasaṃbhrāṃtamayudhyata||
07097020a avadhīcca rathānīkaṃ dviradānāṃ ca tadbalaṃ|
07097020c sādinaścaiva tānsarvāndasyūnapi ca sarvaśaḥ||
07097021a tatra cakrairvimathitairbhagnaiśca paramāyudhaiḥ|
07097021c akṣaiśca bahudhā bhagnairīṣādaṃḍakabaṃdhuraiḥ||
07097022a kūbarairmathitaiścāpi dhvajaiścāpi nipātitaiḥ|
07097022c varmabhiścāmaraiścaiva vyavakīrṇā vasuṃdharā||
07097023a sragbhirābharaṇairvastrairanukarṣaiśca māriṣa|
07097023c saṃcannā vasudhā tatra dyaurgrahairiva bhārata||
07097024a girirūpadharāścāpi patitāḥ kuṃjarottamāḥ|
07097024c aṃjanasya kule jātā vāmanasya ca bhārata|
07097024e supratīkakule jātā mahāpadmakule tathā||
07097025a airāvaṇakule caiva tathānyeṣu kuleṣu ca|
07097025c jātā daṃtivarā rājaṃ śerate bahavo hatāḥ||
07097026a vanāyujānpārvatīyānkāṃbojāraṭṭabāhlikān|
07097026c tathā hayavarānrājannijaghne tatra sātyakiḥ||
07097027a nānādeśasamutthāṃśca nānājātyāṃśca pattinaḥ|
07097027c nijaghne tatra śaineyaḥ śataśo'tha sahasraśaḥ||
07097028a teṣu prakālyamāneṣu dasyūnduḥśāsano'bravīt|
07097028c nivartadhvamadharmajñā yudhyadhvaṃ kiṃ sṛtena vaḥ||
07097029a tāṃścāpi sarvānsaṃprekṣya putro duḥśāsanastava|
07097029c pāṣāṇayodhinaḥ śūrānpārvatīyānacodayat||
07097030a aśmayuddheṣu kuśalā naitajjānāti sātyakiḥ|
07097030c aśmayuddhamajānaṃtaṃ ghnatainaṃ yuddhakāmukaṃ||
07097031a tathaiva kuravaḥ sarve nāśmayuddhaviśāradāḥ|
07097031c abhidravata mā bhaiṣṭa na vaḥ prāpsyati sātyakiḥ||
07097032a tato gajaśiśuprakhyairupalaiḥ śailavāsinaḥ|
07097032c udyatairyuyudhānasya sthitā maraṇakāṃkṣiṇaḥ||
07097033a kṣepaṇīyaistathāpyanye sātvatasya vadhaiṣiṇaḥ|
07097033c coditāstava putreṇa rurudhuḥ sarvatodiśaṃ||
07097034a teṣāmāpatatāmeva śilāyuddhaṃ cikīrṣatāṃ|
07097034c sātyakiḥ pratisaṃdhāya triṃśataṃ prāhiṇoccarān||
07097035a tāmaśmavṛṣṭiṃ tumulāṃ pārvatīyaiḥ samīritāṃ|
07097035c bibhedoragasaṃkāśairnārācaiḥ śinipuṃgavaḥ||
07097036a tairaśmacūrṇairdīpyadbhiḥ khadyotānāmiva vrajaiḥ|
07097036c prāyaḥ sainyānyavadhyaṃta hāhābhūtāni māriṣa||
07097037a tataḥ paṃcaśatāḥ śūrāḥ samudyatamahāśilāḥ|
07097037c nikṛttabāhavo rājannipeturdharaṇītale||
07097038a pāṣāṇayodhinaḥ śūrānyatamānānavasthitān|
07097038c avadhīdbahusāhasrāṃstadadbhutamivābhavat||
07097039a tataḥ punarbastamukhairaśmavṛṣṭiṃ samaṃtataḥ|
07097039c ayohastaiḥ śūlahastairdaradaiḥ khaśataṃgaṇaiḥ||
07097040a aṃbaṣṭhaiśca kuṇiṃdaiśca kṣiptāṃ kṣiptāṃ sa sātyakiḥ|
07097040c nārācaiḥ prativivyādha prekṣamāṇo mahābalaḥ||
07097041a adrīṇāṃ bhidyamānānāmaṃtarikṣe śitaiḥ śaraiḥ|
07097041c śabdena prādravanrājangajāśvarathapattayaḥ||
07097042a aśmacūrṇaiḥ samākīrṇā manuṣyāśca vayāṃsi ca|
07097042c nāśaknuvannavasthātuṃ bhramarairiva daṃśitāḥ||
07097043a hataśiṣṭā virudhirā bhinnamastakapiṃḍikāḥ|
07097043c kuṃjarāḥ saṃnyavartaṃta yuyudhānarathaṃ prathi||
07097044a tataḥ śabdaḥ samabhavattava sainyasya māriṣa|
07097044c mādhavenārdyamānasya sāgarasyeva dāruṇaḥ||
07097045a taṃ śabdaṃ tumulaṃ śrutvā droṇo yaṃtāramabravīt|
07097045c eṣa sūta raṇe kruddhaḥ sātvatānāṃ mahārathaḥ||
07097046a dārayanbahudhā sainyaṃ raṇe carati kālavat|
07097046c yatraiṣa śabdastumulastatra sūta rathaṃ naya||
07097047a pāṣāṇayodhibhirnūnaṃ yuyudhānaḥ samāgataḥ|
07097047c tathā hi rathinaḥ sarve hriyaṃte vidrutairhayaiḥ||
07097048a viśastrakavacā rugṇāstatra tatra pataṃti ca|
07097048c na śaknuvaṃti yaṃtāraḥ samyaṃtuṃ tumule hayān||
07097049a ityevaṃ bruvato rājanbhāradvājasya dhīmataḥ|
07097049c pratyuvāca tato yaṃtā droṇaṃ śastrabhṛtāṃ varaṃ||
07097050a āyuṣmandravate sainyaṃ kauraveyaṃ samaṃtataḥ|
07097050c paśya yodhānraṇe bhinnāndhāvamānāṃstatastataḥ||
07097051a ete ca sahitāḥ śūrāḥ pāṃcālāḥ pāṃḍavaiḥ saha|
07097051c tvāmeva hi jighāṃsaṃtaḥ prādravaṃti samaṃtataḥ||
07097052a atra kāryaṃ samādhatsva prāptakālamariṃdama|
07097052c sthāne vā gamane vāpi dūraṃ yātaśca sātyakiḥ||
07097053a tathaivaṃ vadatastasya bhāradvājasya māriṣa|
07097053c pratyadṛśyata śaineyo nighnanbahuvidhānrathān||
07097054a te vadhyamānāḥ samare yuyudhānena tāvakāḥ|
07097054c yuyudhānarathaṃ tyaktvā droṇānīkāya dudruvuḥ||
07097055a yaistu duḥśāsanaḥ sārdhaṃ rathaiḥ pūrvaṃ nyavartata|
07097055c te bhītāstvabhyadhāvaṃta sarve droṇarathaṃ prati||
samāpti
iti śrī mahābhārate droṇa parvaṇi jayadrathavadha parvaṇi sātyakipraveśe saptanavatitamo'dhyāyaḥ||
idu śrī mahābhāratadalli droṇa parvadalli jayadrathavadha parvadalli sātyakipraveśa ènnuva tòṃbhattel̤ane adhyāyavu.