072 droṇadhṛṣṭadyumnayuddhaḥ

praveśa

|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||

śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita

śrī mahābhārata

droṇa parva

jayadrathavadha parva

adhyāya 72

sāra

yuddha varṇanè (1-20). droṇa-dhṛṣṭadyumnara yuddha (21-35).

07072001 saṃjaya uvāca|
07072001a tathā tasminpravṛtte tu saṃgrāme lomaharṣaṇe|
07072001c kauraveyāṃstridhābhūtānpāṃḍavāḥ samupādravan||

saṃjayanu hel̤idanu: “āga ā lomaharṣaṇa saṃgrāmavu prāraṃbhavāgalu pāṃḍavaru mūru bhāgagal̤āgi òḍèdidda kauraveyara senèyòṃdigè horāḍidaru.

07072002a jalasaṃdhaṃ mahābāhurbhīmaseno nyavārayat|
07072002c yudhiṣṭhiraḥ sahānīkaḥ kṛtavarmāṇamāhave||

mahābāhu bhīmasenanu jalasaṃdhanannu èdurisidanu. yadhiṣṭhiranu senèyòṃdigè yuddhadalli kṛtavarmanannu èdurisidanu.

07072003a kiraṃtaṃ śaravarṣāṇi rocamāna ivāṃśumān|
07072003c dhṛṣṭadyumno mahārāja droṇamabhyadravadraṇe||

mahārāja! sūryanu kiraṇagal̤annu pasarisuvaṃtè bāṇagal̤a mal̤èyannu surisuttidda dhṛṣṭadyumnanu droṇanannu ākramaṇisidanu.

07072004a tataḥ pravavṛte yuddhaṃ tvaratāṃ sarvadhanvināṃ|
07072004c kurūṇāṃ somakānāṃ ca saṃkruddhānāṃ parasparaṃ||

āga tvarèyallidda paraspara saṃkruddharāgidda kurugal̤a mattu somakara sarvadhanvigal̤a naḍuvè yuddhavu naḍèyitu.

07072005a saṃkṣaye tu tathā bhūte vartamāne mahābhaye|
07072005c dvaṃdvībhūteṣu sainyeṣu yudhyamāneṣvabhītavat||

hāgè mahābhayada vināśavu naḍèyuttiralu èraḍū senègal̤alli bhayagòl̤l̤ade yuddhamāḍuttiddaru.

07072006a droṇaḥ pāṃcālaputreṇa balī balavatā saha|
07072006c vicikṣepa pṛṣatkaughāṃstadadbhutamivābhavat||

balī droṇanu balavaṃtanāda pāṃcālaputranòṃdigè yuddhamāḍidanu. avanu kal̤uhisida bāṇagal̤a samūhagal̤u èllakaḍè tuṃbikòl̤l̤alu adòṃdu adbhutavāyitu.

07072007a puṃḍarīkavanānīva vidhvastāni samaṃtataḥ|
07072007c cakrāte droṇapāṃcālyau nṛṇāṃ śīrṣāṇyanekaśaḥ||

kamalagal̤a vanavannu èllakaḍègal̤iṃda dhvaṃsagòl̤isuvaṃtè droṇa mattu pāṃcālyaru aneka narara śiragal̤annu urul̤isidaru.

07072008a vinikīrṇāni vīrāṇāmanīkeṣu samaṃtataḥ|
07072008c vastrābharaṇaśastrāṇi dhvajavarmāyudhāni ca||

senègal̤alli èlla kaḍègal̤alli vīrara vastrābharaṇa śastragal̤u, dhvaja-kavaca-āyudhagal̤u haraḍi biddiddavu.

07072009a tapanīyavicitrāṃgāḥ saṃsiktā rudhireṇa ca|
07072009c saṃsaktā iva dṛśyaṃte meghasaṃghāḥ savidyutaḥ||

baṃgārada kavacagal̤u raktadiṃda toydu hogi miṃciniṃda kūḍida meghagal̤a rāśigal̤aṃtè kāṇuttiddavu.

07072010a kuṃjarāśvanarānsaṃkhye pātayaṃtaḥ patatribhiḥ|
07072010c tālamātrāṇi cāpāni vikarṣaṃto mahārathāḥ||

mahāratharu tālamātrada cāpagal̤annu sèl̤èyuttā patatrigal̤iṃda yuddhadalli ānè-kudurè-nararannu bīl̤isuttiddaru.

07072011a asicarmāṇi cāpāni śirāṃsi kavacāni ca|
07072011c viprakīryaṃta śūrāṇāṃ saṃprahāre mahātmanāṃ||

mahātma śūraru praharisuttidda khaḍga, gurāṇi, billugal̤u, śiragal̤u, kavacagal̤u haraḍi biddiddavu.

07072012a utthitānyagaṇeyāni kabaṃdhāni samaṃtataḥ|
07072012c adṛśyaṃta mahārāja tasminparamasaṃkule||

mahārāja! ā parama saṃkulayuddhadalli èlla kaḍègal̤alli melè el̤uttidda aneka kabaṃdhagal̤u kāṇuttiddavu.

07072013a gṛdhrāḥ kaṃkā vaḍāḥ śyenā vāyasā jaṃbukāstathā|
07072013c bahavaḥ piśitāśāśca tatrādṛśyaṃta māriṣa||
07072014a bhakṣayaṃtaḥ sma māṃsāni pibaṃtaścāpi śoṇitaṃ|
07072014c viluṃpaṃtaḥ sma keśāṃśca majjāśca bahudhā nṛpa||
07072015a ākarṣaṃtaḥ śarīrāṇi śarīrāvayavāṃstathā|
07072015c narāśvagajasaṃghānāṃ śirāṃsi ca tatastataḥ||

māriṣa! haddugal̤u, kaṃkagal̤u, tol̤agal̤u, narigal̤u, kāgègal̤u, jaṃbukagal̤u mattu innū aneka māṃsāhārigal̤u māṃsagal̤annu bhakṣisuttiruvudu, raktavannu kuḍiyuttiruvudu, keśagal̤annū, èlubugal̤annu nèkkuttiruvudu, aneka śarīragal̤iṃda śarīrada avayavagal̤annu kittu èl̤èyuttiruvudu, nararu-aśva-gaja samūhagal̤a śiragal̤annū èl̤èyuttiruvudu allalli kaṃḍitu.

07072016a kṛtāstrā raṇadīkṣābhirdīkṣitāḥ śaradhāriṇaḥ|
07072016c raṇe jayaṃ prārthayaṃto bhṛśaṃ yuyudhire tadā||

astravidarāda, raṇadīkṣèya dīkṣitarāda, raṇadalli jayavannu bayasuva śaradhārigal̤u jorāgi yuddha māḍidaru.

07072017a asimārgānbahuvidhānvicerustāvakā raṇe|
07072017c ṛṣṭibhiḥ śaktibhiḥ prāsaiḥ śūlatomarapaṭṭiśaiḥ||
07072018a gadābhiḥ parighaiścānye vyāyudhāśca bhujairapi|
07072018c anyonyaṃ jaghnire kruddhā yuddharaṃgagatā narāḥ||

yuddharaṃgadalli il̤ididda nararu raṇadalli ninnavaru bahuvidhada varasègal̤alli khaḍgagal̤annu tirugisuttā, ṛṣṭi-śakti-prāsa-śūla-tomara-paṭṭiśa-gadè-parigha mattu innū itara āyudhagal̤iṃda mattu bhujagal̤iṃdalū anyonyarannu kruddharāgi saṃharisidaru.

07072019a rathino rathibhiḥ sārdhamaśvārohāśca sādibhiḥ|
07072019c mātaṃgā varamātaṃgaiḥ padātāśca padātibhiḥ||
07072020a kṣībā ivānye conmattā raṃgeṣviva ca cāraṇāḥ|
07072020c uccukruśustathānyonyaṃ jaghnuranyonyamāhave||

rathigal̤u rathigal̤òḍanè, aśvārohigal̤u aśvārohigal̤òṃdigè, mātaṃgaru śreṣṭha mātaṃgaròṃḍanè, padātigal̤u padātigal̤òḍanè, mattu itararu unmattarādavaraṃtè krīḍāṃgaṇadalli saṃcarisuttiro ènnuvavaraṃtè anyonyarannu kirucāḍi karèdaru mattu anyonyarannu saṃharisidaru.

07072021a vartamāne tathā yuddhe nirmaryāde viśāṃ pate|
07072021c dhṛṣṭadyumno hayānaśvairdroṇasya vyatyamiśrayat||

viśāṃpate! maryādègal̤illade naḍèyuttiruva ā yuddhadalli dhṛṣṭadyumnanu tanna kudurègal̤u droṇana kudurègal̤òḍanè bèrèyisidanu.

07072022a te hayā sādhvaśobhaṃta vimiśrā vātaraṃhasaḥ|
07072022c pārāvatasavarṇāśca raktaśoṇāśca saṃyuge|
07072022e hayāḥ śuśubhire rājanmeghā iva savidyutaḥ||

rājan! gāl̤iya vegadalli hogaballa ā pārivāl̤ada baṇṇada kudurègal̤u kèṃpubaṇṇada kudurègal̤òḍanè seri raṇaraṃgadalli avu miṃciniṃdòḍagūḍida moḍagal̤aṃtè cènnāgi śobhisidavu.

07072023a dhṛṣṭadyumnaśca saṃprekṣya droṇamabhyāśamāgataṃ|
07072023c asicarmādade vīro dhanurutsṛjya bhārata||

bhārata! droṇanu tuṃbā hattira baṃdudannu noḍida vīra dhṛṣṭadyumnanu dhanussannu bisuṭu khaḍga-gurāṇigal̤annu tègèdukòṃḍanu.

07072024a cikīrṣurduṣkaraṃ karma pārṣataḥ paravīrahā|
07072024c īṣayā samatikramya droṇasya rathamāviśat||

āga paravīraha pārṣatanu īśādaṃḍavannu hiḍidu hāri droṇana rathavannu praveśisi, duṣkaravāda karmavanne māḍidanu.

07072025a atiṣṭhadyugamadhye sa yugasannahaneṣu ca|
07072025c jaghānārdheṣu cāśvānāṃ tatsainyānyabhyapūjayan||

nògada melè, svalpa samaya nògada joḍina melè mattu kudurègal̤a melè niṃtukòṃḍu saṃcarisuttiddanu.

07072026a khaḍgena caratastasya śoṇāśvānadhitiṣṭhataḥ|
07072026c na dadarśāṃtaraṃ droṇastadadbhutamivābhavat||

kèṃpukudurègal̤a melè niṃtu khaḍgavannu tirugisuttidda avanannu hòḍèyalu droṇanigè avakāśave sigalilla. adòṃdu adbhutavāgittu.

07072027a yathā śyenasya patanaṃ vaneṣvāmiṣagṛddhinaḥ|
07072027c tathaivāsīdabhīsārastasya droṇaṃ jighāṃsataḥ||

vanadalli māṃsada āsèyiṃda giḍugavu hāri èraguvaṃtè droṇanannu kòllalu bayasida avana vartanèyāgittu.

07072028a tataḥ śaraśatenāsya śatacaṃdraṃ samākṣipat|
07072028c droṇo drupadaputrasya khaḍgaṃ ca daśabhiḥ śaraiḥ||
07072029a hayāṃścaiva catuḥṣaṣṭyā śarāṇāṃ jaghnivānbalī|
07072029c dhvajaṃ catraṃ ca bhallābhyāṃ tathobhau pārṣṇisārathī||

āga balī droṇanu nūru śaragal̤iṃda drupadaputrana nūrucaṃdraridda gurāṇiyannū, hattu śaragal̤iṃda khaḍgavannū, aravatnālku bāṇagal̤iṃda kudurègal̤annū, bhallagal̤èraḍariṃda dhvaja-catragal̤annu mattu innèraḍariṃda avana pārṣṇisārathigal̤annū hòḍèdanu.

07072030a athāsmai tvarito bāṇamaparaṃ jīvitāṃtakaṃ|
07072030c ākarṇapūrṇaṃ cikṣepa vajraṃ vajradharo yathā||

āga tvarèmāḍi innòṃdu jīvitavannu aṃtyagòl̤isaballa bāṇavannu vajradharanu vajravannu hego hāgè ākarṇapūrṇāṃtavāgi èl̤èdu prayogisidanu.

07072031a taṃ caturdaśabhirbāṇairbāṇaṃ cicceda sātyakiḥ|
07072031c grastamācāryamukhyena dhṛṣṭadyumnamamocayat||

ā bāṇavannu hadinālku bāṇagal̤iṃda tuṃḍarisi sātyakiyu ācāryamukhyana hiḍitadiṃda dhṛṣṭadyumnanannu biḍugaḍègòl̤isidanu.

07072032a siṃheneva mṛgaṃ grastaṃ narasiṃhena māriṣa|
07072032c droṇena mocayāmāsa pāṃcālyaṃ śinipuṃgavaḥ||

māriṣa! siṃhadiṃda hiḍiyalpaṭṭidda jiṃkèyannu hego hāgi ā narasiṃha śinipuṃgavanu pāṃcālyanannu droṇaniṃda biḍugaḍègòl̤isidanu.

07072033a sātyakiṃ prekṣya goptāraṃ pāṃcālyasya mahāhave|
07072033c śarāṇāṃ tvarito droṇaḥ ṣaḍviṃśatyā samarpayat||

mahāhavadalli pāṃcālyanannu sātyakiyu rakṣisidudannu noḍi droṇanu tvarèmāḍi ippattāru bāṇagal̤iṃda avanannu hòḍèdanu.

07072034a tato droṇaṃ śineḥ pautro grasaṃtamiva sṛṃjayān|
07072034c pratyavidhyaccitairbāṇaiḥ ṣaḍviṃśatyā stanāṃtare||

āga śiniya pautranu sṛṃjayarannu nuṃguvaṃtidda droṇana èdègè guriyiṭṭu niśitavāda ippattāru bāṇagal̤iṃda tirugi hòḍèdanu.

07072035a tataḥ sarve rathāstūrṇaṃ pāṃcālā jayagṛddhinaḥ|
07072035c sātvatābhisṛte droṇe dhṛṣṭadyumnamamocayan||

droṇanu sātvatanòḍanè yuddhadalli tòḍagalu vijayecchigal̤āda pāṃcāla ratharu dhṛṣṭadyumnanannu beganè biḍisidaru.”

samāpti

iti śrī mahābhārate droṇa parvaṇi jayadrathavadha parvaṇi droṇadhṛṣṭadyumnayuddhe dvisaptatitamo'dhyāyaḥ||
idu śrī mahābhāratadalli droṇa parvadalli jayadrathavadha parvadalli droṇadhṛṣṭadyumnayuddha ènnuva èppattèraḍane adhyāyavu.