pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
drōṇa parva
abhimanyuvadha parva
adhyāya 47
sāra
drōṇana sūcaneyaṁte ṣaṇmahāratharu abhimanyuvina dhanussannu tuṁḍarisi virathanannāgisidudu (1-34). khaḍga-gurāṇigaḷannu hiḍidu ākāśavannērida abhimanyuvina āyudhagaḷannu tuṁḍarisalu avanu punaḥ bhūmigiḷidu rathacakravannu hiḍidu padātiyāgiyē yuddhavannu muṁduvarisidudu (35-40).
07047001 saṁjaya uvāca।
07047001a sa karṇaṁ karṇinā karṇē punarvivyādha phālguniḥ।
07047001c śaraiḥ paṁcāśatā cainamavidhyatkōpayanbhr̥śaṁ।।
saṁjayanu hēḷidanu: “punaḥ phālguniyu karṇana kivigaḷige ḍoṁkāda śaradiṁda hoḍedanu. avanu innū tuṁbā kōpagoṁḍu aivattu śaragaḷiṁda avanannu hoḍedanu.
07047002a prativivyādha rādhēyastāvadbhiratha taṁ punaḥ।
07047002c sa tairācitasarvāṁgō bahvaśōbhata bhārata।।
rādhēyanū aṣṭē bāṇagaḷiṁda avanannu praharisidanu. bhārata! sarvāṁgagaḷalli bāṇagaḷiṁda cuccalpaṭṭidda abhimanyuvu āga bahaḷavāgi śōbhisidanu.
07047003a karṇaṁ cāpyakarōtkruddhō rudhirōtpīḍavāhinaṁ।
07047003c karṇō'pi vibabhau śūraḥ śaraiścitrō'sr̥gāplutaḥ।।
avanū kūḍa kruddhanāgi karṇanu gāyagoṁḍu raktavannu surisuvaṁte māḍidanu. śūra karṇanū kūḍa śaragaḷiṁda gāyagoṁḍu raktadiṁda tōydu bahaḷavāgi śōbhisidanu.
07047004a tāvubhau śaracitrāṁgau rudhirēṇa samukṣitau।
07047004c babhūvaturmahātmānau puṣpitāviva kiṁśukau।।
avaribbaru mahātmarū śaragaḷiṁda cuccalpaṭṭu, raktadiṁda tōydu hūbiṭṭa muttugada maragaḷaṁte kaṁḍaru.
07047005a atha karṇasya sacivānṣaṭśūrāṁścitrayōdhinaḥ।
07047005c sāśvasūtadhvajarathānsaubhadrō nijaghāna ha।।
āga saubhadranu karṇana śūrarū citrayōdhigaḷū āda āru saciravarannu avara aśva-sūta-dhvaja-rathagaḷoṁdige saṁharisidanu.
07047006a athētarānmahēṣvāsāndaśabhirdaśabhiḥ śaraiḥ।
07047006c pratyavidhyadasaṁbhrāṁtastadadbhutamivābhavat।।
matte saṁbhrāṁtanāgadē itara mahēṣvāsarannu hattu hattu śaragaḷiṁda hoḍedanu. adoṁdu adbhutavāgittu.
07047007a māgadhasya punaḥ putraṁ hatvā ṣaḍbhirajihmagaiḥ।
07047007c sāśvaṁ sasūtaṁ taruṇamaśvakētumapātayat।।
punaḥ avanu āru jihmagagaḷiṁda māgadhana maganannu hoḍedu kuduregaḷu mattu sārathigaḷoṁdige aśvakētuvannu uruḷisidanu.
07047008a mārtikāvatakaṁ bhōjaṁ tataḥ kuṁjarakētanaṁ।
07047008c kṣuraprēṇa samunmathya nanāda visr̥jaṁ śarān।।
anaṁtara āneya dhvajavannu hoṁdidda mārtikāvatada rāja bhōjanannu kṣurapradiṁda saṁharisi śaragaḷannu prayōgisuttā siṁhanādagaidanu.
07047009a tasya dauḥśāsanirviddhvā caturbhiścaturō hayān।
07047009c sūtamēkēna vivyādha daśabhiścārjunātmajaṁ।।
duḥśāsanana maganu avana nālku kuduregaḷannu nālkariṁda, sūtanannu oṁdariṁda mattu hattariṁda arjunana maganannu hoḍedanu.
07047010a tatō dauḥśāsaniṁ kārṣṇirviddhvā saptabhirāśugaiḥ।
07047010c saṁraṁbhādraktanayanō vākyamuccairathābravīt।।
āga kārṣṇiyu dauḥśāsaniyannu ēḷu āśugagaḷiṁda hoḍedu krōdhadiṁda keṁpāda kaṇṇugaḷuḷḷavanāgi jōrāgi kūgi hēḷidanu:
07047011a pitā tavāhavaṁ tyaktvā gataḥ kāpuruṣō yathā।
07047011c diṣṭyā tvamapi jānīṣē yōddhuṁ na tvadya mōkṣyasē।।
“ninna taṁdeyu hēḍiyaṁte hēge yuddhavannu biṭṭu hōdanō hāge nīnū saha yuddhamāḍalu kalitiruveyallavē? ādare iṁdu ninnannu jīvasahitavāgi biḍuvudilla!”
07047012a ētāvaduktvā vacanaṁ karmāraparimārjitaṁ।
07047012c nārācaṁ visasarjāsmai taṁ drauṇistribhirāccinat।।
hīge hēḷi avanu kammāraniṁda pariṣkr̥ta nārācavannu avana mēle prayōgisalu drauṇiyu adannu mūru bāṇagaḷiṁda kattarisidanu.
07047013a tasyārjunirdhvajaṁ cittvā śalyaṁ tribhiratāḍayat।
07047013c taṁ śalyō navabhirbāṇairgārdhrapatrairatāḍayat।।
ārjuniyu avana dhvajavannu kattarisi mūrariṁda śalyanannu hoḍedanu. avanannu śalyanu oṁbhattu haddina garigaḷannuḷḷa śaragaḷiṁda hoḍedanu.
07047014a tasyārjunirdhvajaṁ cittvā ubhau ca pārṣṇisārathī।
07047014c taṁ vivyādhāyasaiḥ ṣaḍbhiḥ sō'pakrāmadrathāṁtaraṁ।।
ārjuniyu avana dhvajavannu tuṁḍarisi, pārśvarakṣakaribbarannū saṁharisi, āru lōhamaya bāṇagaḷiṁda śalyanannu praharisidanu. avanu bēreyē rathavannēridanu.
07047015a śatruṁjayaṁ caṁdrakētuṁ mēghavēgaṁ suvarcasaṁ।
07047015c sūryabhāsaṁ ca paṁcaitān hatvā vivyādha saubalaṁ।।
anaṁtara śatruṁjaya, caṁdrakētu, mēghavēga, suvarcasa mattu sauryabhāsa ī aivarannu saṁharisi, saubalanannu hoḍedanu.
07047016a taṁ saubalastribhirviddhvā duryōdhanamathābravīt।
07047016c sarva ēnaṁ pramathnīmaḥ puraikaikaṁ hinasti naḥ।।
saubalanu avanannu mūru bāṇagaḷiṁda hoḍedu duryōdhananige hēḷidanu: “ivanu nammalli obbobbarannē ārisikoṁḍu saṁharisuva modalu nāvellarū oṭṭāgi sēri ivanannu saṁharisōṇa!”
07047017a athābravīttadā drōṇaṁ karṇō vaikartanō vr̥ṣā।
07047017c purā sarvānpramathnāti brūhyasya vadhamāśu naḥ।।
āga vaikartana karṇanū kūḍa drōṇanoḍane idara kuritē kēḷidanu: “ivanu sarvarannū kolluva modalē ivanannu vadhisuva upāyavannu hēḷi.”
07047018a tatō drōṇō mahēṣvāsaḥ sarvāṁstānpratyabhāṣata।
07047018c asti vō'syāṁtaraṁ kaścitkumārasya prapaśyati।।
āga mahēṣvāsa drōṇanu avarellarige uttarisidanu: “kumāranalli yāvudē rītiya svalpa dōṣavū illadiruvudannu nīvu nōḍidiri.
07047019a anvasya pitaraṁ hyadya carataḥ sarvatōdiśaṁ।
07047019c śīghratāṁ narasiṁhasya pāṁḍavēyasya paśyata।।
tanna taṁdeyaṁte iṁdu ella dikkugaḷalliyū saṁcarisuttiruva ī pāṁḍavēya narasiṁhana śīghrateyannu nōḍiri.
07047020a dhanurmaṁḍalamēvāsya rathamārgēṣu dr̥śyatē।
07047020c saṁdadhānasya viśikhāṁ śīghraṁ caiva vimuṁcataḥ।।
rathamārgagaḷalli ivana dhanurmaṁḍalavē kāṇuttade. ivanu śīghravāgi viśikhegaḷannu saṁdhānamāḍuttāne mattu biḍuttāne kūḍa!
07047021a ārujanniva mē prāṇānmōhayannapi sāyakaiḥ।
07047021c praharṣayati mā bhūyaḥ saubhadraḥ paravīrahā।।
sāyakagaḷiṁda nanna prāṇagaḷannu saṁkaṭagoḷisi mōhitanannāgisuttiddarū paravīraha saubhadranu bāri bārigū nanage harṣavannu nīḍuttiddāne.
07047022a ati mā naṁdayatyēṣa saubhadrō vicaranraṇē।
07047022c aṁtaraṁ yasya saṁrabdhā na paśyaṁti mahārathāḥ।।
raṇadalli saṁcarisuttiruva ī saubhadranu nanage atiyāda ānaṁdavannu nīḍuttiddāne. ivaniṁda gāyagoṁḍa mahāratharū kūḍa ivanalli dōṣavannu kāṇuvudilla.
07047023a asyatō laghuhastasya diśaḥ sarvā mahēṣubhiḥ।
07047023c na viśēṣaṁ prapaśyāmi raṇē gāṁḍīvadhanvanaḥ।।
raṇadalli hasta lāghavadiṁda ella dikkugaḷannū bāṇagaḷiṁda muccuttiruva ivanu mattu gāṁḍīvadhanviya naḍuve yāva vyatyāsavannū nānu kāṇattilla!”
07047024a atha karṇaḥ punardrōṇamāhārjuniśarārditaḥ।
07047024c sthātavyamiti tiṣṭhāmi pīḍyamānō'bhimanyunā।।
āga ārjuniya śaragaḷiṁda pīḍitanāguttidda karṇanu punaḥ drōṇanige hēḷidanu: “abhimanyuviniṁda pīḍitanāgiddarū ōḍihōgabāradeṁdu niṁtiddēne.
07047025a tējasvinaḥ kumārasya śarāḥ paramadāruṇāḥ।
07047025c kṣiṇvaṁti hr̥dayaṁ mē'dya ghōrāḥ pāvakatējasaḥ।।
ī tējasvī kumārana paramadāruṇa ghōra pāvakana tējassuḷḷa śaragaḷu iṁdu nanna hr̥dayavannu sīḷuttive.”
07047026a tamācāryō'bravītkarṇaṁ śanakaiḥ prahasanniva।
07047026c abhēdyamasya kavacaṁ yuvā cāśuparākramaḥ।।
karṇanige ācāryanu naguttiruvaṁte mellage hēḷidanu: “ivana kavacavu abhēdyavādudu. ivaninnū yuvaka. tanna parākramavannu bahubēga prakaṭisuva sāmarthyavuḷḷavanu.
07047027a upadiṣṭā mayā asya pituḥ kavacadhāraṇā।
07047027c tāmēṣa nikhilāṁ vētti dhruvaṁ parapuraṁjayaḥ।।
ivana taṁdege nānu kavacadhāraṇavidhiyannu hēḷikoṭṭiddenu. adannē saṁpūrṇavāgi ī parapuraṁjayanu tiḷidukoṁḍiddāne ennuvudu satya.
07047028a śakyaṁ tvasya dhanuścēttuṁ jyāṁ ca bāṇaiḥ samāhitaiḥ।
07047028c abhīśavō hayāścaiva tathōbhau pārṣṇisārathī।।
ādare ēkāgracittavuḷḷavaru ivana dhanussannū śiṁjiniyannū bāṇagaḷiṁda kattarisalu sādhyavide. anaṁtara kuduregaḷa kaḍivāṇagaḷannu kattarisi avugaḷannū pārśvasārathigaḷannū saṁharisabahudu.
07047029a ētatkuru mahēṣvāsa rādhēya yadi śakyatē।
07047029c athainaṁ vimukhīkr̥tya paścātpraharaṇaṁ kuru।।
mahēṣvāsa! rādhēya! sadhyavādare idannu māḍu! hīge ivanannu vimukhanāguvaṁte māḍi naṁtara avana mēle praharaṇa māḍu.
07047030a sadhanuṣkō na śakyō'yamapi jētuṁ surāsuraiḥ।
07047030c virathaṁ vidhanuṣkaṁ ca kuruṣvainaṁ yadīccasi।।
dhanussinoṁdiruva ivanannu gellalu surāsurarigū śakyavilla. ādudariṁda icchisuveyādare ivanannu virathanannāgiyū dhanussu illadavanannāgiyū māḍu!”
07047031a tadācāryavacaḥ śrutvā karṇō vaikartanastvaran।
07047031c asyatō laghuhastasya pr̥ṣatkairdhanurāccinat।।
ācāryana ā mātannu kēḷi vaikartana karṇanu tvaremāḍi śīghra bāṇagaḷiṁda ā laghuhastana dhanussannu kattarisidanu.
07047032a aśvānasyāvadhīdbhōjō gautamaḥ pārṣṇisārathī।
07047032c śēṣāstu cinnadhanvānaṁ śaravarṣairavākiran।।
āga bhōja kr̥tavarmanu avana kuduregaḷannū, gautamanu pārśvasārathigaḷannu saṁharisidaru. uḷidavaru dhanussannu kaḷedukoṁḍidda avanannu śaravarṣagaḷiṁda muccidaru.
07047033a tvaramāṇāstvarākālē virathaṁ ṣaṇmahārathāḥ।
07047033c śaravarṣairakaruṇā bālamēkamavākiran।।
avasara māḍabēkāgidda ā samayadalli ṣaṇmahāratharu tvaremāḍi virathanāgidda ēkākiyāgidda bālakanannu niṣkaruṇeyiṁda śaravarṣagaḷiṁda muccibiṭṭaru.
07047034a sa cinnadhanvā virathaḥ svadharmamanupālayan।
07047034c khaḍgacarmadharaḥ śrīmānutpapāta vihāyasaṁ।।
ā cinnadhanvi viratha śrīmānanu svadharmavannu anusarisi khaḍga-gurāṇigaḷannu hiḍidu ākāśakke hāridanu.
07047035a mārgaiḥ sa kaiśikādyaiśca lāghavēna balēna ca।
07047035c ārjunirvyacaradvyōmni bhr̥śaṁ vai pakṣirāḍiva।।
kaiśikādi mārgagaḷiṁdalū laghutva mattu baladiṁda ārjuniyu pakṣiyaṁte ākāśadalli cennāgi saṁcarisaballavanāgiddanu.
07047036a mayyēva nipatatyēṣa sāsirityūrdhvadr̥ṣṭayaḥ।
07047036c vivyadhustaṁ mahēṣvāsāḥ samarē cidradarśinaḥ।।
khaḍgavannu hiḍidiruva avanu nanna mēleyē bīḷuttāne eṁdu samaradalli mahēṣvāsaru bhāvisikoṁḍu mēle nōḍuttiddaru.
07047037a tasya drōṇō'ccinanmuṣṭau khaḍgaṁ maṇimayatsaruṁ।
07047037c rādhēyō niśitairbāṇairvyadhamaccarma cōttamaṁ।।
drōṇanu avana muṣṭiyallidda maṇimaya hiḍiyidda khaḍgavannu kattarisidanu. rādhēyanu niśita bāṇagaḷiṁda avana uttama gurāṇiyannu sīḷidanu.
07047038a vyasicarmēṣupūrṇāṁgaḥ sō'ṁtarikṣātpunaḥ kṣitiṁ।
07047038c āsthitaścakramudyamya drōṇaṁ kruddhō'bhyadhāvata।।
khaḍga-gurāṇigaḷannu kaḷedukoṁḍu, saṁpūrṇa aṁgagaḷalli bāṇagaḷiṁda cuccalpaṭṭidda avanu punaḥ bhūmigiḷidanu. allidda cakravannē hiḍidu kruddhanāgi drōṇana kaḍe dhāvisidanu.
07047039a sa cakrarēṇūjjvalaśōbhitāṁgō babhāvatīvōnnatacakrapāṇiḥ।
07047039c raṇē'bhimanyuḥ kṣaṇadāsubhadraḥ sa vāsubhadrānukr̥tiṁ prakurvan।।
āga cakrada dhūḷu mattu kāṁtiyiṁda śōbhitāṁganāgidda avanu cakravannu etti hiḍitu atīvavāgi prakāśisuttiddanu. raṇadalli vāsudēvana naḍugeyannē anukarisuttidda abhimanyuvu oṁdu kṣaṇa ghōranāgi kaṁḍanu.
07047040a srutarudhirakr̥taikarāgavaktrō bhrukuṭipuṭākuṭilō'tisiṁhanādaḥ।
07047040c prabhuramitabalō raṇē'bhimanyur nr̥pavaramadhyagatō bhr̥śaṁ vyarājat।।
suriyuttidda raktadiṁda avana vastragaḷu keṁpāgiddavu. gaṁṭikkikoṁḍidda avana hubbugaḷa madhyavu spaṣṭavāgi kāṇuttiralu avanu siṁhanādagaidanu. raṇadalli nr̥pavarara madhyadalli ā prabhu, amita balaśāli, abhimanyuvu tuṁbā virājisidanu.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē drōṇa parvaṇi abhimanyuvadha parvaṇi abhimanyuvirathakaraṇē saptacatvāriṁśō'dhyāyaḥ।।
idu śrī mahābhāratadalli drōṇa parvadalli abhimanyuvadha parvadalli abhimanyuvirathakaraṇa ennuva nalvattēḷanē adhyāyavu.