pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
drōṇa parva
jayadrathavadha parva
adhyāya 81
sāra
kaurava-pāṁḍavara dvaṁdvayuddha (1-17). drōṇa-yudhiṣṭhirara yuddha; yudhiṣṭhirana palāyana (18-46).
07081001 dhr̥tarāṣṭra uvāca।
07081001a arjunē saiṁdhavaṁ prāptē bhāradvājēna saṁvr̥tāḥ।
07081001c pāṁcālāḥ kurubhiḥ sārdhaṁ kimakurvata saṁjaya।।
dhr̥tarāṣṭranu hēḷidanu: “saṁjaya! arjunanu saiṁdhavana samīpakke hōgalu bhāradvājaniṁda suttuvareyalpaṭṭidda pāṁcālaru kurugaḷoṁdige ēnu māḍidaru?”
07081002 saṁjaya uvāca।
07081002a aparāhṇē mahārāja saṁgrāmē lōmaharṣaṇē।
07081002c pāṁcālānāṁ kurūṇāṁ ca drōṇē dyūtamavartata।।
saṁjayanu hēḷidanu: “mahārāja! saṁgrāmada aparāhṇadalli drōṇanannē paṇavāgiṭṭidda lōmaharṣaṇa yuddhavu pāṁcāla-kurugaḷa madhye naḍeyitu.
07081003a pāṁcālā hi jighāṁsaṁtō drōṇaṁ saṁhr̥ṣṭacētasaḥ।
07081003c abhyavarṣaṁta garjaṁtaḥ śaravarṣāṇi māriṣa।।
māriṣa! hr̥ṣṭacētasarāda pāṁcālaru drōṇanannu saṁharisalu bayasi garjisuttā bāṇagaḷa maḷeyannu surisidaru.
07081004a tataḥ sutumulastēṣāṁ saṁgrāmō'vartatādbhutaḥ।
07081004c pāṁcālānāṁ kurūṇāṁ ca ghōrō dēvāsurōpamaḥ।।
āga pāṁcālaru mattu kurugaḷa naḍuve dēvāsuraraṁte ghōravāda adbhuta tumula saṁgrāmavu naḍeyitu.
07081005a sarvē drōṇarathaṁ prāpya pāṁcālāḥ paṁḍavaiḥ saha।
07081005c tadanīkaṁ bibhitsaṁtō mahāstrāṇi vyadarśayan।।
ella pāṁcālarū pāṁḍavaroṁdige drōṇana rathavannu samīpisi ā sēneyannu bedarisuttā mahā astragaḷannu pradarśisidaru.
07081006a drōṇasya rathaparyaṁtaṁ rathinō rathamāsthitāḥ।
07081006c kaṁpayaṁtō'bhyavartaṁta vēgamāsthāya madhyamaṁ।।
drōṇana rathada varegū rathagaḷallidda rathigaḷu madhyama vēgadalli bhūmiyannu naḍugisuttā muṁduvareyuttiddaru.
07081007a tamabhyagādbr̥hatkṣatraḥ kēkayānāṁ mahārathaḥ।
07081007c pravapanniśitānbāṇānmahēṁdrāśanisannibhān।।
āga kēkayara mahāratha br̥hatkṣatranu mahēṁdrana vajradaṁtiruva niśita bāṇagaḷannu prayōgisuttā ākramaṇisidanu.
07081008a taṁ tu pratyudiyāccīghraṁ kṣēmadhūrtirmahāyaśāḥ।
07081008c vimuṁcanniśitānbāṇāṁ śataśō'tha sahasraśaḥ।।
āga mahāyaśasvi kṣēmadhūrtiyu nūrāru sahasrāru niśita bāṇagaḷannu biḍuttā śīghravāgi avanannu edurisidanu.
07081009a dhr̥ṣṭakētuśca cēdīnāṁ r̥ṣabhō'tibalōditaḥ।
07081009c tvaritō'bhyadravaddrōṇaṁ mahēṁdra iva śaṁbaraṁ।।
atibalānvitanāda cēdigaḷa r̥ṣabha dhr̥ṣṭakētuvu tvaremāḍi śaṁbaranannu mahēṁdranaṁte drōṇanannu ākramaṇisidanu.
07081010a tamāpataṁtaṁ sahasā vyāditāsyamivāṁtakaṁ।
07081010c vīradhanvā mahēṣvāsastvaramāṇaḥ samabhyayāt।।
bāyikaḷeda aṁtakanaṁte ommegē mēlebīḷuttidda avanannu tvaremāḍi mahēṣvāsa vīradhanvanu edurisidanu.
07081011a yudhiṣṭhiraṁ mahārāja jigīṣuṁ samavasthitaṁ।
07081011c sahānīkaṁ tatō drōṇō nyavārayata vīryavān।।
mahārāja! sēnegaḷoṁdige vyavasthitanāda yudhiṣṭhiranannu gellalu bayasi vīryavān drōṇanu taḍedanu.
07081012a nakulaṁ kuśalaṁ yuddhē parākrāṁtaṁ parākramī।
07081012c abhyagaccatsamāyāṁtaṁ vikarṇastē sutaḥ prabhō।।
prabhō! ninna maga parākramī vikarṇanu yuddhadalli kuśalanāda parākrāṁta nakulanannu edurisi yuddhamāḍidanu.
07081013a sahadēvaṁ tathāyāṁtaṁ durmukhaḥ śatrukarśanaḥ।
07081013c śarairanēkasāhasraiḥ samavākiradāśugaiḥ।।
hāgeyē muṁduvaredu baruttidda sahadēvanannu śatrukarśana durmukhanu anēka sāvira āśuga śaragaḷiṁda muccibiṭṭanu.
07081014a sātyakiṁ tu naravyāghraṁ vyāghradattastvavārayat।
07081014c śaraiḥ suniśitaistīkṣṇaiḥ kaṁpayanvai muhurmuhuḥ।।
naravyāghra sātyakiyannādarō vyāghradattanu tīkṣṇavāda niśita śaragaḷiṁda punaḥ punaḥ kaṁpisuttā taḍedanu.
07081015a draupadēyānnaravyāghrānmuṁcataḥ sāyakōttamān।
07081015c saṁrabdhānrathināṁ śrēṣṭhānsaumadattiravārayat।।
saṁrabdharāda, rathigaḷalli śrēṣṭharāda, naravyāghra draupadēyaru saumadattiyannu edurisidaru.
07081016a bhīmasēnaṁ tathā kruddhaṁ bhīmarūpō bhayānakaṁ।
07081016c pratyavārayadāyāṁtamārṣyaśr̥ṁgirmahārathaḥ।।
hāgeyē kruddhanāgi bhīmarūpanāgi bhayānakanāgi kāṇuttā muṁde baruttidda bhīmasēnanannu mahāratha ārṣyaśr̥ṁgiyu taḍedanu.
07081017a tayōḥ samabhavadyuddhaṁ nararākṣasayōrmr̥dhē।
07081017c yādr̥gēva purā vr̥ttaṁ rāmarāvaṇayōrnr̥pa।।
nr̥pa! raṇaraṁgadalli avaribbaru nara-rākṣasara naḍuve, hiṁde rāma-rāvaṇara naḍuve naḍedaṁte, yuddhavu naḍeyitu.
07081018a tatō yudhiṣṭhirō drōṇaṁ navatyā nataparvaṇāṁ।
07081018c ājaghnē bharataśrēṣṭha sarvamarmasu bhārata।।
bharataśrēṣṭha! bhārata! āga yudhiṣṭhiranu toṁbhattu nataparvagaḷiṁda drōṇana sarvamarmagaḷige hoḍedanu.
07081019a taṁ drōṇaḥ paṁcaviṁśatyā nijaghāna stanāṁtarē।
07081019c rōṣitō bharataśrēṣṭha kauṁtēyēna yaśasvinā।।
bharataśrēṣṭha! yaśasvi kauṁtēyaniṁda rōṣagoṁḍa drōṇanu avanannu ippattaidu bāṇagaḷiṁda avana edeya madhye hoḍedanu.
07081020a bhūya ēva tu viṁśatyā sāyakānāṁ samācinōt।
07081020c sāśvasūtadhvajaṁ drōṇaḥ paśyatāṁ sarvadhanvināṁ।।
matte ippattu sāyakagaḷannu kaḷuhisi drōṇanu sarvadhanvigaḷū nōḍuttiruvaṁte, avana kudure-sūta-dhvajagaḷannu tuṁḍarisidanu.
07081021a tāṁ śarāndrōṇamuktāṁstu śaravarṣēṇa pāṁḍavaḥ।
07081021c avārayata dharmātmā darśayanpāṇilāghavaṁ।।
drōṇanu biṭṭa ā śaragaḷannu dharmātma pāṁḍavanu śaravarṣadiṁda taḍedu tanna kaicaḷakavannu tōrisidanu.
07081022a tatō drōṇō bhr̥śaṁ kruddhō dharmarājasya saṁyugē।
07081022c ciccēda sahasā dhanvī dhanustasya mahātmanaḥ।।
āga saṁyugadalli dharmarājana mēle tuṁbā krōdhitanāgi dhanvī drōṇanu takṣaṇavē ā mahātmana dhanussannu kattarisidanu.
07081023a athainaṁ cinnadhanvānaṁ tvaramāṇō mahārathaḥ।
07081023c śarairanēkasāhasraiḥ pūrayāmāsa sarvataḥ।।
avana dhanussannu kattarisi tvaremāḍi mahārathanu avanannu anēka sahasra śaragaḷiṁda suttalū muccibiṭṭanu.
07081024a adr̥śyaṁ dr̥śya rājānaṁ bhāradvājasya sāyakaiḥ।
07081024c sarvabhūtānyamanyaṁta hatamēva yudhiṣṭhiraṁ।।
bhāradvājana sāyakagaḷiṁda rājanu adr̥śyanādudannu nōḍi sarvabhūtagaḷū yudhiṣṭhiranu hatanādaneṁdē tiḷidukoṁḍaru.
07081025a kē ciccainamamanyaṁta tathā vai vimukhīkr̥taṁ।
07081025c hr̥tō rājēti rājēṁdra brāhmaṇēna yaśasvinā।।
rājēṁdra! kelavaru avanu palāyana māḍidaneṁdu aṁdukoṁḍaru. innu kelavaru “yaśasvi brāhmaṇanu rājanannu koṁdubiṭṭanu!” eṁdu koṁḍaru.
07081026a sa kr̥ccraṁ paramaṁ prāptō dharmarājō yudhiṣṭhiraḥ।
07081026c tyaktvā tatkārmukaṁ cinnaṁ bhāradvājēna samyugē।
07081026e ādadē'nyaddhanurdivyaṁ bhāraghnaṁ vēgavattaraṁ।।
ā parama kaṣṭavannu anubhavisida dharmarāja yudhiṣṭhiranu saṁyugadalli bhāradvājaniṁda kattarisalpaṭṭa ā dhanussanu tyajisi, innoṁdu divyavāda, bhāravattāda, vēgavattara dhanussannu ettikoṁḍanu.
07081027a tatastānsāyakānsarvāndrōṇamuktānsahasraśaḥ।
07081027c ciccēda samarē vīrastadadbhutamivābhavat।।
āga drōṇanu biṭṭa ā ella sahasrāru sāyakagaḷannū tuṁḍarisi ā vīranu samaradalli adbhutavannesagidanu.
07081028a cittvā ca tāṁ śarānrājā krōdhasaṁraktalōcanaḥ।
07081028c śaktiṁ jagrāha samarē girīṇāmapi dāraṇīṁ।
07081028e svarṇadaṁḍāṁ mahāghōrāmaṣṭaghaṁṭāṁ bhayāvahāṁ।।
ā śaragaḷannu tuṁḍarisi rājanu krōdhadiṁda raktalōcananāgi girigaḷannū sīḷaballaṁtaha, baṁgārada daṁḍavuḷḷa, mahāghōravāda, bhayavannuṁṭumāḍuva, eṁṭu gaṁṭegaḷannuḷḷa śaktiyannu tegedukoṁḍanu.
07081029a samutkṣipya ca tāṁ hr̥ṣṭō nanāda balavadbalī।
07081029c nādēna sarvabhūtāni trāsayanniva bhārata।।
adannu bisuṭu ā baliyu nādadiṁda sarvabhūtagaḷannu bedarisuttiruvanaṁte saṁtōṣadiṁda jōrāgi kūgidanu.
07081030a śaktiṁ samudyatāṁ dr̥ṣṭvā dharmarājēna saṁyugē।
07081030c svasti drōṇāya sahasā sarvabhūtānyathābruvan।।
saṁyugadalli dharmarājanu śaktiyannu hiḍididdudannu kaṁḍa sarvabhūtagaḷū ommelē “svasti!” eṁdu drōṇanige hēḷidaru.
07081031a sā rājabhujanirmuktā nirmuktōragasannibhā।
07081031c prajvālayaṁtī gaganaṁ diśaśca vidiśastathā।
07081031e drōṇāṁtikamanuprāptā dīptāsyā pannagī yathā।।
biḍugaḍegoḷisalpaṭṭa sarpadaṁte rājana bhujadiṁda horaṭa ā śaktiyu gagana, dikku, upadikkugaḷannu prajvalagoḷisuttā uriyuttiruva bāyiyuḷḷa pannagiyaṁte drōṇana baḷi hōyitu.
07081032a tāmāpataṁtīṁ sahasā prēkṣya drōṇō viśāṁ patē।
07081032c prāduścakrē tatō brāhmamastramastravidāṁ varaḥ।।
viśāṁpatē! ommiṁdommelē bīḷuttidda adannu nōḍi astravidaralli śrēṣṭha drōṇanu brahmāstravannu prakaṭisidanu.
07081033a tadastraṁ bhasmasātkr̥tvā tāṁ śaktiṁ ghōradarśanāṁ।
07081033c jagāma syaṁdanaṁ tūrṇaṁ pāṁḍavasya yaśasvinaḥ।।
ā astravu ghōravāgi kāṇuttidda ā śaktiyannu bhasmīkarisi bēgane yaśasvi pāṁḍavana rathada kaḍe hōyitu.
07081034a tatō yudhiṣṭhirō rājā drōṇāstraṁ tatsamudyataṁ।
07081034c aśāmayanmahāprājñō brahmāstrēṇaiva bhārata।।
bhārata! āga mahāprājña rājā yudhiṣṭhiranu drōṇana āstravannu brahmāstradiṁdalē śāṁtagoḷisidanu.
07081035a vivyādha ca raṇē drōṇaṁ paṁcabhirnataparvabhiḥ।
07081035c kṣuraprēṇa ca tīkṣṇēna ciccēdāsya mahaddhanuḥ।।
avanu raṇadalli aidu nataparvagaḷiṁda drōṇanannu hoḍedu, tīkṣṇa kṣurapradiṁda avana mahādhanussannu kattarisidanu.
07081036a tadapāsya dhanuścinnaṁ drōṇaḥ kṣatriyamardanaḥ।
07081036c gadāṁ cikṣēpa sahasā dharmaputrāya māriṣa।।
māriṣa! dhanussu tuṁḍāgalu kṣatriyamardana drōṇanu takṣaṇavē dharmaputrana mēle gadeyannu esedanu.
07081037a tāmāpataṁtīṁ sahasā gadāṁ dr̥ṣṭvā yudhiṣṭhiraḥ।
07081037c gadāmēvāgrahītkruddhaścikṣēpa ca paraṁtapaḥ।।
mēle bīḷuttiruva ā gadeyannu nōḍi takṣaṇavē kruddhanāgi paraṁtapa yudhiṣṭhiranu tānū gadeyannu tegedu koṁḍu bīsi esedanu.
07081038a tē gadē sahasā muktē samāsādya parasparaṁ।
07081038c saṁgharṣātpāvakaṁ muktvā samēyātāṁ mahītalē।।
vēgavāgi eseyalpaṭṭa ā eraḍū gadegaḷū paraspararannu tāgi, saṁgharṣadiṁda beṁkiyannu biṭṭu nelakke sērikoṁḍavu.
07081039a tatō drōṇō bhr̥śaṁ kruddhō dharmarājasya māriṣa।
07081039c caturbhirniśitaistīkṣṇairhayāṁ jaghnē śarōttamaiḥ।।
māriṣa! āga drōṇanu tuṁbā kruddhanāgi nālku niśita tīkṣṇa uttama śaragaḷiṁda dharmarājana kuduregaḷannu saṁharisidanu.
07081040a dhanuścaikēna bāṇēna ciccēdēṁdradhvajōpamaṁ।
07081040c kētumēkēna ciccēda pāṁḍavaṁ cārdayattribhiḥ।।
iṁdradhvajōpamavāda avana dhanussannu oṁdē bāṇadiṁda kattarisidanu. innoṁdariṁda kētuvannu tuṁḍarisi mūrariṁda pāṁḍavanannu gāyagoḷisidanu.
07081041a hatāśvāttu rathāttūrṇamavaplutya yudhiṣṭhiraḥ।
07081041c tasthāvūrdhvabhujō rājā vyāyudhō bharatarṣabha।।
bharatarṣabha! āga kuduregaḷannu kaḷedukoṁḍa rathadiṁda takṣaṇavē keḷage hāri rājā yudhiṣṭhiranu bhujagaḷannu mēletti āyudhagaḷilladē niṁtukoṁḍanu.
07081042a virathaṁ taṁ samālōkya vyāyudhaṁ ca viśēṣataḥ।
07081042c drōṇō vyamōhayaccatrūnsarvasainyāni cābhibhō।।
vibhō! hīge drōṇanu avanannu virathanāgisidudannu, adarallū viśēṣavāgi nirāyudhanāgi māḍidudannu nōḍi śatru sēnegaḷellavū mūrchegoṁḍavu.
07081043a muṁcanniṣugaṇāṁstīkṣṇā'llaghuhastō dr̥ḍhavrataḥ।
07081043c abhidudrāva rājānaṁ siṁhō mr̥gamivōlbaṇaḥ।।
āga tīkṣṇavāda śaraguṁpugaḷannu prayōgisuttā ā laghuhasta dr̥ḍhavratanu siṁhavu jiṁkeya mēle bīḷuvaṁte rājana mēle eragidanu.
07081044a tamabhidrutamālōkya drōṇēnāmitraghātinā।
07081044c hā hēti sahasā śabdaḥ pāṁḍūnāṁ samajāyata।।
amitraghāti drōṇaniṁda avanu ākramaṇisalpaṭṭidudannu nōḍi ommiṁdommelē pāṁḍavara kaḍe hāhākārada śabdhavu kēḷibaṁditu.
07081045a hr̥tō rājā hr̥tō rājā bhāradvājēna māriṣa।
07081045c ityāsītsumahāṁ śabdaḥ pāṁḍusainyasya sarvataḥ।।
māriṣa! “rājanu hatanādanu! bhāradvājaniṁda rājanu hatanādanu!” eṁdu pāṁḍava sēneya ellakaḍe mahā śabdhavuṁṭāyitu.
07081046a tatastvaritamāruhya sahadēvarathaṁ nr̥paḥ।
07081046c apāyājjavanairaśvaiḥ kuṁtīputrō yudhiṣṭhiraḥ।।
āga nr̥pa kuṁtīputra yudhiṣṭhiranu sahadēvana rathavannēri vēga aśvagaḷiṁda palāyanagaidanu.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē drōṇa parvaṇi jayadrathavadha parvaṇi yudhiṣṭhirāpayānē ēkāśītitamō'dhyāyaḥ।।
idu śrī mahābhāratadalli drōṇa parvadalli jayadrathavadha parvadalli yudhiṣṭhirāpayāna ennuva eṁbhattoṁdanē adhyāyavu.