ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
ద్రోణ పర్వ
ప్రతిజ్ఞా పర్వ
అధ్యాయ 57
సార
అర్జుననిగె స్వప్నదల్లి పునః పాశుపతాస్త్ర ప్రాప్తియాదుదు (1-81).
07057001 సంజయ ఉవాచ।
07057001a కుంతీపుత్రస్తు తం మంత్రం స్మరన్నేవ ధనంజయః।
07057001c ప్రతిజ్ఞామాత్మనో రక్షన్ముమోహాచింత్యవిక్రమః।।
సంజయను హేళిదను: “అచింత్యవిక్రమి కుంతీపుత్ర ధనంజయను తన్న ప్రతిజ్ఞెయన్ను రక్షిసికొళ్ళువ సలువాగి ఆ మంత్రవన్నే స్మరిసుత్తా నిద్దెహోదను.
07057002a తం తు శోకేన సంతప్తం స్వప్నే కపివరధ్వజం।
07057002c ఆససాద మహాతేజా ధ్యాయంతం గరుడధ్వజః।।
స్వప్నదల్లి శోకసంతప్తనాగిద్ద కపివరధ్వజన బళి మహాతేజస్వి గరుడధ్వజను ఆలోచిసుత్తా బందను.
07057003a ప్రత్యుత్థానం తు కృష్ణస్య సర్వావస్థం ధనంజయః।
07057003c నాలోపయత ధర్మాత్మా భక్త్యా ప్రేమ్ణా చ సర్వదా।।
కృష్ణను బందాగ భక్తియింద మత్తు ప్రేమదింద సర్వదా సర్వావస్థెయల్లి ఎద్దు నిల్లుత్తిద్ద ధర్మాత్మా ధనంజయను ఆ క్రమక్కె (స్వప్నావస్థెయల్లియూ) లోపవన్ను తరలిల్ల.
07057004a ప్రత్యుత్థాయ చ గోవిందం స తస్మాయాసనం దదౌ।
07057004c న చాసనే స్వయం బుద్ధిం బీభత్సుర్వ్యదధాత్తదా।।
బీభత్సువు గోవిందనన్ను వినీతనాగి ఆదరదింద ఎద్దునింతు బరమాడికొండు ఆసనవన్నూ స్వయం బుద్ధియన్నూ అవనిగిత్తను.
07057005a తతః కృష్ణో మహాతేజా జానన్పార్థస్య నిశ్చయం।
07057005c కుంతీపుత్రమిదం వాక్యమాసీనః స్థితమబ్రవీత్।।
ఆగ కుళితుకొండ మహాతేజస్వి కృష్ణను పార్థన నిశ్చయవన్ను తిళిదు నింతిరువ కుంతీపుత్రనిగె ఈ మాతన్నాడిదను:
07057006a మా విషాదే మనః పార్థ కృథాః కాలో హి దుర్జయః।
07057006c కాలః సర్వాణి భూతాని నియచ్చతి పరే విధౌ।।
“పార్థ! మనస్సన్ను విషాదదల్లి తొడగిసబేడ. కాలవెంబుదు జయిసలసాధ్యవాదుదు. కాలవు ఇరువ ఎల్లవన్నూ విధాతన విధానదల్లి తొడగిసుత్తదె.
07057007a కిమర్థం చ విషాదస్తే తద్బ్రూహి వదతాం వర।
07057007c న శోచితవ్యం విదుషా శోకః కార్యవినాశనః।।
మాతనాడువవరల్లి శ్రేష్ఠ! యావ కారణదిందాగి నీను విషాదపడుత్తిరువెయెన్నువుదన్ను హేళు. తిళిదవరు శోకిసువుదిల్ల. శోకవు మాడబేకాద కార్యవన్ను నాశగొళిసువంథహుదు.
07057008a శోచన్నందయతే శత్రూన్కర్శయత్యపి బాంధవాన్।
07057008c క్శీయతే చ నరస్తస్మాన్న త్వం శోచితుమర్హసి।।
శోకవు శత్రుగళిగె ఆనందవన్నీయుత్తదె. బాంధవరన్ను సంకటక్కీడుమాడుత్తదె. మనుష్యనన్ను క్షీణగొళిసుత్తదె. ఆదుదరింద నీను శోకిసబారదు.”
07057009a ఇత్యుక్తో వాసుదేవేన బీభత్సురపరాజితః।
07057009c ఆబభాషే తదా విద్వానిదం వచనమర్థవత్।।
వాసుదేవను హీగె హేళలు, అపరాజిత విద్వాన్ బీభత్సువు అర్థవత్తాద ఈ మాతుగళన్నాడిదను.
07057010a మయా ప్రతిజ్ఞా మహతీ జయద్రథవధే కృతా।
07057010c శ్వోఽస్మి హంతా దురాత్మానం పుత్రఘ్నమితి కేశవ।।
“కేశవ! నాళె నాను పుత్రఘ్న దురాత్మ జయద్రథనన్ను కొల్లుత్తేనెందు అవన వధెయ మహా ప్రతిజ్ఞెయన్ను మాడిద్దేనె.
07057011a మత్ప్రతిజ్ఞావిఘాతార్థం ధార్తరాష్ట్రైః కిలాచ్యుత।
07057011c పృష్ఠతః సైంధవః కార్యః సర్వైర్గుప్తో మహారథైః।।
ఆదరె అచ్యుత! నన్న ప్రతిజ్ఞెగె విఘ్నవన్నుంటుమాడలోసుగ ధార్తరాష్ట్రరు ఎల్ల మహారథర హిందె సైంధవనన్ను నిల్లిసికొండు రక్షణెయ కార్యవన్ను మాడుత్తారె.
07057012a దశ చైకా చ తాః కృష్ణ అక్షౌహిణ్యః సుదుర్జయాః।
07057012c ప్రతిజ్ఞాయాం చ హీనాయాం కథం జీవేత మద్విధః।।
కృష్ణ! జయిసలసాధ్యవాద ఆ హన్నొందు అక్షౌహిణిగళిందాగి ప్రతిజ్ఞెయ భంగవాదరె నన్నంథవను హేగె తానే జీవిసిరబల్లను?
07057013a దుఃఖోపాయస్య మే వీర వికాంక్షా పరివర్తతే।
07057013c ద్రుతం చ యాతి సవితా తత ఏతద్బ్రవీమ్యహం।।
వీర! దుఃఖక్కె కారణవాద నన్న ఈ ప్రతిజ్ఞెయు భంగవాగలిక్కే ఇదెయెందు అన్నిసుత్తిదె. సూర్యనూ కూడ ఈగ బేగ అస్తనాగుత్తానె1. ఆదుదరింద నాను హేళుత్తిద్దేనె.”
07057014a శోకస్థానం తు తచ్చ్రుత్వా పార్థస్య ద్విజకేతనః।
07057014c సంస్పృశ్యాంభస్తతః కృష్ణః ప్రాఙ్ముఖః సమవస్థితః।।
07057015a ఇదం వాక్యం మహాతేజా బభాషే పుష్కరేక్షణః।
07057015c హితార్థం పాండుపుత్రస్య సైంధవస్య వధే వృతః।।
పార్థన శోకపరిస్థితియన్ను కేళి ద్విజకేతన మహాతేజస్వి, పుష్కరేక్షణ కృష్ణను పూర్వాభిముఖవాగి కుళితు ఆచమన మాడి పాండుపుత్రన హితార్థవాగి మత్తు సైంధవన వధెయన్ను బయసి ఈ మాతన్నాడిదను:
07057016a పార్థ పాశుపతం నామ పరమాస్త్రం సనాతనం।
07057016c యేన సర్వాన్మృధే దైత్యాం జఘ్నే దేవో మహేశ్వరః।।
“పార్థ! పాశుపతవెంబ హెసరిన సనాతన పరమాస్త్రవిదె. అదరిందలే దేవ మహేశ్వరను యుద్ధదల్లి సర్వ దైత్యరన్నూ సంహరిసిద్దను.
07057017a యది తద్విదితం తేఽద్య శ్వో హంతాసి జయద్రథం।
07057017c అథ జ్ఞాతుం ప్రపద్యస్వ మనసా వృషభధ్వజం।।
అదు ఇందు నినగె తిళిదిరువుదే ఆదరె నాళె నీను జయద్రథనన్ను కొల్లువె. అదన్ను తిళిదుకొళ్ళలు నీను మనసారె వృషభధ్వజనన్ను ప్రార్థిసు.
07057018a తం దేవం మనసా ధ్యాయన్జోషమాస్స్వ ధనంజయ।
07057018c తతస్తస్య ప్రసాదాత్త్వం భక్తః ప్రాప్స్యసి తన్మహత్।।
ధనంజయ! ఆ దేవనన్ను మనసా ధ్యానిసి మౌనియాగు. అవన ప్రసాదదింద భక్తనాద నీను ఆ మహాస్త్రవన్ను పడెదుకొళ్ళువె.”
07057019a తతః కృష్ణవచః శ్రుత్వా సంస్పృశ్యాంభో ధనంజయః।
07057019c భూమావాసీన ఏకాగ్రో జగామ మనసా భవం।।
ఆగ కృష్ణన మాతన్ను కేళి ధనంజయను ఆచమన మాడి నెలద మేలె కుళితు ఏకాగ్రచిత్తనాగి మనసారె భవనన్ను మొరెహొక్కను.
07057020a తతః ప్రణిహితే బ్రాహ్మే ముహూర్తే శుభలక్షణే।
07057020c ఆత్మానమర్జునోఽపశ్యద్గగనే సహకేశవం।।
ఆగ శుభలక్షణసూచకవాద బ్రాహ్మీ ముహూర్తదల్లి అర్జునను కేశవనొందిగె తాను గగనదల్లి హోగుత్తిరువుదన్ను కండను.
07057021a జ్యోతిర్భిశ్చ సమాకీర్ణం సిద్ధచారణసేవితం।
07057021c వాయువేగగతిః పార్థః ఖం భేజే సహకేశవః।।
పార్థను కేశవనొందిగె నక్షత్రగళు హరడి తుంబిహోగిద్ద సిద్ధచారణసేవిత ఆకాశవన్ను వాయువేగగతియల్లి దాటిదను.
07057022a కేశవేన గృహీతః స దక్షిణే విభునా భుజే।
07057022c ప్రేక్షమాణో బహూన్భావాం జగామాద్భుతదర్శనాన్।।
విభు కేశవనింద ఎడభుజదల్లి హిడియల్పట్టు అవను అనేక భావగళుళ్ళ, అద్భుతవాగి కాణుత్తిద్దవుగళన్ను నోడిదను.
07057023a ఉదీచ్యాం దిశి ధర్మాత్మా సోఽపశ్యచ్చ్వేతపర్వతం।
07057023c కుబేరస్య విహారే చ నలినీం పద్మభూషితాం।।
ఆ ధర్మాత్మను ఉత్తర దిక్కినల్లి శ్వేతపర్వతవన్ను మత్తు కుబేరన విహారవాద పద్మభూషిత సరోవరవన్ను నోడిదను.
07057024a సరిచ్చ్రేష్ఠాం చ తాం గంగాం వీక్షమాణో బహూదకాం।
07057024c సదాపుష్పఫలైర్వృక్షైరుపేతాం స్ఫటికోపలాం।।
07057025a సింహవ్యాఘ్రసమాకీర్ణాం నానామృగగణాకులాం।
07057025c పుణ్యాశ్రమవతీం రమ్యాం మనోజ్ఞాండజసేవితాం।।
07057026a మందరస్య ప్రదేశాంశ్చ కిన్నరోద్గీతనాదితాన్।
07057026c హేమరూప్యమయైః శృంగైర్నానౌషధివిదీపితాన్।।
07057026e తథా మందారవృక్షైశ్చ పుష్పితైరుపశోభితాన్।
అనంతర అవను బహళ నీరిరువ నదిశ్రేష్ఠె గంగెయన్ను నోడి, ముందె సదా ఫల-పుష్పగళింద తుంబిరువ వృక్షగళింద కూడిద, స్పటిక శిలెగళింద కూడిద, సింహ-వ్యాఘ్రగళింద తుంబిద, నానా రీతియ మృగగణసంకులగళింద కూడిద, రమ్య పుణ్యాశ్రమగళింద కూడిద, మనోజ్ఞ పక్షిగళిద్ద, కిన్నరర గాయనగళ గుంగినల్లిద్ద, ఔషధగళ హొళపినింద బంగారదంతె బెళగుత్తిద్ద శిఖరవిద్ద, పుష్పగళింద తుంబి బగ్గిద మందారవృక్షగళింద శోభిసువ మందర పర్వత ప్రదేశవన్ను నోడిదను.
07057027a స్నిగ్ధాంజనచయాకారం సంప్రాప్తః కాలపర్వతం।।
07057027c పుణ్యం హిమవతః పాదం మణిమంతం చ పర్వతం।
కాడిగెయ రాశియంతె తోరుత్తిద్ద కాలపర్వతవన్ను తలుపి అల్లింద పుణ్య మణిమంత హిమవత్ పర్వతద బుడక్కె బందను.
07057027e బ్రహ్మతుంగం నదీశ్చాన్యాస్తథా జనపదానపి।।
07057028a సుశృంగం శతశృంగం చ శర్యాతివనమేవ చ।
07057028c పుణ్యమశ్వశిరఃస్థానం స్థానమాథర్వణస్య చ।।
07057029a వృషదంశం చ శైలేంద్రం మహామందరమేవ చ।
07057029c అప్సరోభిః సమాకీర్ణం కిన్నరైశ్చోపశోభితం।।
07057030a తాంశ్చ శైలాన్వ్రజన్పార్థః ప్రేక్షతే సహకేశవః।
బ్రహ్మతుంగవన్నూ, అన్య నదిగళన్నూ, జనపదగళన్నూ, సుశృంగ-శతశృంగగళన్నూ, శర్యాతివనవన్నూ, అథర్వణన స్థానవాద పుణ్యాశ్రమ శిరస్థానవన్నూ, వృషదంతవన్నూ, శైలేంద్రవన్నూ, అప్సరెయరింద తుంబిరువ కిన్నరరింద శోభిసువ మహామందరవన్నూ, అదర శైలగళన్ను పార్థను కేశవనొందిగె నోడుత్తా ముందువరెదను.
07057030c శుభైః ప్రస్రవణైర్జుష్టాన్ హేమధాతువిభూషితాన్।।
07057031a చంద్రరశ్మిప్రకాశాంగీం పృథివీం పురమాలినీం।
07057031c సముద్రాంశ్చాద్భుతాకారానపశ్యద్బహులాకరాన్।।
శుభ ప్రస్రవణగళింద హరడిద్ద, హేమధాతుగళింద విభూషితవాగిద్ద, చంద్రన రశ్మి ప్రకాశదల్లి మిందిద్ద, పురమాలినీ పృథ్వియన్ను, అద్భుత ఆకారద సముద్రవన్నూ నోడిదను.
07057032a వియద్ద్యాం పృథివీం చైవ పశ్యన్విష్ణుపదే వ్రజన్।
07057032c విస్మితః సహ కృష్ణేన క్షిప్తో బాణ ఇవాత్యగాత్।।
హీగె విష్ణుపద (ఉచ్ఛతమ ఎత్తరదల్లి) దల్లి బిల్లినింద ప్రయోగిసల్పట్ట బాణదంతె కృష్ణనొడగూడి హోగుత్తా పృథివ్యాకాశగళన్ను ఒమ్మెగే నోడుత్తా విస్మితనాదను.
07057033a గ్రహనక్షత్రసోమానాం సూర్యాగ్న్యోశ్చ సమత్విషం।
07057033c అపశ్యత తదా పార్థో జ్వలంతమివ పర్వతం।।
ఆగ పార్థను గ్రహగళు, నక్షత్రగళు, చంద్ర, సూర్య మత్తు అగ్నియ సమ తేజస్సినింద ఉరియుత్తిరువ పర్వతవన్ను కండను.
07057034a సమాసాద్య తు తం శైలం శైలాగ్రే సమవస్థితం।
07057034c తపోనిత్యం మహాత్మానమపశ్యద్వృషభధ్వజం।।
07057035a సహస్రమివ సూర్యాణాం దీప్యమానం స్వతేజసా।
07057035c శూలినం జటిలం గౌరం వల్కలాజినవాససం।।
07057036a నయనానాం సహస్రైశ్చ విచిత్రాంగం మహౌజసం।
07057036c పార్వత్యా సహితం దేవం భూతసంఘైశ్చ భాస్వరైః।।
07057037a గీతవాదిత్రసంహ్రాదైస్తాలలాస్యసమన్వితం।
07057037c వల్గితాస్ఫోటితోత్క్రుష్టైః పుణ్యగంధైశ్చ సేవితం।।
07057038a స్తూయమానం స్తవైర్దివ్యైర్మునిభిర్బ్రహ్మవాదిభిః।
07057038c గోప్తారం సర్వభూతానామిష్వాసధరమచ్యుతం।।
ఆ శైలవన్ను సమీపిసి శైలద శిఖరదల్లి కుళితిద్ద తపోనిత్య, తన్నదే తేజస్సినింద ఉరియుత్తిద్ద సహస్ర సూర్యరంతిద్ద, శూలదారి, జటిలధారి, గౌరవర్ణద, వల్కల-జినగళన్ను ధరిసిద్ద, సహస్ర కణ్ణుగళిద్ద, విచిత్రాంగ, మాహౌజస, పార్వతియ సహిత, హొళెయుత్తిరువ భూతసంఘగళొడనె, గీత-వాద్య-హాడు-చప్పాళె-కుణితగళ భుజగళన్ను తట్టి గట్టియాగి కూగువవర మధ్యదల్లిద్ద, పుణ్యగంధగళింద సేవిసల్పడుత్తిద్ద, మునిగళు మత్తు బ్రహ్మవాదిగళింద దివ్య స్తవగళింద స్తుతిసల్పడుత్తిద్ద, సర్వభూతగళ గోప్తార, ధనుర్ధర మహాత్మ వృషభధ్వజనన్ను కండను.
07057039a వాసుదేవస్తు తం దృష్ట్వా జగామ శిరసా క్షితిం।
07057039c పార్థేన సహ ధర్మాత్మా గృణన్బ్రహ్మ సనాతనం।।
వాసుదేవనాదరో సనాతన బ్రహ్మస్వరూపనన్ను నోడిదొడనెయే పార్థనొందిగె సాష్టాంగ నమస్కరిసిదను.
07057040a లోకాదిం విశ్వకర్మాణమజమీశానమవ్యయం।
07057040c మనసః పరమాం యోనిం ఖం వాయుం జ్యోతిషాం నిధిం।।
07057041a స్రష్టారం వారిధారాణాం భువశ్చ ప్రకృతిం పరాం।
07057041c దేవదానవయక్షాణాం మానవానాం చ సాధనం।।
07057042a యోగినాం పరమం బ్రహ్మ వ్యక్తం బ్రహ్మవిదాం నిధిం।
07057042c చరాచరస్య స్రష్టారం ప్రతిహర్తారమేవ చ।।
07057043a కాలకోపం మహాత్మానం శక్రసూర్యగుణోదయం।
07057043c అవందత తదా కృష్ణో వామ్మనోబుద్ధికర్మభిః।।
లోకక్కే ఆదికారణనాద, విశ్వవన్నే రచిసిద, అజ, ఈశాన, అవ్యయ, మనస్సిన పరమ యోని, ఆకాశ-వాయు-నక్షత్రగళ నిధి, జలధారె-భూమి-ప్రకృతి-మత్తు అదక్కూ ఆచెయవుగళ స్రష్టార, దేవ-దానవ-యక్షర మత్తు మానవర సాధననాద, యోగిగళ పరమ బ్రహ్మనాద, బ్రహ్మవిదర వ్యక్త నిధియాద, చరాచరగళ స్రష్టార మత్తు ప్రతిహర్తనూ ఆద, కాలకోపి, శక్ర మత్తు సూర్యర గుణగళిగె కారణీభూతనాద మహాత్మనన్ను కృష్ణను వాక్-మనో-బుద్ధి-కర్మగళింద వందిసిదను.
07057044a యం ప్రపశ్యంతి విద్వాంసః సూక్ష్మాధ్యాత్మపదైషిణః।
07057044c తమజం కారణాత్మానం జగ్మతుః శరణం భవం।।
07057045a అర్జునశ్చాపి తం దేవం భూయో భూయోఽభ్యవందత।
07057045c జ్ఞాత్వైకం భూతభవ్యాదిం సర్వభూతభవోద్భవం।।
సూక్ష్మ ఆద్యాత్మపదవన్ను పడెయలిచ్చిసువ విద్వాంసరు యారన్ను శరణుహొగుత్తారో ఆ అజ, కారణ స్వరూప, శరణ, భవ దేవనన్ను, అవనొబ్బనే భూత-భవ్యాదిగళిగె మత్తు సర్వభూతగళ ఉద్భవక్కె కారణనెందు తిళిదు అర్జుననూ కూడ బారిబారి వందిసిదను.
07057046a తతస్తావాగతౌ శర్వః ప్రోవాచ ప్రహసన్నివ।
07057046c స్వాగతం వాం నరశ్రేష్ఠావుత్తిష్ఠేతాం గతక్లమౌ।
ఆగ శర్వను నగుత్తా బందిరువ ఇబ్బరిగూ హేళిదను: “నరశ్రేష్ఠరే! స్వాగత! మేలేళి! ఆయాసవన్ను నీగిసికొళ్ళి.
07057046e కిం చ వామీప్సితం వీరౌ మనసః క్షిప్రముచ్యతాం।।
07057047a యేన కార్యేణ సంప్రాప్తౌ యువాం తత్సాధయామి వాం।
07057047c వ్రియతామాత్మనః శ్రేయస్తత్సర్వం ప్రదదాని వాం।।
వీరరే! ఏనన్ను మనస్సినల్లి బయసి బందిరువిరో అదన్ను బేగనే హేళి. యావ కార్యక్కాగి నీవు ఇల్లిగె బందిద్దీరో అదన్ను నిమగె నాను మాడికొడుత్తేనె. నిమగె ప్రియవాద శ్రేయస్కరవాద ఎల్లవన్నూ నీడుత్తేనె.”
07057048a తతస్తద్వచనం శ్రుత్వా ప్రత్యుత్థాయ కృతాంజలీ।
07057048c వాసుదేవార్జునౌ శర్వం తుష్టువాతే మహామతీ।।
అవన ఆ మాతన్ను కేళి మేలెద్దు అంజలీబద్ధరాగి మహామతిగళాద వాసుదేవ-అర్జునరు శర్వనన్ను స్తుతిసతొడగిదరు:
07057049a నమో భవాయ శర్వాయ రుద్రాయ వరదాయ చ।
07057049c పశూనాం పతయే నిత్యముగ్రాయ చ కపర్దినే।।
భవ, శర్వ, రుద్ర, వరద, పశుపతే, నిత్య, ఉగ్ర, కపర్దినే! నినగె నమస్కార!
07057050a మహాదేవాయ భీమాయ త్ర్యంబకాయ చ శంభవే।
07057050c ఈశానాయ భగఘ్నాయ నమోఽస్త్వంధకఘాతినే।।
మహాదేవ, భీమ, త్ర్యంబక, శంభు, ఈశాన, భగఘ్న, అంధకఘాతినే! నినగె నమస్కార!
07057051a కుమారగురవే నిత్యం నీలగ్రీవాయ వేధసే।
07057051c విలోహితాయ ధూమ్రాయ వ్యాధాయానపరాజితే।।
07057052a నిత్యం నీలశిఖండాయ శూలినే దివ్యచక్షుషే।
07057052c హంత్రే గోప్త్రే త్రినేత్రాయ వ్యాధాయ వసురేతసే।।
07057053a అచింత్యాయాంబికాభర్త్రే సర్వదేవస్తుతాయ చ।
07057053c వృషధ్వజాయ పింగాయ జటినే బ్రహ్మచారిణే।।
07057054a తప్యమానాయ సలిలే బ్రహ్మణ్యాయాజితాయ చ।
07057054c విశ్వాత్మనే విశ్వసృజే విశ్వమావృత్య తిష్ఠతే।।
07057055a నమో నమస్తే సేవ్యాయ భూతానాం ప్రభవే సదా।
07057055c బ్రహ్మవక్త్రాయ శర్వాయ శంకరాయ శివాయ చ।।
కుమారగురువే! నిత్యనే! నీలగ్రీవనే! వేధసనే! విలోహితనే! ధూమ్రనే! వ్యాధిగళన్ను సోలిసువవనే! నిత్యనే! నీలశిఖండియే! శూలినియే! దివ్యదృష్ఠియుళ్ళవనే! హంత్రనే! గోప్త్రనే! త్రినేత్రనే! వ్యాధనే! వసురేతస! అచింత్య! అంబికాభర్త్రే! సర్వదేవస్తుత! వృషధ్వజ! పింగ! జటినే! బ్రహ్మచారిణే! నీరినల్లి తపస్సు మాడువవనే! బ్రహ్మణ్యనే! అజితనే! విశ్వాత్మనే! విశ్వసృజనే! విశ్వమావృతనే! తిష్ఠనే! సేవ్యనే! భూతగళ ప్రభువే! బ్రహ్మవక్త్రనే! శర్వనే! శంకరనే! శివనే! నినగె నమో నమస్తే!
07057056a నమోఽస్తు వాచస్పతయే ప్రజానాం పతయే నమః।
07057056c నమో విశ్వస్య పతయే మహతాం పతయే నమః।।
వాచస్పతెయే నినగె నమస్కార! పజాపతియే నమస్కార! విశ్వపతియే నమస్కార! మహాపతియే నమస్కార!
07057057a నమః సహస్రశిరసే సహస్రభుజమన్యవే।
07057057c సహస్రనేత్రపాదాయ నమోఽసంఖ్యేయకర్మణే।।
సహస్రశిరసే! సహస్రభుజనే! మన్యవే! నమస్కార! సహస్రనేత్రపాదనే! అసంఖ్యేయకర్మణే! నమస్కార!
07057058a నమో హిరణ్యవర్ణాయ హిరణ్యకవచాయ చ।
07057058c భక్తానుకంపినే నిత్యం సిధ్యతాం నౌ వరః ప్రభో।।
హిరణ్యవర్ణనే! హిరణ్యకవచనే! భక్తానుకంపినే! నిత్యనే! నినగె నమస్కార! నమ్మిబ్బరిగె సిద్ధియాగువ వరవన్ను నీడు ప్రభో!”
07057059a ఏవం స్తుత్వా మహాదేవం వాసుదేవః సహార్జునః।
07057059c ప్రసాదయామాస భవం తదా హ్యస్త్రోపలబ్ధయే।।
హీగె స్తుతిసి అర్జుననొందిగె వాసుదేవను భవ మహాదేవనన్ను అస్త్రద ప్రాప్తిగోస్కర ప్రసన్నగొళిసిదను.
07057060a తతోఽర్జునః ప్రీతమనా వవందే వృషభధ్వజం।
07057060c దదర్శోత్ఫుల్లనయనః సమస్తం తేజసాం నిధిం।।
ఆగ అర్జునను హర్షోత్ఫుల్లనయననాగి సమస్త తేజస్సుగళ నిధియాగిరువ వృషభధ్వజనన్ను ప్రీతియింద వందిసిదను.
07057061a తం చోపహారం స్వకృతం నైశం నైత్యకమాత్మనః।
07057061c దదర్శ త్ర్యంబకాభ్యాశే వాసుదేవనివేదితం।।
రాత్రి ఉపాహారార్థవాగి తానే యావ ఉపహారవన్ను వాసుదేవనిగె నైవేద్య మాడిద్దనో అదే ఉపహారవు త్ర్యంబకన బళి ఇరువుదన్ను నోడిదను2.
07057062a తతోఽభిపూజ్య మనసా శర్వం కృష్ణం చ పాండవః।
07057062c ఇచ్చామ్యహం దివ్యమస్త్రమిత్యభాషత శంకరం।।
ఆగ పాండవను శర్వనన్నూ కృష్ణనన్నూ మనసా నమస్కరిసి “దివ్యాస్త్రవన్ను ఇచ్ఛిసుత్తేనె!” ఎందు శంకరనిగె హేళిదను.
07057063a తతః పార్థస్య విజ్ఞాయ వరార్థే వచనం ప్రభుః।
07057063c వాసుదేవార్జునౌ దేవః స్మయమానోఽభ్యభాషత।।
ఆగ వరవాగి పార్థను కేళిదుదన్ను అరిత ప్రభు దేవను నసునగుత్తా వాసుదేవ-అర్జునరిగె హేళిదను:
07057064a సరోఽమృతమయం దివ్యమభ్యాశే శత్రుసూదనౌ।
07057064c తత్ర మే తద్ధనుర్దివ్యం శరశ్చ నిహితః పురా।।
“శత్రుసూదనరే! హత్తిరదల్లియే అమృతమయవాద దివ్య సరోవరవిదె. అల్లి నాను హిందె ఆ దివ్య ధనుస్సన్నూ శరవన్నూ ఇరిసిద్దె.
07057065a యేన దేవారయః సర్వే మయా యుధి నిపాతితాః।
07057065c తత ఆనీయతాం కృష్ణౌ సశరం ధనురుత్తమం।।
అదరింద నాను దేవశత్రుగళెల్లరన్నూ యుద్ధదల్లి బీళిసిద్దె. కృష్ణరే! ఆ ఉత్తమ ధనుస్సు-శరగళన్ను తెగెదుకొండు బన్ని!”
07057066a తథేత్యుక్త్వా తు తౌ వీరౌ తం శర్వం పార్షదైః సహ।
07057066c ప్రస్థితౌ తత్సరో దివ్యం దివ్యాశ్చర్యశతైర్వృతం।।
హాగెయే ఆగలెందు శర్వనిగె హేళి ఆ వీరరిబ్బరూ శివన పార్షదరొందిగె నూరారు ఆశ్చర్యగళింద ఆవృతవాద ఆ దివ్య సరోవరక్కె తెరళిదరు.
07057067a నిర్దిష్టం యద్వృషాంకేన పుణ్యం సర్వార్థసాధకం।
07057067c తజ్జగ్మతురసంభ్రాంతౌ నరనారాయణావృషీ।।
ఋషిగళాగిద్దాగ సర్వార్థసాధక నిర్దిష్ట పుణ్యగళన్ను గళిసిద్ద ఆ నర-నారాయణ ఋషిగళు సంభ్రాంతరాగి అల్లి తలుపిదరు.
07057068a తతస్తు తత్సరో గత్వా సూర్యమండలసన్నిభం।
07057068c నాగమంతర్జలే ఘోరం దదృశాతేఽర్జునాచ్యుతౌ।।
ఆ సరోవరక్కె హోగి అర్జున-అచ్యుతరు అంతర్జలదల్లి సూర్యమండలోపాదియల్లిరువ ఘోర నాగనన్ను కండరు.
07057069a ద్వితీయం చాపరం నాగం సహస్రశిరసం వరం।
07057069c వమంతం విపులాం జ్వాలాం దదృశాతేఽగ్నివర్చసం।।
అగ్నియ వర్చస్సన్ను పడెదిద్ద, విపుల జ్వాలెగళన్ను ఉగుళుత్తిద్ద సావిర హెడెగళ ఇన్నొందు ఎరడనెయ శ్రేష్ఠ నాగనన్నూ నోడిదరు.
07057070a తతః కృష్ణశ్చ పార్థశ్చ సంస్పృశ్యాపః కృతాంజలీ।
07057070c తౌ నాగావుపతస్థాతే నమస్యంతౌ వృషధ్వజం।।
ఆగ కృష్ణ-పార్థరు ఆచమన మాడి కైముగిదు వృషధ్వజనిగె నమస్కరిసి ఆ నాగగళెరడన్నూ పూజిసతొడగిదరు.
07057071a గృణంతౌ వేదవిదుషౌ తద్బ్రహ్మ శతరుద్రియం।
07057071c అప్రమేయం ప్రణమంతౌ గత్వా సర్వాత్మనా భవం।।
వేద విద్వాంసరాగిద్ద అవరిబ్బరూ శతరుద్రీయ3 మంత్రగళన్ను పఠిసుత్తా బ్రహ్మరూప అప్రమేయ భవనన్ను సర్వాత్మగళిందలూ మొరెహొక్కు ప్రణమిసిదరు.
07057072a తతస్తౌ రుద్రమాహాత్మ్యాద్ధిత్వా రూపం మహోరగౌ।
07057072c ధనుర్బాణశ్చ శత్రుఘ్నం తద్ద్వంద్వం సమపద్యత।।
ఆగ రుద్రద మహాత్మెయింద ఆ ఎరడూ మహా సర్పగళు తమ్మ రూపవన్ను తొరెదు శత్రుసంహారక ధనుర్బాణగళెరడాగి పరిణమిసిదవు.
07057073a తతో జగృహతుః ప్రీతౌ ధనుర్బాణం చ సుప్రభం।
07057073c ఆజహ్రతుర్మహాత్మానౌ దదతుశ్చ మహాత్మనే।।
ఆగ ఆ మహాత్మరు ప్రీతరాగి అత్యంత ప్రభెయుళ్ళ ఆ ధనుర్బాణగళన్ను తెగెదుకొండు బందు మహాత్మనిగె ఒప్పిసిదరు.
07057074a తతః పార్శ్వాద్వృషాంకస్య బ్రహ్మచారీ న్యవర్తత।
07057074c పింగాక్షస్తపసః క్షేత్రం బలవాన్నీలలోహితః।।
ఆగ వృషాంకన పక్కదింద హళదీ బణ్ణద కణ్ణుళ్ళ, తపస్సిగె క్షేత్రప్రాయనాగియూ, బలశాలియూ ఆగిద్ద నీలి మత్తు కెంపు బణ్ణద బ్రహ్మచారియొబ్బను హొరబందను.
07057075a స తద్గృహ్య ధనుఃశ్రేష్ఠం తస్థౌ స్థానం సమాహితః।
07057075c వ్యకర్షచ్చాపి విధివత్సశరం ధనురుత్తమం।।
అవను ఆ శ్రేష్ఠ ధనుస్సన్ను హిడిదు స్థానదల్లి కుళితుకొండు విధివత్తాగి శరవన్ను హూడి ఆ ఉత్తమ ధనుస్సను ఎళెదను.
07057076a తస్య మౌర్వీం చ ముష్టిం చ స్థానం చాలక్ష్య పాండవః।
07057076c శ్రుత్వా మంత్రం భవప్రోక్తం జగ్రాహాచింత్యవిక్రమః।।
అవను శింజినియన్ను హిడియువ ముష్టియన్నూ స్థానవన్నూ పాండవను వీక్షిసి తిళిదుకొండను. ఆ అచింత్య విక్రమియు భవను హేళిద మంత్రవన్నూ కేళి గ్రహిసికొండను.
07057077a సరస్యేవ చ తం బాణం ముమోచాతిబలః ప్రభుః।
07057077c చకార చ పునర్వీరస్తస్మిన్సరసి తద్ధనుః।।
ఆ అతిబల ప్రభు వీరరు పునః ఆ బాణ-ధనుస్సుగళన్ను అదే సరోవరదల్లి విసర్జిసి బందరు.
07057078a తతః ప్రీతం భవం జ్ఞాత్వా స్మృతిమానర్జునస్తదా।
07057078c వరమారణ్యకం దత్తం దర్శనం శంకరస్య చ।
ఆగ భవను ప్రీతనాదనెందు తిళిదు అర్జునను అరణ్యకదల్లి శంకరను నీడిద్ద శ్రేష్ఠ దర్శనవన్ను నెనపిసికొండను.
07057078e మనసా చింతయామాస తన్మే సంపద్యతామితి।।
07057079a తస్య తన్మతమాజ్ఞాయ ప్రీతః ప్రాదాద్వరం భవః।
07057079c తచ్చ పాశుపతం ఘోరం ప్రతిజ్ఞాయాశ్చ పారణం।।
ఇదు ననగె బరలి ఎందు అవను మనస్సినల్లియే చింతిసిదను. అవన ఆ బయకెయన్ను తిళిద భవను ప్రీతియింద అవనిగె ఆ ప్రతిజ్ఞెయన్ను పారుమాడువ మత్తు ఆ ఘోర పాశుపతద వరవన్నిత్తను.
07057080a సంహృష్టరోమా దుర్ధర్షః కృతం కార్యమమన్యత।
07057080c వవందతుశ్చ సంహృష్టౌ శిరోభ్యాం తౌ మహేశ్వరం।।
సంహృష్టనాగి రోమాంచనగొండ ఆ దుర్ధర్షను కార్యవు యశస్వియాయితు ఎందు అందుకొండను. అవరిబ్బరూ సంహృష్టరాగి మహేశ్వరన్ను తలెబాగి నమస్కరిసిదరు.
07057081a అనుజ్ఞాతౌ క్షణే తస్మిన్భవేనార్జునకేశవౌ।
07057081c ప్రాప్తౌ స్వశిబిరం వీరౌ ముదా పరమయా యుతౌ।
07057081e ఇంద్రావిష్ణూ యథా ప్రీతౌ జంభస్య వధకాంక్షిణౌ।।
క్షణదల్లియే భవనింద అప్పణె పడెదు వీర అర్జున-కేశవరు జంభన వధెయన్ను బయసి సంతోషదింద ఇంద్ర-విష్ణుగళు హేగో హాగె పరమసంతోషగొండవరాగి తమ్మ శిబిరక్కె మరళిదరు.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీ మహాభారతే ద్రోణ పర్వణి ప్రతిజ్ఞా పర్వణి అర్జునస్య పునః పాశుపతాస్త్రప్రాప్తౌ సప్తపంచాశత్తమోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీ మహాభారతదల్లి ద్రోణ పర్వదల్లి ప్రతిజ్ఞా పర్వదల్లి అర్జునస్య పునః పాశుపతాస్త్రప్రాప్తి ఎన్నువ ఐవత్తేళనే అధ్యాయవు.