praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
droṇa parva
jayadrathavadha parva
adhyāya 78
sāra
duryodhananigè droṇanu kavacavannu tòḍisiddānè èṃdu kṛṣṇārjunaru mātanāḍikòl̤l̤uvudu (1-20). kavacada kuritu til̤ididda arjunanu duryodhananannu parājayagòl̤isidudu (21-46).
07078001 saṃjaya uvāca|
07078001a evamuktvārjunaṃ rājā tribhirmarmātigaiḥ śaraiḥ|
07078001c pratyavidhyanmahāvegaiścaturbhiścaturo hayān||
saṃjayanu hel̤idanu: “hīgè hel̤i rājanu arjunanannu mūru marmātiga śaragal̤iṃda hòḍèdu mahāvegadiṃda nālku kudurègal̤annū hòḍèdanu.
07078002a vāsudevaṃ ca daśabhiḥ pratyavidhyatstanāṃtare|
07078002c pratodaṃ cāsya bhallena cittvā bhūmāvapātayat||
vāsudevanannū avana èdègè guriyiṭṭu hattu bāṇagal̤iṃda hòḍèdu, bhalladiṃda avana kaiyallidda bārikolannu kittu bhūmigè bīl̤isidanu.
07078003a taṃ caturdaśabhiḥ pārthaścitrapuṃkhaiḥ śilāśitaiḥ|
07078003c avidhyattūrṇamavyagraste'syābhraśyaṃta varmaṇaḥ||
takṣaṇave pārthanu avyagranāgi hadinālku citrapuṃkhagal̤ul̤l̤a śilāśitagal̤iṃda hòḍèyalu avugal̤annu avana kavacavu hiṃdirugisitu.
07078004a teṣāṃ vaiphalyamālokya punarnava ca paṃca ca|
07078004c prāhiṇonniśitānbāṇāṃste cābhraśyaṃta varmaṇaḥ||
avugal̤annu viphalavādudannu noḍi punaḥ òṃbhattu mattu aidu prāṇagal̤annu hārisaballa niśita bāṇagal̤annu prayogisalu avū kūḍa avana kavacadiṃdāgi nirarthakavādavu.
07078005a aṣṭāviṃśattu tānbāṇānastānviprekṣya niṣphalān|
07078005c abravītparavīraghnaḥ kṛṣṇo'rjunamidaṃ vacaḥ||
ā ippattèṃṭu bāṇagal̤u niṣphalavādudannu noḍi paravīraghna kṛṣṇanu arjunanigè idannu hel̤idanu:
07078006a adṛṣṭapūrvaṃ paśyāmi śilānāmiva sarpaṇaṃ|
07078006c tvayā saṃpreṣitāḥ pārtha nārthaṃ kurvaṃti patriṇaḥ||
“pārtha! śilègal̤u hariduhoguvaṃtè hiṃdè kaṃḍirade iddudannu nānu noḍuttiddenè. nīnu prayogisida patrigal̤u nirarthakavāguttivè.
07078007a kaccidgāṃḍīvataḥ prāṇāstathaiva bharatarṣabha|
07078007c muṣṭiśca te yathāpūrvaṃ bhujayośca balaṃ tava||
bharatarṣabha! gāṃḍīvadallidda prāṇa mattu hāgèye ninna muṣṭi mattu bhujagal̤a balavu mòdalinaṃtèye idè tāne?
07078008a na cedvidherayaṃ kālaḥ prāptaḥ syādadya paścimaḥ|
07078008c tava caivāsya śatrośca tanmamācakṣva pṛccataḥ||
idu ninna mattu ī śatruvina kònèya bheṭiyallave? nānu kel̤uttiddenè. hel̤u.
07078009a vismayo me mahānpārtha tava dṛṣṭvā śarānimān|
07078009c vyarthānnipatataḥ saṃkhye duryodhanarathaṃ prati||
pārtha! ī rīti raṇadalli duryodhanana rathada kaḍè kal̤uhisida ī śaragal̤u vyarthavāgi bīl̤uttivèyèṃdarè nanagè mahā vismayavāguttidè.
07078010a vajrāśanisamā ghorāḥ parakāyāvabhedinaḥ|
07078010c śarāḥ kurvaṃti te nārthaṃ pārtha kādya viḍaṃbanā||
pārtha! iṃdu idenu viḍaṃbanè! vajradaṃtè ghoravāgiruva, śatrugal̤a kāyavannu bhedisaballa ninna ī śaragal̤u māḍabekādudannu māḍuttillavalla!”
07078011 arjuna uvāca|
07078011a droṇenaiṣā matiḥ kṛṣṇa dhārtarāṣṭre niveśitā|
07078011c aṃte vihitamastrāṇāṃ etatkavacadhāraṇaṃ||
arjunanu hel̤idanu: “kṛṣṇa! nanaganisuttadè - dhārtarāṣṭranigè droṇanu kavacavannu tòḍisiddānè. ivanu dharisiruva ī kavacavu astragal̤igè abhedyavādudu.
07078012a asminnaṃtarhitaṃ kṛṣṇa trailokyamapi varmaṇi|
07078012c eko droṇo hi vedaitadahaṃ tasmācca sattamāt||
kṛṣṇa! ī kavacadòl̤agè mūru lokagal̤ū aḍagivè. droṇanòbbanige idu til̤ididè. mattu ā sattamaniṃda nānū idannu kalitiddenè.
07078013a na śakyametatkavacaṃ bāṇairbhettuṃ kathaṃ cana|
07078013c api vajreṇa goviṃda svayaṃ maghavatā yudhi||
goviṃda! ī kavacavannu bāṇagal̤iṃda - yuddhadalli svayaṃ maghavatanigū vajradiṃda kūḍa - èṃdū bhedisalu sādhyavilla.
07078014a jānaṃstvamapi vai kṛṣṇa māṃ vimohayase kathaṃ|
07078014c yadvṛttaṃ triṣu lokeṣu yacca keśava vartate||
keśava! mūru lokagal̤alli naḍèyuva èllavū ninagè til̤ididdarū ekè hīgè nannannu mohagòl̤isuttiruvè kṛṣṇa!
07078015a tathā bhaviṣyadyaccaiva tatsarvaṃ viditaṃ tava|
07078015c na tvevaṃ veda vai kaścidyathā tvaṃ madhusūdana||
hāgèye muṃdè āguvavèllavū ninagè til̤ide idè. madhusūdana! ninagè til̤iyade iruvudu yāvudū illa.
07078016a eṣa duryodhanaḥ kṛṣṇa droṇena vihitāmimāṃ|
07078016c tiṣṭhatyabhītavatsaṃkhye bibhratkavacadhāraṇāṃ||
kṛṣṇa! ī duryodhananu droṇanu tòḍisida ī hòl̤èyuva kavacavannu dharisi raṇadalli bhayavillade niṃtiddānè.
07078017a yattvatra vihitaṃ kāryaṃ naiṣa tadvetti mādhava|
07078017c strīvadeṣa bibhartyetāṃ yuktāṃ kavacadhāraṇāṃ||
ādarè ā kavacavannu dharisidavanu enu māḍabeku ènnuvudu avanigè til̤idilla mādhava! strīyaṃtè ivanu idannu dharisi miruguttiddānè aṣṭè!
07078018a paśya bāhvośca me vīryaṃ dhanuṣaśca janārdana|
07078018c parājayiṣye kauravyaṃ kavacenāpi rakṣitaṃ||
janārdana! nanna bāhugal̤a mattu dhanussina vīryavannu noḍu! kavacadiṃda rakṣitanāgiddarū kūḍa kauravyanannu parājayagòl̤isuttenè.
07078019a idamaṃgirase prādāddeveśo varma bhāsvaraṃ|
07078019c punardadau surapatirmahyaṃ varma sasaṃgrahaṃ||
hòl̤èyuva ī kavacavannu deveśanu aṃgirasanigè kòṭṭiddanu. punaḥ surapatiyu nanagè ī kavacavannu, tòḍuva maṃtragal̤òḍanè, nanagè kòṭṭiddanu.
07078020a daivaṃ yadyasya varmaitadbrahmaṇā vā svayaṃ kṛtaṃ|
07078020c naitadgopsyati durbuddhimadya bāṇahataṃ mayā||
ī kavacavu daivavāgiddarū, svayaṃ brahmaniṃda nirmitavāgiddarū, nanna bāṇagal̤iṃda hatanāguva ī durbuddhiyannu iṃdu rakṣisuvudilla!””
07078021 saṃjaya uvāca|
07078021a evamuktvārjuno bāṇānabhimaṃtrya vyakarṣayat|
07078021c vikṛṣyamāṇāṃstenaivaṃ dhanurmadhyagatāṃ śarān|
07078021e tānasyāstreṇa cicceda drauṇiḥ sarvāstraghātinā||
saṃjayanu hel̤idanu: “hīgè hel̤i arjunanu bāṇagal̤annu abhimaṃtrisi, śiṃjiniyannu èl̤èdu dhanussina madhyadalli hūḍuttiralu drauṇiyu ā śaragal̤annu sarvāstragal̤annū nirasanagòl̤isaballa astradiṃda tuṃḍarisidanu.
07078022a tānnikṛttāniṣūndṛṣṭvā dūrato brahmavādinā|
07078022c nyavedayatkeśavāya vismitaḥ śvetavāhanaḥ||
dūradiṃdale ā brahmavādiyu avugal̤annu kattarisidudannu noḍi vismitanāda śvetavāhananu keśavanigè nivedisidanu:
07078023a naitadastraṃ mayā śakyaṃ dviḥ prayoktuṃ janārdana|
07078023c astraṃ māmeva hanyāddhi paśya tvadya balaṃ mama||
“janārdana! ī astravannu nānu èraḍanèya bāri prayogisalu śakyanilla. ī astravu nannanne nanna balavanne kòṃdubiḍuttadè!”
07078024a tato duryodhanaḥ kṛṣṇau navabhirnataparvabhiḥ|
07078024c avidhyata raṇe rājan śarairaśīviṣopamaiḥ|
āga raṇadalli rājan! duryodhananu kṛṣṇaribbarannū òṃbhattu sarpagal̤a viṣadaṃtiruva nataparva śaragal̤iṃda hòḍèdanu.
07078024e bhūya evābhyavarṣacca samare kṛṣṇapāṃḍavau||
07078025a śaravarṣeṇa mahatā tato'hṛṣyaṃta tāvakāḥ|
07078025c cakrurvāditraninadānsiṃhanādaravāṃstathā||
punaḥ samaradalli kṛṣṇa-pāṃḍavara melè śaragal̤annu surisidanu. ā mahā śaravarṣadiṃda ninnavaru harṣagòṃḍaru. avaru vādyagal̤annu bārisidaru mattu siṃhanādavannu kūgidaru.
07078026a tataḥ kruddho raṇe pārthaḥ sṛkkaṇī parisaṃlihan|
07078026c nāpaśyata tato'syāṃgaṃ yanna syādvarmarakṣitaṃ||
07078027a tato'sya niśitairbāṇaiḥ sumuktairaṃtakopamaiḥ|
07078027c hayāṃścakāra nirdehānubhau ca pārṣṇisārathī||
āga raṇadalli kruddhanāgi pārthanu kaṭavāyiyannu nèkkuttā kavacavu rakṣisuttidda avana aṃgagal̤annu noḍadèye uttamavāgi hūḍida aṃtakanaṃtiruva niśita bāṇagal̤iṃda avana èraḍu kudurègal̤annū pārṣṇasārathigal̤annū nirdeharannāgisidanu.
07078028a dhanurasyāccinaccitraṃ hastāvāpaṃ ca vīryavān|
07078028c rathaṃ ca śakalīkartuṃ savyasācī pracakrame||
ā vīryavān savyasāciyu avana citra dhanussannū, hastavāpavannū kattarisi, rathavannū cūru cūru māḍalu upakramisidanu.
07078029a duryodhanaṃ ca bāṇābhyāṃ tīkṣṇābhyāṃ virathīkṛtaṃ|
07078029c avidhyaddhastatalayorubhayorarjunastadā||
āga tīkṣṇavāda èraḍu bāṇagal̤iṃda duryodhananannu virathanannāgi māḍi arjunananu avana èraḍū aṃgaigal̤a madhyadalli hòḍèdanu.
07078030a taṃ kṛccrāmāpadaṃ prāptaṃ dṛṣṭvā paramadhanvinaḥ|
07078030c samāpetuḥ parīpsaṃto dhanaṃjayaśarārditaṃ||
ā paramadhanviyiṃda avanu kaṣṭahòṃdidudannu noḍi dhanaṃjayana śaragal̤iṃda pīḍitanāda avanannu rakṣisalu muṃdādaru.
07078031a te rathairbahusāhasraiḥ kalpitaiḥ kuṃjarairhayaiḥ|
07078031c padātyoghaiśca saṃrabdhaiḥ parivavrurdhanaṃjayaṃ||
avaru aneka sahasra sajjāgidda rathagal̤iṃda, kudurè-ānègal̤iṃda mattu saṃrabdha padātigal̤iṃda dhanaṃjayanannu suttuvarèdaru.
07078032a atha nārjunagoviṃdau ratho vāpi vyadṛśyata|
07078032c astravarṣeṇa mahatā janaughaiścāpi saṃvṛtau||
mahā astravarṣagal̤iṃda mattu janara guṃpugal̤iṃda āvṛtarāda arjuna-goviṃdarāgalī, avara rathavāgalī kāṇisalilla.
07078033a tato'rjuno'stravīryeṇa nijaghne tāṃ varūthinīṃ|
07078033c tatra vyaṃgīkṛtāḥ petuḥ śataśo'tha rathadvipāḥ||
āga arjunanu astravīryadiṃda ā varūthigal̤annu saṃharisidanu. alli nūrāru rathagal̤ū ānègal̤u tuṃḍāgi biddavu.
07078034a te hatā hanyamānāśca nyagṛhṇaṃstaṃ rathottamaṃ|
07078034c sa rathastaṃbhitastasthau krośamātraṃ samaṃtataḥ||
kòllalu baṃdavaru avana uttama rathada samīpa baruva mòdale hatarādaru. avara rathavu suttuvarèyalpaṭṭu òṃdu krośa dūradavarègè hāgèye niṃtittu.
07078035a tato'rjunaṃ vṛṣṇivīrastvarito vākyamabravīt|
07078035c dhanurvisphārayātyarthamahaṃ dhmāsyāmi cāṃbujaṃ||
āga tvarèmāḍi vṛṣṇivīranu arjunanigè hel̤idanu: “dhanussannu ṭeṃkarisu. nānu śaṃkhavannu ūduttenè.”
07078036a tato visphārya balavadgāṃḍīvaṃ jaghnivānripūn|
07078036c mahatā śaravarṣeṇa talaśabdena cārjunaḥ||
āga arjunanu balavāgi gāṃḍīvavannu ṭeṃkarisi mahā śaravarṣagal̤iṃda mattu cappāl̤ègal̤iṃda śatrugal̤annu saṃharisidanu.
07078037a pāṃcajanyaṃ ca balavaddadhmau tāreṇa keśavaḥ|
07078037c rajasā dhvastapakṣmāṃtaḥ prasvinnavadano bhṛśaṃ||
dhūl̤iniṃda mukhavu masukāgidda keśavanu jorāgi balavannupayogisi pāṃcajanyavannu ūdidanu.
07078038a tasya śaṃkhasya nādena dhanuṣo nisvanena ca|
07078038c niḥsattvāśca sasattvāśca kṣitau petustadā janāḥ||
avana śaṃkhada nādadiṃda mattu dhanussina nisvanadiṃda sattvavillada mattu sattvavidda janaru nèlada melè biddaru.
07078039a tairvimukto ratho reje vāyvīrita ivāṃbudaḥ|
07078039c jayadrathasya goptārastataḥ kṣubdhāḥ sahānugāḥ||
avariṃda vimuktavāda avara rathavu gāl̤iyiṃda tūralpaṭṭa moḍagal̤iṃda hòrabaṃditu. āga jayadrathana goptāraru avara anuyāyigal̤òṃdigè tallaṇisidaru.
07078040a te dṛṣṭvā sahasā pārthaṃ goptāraḥ saiṃdhavasya tu|
07078040c cakrurnādānbahuvidhānkaṃpayaṃto vasuṃdharāṃ||
pārthanannu noḍidòḍanèye saiṃdhavana rakṣakaru vasuṃdharèyannu naḍugisuttā bahuvidhada nādagaidaru.
07078041a bāṇaśabdaravāṃścogrānvimiśrāṃ śaṃkhanisvanaiḥ|
07078041c prāduścakrurmahātmānaḥ siṃhanādaravānapi||
bāṇada śabdha, ugra kūgugal̤u śaṃkhanisvanagal̤òṃdigè seralu ā mahātmaru siṃhanādagal̤annū kūgidaru.
07078042a taṃ śrutvā ninadaṃ ghoraṃ tāvakānāṃ samutthitaṃ|
07078042c pradadhmatustadā śaṃkhau vāsudevadhanaṃjayau||
nimmavariṃda hòrahòmmida ā ghora ninādavannu kel̤i vāsudeva-dhanaṃjayaru śaṃkhagal̤annu ūdidaru.
07078043a tena śabdena mahatā pūriteyaṃ vasuṃdharā|
07078043c saśailā sārṇavadvīpā sapātālā viśāṃ pate||
viśāṃpate! ā mahā śabdhadiṃda śaila-sāgara-dvīpa-pātālagal̤òṃdigè ī bhūmiyu tuṃbikòṃḍitu.
07078044a sa śabdo bharataśreṣṭha vyāpya sarvā diśo daśa|
07078044c pratisasvāna tatraiva kurupāṃḍavayorbale||
bharataśreṣṭha! ā śabdavu sarva daśa diśagal̤annū talupi alliye kuru-pāṃḍavara senègal̤alli pratidhvanisitu.
07078045a tāvakā rathinastatra dṛṣṭvā kṛṣṇadhanaṃjayau|
07078045c saṃraṃbhaṃ paramaṃ prāptāstvaramāṇā mahārathāḥ||
alli ninnavarāda rathigal̤annu noḍi mahāratha kṛṣṇa-dhanaṃjayaru parama kupitarāgi tvarèmāḍi muṃduvarèdaru.
07078046a atha kṛṣṇau mahābhāgau tāvakā dṛśya daṃśitau|
07078046c abhyadravaṃta saṃkruddhāstadadbhutamivābhavat||
āga mahābhāgarāda kṛṣṇaribbarū kavacadhārigal̤āda ninnavarannu noḍi saṃkruddharāgi ākramaṇisidaru. adòṃdu adbhutavāgittu.”
samāpti
iti śrī mahābhārate droṇa parvaṇi jayadrathavadha parvaṇi duryodhanaparājaye aṣṭhasaptatitamo'dhyāyaḥ||
idu śrī mahābhāratadalli droṇa parvadalli jayadrathavadha parvadalli duryodhanaparājaya ènnuva èppattèṃṭane adhyāyavu.