087 സാത്യകിപ്രവേശഃ

പ്രവേശ

।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।

ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത

ശ്രീ മഹാഭാരത

ദ്രോണ പര്വ

ജയദ്രഥവധ പര്വ

അധ്യായ 87

സാര

അര്ജുനനിദ്ദെഡെഗെ ഹോഗുത്തേനെംദു സാത്യകിയു യുധിഷ്ഠിരനിഗെ ഹേളിദുദു (1-52). രഥവന്നു സിദ്ധപഡിസി, താനൂ സിദ്ധനാഗി, ഭീമസേനനിഗെ യുധിഷ്ഠിരനന്നു രക്ഷിസുവംതെ ഹേളി ബീള്കൊംഡു സാത്യകിയു കൌരവ സേനെയന്നു പ്രവേശിസിദുദു (53-75).

07087001 സംജയ ഉവാച।
07087001a ധര്മരാജസ്യ തദ്വാക്യം നിശമ്യ ശിനിപുംഗവഃ।
07087001c പാര്ഥാച്ച ഭയമാശംകന്പരിത്യാഗാന്മഹീപതേഃ।।

സംജയനു ഹേളിദനു: “ധര്മരാജന ആ മാതന്നു കേളി ശിനിപുംഗവനു മഹീപതിയന്നു ബിട്ടുഹോദരെ പാര്ഥനു ഏനു ഹേളുവനോ എംദു ഹെദരി ശംകിസിദനു.

07087002a അപവാദം ഹ്യാത്മനശ്ച ലോകാദ്രക്ഷന്വിശേഷതഃ।
07087002c ന മാം ഭീത ഇതി ബ്രൂയുരായാംതം ഫല്ഗുനം പ്രതി।।

ഭീതിയിംദ നാനു ഫല്ഗുനന്നു രക്ഷിസലു ഹോഗലില്ല എംദു ജനരു നന്ന മേലെ വിശേഷ അപരാധവന്നു ഹൊരിസദിരലി എംദു അംദുകൊംഡനു.

07087003a നിശ്ചിത്യ ബഹുധൈവം സ സാത്യകിര്യുദ്ധദുര്മദഃ।
07087003c ധര്മരാജമിദം വാക്യമബ്രവീത്പുരുഷര്ഷഭ।।

പുരുഷര്ഷഭ! ബഹുവിധദല്ലി യോചിസി നിര്ധരിസി യുദ്ധദുര്മദ സാത്യകിയു ധര്മരാജനിഗെ ഈ മാതന്നാഡിദനു:

07087004a കൃതാം ചേന്മന്യസേ രക്ഷാം സ്വസ്തി തേഽസ്തു വിശാം പതേ।
07087004c അനുയാസ്യാമി ബീഭത്സും കരിഷ്യേ വചനം തവ।।

“വിശാംപതേ! നിന്ന രക്ഷണെഗെ വ്യവസ്ഥെ മാഡിയാഗിദെ എംദു നിനഗന്നിസിദരെ, നിന്ന മാതിനംതെ മാഡുത്തേനെ. ബീഭത്സുവന്നു അനുസരിസി ഹോഗുത്തേനെ. നിനഗെ മംഗളവാഗലി!

07087005a ന ഹി മേ പാംഡവാത്കശ്ചിത്ത്രിഷു ലോകേഷു വിദ്യതേ।
07087005c യോ വൈ പ്രിയതരോ രാജന്സത്യമേതദ്ബ്രവീമി തേ।।

രാജന്! ആ പാംഡവനിഗിംത പ്രിയരാദവരു ഈ മൂരു ലോകഗളല്ലി യാരൂ ഇല്ല. നിജവന്നേ നിനഗെ ഹേളുത്തിദ്ദേനെ.

07087006a തസ്യാഹം പദവീം യാസ്യേ സംദേശാത്തവ മാനദ।
07087006c ത്വത്കൃതേ ന ച മേ കിം ചിദകര്തവ്യം കഥം ചന।।

മാനദ! നിന്ന സംദേശദംതെ നാനു അവനിദ്ദല്ലിഗെ ഹോഗുത്തേനെ. നീനു ഏനു ഹേളിദരൂ അദന്നു നാനു എംദൂ മാഡദേ ഇരുവുദില്ല.

07087007a യഥാ ഹി മേ ഗുരോര്വാക്യം വിശിഷ്ടം ദ്വിപദാം വര।
07087007c തഥാ തവാപി വചനം വിശിഷ്ടതരമേവ മേ।।

ദ്വിപദരല്ലി ശ്രേഷ്ഠ! ഹിരിയര വാക്യവു നനഗെ വിശിഷ്ടവാദുദു. അദരല്ലൂ നിന്ന വചനവു നനഗെ അത്യംത വിശിഷ്ടവാദുദു.

07087008a പ്രിയേ ഹി തവ വര്തേതേ ഭ്രാതരൌ കൃഷ്ണപാംഡവൌ।
07087008c തയോഃ പ്രിയേ സ്ഥിതം ചൈവ വിദ്ധി മാം രാജപുംഗവ।।

രാജപുംഗവ! സഹോദരരാദ കൃഷ്ണ-പാംഡവരു നിന്ന മാതിനംതെയേ നഡെദുകൊള്ളുവവരു. നിനഗെ പ്രിയവാദുദരല്ലിയേ തൊഡഗിരുത്താരെ. അദു നനഗെ തിളിദിദെ.

07087009a തവാജ്ഞാം ശിരസാ ഗൃഹ്യ പാംഡവാര്ഥമഹം പ്രഭോ।
07087009c ഭിത്ത്വേദം ദുര്ഭിദം സൈന്യം പ്രയാസ്യേ നരസത്തമ।।

പ്രഭോ! നരസത്തമ! നിന്ന ആജ്ഞെയന്നു ശിരസാ ധരിസി പാംഡവനിഗോസ്കരവാഗി നാനു ദുര്ഭേദ്യവാദ ഈ സേനെയന്നു ഭേദിസി ഹോഗുത്തേനെ.

07087010a ദ്രോണാനീകം വിശാമ്യേഷ ക്രുദ്ധോ ഝഷ ഇവാര്ണവം।
07087010c തത്ര യാസ്യാമി യത്രാസൌ രാജന്രാജാ ജയദ്രഥഃ।।
07087011a യത്ര സേനാം സമാശ്രിത്യ ഭീതസ്തിഷ്ഠതി പാംഡവാത്।
07087011c ഗുപ്തോ രഥവരശ്രേഷ്ഠൈര്ദ്രൌണികര്ണകൃപാദിഭിഃ।।

തിമിംഗിലവു സമുദ്രവന്നു ഹേഗോ ഹാഗെ ഈ ദ്രോണസേനെയന്നു പ്രവേശിസി എല്ലി പാംഡവനിഗെ ഹെദരി രഥവരശ്രേഷ്ഠരാദ ദ്രൌണി-കര്ണ-കൃപാദിഗളിംദ രക്ഷിതനാഗി, സേനെഗളന്നു ആശ്രയിസി രാജാ ജയദ്രഥനു നിംതിദ്ദാനോ അല്ലിഗെ ഹോഗുത്തേനെ.

07087012a ഇതസ്ത്രിയോജനം മന്യേ തമധ്വാനം വിശാം പതേ।
07087012c യത്ര തിഷ്ഠതി പാര്ഥോഽസൌ ജയദ്രഥവധോദ്യതഃ।।

വിശാംപതേ! ജയദ്രഥന വധെഗെ സിദ്ധനാഗി പാര്ഥനു നിംതിരുവ സ്ഥളവു ഇല്ലിംദ മൂരു യോജനെഗളിവെ എംദു നനഗന്നിസുത്തദെ.

07087013a ത്രിയോജനഗതസ്യാപി തസ്യ യാസ്യാമ്യഹം പദം।
07087013c ആസൈംധവവധാദ്രാജന്സുദൃഢേനാംതരാത്മനാ।।

രാജന്! മൂരു യോജനെഗളു ഹോഗബേകാദരൂ നാനു അംതരാത്മദല്ലി സുദൃഢനാഗിദ്ദു സൈംധവന വധെയാഗുവവരെഗെ അല്ലി ഇരുത്തേനെ.

07087014a അനാദിഷ്ടസ്തു ഗുരുണാ കോ നു യുധ്യേത മാനവഃ।
07087014c ആദിഷ്ടസ്തു ത്വയാ രാജന്കോ ന യുധ്യേത മാദൃശഃ।
07087014e അഭിജാനാമി തം ദേശം യത്ര യാസ്യാമ്യഹം പ്രഭോ।।

ഹിരിയര ആദേശവില്ലദേ യാവ മനുഷ്യനു യുദ്ധമാഡുത്താനെ? രാജന്! നിന്നിംദ ആദേശവന്നു പഡെദു നന്നംതഹ യാരു താനേ യുദ്ധമാഡുവുദില്ല? പ്രഭോ! നാനു എല്ലിഗെ ഹോഗുത്തിരുവെനോ ആ പ്രദേശവന്നു നാനു തിളിദിദ്ദേനെ.

07087015a ഹുഡശക്തിഗദാപ്രാസഖഡ്ഗചര്മര്ഷ്ടിതോമരം।
07087015c ഇഷ്വസ്ത്രവരസംബാധം ക്ഷോഭയിഷ്യേ ബലാര്ണവം।।

കൊഡലി, ശക്തി, ഗദെ, പ്രാസ, ഖഡ്ഗ, ചര്മ, ഋഷ്ടി, തോമര, മത്തു ശ്രേഷ്ഠ ശരഗളിംദ ഈ സേനാസാഗരവന്നു ബാധിസി ക്ഷോഭെഗൊളിസുത്തേനെ.

07087016a യദേതത്കുംജരാനീകം സാഹസ്രമനുപശ്യസി।
07087016c കുലമംജനകം നാമ യത്രൈതേ വീര്യശാലിനഃ।।

ഇദേനു നോഡുത്തിരുവെയല്ല ആ സഹസ്ര ആനെഗള സേനെയു വീര്യശാലി അംജനക എംബ ഹെസരിന കുലദവു.

07087017a ആസ്ഥിതാ ബഹുഭിര്മ്ലേച്ചൈര്യുദ്ധശൌംഡൈഃ പ്രഹാരിഭിഃ।
07087017c നാഗാ മേഘനിഭാ രാജന് ക്ഷരംത ഇവ തോയദാഃ।।

രാജന്! നീരു സുരിസുവ മോഡഗളംതെ മദോദകവന്നു സുരിസുവ ഈ ആനെഗള മേലെ അനേക യുദ്ധശൌംഡ പ്രഹാരി മ്ലേച്ഛരു ഇദ്ദാരെ.

07087018a നൈതേ ജാതു നിവര്തേരന്പ്രേഷിതാ ഹസ്തിസാദിഭിഃ।
07087018c അന്യത്ര ഹി വധാദേഷാം നാസ്തി രാജന് പരാജയഃ।।

രാജന്! മാവുതരിംദ കളുഹിസല്പഡദേ ഇവു പലായനമാഡുവുദില്ല. ഇവുഗളന്നു കൊല്ലദെയേ പരാജയഗൊളിസലാഗുവുദില്ല.

07087019a അഥ യാന്രഥിനോ രാജന്സമംതാദനുപശ്യസി।
07087019c ഏതേ രുക്മരഥാ നാമ രാജപുത്രാ മഹാരഥാഃ।।

രാജന്! അദോ നീനു നോഡുത്തിരുവ രഥിഗള ഗുംപിദെയല്ല അദു രുക്മരഥരെംബ ഹെസരിന മഹാരഥ രാജപുത്രരു.

07087020a രഥേഷ്വസ്ത്രേഷു നിപുണാ നാഗേഷു ച വിശാം പതേ।
07087020c ധനുര്വേദേ ഗതാഃ പാരം മുഷ്ടിയുദ്ധേ ച കോവിദാഃ।।

വിശാംപതേ! അവരു രഥയുദ്ധദല്ലി, അസ്ത്രഗളല്ലി മത്തു ആനെഗള മേലിംദ യുദ്ധമാഡുവുദരല്ലി നിപുണരു; ധനുര്വേദദല്ലി പാരംഗതരു മത്തു മുഷ്ടിയുദ്ധദല്ലി കോവിദരു.

07087021a ഗദായുദ്ധവിശേഷജ്ഞാ നിയുദ്ധകുശലാസ്തഥാ।
07087021c ഖഡ്ഗപ്രഹരണേ യുക്താഃ സംപാതേ ചാസിചര്മണോഃ।।

ഗദായുദ്ധദല്ലി വിശേഷജ്ഞരാദ അവരു സമീപയുദ്ധദല്ലിയൂ കുശലരു. ഖഡ്ഗപ്രഹരണദല്ലി മത്തു ഖഡ്ഗ-ഗുരാണിഗള പ്രഹാരദല്ലി പരിണതരു.

07087022a ശൂരാശ്ച കൃതവിദ്യാശ്ച സ്പര്ധംതേ ച പരസ്പരം।
07087022c നിത്യം ച സമരേ രാജന്വിജിഗീഷംതി മാനവാന്।।

രാജന്! തരബേതി ഹൊംദിദ ആ ശൂരരു പരസ്പരരൊഡനെ സ്പര്ധിസുത്താരെ. നിത്യവൂ സമരദല്ലി മനുഷ്യരന്നു ഗെല്ലുത്താരെ.

07087023a കര്ണേന വിജിതാ രാജന്ദുഃശാസനമനുവ്രതാഃ।
07087023c ഏതാംസ്തു വാസുദേവോഽപി രഥോദാരാന്പ്രശംസതി।।

രാജന്! കര്ണനിംദ സോലിസല്പട്ട, ദുഃശാസനനന്നു അനുസരിസുവ ഈ രഥോദാരരന്നു വാസുദേവനൂ കൂഡ പ്രശംസിസുത്താനെ.

07087024a സതതം പ്രിയകാമാശ്ച കര്ണസ്യൈതേ വശേ സ്ഥിതാഃ।
07087024c തസ്യൈവ വചനാദ്രാജന്നിവൃത്താഃ ശ്വേതവാഹനാത്।।

സതതവൂ കര്ണന വശദല്ലിദ്ദുകൊംഡു അവനിഗെ പ്രിയവാദുദന്നേ ബയസുവ അവരു അവനദേ മാതിനംതെ ശ്വേതവാഹനനെഡെഗെ തെരളിദ്ദാരെ.

07087025a തേ ന ക്ഷതാ ന ച ശ്രാംതാ ദൃഢാവരണകാര്മുകാഃ।
07087025c മദര്ഥം വിഷ്ഠിതാ നൂനം ധാര്തരാഷ്ട്രസ്യ ശാസനാത്।।

ആയാസഗൊള്ളദ മത്തു ഗായഗൊള്ളദ അവരു ദൃഢ കവച-കാര്മുകഗളന്നു ഹിഡിദു ധാര്തരാഷ്ട്രന ശാസനദംതെ നനഗാഗിയേ കാദുകൊംഡിരുവംതിദ്ദാരെ.

07087026a ഏതാന്പ്രമഥ്യ സംഗ്രാമേ പ്രിയാര്ഥം തവ കൌരവ।
07087026c പ്രയാസ്യാമി തതഃ പശ്ചാത്പദവീം സവ്യസാചിനഃ।।

കൌരവ! നിനഗെ പ്രീതിഗാഗി ഇവരന്നു സംഗ്രാമദല്ലി മഥിസി നംതര സവ്യസാചിയ ബളിഗെ ഹോഗുത്തേനെ.

07087027a യാംസ്ത്വേതാനപരാന്രാജന്നാഗാന്സപ്തശതാനി ച।
07087027c പ്രേക്ഷസേ വര്മസംചന്നാന്കിരാതൈഃ സമധിഷ്ഠിതാന്।।

രാജന്! അല്ലിരുവ ഇതര ഏളു നൂരു ആനെഗളന്നു നോഡു! കവചധാരിഗളാദ കിരാതരു അവുഗളന്നു ഏരിദ്ദാരെ.

07087028a കിരാതരാജോ യാന്പ്രാദാദ്ഗൃഹീതഃ സവ്യസാചിനാ।
07087028c സ്വലംകൃതാംസ്തഥാ പ്രേഷ്യാനിച്ചം ജീവിതമാത്മനഃ।।

അലംകൃതനാഗിരുവ ആ കിരാതരാജനു ഹിംദെ സവ്യസാചിഗെ സേവകരന്നിത്തു തന്ന ജീവവന്നു ഉളിസികൊംഡിദ്ദനു.

07087029a ആസന്നേതേ പുരാ രാജംസ്തവ കര്മകരാ ദൃഢം।
07087029c ത്വാമേവാദ്യ യുയുത്സംതേ പശ്യ കാലസ്യ പര്യയം।।

രാജന്! ഹിംദെ ഇവനു നിന്ന ദൃഢ സേവകനാഗിദ്ദനു. ആദരെ ഇംദു നിന്നൊഡനെ യുദ്ധമാഡുത്തിദ്ദാനെ. കാലദ പര്യയവന്നു നോഡു!

07087030a തേഷാമേതേ മഹാമാത്രാഃ കിരാതാ യുദ്ധദുര്മദാഃ।
07087030c ഹസ്തിശിക്ഷാവിദശ്ചൈവ സര്വേ ചൈവാഗ്നിയോനയഃ।।

ഈ യുദ്ധദുര്മദ കിരാതരു ദൊഡ്ഡ ദേഹദവരു. ആനെഗളന്നു പളഗിസുവുദരല്ലി പരിണിതരു. എല്ലരൂ അഗ്നിയംതഹ കണ്ണുള്ളവരു.

07087031a ഏതേ വിനിര്ജിതാഃ സര്വേ സംഗ്രാമേ സവ്യസാചിനാ।
07087031c മദര്ഥമദ്യ സംയത്താ ദുര്യോധനവശാനുഗാഃ।।

ഇവരെല്ലരൂ സംഗ്രാമദല്ലി സവ്യസാചിയിംദ സോതു, ദുര്യോധനന വശക്കെ ബംദു നനഗാഗി ഇംദു സേരി കായുത്തിദ്ദാരെ.

07087032a ഏതാന്ഭിത്ത്വാ ശരൈ രാജന്കിരാതാന്യുദ്ധദുര്മദാന്।
07087032c സൈംധവസ്യ വധേ യുക്തമനുയാസ്യാമി പാംഡവം।।

രാജന്! ഈ യുദ്ധദുര്മദ കിരാതരന്നു ശരഗളിംദ ഭേദിസി സൈംധവന വധെയല്ലി തൊഡഗിരുവ പാംഡവന ബളി ഹോഗുത്തേനെ.

07087033a യേ ത്വേതേ സുമഹാനാഗാ അംജനസ്യ കുലോദ്ഭവാഃ।
07087033c കര്കശാശ്ച വിനീതാശ്ച പ്രഭിന്നകരടാമുഖാഃ।।

ഈ അംജന കുലദല്ലി ഹുട്ടിദ ബായിയിംദ മദോദകവന്നു സുരിസുത്തിരുവ മഹാ ആനെഗളു കര്കശവാഗിവെ മത്തു വിനീതവാദവു കൂഡ.

07087034a ജാംബൂനദമയൈഃ സര്വൈര്വര്മഭിഃ സുവിഭൂഷിതാഃ।
07087034c ലബ്ധലക്ഷ്യാ രണേ രാജന്നൈരാവണസമാ യുധി।।

രാജന്! ബംഗാരദ കവചഗളിംദ വിഭൂഷിതഗൊംഡ അവെല്ലവൂ രണദല്ലി ഐരാവതദംതെ ഗുരിയിട്ടു ഹോരാഡുത്തവെ.

07087035a ഉത്തരാത്പര്വതാദേതേ തീക്ഷ്ണൈര്ദസ്യുഭിരാസ്ഥിതാഃ।
07087035c കര്കശൈഃ പ്രവരൈര്യോധൈഃ കാര്ഷ്ണായസതനുച്ചദൈഃ।।

അവു ഉത്തര പര്വതദേശദിംദ ബംദിവെ. അവുഗളന്നു തീക്ഷ്ണ കര്കശ, ശ്രേഷ്ഠയോധരാദ ദസ്യുഗളന്നു ഉക്കിന കവചഗളന്നു ധരിസി ഏരിദ്ദാരെ.

07087036a സംതി ഗോയോനയശ്ചാത്ര സംതി വാനരയോനയഃ।
07087036c അനേകയോനയശ്ചാന്യേ തഥാ മാനുഷയോനയഃ।।

അവരല്ലി ഗോവിന യോനിയല്ലി, വാനര യോനിയല്ലി, മത്തു അനേക യോനിഗളല്ലി ജനിസിദ, മനുഷ്യ യോനിയവരൂ ഇദ്ദാരെ.

07087037a അനീകമസതാമേതദ്ധൂമവര്ണമുദീര്യതേ।
07087037c മ്ലേച്ചാനാം പാപകതൄണാം ഹിമവദ്ദുര്ഗവാസിനാം।।

ഹിമാലയദ ദുര്ഗഗളല്ലി വാസിസുവ ആ പാപകര്മിഗള, കെട്ടവര സേനെയു ദൂരദിംദ ഹൊഗെയ ബണ്ണവന്നു ഹൊംദിരുവംതെ കാണിസുത്തദെ.

07087038a ഏതദ്ദുര്യോധനോ ലബ്ധ്വാ സമഗ്രം നാഗമംഡലം।
07087038c കൃപം ച സൌമദത്തിം ച ദ്രോണം ച രഥിനാം വരം।।
07087039a സിംധുരാജം തഥാ കര്ണമവമന്യത പാംഡവാന്।
07087039c കൃതാര്ഥമഥ ചാത്മാനം മന്യതേ കാലചോദിതഃ।।

ഇവര ഈ സമഗ്ര ഗജസേനെയന്നു പഡെദു, മത്തു കൃപ, സൌമദത്തി, രഥിഗളല്ലി ശ്രേഷ്ഠ ദ്രോണ, സിംധുരാജ, മത്തു കര്ണരന്നു പഡെദു ദുര്യോധനനു പാംഡവരന്നു കീളാഗി കാണുത്താനെ. കാലദിംദ പ്രചോദിതനാഗി തന്നന്നു താനേ കൃതാര്ഥനാദെനെംദു തിളിദുകൊംഡിദ്ദാനെ.

07087040a തേ ച സര്വേഽനുസംപ്രാപ്താ മമ നാരാചഗോചരം।
07087040c ന വിമോക്ഷ്യംതി കൌംതേയ യദ്യപി സ്യുര്മനോജവാഃ।।

ഇവരെല്ലരൂ നന്ന നാരാചഗള ദാരിയല്ലി ബരുത്താരെ. കൌംതേയ! ഒംദുവേളെ ഇവരു മനോവേഗവന്നു ഹൊംദിദ്ദരൂ നന്നിംദ തപ്പിസികൊള്ളലാരരു.

07087041a തേന സംഭാവിതാ നിത്യം പരവീര്യോപജീവിനാ।
07087041c വിനാശമുപയാസ്യംതി മച്ചരൌഘനിപീഡിതാഃ।।

നിത്യവൂ ഇതരര വീര്യവന്നവലംബിസി ജീവിസുവ അവനന്നു സേരിരുവ അവരു നന്ന ശരൌഘഗളിംദ പീഡിതനാഗി വിനാശഹൊംദുത്താനെ.

07087042a യേ ത്വേതേ രഥിനോ രാജന്ദൃശ്യംതേ കാംചനധ്വജാഃ।
07087042c ഏതേ ദുര്വാരണാ നാമ കാംബോജാ യദി തേ ശ്രുതാഃ।।

രാജന്! ഈ മൂവരു കാംചനധ്വജവുള്ള രഥിഗളു കാണുത്താരല്ലാ അവരു തഡെയലസാദ്യവാദ കാംബോജരെംബ ഹെസരുള്ളവരു. നീനു ഇവര കുരിതു കേളിരബഹുദു.

07087043a ശൂരാശ്ച കൃതവിദ്യാശ്ച ധനുര്വേദേ ച നിഷ്ഠിതാഃ।
07087043c സംഹതാശ്ച ഭൃശം ഹ്യേതേ അന്യോന്യസ്യ ഹിതൈഷിണഃ।।

അവരു ശൂരരു, വിദ്യാവംതരു, ധനുര്വേദദല്ലി നിഷ്ഠെയന്നിട്ടുകൊംഡിരുവവരു. അന്യോന്യര ഹിതൈഷിഗളാദ ഇവരു തുംബാ സംഘടിതരാഗിദ്ദാരെ.

07087044a അക്ഷൌഹിണ്യശ്ച സംരബ്ധാ ധാര്തരാഷ്ട്രസ്യ ഭാരത।
07087044c യത്താ മദര്ഥം തിഷ്ഠംതി കുരുവീരാഭിരക്ഷിതാഃ।।

ഭാരത! കുരുവീരരിംദ രക്ഷിതവാദ ധാര്തരാഷ്ട്രന അക്ഷൌഹിണിയൂ കൂഡ സംരബ്ധവാഗി നനഗാഗി പ്രയത്നിസി നിംതിദെ.

07087045a അപ്രമത്താ മഹാരാജ മാമേവ പ്രത്യുപസ്ഥിതാഃ।
07087045c താംസ്ത്വഹം പ്രമഥിഷ്യാമി തൃണാനീവ ഹുതാശനഃ।।

മഹാരാജ! നന്ന മേലെയേ കണ്ണന്നിട്ടു ജാഗരൂകരാഗി കായുത്തിദ്ദാരെ. ഹുതാശനനു ഹുല്ലുമെദെയന്നു ഹേഗോ ഹാഗെ നാനു അവരന്നു നാശഗൊളിസുത്തേനെ.

07087046a തസ്മാത്സര്വാനുപാസംഗാന്സര്വോപകരണാനി ച।
07087046c രഥേ കുര്വംതു മേ രാജന്യഥാവദ്രഥകല്പകാഃ।।

ആദുദരിംദ രാജന്! രഥവന്നു സിദ്ധഗൊളിസുവവരു എല്ല ഉപകരണഗളന്നൂ, ആയുധഗളന്നൂ ഇരിസി രഥവന്നു സിദ്ധപഡിസലി.

07087047a അസ്മിംസ്തു ഖലു സംഗ്രാമേ ഗ്രാഹ്യം വിവിധമായുധം।
07087047c യഥോപദിഷ്ടമാചാര്യൈഃ കാര്യഃ പംചഗുണോ രഥഃ।।

ഈ സംഗ്രാമദല്ലി വിവിധ ആയുധഗളന്നു ഹിഡിദു ഹോഗിരബേകു. ആചാര്യരു ഒംദു രഥദല്ലി എഷ്ടിരബേകെംദു ഉപദേശിസുത്താരോ അദക്കൂ ഐദു പട്ടു നന്ന രഥദല്ലിരിസലി.

07087048a കാംബോജൈര്ഹി സമേഷ്യാമി ക്രുദ്ധൈരാശീവിഷോപമൈഃ।
07087048c നാനാശസ്ത്രസമാവാപൈര്വിവിധായുധയോധിഭിഃ।।

ഏകെംദരെ ക്രുദ്ധ സര്പഗള വിഷദംതിരുവ, നാനാ ശസ്ത്രഗളിംദ കൂഡിരുവ, വിവിധ ആയുധഗളന്നു ഹിഡിദ യോധരിംദ കൂഡിദ കാംബോജരന്നു എദുരിസുത്തേനെ.

07087049a കിരാതൈശ്ച സമേഷ്യാമി വിഷകല്പൈഃ പ്രഹാരിഭിഃ।
07087049c ലാലിതൈഃ സതതം രാജ്ഞാ ദുര്യോധനഹിതൈഷിഭിഃ।।

രാജാ ദുര്യോധനന ഹിതൈഷിഗളാദ, അവനിംദ ലാലിസല്പട്ട, വിഷസമാന പ്രഹാരിഗളാദ കിരാതരന്നു എദുരിസുവവനിദ്ദേനെ.

07087050a ശകൈശ്ചാപി സമേഷ്യാമി ശക്രതുല്യപരാക്രമൈഃ।
07087050c അഗ്നികല്പൈര്ദുരാധര്ഷൈഃ പ്രദീപ്തൈരിവ പാവകൈഃ।।

പാവകനംതെ ഉരിയുത്തിരുവ, അഗ്നിയംതെ ദുരാധര്ഷരാഗിരുവ, ശക്രന സമനാദ പരാക്രമവുള്ള ശകരന്നു കൂഡ എദുരിസലിദ്ദേനെ.

07087051a തഥാന്യൈര്വിവിധൈര്യോധൈഃ കാലകല്പൈര്ദുരാസദൈഃ।
07087051c സമേഷ്യാമി രണേ രാജന്ബഹുഭിര്യുദ്ധദുര്മദൈഃ।।

രാജന്! രണദല്ലി കാലനംതെ ദുരാസദരാഗിരുവ ഇന്നൂ അന്യ വിവിധ യോധരൊംദിഗെ മത്തു അനേക യുദ്ധ ദുര്മദരൊംദിഗെ ഹോരാഡുവവനിദ്ദേനെ.

07087052a തസ്മാദ്വൈ വാജിനോ മുഖ്യാ വിശ്രാംതാഃ ശുഭലക്ഷണാഃ।
07087052c ഉപാവൃത്താശ്ച പീതാശ്ച പുനര്യുജ്യംതു മേ രഥേ।।

ആദുദരിംദ നന്ന രഥക്കെ പ്രമുഖ ശുഭലക്ഷണഗളന്നു ഹൊംദിദ, വിശ്രാംതിഹൊംദിരുവ, തിനിസു-പാനീയഗളന്നു തെഗെദുകൊംഡിരുവ കുദുരെഗളന്നു പുനഃ കട്ടലി.”

07087053a തസ്യ സര്വാനുപാസംഗാന്സര്വോപകരണാനി ച।
07087053c രഥേ പ്രാസ്ഥാപയദ്രാജാ ശസ്ത്രാണി വിവിധാനി ച।।

അനംതര രാജനു അവന രഥദല്ലി സര്വ ഉപാസംഗഗളന്നൂ, സര്വ ഉപകരണഗളന്നൂ, മത്തു വിവിധ ശസ്ത്രഗളന്നൂ ഇരിസിദനു.

07087054a തതസ്താന്സര്വതോ മുക്ത്വാ സദശ്വാംശ്ചതുരോ ജനാഃ।
07087054c രസവത്പായയാമാസുഃ പാനം മദസമീരിണം।।

ജനരു എല്ലകഡെഗളിംദ ആ നാല്കു ഉത്തമ കുദുരെഗളന്നു ബിച്ചി, രസവത്താദ പാനീയവന്നു കുഡിസിദരു.

07087055a പീതോപവൃത്താന്സ്നാതാംശ്ച ജഗ്ധാന്നാന്സമലംകൃതാന്।
07087055c വിനീതശല്യാംസ്തുരഗാംശ്ചതുരോ ഹേമമാലിനഃ।।

കുഡിസിദ നംതര തിരുഗാഡിസി, ബാണഗളന്നു കിത്തു, സ്നാനമാഡിസി ആ നാല്കൂ കുദുരെഗളന്നു ബംഗാരദ മാലെഗളിംദ അലംകരിസിദരു.

07087056a താന്യത്താന്രുക്മവര്ണാഭാന്വിനീതാം ശീഘ്രഗാമിനഃ।
07087056c സംഹൃഷ്ടമനസോഽവ്യഗ്രാന്വിധിവത്കല്പിതേ രഥേ।।

ആ ബെള്ളിയബണ്ണദിംദ ഹൊളെയുത്തിദ്ദ, വിനീതരാദ, ശീഘ്രഗാമിഗളാദ, സംഹൃഷ്ട മനസ്കരാദ, ആ അവ്യഗ്ര കുദുരെഗളന്നു വിധിവത്താഗി രഥക്കെ കട്ടലായിതു.

07087057a മഹാധ്വജേന സിംഹേന ഹേമകേസരമാലിനാ।
07087057c സംവൃതേ കേതനൈര്ഹേമൈര്മണിവിദ്രുമചിത്രിതൈഃ।
07087057e പാംഡുരാഭ്രപ്രകാശാഭിഃ പതാകാഭിരലംകൃതേ।।

രഥവന്നു സിംഹദ മഹാധ്വജദിംദ, ഹേമകേസര മാലെഗളിംദ, ബംഗാര-മണി-വിദ്രുമ-ചിത്രഗളിംദ കൂഡിദ കേതുഗളിംദ, ബിളിയ മോഡഗളംതെ പ്രകാശിസുവ പതാകെഗളിംദ അലംകരിസിദരു.

07087058a ഹേമദംഡോച്ച്രിതച്ചത്രേ ബഹുശസ്ത്രപരിച്ചദേ।
07087058c യോജയാമാസ വിധിവദ്ധേമഭാംഡവിഭൂഷിതാന്।।

ബംഗാരദ ദംഡദ മേലെ ചത്രവിദ്ദിതു. ബഹുശസ്ത്രഗളിംദ തുംബിദ്ദ അദക്കെ വിധിവത്താഗി ബംഗാരദ തഗഡന്നു മുച്ചലായിതു.

07087059a ദാരുകസ്യാനുജോ ഭ്രാതാ സൂതസ്തസ്യ പ്രിയഃ സഖാ।
07087059c ന്യവേദയദ്രഥം യുക്തം വാസവസ്യേവ മാതലിഃ।।

വാസവനിഗെ മാതലിയു ഹേഗോ ഹാഗെ ദാരുകന തമ്മ, അവന പ്രിയസഖ, സൂതനു രഥവു സിദ്ധവാഗിദെയെംദു നിവേദിസിദനു.

07087060a തതഃ സ്നാതഃ ശുചിര്ഭൂത്വാ കൃതകൌതുകമംഗലഃ।
07087060c സ്നാതകാനാം സഹസ്രസ്യ സ്വര്ണനിഷ്കാനദാപയത്।
07087060e ആശീര്വാദൈഃ പരിഷ്വക്തഃ സാത്യകിഃ ശ്രീമതാം വരഃ।।

അനംതര ശ്രീമതരല്ലി ശ്രേഷ്ഠ സാത്യകിയു സ്നാനമാഡി ശുചിര്ഭൂതനാഗി, കൌതുകമംഗലവന്നു മാഡികൊംഡു, സാവിര സ്നാതകരിഗെ ബംഗാരദ മൊഹരുഗളന്നിത്തു അവര ആശീര്വാദഗളിംദ ആവൃതനാദനു.

07087061a തതഃ സ മധുപര്കാര്ഹഃ പീത്വാ കൈലാവതം മധു।
07087061c ലോഹിതാക്ഷോ ബഭൌ തത്ര മദവിഹ്വലലോചനഃ।।

ആഗ അവനു മധുപര്കവന്നു സേവിസി, കൈലാവത മധുവന്നു കുഡിദു മദവിഹ്വലലോചനനാഗി ലോഹിതാക്ഷനാദനു.

07087062a ആലഭ്യ വീരകാംസ്യം ച ഹര്ഷേണ മഹതാന്വിതഃ।
07087062c ദ്വിഗുണീകൃതതേജാ ഹി പ്രജ്വലന്നിവ പാവകഃ।
07087062e ഉത്സംഗേ ധനുരാദായ സശരം രഥിനാം വരഃ।।

വീരരു മുട്ടബേകാദ കംചിന പാത്രെയന്നു മുട്ടി ഹര്ഷദിംദ ഉബ്ബി തേജസ്സിനല്ലി ദ്വിഗുണിതനാഗി പാവകനംതെ പ്രജ്വലിസിദനു. അനംതര ആ രഥിഗളല്ലി ശ്രേഷ്ഠനു ശരദൊംദിഗെ ധനുസ്സന്നെത്തികൊംഡനു.

07087063a കൃതസ്വസ്ത്യയനോ വിപ്രൈഃ കവചീ സമലംകൃതഃ।
07087063c ലാജൈര്ഗംധൈസ്തഥാ മാല്യൈഃ കന്യാഭിശ്ചാഭിനംദിതഃ।

വിപ്രരിംദ സ്വസ്തിവാചനഗളന്നു മാഡിസികൊംഡു കവചദിംദ സമലംകൃതഗൊംഡു കന്യെയരിംദ ലാജ-ഗംധ-മാലെഗളിംദ അഭിനംദിതനാദനു.

07087064a യുധിഷ്ഠിരസ്യ ചരണാവഭിവാദ്യ കൃതാംജലിഃ।
07087064c തേന മൂര്ധന്യുപാഘ്രാത ആരുരോഹ മഹാരഥം।।

യുധിഷ്ഠിരന ചരണഗളിഗെ കൈമുഗിദു അഭിവംദിസി, അവനു നെത്തിയന്നു ആഘ്രാണിസലു, മഹാരഥവന്നു ഏരിദനു.

07087065a തതസ്തേ വാജിനോ ഹൃഷ്ടാഃ സുപുഷ്ടാ വാതരംഹസഃ।
07087065c അജയ്യാ ജൈത്രമൂഹുസ്തം വികുര്വംതഃ സ്മ സൈംധവാഃ।।

ആഗ അവന ഹൃഷ്ട സുപുഷ്ട ഗാളിയ വേഗവുള്ള അജേയ സിംധുദേശദ കുദുരെഗളു കെനെദവു.

07087066a അഥ ഹര്ഷപരീതാംഗഃ സാത്യകിര്ഭീമമബ്രവീത്।
07087066c ത്വം ഭീമ രക്ഷ രാജാനമേതത്കാര്യതമം ഹി തേ।।

ആഗ ഹര്ഷപരീതാംഗനാദ സാത്യകിയു ഭീമനിഗെ ഹേളിദനു: “ഭീമ! നീനു രാജനന്നു രക്ഷിസു. ഈഗ ഇദേ നിന്ന അതിമുഖ്യ കാര്യവാഗിദെ.

07087067a അഹം ഭിത്ത്വാ പ്രവേക്ഷ്യാമി കാലപക്വമിദം ബലം।
07087067c ആയത്യാം ച തദാത്വേ ച ശ്രേയോ രാജ്ഞോഽഭിരക്ഷണം।।

സമയവു മുഗിദിരുവ ഈ സേനെയന്നു ഭേദിസി പ്രവേശിസുത്തേനെ. ഈഗ മത്തു അനംതര രാജനന്നു രക്ഷിസുവുദു ശ്രേയസ്കരവാദുദു.

07087068a ജാനീഷേ മമ വീര്യം ത്വം തവ ചാഹമരിംദമ।
07087068c തസ്മാദ്ഭീമ നിവര്തസ്വ മമ ചേദിച്ചസി പ്രിയം।।

അരിംദമ! നന്ന വീര്യവു നിനഗെ തിളിദിദെ. നിന്നദു നനഗെ തിളിദിദെ. ആദുദരിംദ ഭീമ! നനഗെ പ്രിയവാദുദന്നു ബയസുവെയാദരെ ഹിംദിരുഗു!”

07087069a തഥോക്തഃ സാത്യകിം പ്രാഹ വ്രജ ത്വം കാര്യസിദ്ധയേ।
07087069c അഹം രാജ്ഞഃ കരിഷ്യാമി രക്ഷാം പുരുഷസത്തമ।।

ആഗ അവനു സാത്യകിഗെ ഹേളിദനു: “നിന്ന കാര്യസിദ്ധിഗെ ഹൊരഡു! പുരുഷസത്തമ! നാനു രാജന രക്ഷണെയന്നു മാഡുത്തേനെ.”

07087070a ഏവമുക്തഃ പ്രത്യുവാച ഭീമസേനം സ മാധവഃ।
07087070c ഗച്ച ഗച്ച ദ്രുതം പാര്ഥ ധ്രുവോഽദ്യ വിജയോ മമ।।

ഹീഗെ ഹേളലു മാധവനു ഭീമസേനനിഗെ ഉത്തരിസിദനു: “പാര്ഥ! ഹോഗു! ഹോഗു! ഇംദു നന്ന വിജയവു നിശ്ചിതവാഗിദെ.

07087071a യന്മേ സ്നിഗ്ധോഽനുരക്തശ്ച ത്വമദ്യ വശഗഃ സ്ഥിതഃ।
07087071c നിമിത്താനി ച ധന്യാനി യഥാ ഭീമ വദംതി മേ।।

നന്നല്ലേ അനുരക്തനാദ നീനു ഇംദു നന്ന വശദല്ലി ബംദിദ്ദീയെ. ഭീമ! നിമിത്തഗളു കൂഡ ധന്യനാഗുവെനെംദേ നനഗെ ഹേളുത്തിവെ.

07087072a നിഹതേ സൈംധവേ പാപേ പാംഡവേന മഹാത്മനാ।
07087072c പരിഷ്വജിഷ്യേ രാജാനം ധര്മാത്മാനം ന സംശയഃ।।

പാപി സൈംധവനു മഹാത്മ പാംഡവനിംദ ഹതനാദനംതര ധര്മാത്മ രാജനന്നു അപ്പികൊള്ളുത്തേനെ എന്നുവുദരല്ലി സംശയവില്ല.”

07087073a ഏതാവദുക്ത്വാ ഭീമം തു വിസൃജ്യ ച മഹാമനാഃ।
07087073c സംപ്രൈക്ഷത്താവകം സൈന്യം വ്യാഘ്രോ മൃഗഗണാനിവ।।

ഹീഗെ ഹേളി ഭീമനന്നു ബീള്കൊംഡു ആ മഹാമനനു ഹുലിയൊംദു ജിംകെഗള ഹിംഡന്നു എവെയിക്കദേ നിന്ന സേനെയന്നു നോഡിദനു.

07087074a തം ദൃഷ്ട്വാ പ്രവിവിക്ഷംതം സൈന്യം തവ ജനാധിപ।
07087074c ഭൂയ ഏവാഭവന്മൂഢം സുഭൃശം ചാപ്യകംപത।।

ജനാധിപ! അവനു ഹാഗെ നിന്ന സേനെയന്നു പ്രവേശിസലു പ്രയത്നിസുത്തിരലു അദു മൂഢവാഗി പുനഃ ഏനു മാഡബേകെംദു തോചദേ കംപിസിതു.

07087075a തതഃ പ്രയാതഃ സഹസാ സൈന്യം തവ സ സാത്യകിഃ।
07087075c ദിദൃക്ഷുരര്ജുനം രാജന്ധര്മരാജസ്യ ശാസനാത്।।

രാജന്! ധര്മരാജന ശാസനദംതെ അര്ജുനനന്നു കാണലു ഒമ്മെലേ സാത്യകിയു നിന്ന സേനെയ മേലെരഗിദനു.”

സമാപ്തി

ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ദ്രോണ പര്വണി ജയദ്രഥവധ പര്വണി സാത്യകിപ്രവേശേ സപ്താശീതിതമോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരതദല്ലി ദ്രോണ പര്വദല്ലി ജയദ്രഥവധ പര്വദല്ലി സാത്യകിപ്രവേശ എന്നുവ എംഭത്തേളനേ അധ്യായവു.