036 abhimanyuparākramaḥ

praveśa

|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||

śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita

śrī mahābhārata

droṇa parva

abhimanyuvadha parva

adhyāya 36

sāra

ekāṃgiyāgi halavāru kaurava mahāratharòḍanè yuddhamāḍuttidda abhimanyuvu aśmakarājanannu saṃharisi śalyanannu mūrchègòl̤isidudu; kaurava senèya palāyana (1-36).

07036001 saṃjaya uvāca|
07036001a tāṃ prabhagnāṃ camūṃ dṛṣṭvā saubhadreṇāmitaujasā|
07036001c duryodhano bhṛśaṃ kruddhaḥ svayaṃ saubhadramabhyayāt||

saṃjayanu hel̤idanu: “amitaujasa saubhadraniṃda tanna senèyu bhagnavādudannu noḍi kruddhanāda duryodhananu svayaṃ tāne saubhadrana melè ākramaṇisidanu.

07036002a tato rājānamāvṛttaṃ saubhadraṃ prati saṃyuge|
07036002c dṛṣṭvā droṇo'bravīdyodhānparyāpnuta narādhipaṃ||

āga saubhadrannu èdurisalu muṃdāguttiruva rājanannu noḍi droṇanu narādhipanannu sarvathā rakṣisabekèṃdu yodharigè ādeśavannittanu.

07036003a purābhimanyurlakṣyaṃ naḥ paśyatāṃ haṃti vīryavān|
07036003c tamādravata mā bhaiṣṭa kṣipraṃ rakṣata kauravaṃ||

“vīryavān abhimanyuvu nāvu noḍuttiruvaṃtèye mòdalu guriyiṭṭu avanannu saṃharisibiḍuttānè. ādudariṃda avana kaḍè oḍi hogi. hèdarabeḍi. begane kauravanannu rakṣisiri!”

07036004a tataḥ kṛtajñā balinaḥ suhṛdo jitakāśinaḥ|
07036004c trāsyamānā bhayādvīraṃ parivavrustavātmajaṃ||

āga kṛtajña balaśāli suhṛda jayaśīla yodharu bhayadiṃda biḍugaḍègòl̤isalu ninna maga vīranannu suttuvarèdaru.

07036005a droṇo drauṇiḥ kṛpaḥ karṇaḥ kṛtavarmā ca saubalaḥ|
07036005c bṛhadbalo madrarājo bhūrirbhūriśravāḥ śalaḥ||
07036006a pauravo vṛṣasenaśca visṛjaṃtaḥ śitāṃ śarān|
07036006c saubhadraṃ śaravarṣeṇa mahatā samavākiran||

droṇa, drauṇi, kṛpa, karṇa, kṛtavarma, saubala, bṛhadbala, madrarāja, bhūriśrava, śala, paurava, vṛṣasenaru niśita śaragal̤annu prayogisuttā saubhadranannu mahā śaravarṣadiṃda muccidaru.

07036007a sammohayitvā tamatha duryodhanamamocayan|
07036007c āsyād grāsamivākṣiptaṃ mamṛṣe nārjunātmajaḥ||

hāgè avanannu sammohagòl̤isi duryodhananannu vimocanagòl̤isidaru. hīgè kaigè sikkidudannu kèl̤agè bīl̤isidudannu arjunana maganu sahisikòl̤l̤alilla.

07036008a tāṃ śaraugheṇa mahatā sāśvasūtānmahārathān|
07036008c vimukhīkṛtya saubhadraḥ siṃhanādamathānadat||

saubhadranu mahā śarajāladiṃda ā mahāratharannu, aśva-sūtaròṃdigè vimukharannāgi māḍi siṃhanādagaidanu.

07036009a tasya nādaṃ tataḥ śrutvā siṃhasyevāmiṣaiṣiṇaḥ|
07036009c nāmṛṣyaṃta susaṃrabdhāḥ punardroṇamukhā rathāḥ||

māṃsavannu bayasida siṃhadaṃtidda avana ā garjanèyannu kel̤i droṇamukharāda ratharu saṃrabdharāgi sahisikòl̤l̤alilla.

07036010a ta enaṃ koṣṭhakīkṛtya rathavaṃśena māriṣa|
07036010c vyasṛjanniṣujālāni nānāliṃgāni saṃghaśaḥ||

māriṣa! rathagal̤a samūhadiṃda avanannu ikkaṭṭāda jāgadalliruvaṃtè māḍi avana melè òṭṭāgi nānā cihnègal̤a bāṇagal̤a jālagal̤annu prayogisidaru.

07036011a tānyaṃtarikṣe cicceda pautrastava śitaiḥ śaraiḥ|
07036011c tāṃścaiva prativivyādha tadadbhutamivābhavat||

avugal̤annu aṃtarikṣadalliye ninna mòmmaganu niśita śaragal̤iṃda tuṃḍarisidanu mattu allade avarannū tirugi hòḍèdanu. adòṃdu adbhutavāgittu.

07036012a tataste kopitāstena śarairāśīviṣopamaiḥ|
07036012c parivavrurjighāṃsaṃtaḥ saubhadramapalāyinaṃ||

āga kupitarāda sarpaviṣadaṃtiruva bāṇagal̤iṃda avanannu kòllalu bayasi palāyana māḍade idda saubhadranannu suttuvarèdaru.

07036013a samudramiva paryastaṃ tvadīyaṃ tadbalārṇavaṃ|
07036013c abhimanyurdadhāraiko veleva makarālayaṃ||

èllakaḍègal̤allū vyāptavāgiruva samudravannu tīrapradeśavu taḍèhiḍidiruvaṃtè abhimanyu òbbane samudradaṃtidda ninna senèyannu taḍèhiḍidanu.

07036014a śūrāṇāṃ yudhyamānānāṃ nighnatāmitaretaraṃ|
07036014c abhimanyoḥ pareṣāṃ ca nāsītkaścitparāṅmukhaḥ||

itaretararannu hòḍèyuttā yuddhamāḍuttidda śūra abhimanyu mattu itararalli yārū parāṅmukharāgalilla.

07036015a tasmiṃstu ghore saṃgrāme vartamāne bhayaṃkare|
07036015c duḥsaho navabhirbāṇairabhimanyumavidhyata||
07036016a duḥśāsano dvādaśabhiḥ kṛpaḥ śāradvatastribhiḥ|
07036016c droṇastu saptadaśabhiḥ śarairāśīviṣopamaiḥ||
07036017a viviṃśatistu viṃśatyā kṛtavarmā ca saptabhiḥ|
07036017c bṛhadbalastathāṣṭābhiraśvatthāmā ca saptabhiḥ||
07036018a bhūriśravāstribhirbāṇairmadreśaḥ ṣaḍbhirāśugaiḥ|
07036018c dvābhyāṃ śarābhyāṃ śakunistribhirduryodhano nṛpaḥ||

bhayaṃkaravāgi naḍèyuttiruva ā ghora saṃgrāmadalli duḥsahanu òṃbhattu bāṇagal̤iṃda, duḥśāsananu hannèraḍu, kṛpa śāradvatanu mūru, droṇanu sarpasamāna el̤u śaragal̤iṃda, vivaṃśatiyu ippattu, kṛtavarmanu el̤u, bhūriśravanu el̤u bāṇagal̤iṃda, madreśanu āru āśugagal̤iṃda, mattu śakuni-nṛpa duryodhanaru èrèḍèraḍu śaragal̤iṃda abhimanyuvannu hòḍèdaru.

07036019a sa tu tānprativivyādha tribhistribhirajihmagaiḥ|
07036019c nṛtyanniva mahārāja cāpahastaḥ pratāpavān||

mahārāja! cāpavannu hiḍidu nartisuttiruvano ènnuvaṃtè ā pratāpavaṃtanu avaru òbbòbbarannū mūru mūru jihmagagal̤iṃda tirugi hòḍèdanu.

07036020a tato'bhimanyuḥ saṃkruddhastāpyamānastavātmajaiḥ|
07036020c vidarśayanvai sumahaccikṣaurasakṛtaṃ balaṃ||

āga kāḍuttidda ninna makkal̤iṃda kruddhanāgi tanna svābhāvikavāda mahā balavannu pradarśisatòḍagidanu.

07036021a garuḍānilaraṃhobhiryaṃturvākyakarairhayaiḥ|
07036021c dāṃtairaśmakadāyādaṃ tvaramāṇo'bhyahārayat|
07036021e vivyādha cainaṃ daśabhirbāṇaistiṣṭheti cābravīt||

āga garuḍa mattu vāyuvegagal̤igè samāna vegavul̤l̤a suśikṣita kudurègal̤iṃda èl̤èyalpaṭṭa rathadalli kul̤itu aśmakana maganu tvarèmāḍi ākramaṇisi hattu bāṇagal̤iṃda hòḍèdu “nillu! nillu!” èṃdu kūgidanu.

07036022a tasyābhimanyurdaśabhirbāṇaiḥ sūtaṃ hayāndhvajaṃ|
07036022c bāhū dhanuḥ śiraścorvyāṃ smayamāno'bhyapātayat||

abhimanyuvu nasunaguttā hattu bāṇagal̤iṃda avana sūtanannū, dhvajavannū, tol̤ugal̤annū, dhanussannū, talè-tòḍègal̤annū kattarisi bīl̤isidanu.

07036023a tatastasmin hate vīre saubhadreṇāśmakeśvare|
07036023c saṃcacāla balaṃ sarvaṃ palāyanaparāyaṇaṃ||

hāgè vīra āśmakeśvaranu saubhadraniṃda hatanāgalu sarva senègal̤ū palāyanapararādaru.

07036024a tataḥ karṇaḥ kṛpo droṇo drauṇirgāṃdhārarāṭśalaḥ|
07036024c śalyo bhūriśravāḥ krāthaḥ somadatto viviṃśatiḥ||
07036025a vṛṣasenaḥ suṣeṇaśca kuṃḍabhedī pratardanaḥ|
07036025c vṛṃdārako lalitthaśca prabāhurdīrghalocanaḥ|
07036025e duryodhanaśca saṃkruddhaḥ śaravarṣairavākiran||

āga karṇa, kṛpa, droṇa, drauṇi, gāṃdhārarāja, śala, śalya, bhūriśrava, krātha, somadatta, viviṃśati, vṛṣasena, suṣeṇa, kuṃḍabhedi, pratardana, vṛṃdāraka, lalittha, prabāhu, dīrghalocana mattu duryodhanaru saṃkruddharāgi avanannu śaravarṣagal̤iṃda muccidaru.

07036026a so'tikruddho maheṣvāsairabhimanyurajihmagaiḥ|
07036026c śaramādatta karṇāya parakāyāvabhedanaṃ||

ā maheṣvāsariṃda ati kruddhanāda abhimanyuvu kavaca-dehagal̤èraḍannū bhedisaballa jihmaga śaravannu tègèdukòṃḍu karṇana melè prayogisidanu.

07036027a tasya bhittvā tanutrāṇaṃ dehaṃ nirbhidya cāśugaḥ|
07036027c prāviśaddharaṇīṃ rājanvalmīkamiva pannagaḥ||

rājan! adu avana kavacavannu òḍèdu dehavannu bhedisi hāvu biladòl̤agè hòguvaṃtè nèlavannu hòkkitu.

07036028a sa tenātiprahāreṇa vyathito vihvalanniva|
07036028c saṃcacāla raṇe karṇaḥ kṣitikaṃpe yathācalaḥ||

adara ati prahāradiṃda vyathitanāda karṇanu vihvalanāgi bhūkaṃpavādāga parvatagal̤u hegè allāḍuvavo hāgè tūkāḍidanu.

07036029a athānyairniśitairbāṇaiḥ suṣeṇaṃ dīrghalocanaṃ|
07036029c kuṃḍabhediṃ ca saṃkruddhastribhistrīnavadhīdbalī||

āga bali abhimanyuvu saṃkruddhanāgi mūru mūru niśita bāṇagal̤iṃda suṣeṇa, dīrghalocana, mattu kuṃḍabhediyarannu hòḍèdanu.

07036030a karṇastaṃ paṃcaviṃśatyā nārācānāṃ samarpayat|
07036030c aśvatthāmā ca viṃśatyā kṛtavarmā ca saptabhiḥ||

karṇanu ippattaidu nārācagal̤annu, aśvatthāmanu ippattu mattu kṛtavarmanu el̤annu avana melè prayogisidaru.

07036031a sa śarārditasarvāṃgaḥ kruddhaḥ śakrātmajātmajaḥ|
07036031c vicaran dṛśyate sainye pāśahasta ivāṃtakaḥ||

èlla aṃgagal̤alliyū gāyagòṃḍu kruddhanāda śakrana magana maganu hīgè sainyadalli saṃcarisuttiruvāga pāśavannu hiḍida yamanaṃtè kaṃḍubaṃdanu.

07036032a śalyaṃ ca bāṇavarṣeṇa samīpasthamavākirat|
07036032c udakrośanmahābāhustava sainyāni bhīṣayan||

samīpadalliye idda śalyanannu bāṇada mal̤èyiṃda mucci ā mahābāhuvu senègal̤annu bèdarisuvaṃtè jorāgi garjisidanu.

07036033a tataḥ sa viddho'stravidā marmabhidbhirajihmagaiḥ|
07036033c śalyo rājanrathopasthe niṣasāda mumoha ca||

rājan! ā astravidana jihmagagal̤iṃda pèṭṭutiṃda śalyanu rathadalli saridu kul̤itukòṃḍanu mattu mūrchitanādanu.

07036034a taṃ hi viddhaṃ tathā dṛṣṭvā saubhadreṇa yaśasvinā|
07036034c saṃprādravaccamūḥ sarvā bhāradvājasya paśyataḥ||

yaśasvi saubhadraniṃda avanū kūḍa mūrchitanādudannu kaṃḍu senègal̤èllavū bhāradvājanu noḍuttiddaṃtèye palāyana māḍatòḍagidavu.

07036035a prekṣaṃtastaṃ mahābāhuṃ rukmapuṃkhaiḥ samāvṛtaṃ|
07036035c tvadīyāśca palāyaṃte mṛgāḥ siṃhārditā iva||

rukmapuṃkhagal̤iṃda samāvṛtanāgidda ā mahābāhuvannu noḍi ninnavaru siṃhakkè bèdarida jiṃkègal̤aṃtè palāyana māḍidaru.

07036036a sa tu raṇayaśasābhipūjyamānaḥ pitṛsuracāraṇasiddhayakṣasaṃghaiḥ|
07036036c avanitalagataiśca bhūtasaṃghair ativibabhau hutabhugyathājyasiktaḥ||

raṇāṃgaṇadalli gal̤isida yaśassiniṃdāgi pitṛ-sura-cāraṇa-siddha-yakṣagaṇagal̤iṃda mattu bhūmiya melina èlla bhūtagal̤iṃda saṃpūjitanāda abhimanyuvu ājyadhārègal̤iṃda toyda yajñeśvaranaṃtè atiyāgi prakāśisidanu.”

samāpti

iti śrī mahābhārate droṇa parvaṇi abhimanyuvadha parvaṇi abhimanyuparākrame ṣaḍ triṃśo'dhyāyaḥ||
idu śrī mahābhāratadalli droṇa parvadalli abhimanyuvadha parvadalli abhimanyuparākrama ènnuva mūvattārane adhyāyavu.