028 bhagadattavadhaḥ

praveśa

|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||

śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita

śrī mahābhārata

droṇa parva

saṃśaptakavadha parva

adhyāya 28

sāra

bhagadattavadhè (1-44).

07028001 dhṛtarāṣṭra uvāca|
07028001a tathā kruddhaḥ kimakarodbhagadattasya pāṃḍavaḥ|
07028001c prāgjyotiṣo vā pārthasya tanme śaṃsa yathātathaṃ||

dhṛtarāṣṭranu hel̤idanu: “āga kruddha pāṃḍavanu bhagadattanigè enu māḍidanu? athavā prāgjyotiṣanu pārthanigè enu māḍidanu? adannu nanagè naḍèdahāgè hel̤u.”

07028002 saṃjaya uvāca|
07028002a prāgjyotiṣeṇa saṃsaktāvubhau dāśārhapāṃḍavau|
07028002c mṛtyorivāṃtikaṃ prāptau sarvabhūtāni menire||

saṃjayanu hel̤idanu: “prāgjyotiṣanòḍanè yuddhamāḍuttidda dāśārha-pāṃḍavaribbarū mṛtyuvina bal̤i hoguttiddārèṃdu sarva bhūtagal̤ū aṃdukòṃḍavu.

07028003a tathā hi śaravarṣāṇi pātayatyaniśaṃ prabho|
07028003c bhagadatto gajaskaṃdhātkṛṣṇayoḥ syaṃdanasthayoḥ||

hāgèye prabhu bhagadattanu ānèya bhujada meliṃda rathadalli kul̤itidda ibbaru kṛṣṇara melū taḍèyillade śaravarṣavannu surisidanu.

07028004a atha kārṣṇāyasairbāṇaiḥ pūrṇakārmukaniḥsṛtaiḥ|
07028004c avidhyaddevakīputraṃ hemapuṃkhaiḥ śilāśitaiḥ||

āga kappu ukkina hemapuṃkhada śilāśita bāṇavannu hūḍi billannu akarṇāṃtavāgi èl̤èdu devakīputranannu hòḍèdanu.

07028005a agnisparśasamāstīkṣṇā bhagadattena coditāḥ|
07028005c nirbhidya devakīputraṃ kṣitiṃ jagmuḥ śarāstataḥ||

bhagadattanu prayogisida, muṭṭalu agniyaṃtè tīkṣṇavāgidda ā bāṇavu devakīputranannu bedhisi bhūmiyannu praveśisitu.

07028006a tasya pārtho dhanuścittvā śarāvāpaṃ nihatya ca|
07028006c lāḍayanniva rājānaṃ bhagadattamayodhayat||

āga pārthanu avana dhanussannu kattarisi, aṃgarakṣakarannū saṃharisi, rājā bhagadattanannu aṇagisuva rītiyalli hòḍèdanu.

07028007a so'rkaraśminibhāṃstīkṣṇāṃstomarānvai caturdaśa|
07028007c prerayatsavyasācī tāṃstridhaikaikamathāccinat||

anaṃtara avanu hadinālku tīkṣṇa sūryana raśmigal̤aṃtaha tomaragal̤annu prayogisalu, savyasāciyu ā òṃdòṃdannū èrèḍèrèḍannāgi māḍi kattarisidanu.

07028008a tato nāgasya tadvarma vyadhamatpākaśāsaniḥ|
07028008c śarajālena sa babhau vyabhraḥ parvatarāḍiva||

āga pākaśāsaniyu śarajāladiṃda ānèya kavacavannu bedhisidanu. adu moḍagal̤illada parvatadaṃtè kaṃḍitu.

07028009a tataḥ prāgjyotiṣaḥ śaktiṃ hemadaṃḍāmayasmayīṃ|
07028009c vyasṛjadvāsudevāya dvidhā tāmarjuno'ccinat||

āga prāgjyotiṣanu ukkiniṃda racitavāda hemadaṃḍada śaktiyannu vāsudevana melè èsèyalu arjunanu adannu èraḍāgi tuṃḍarisidanu.

07028010a tataścatraṃ dhvajaṃ caiva cittvā rājño'rjunaḥ śaraiḥ|
07028010c vivyādha daśabhistūrṇamutsmayanparvatādhipaṃ||

āga arjunanu śaragal̤iṃda rājana catra-dhvajagal̤annu kattarisi, takṣaṇave nasunaguttā hattu bāṇagal̤iṃda parvatādhipanannu gāyagòl̤isidanu.

07028011a so'tividdho'rjunaśaraiḥ supuṃkhaiḥ kaṃkapatribhiḥ|
07028011c bhagadattastataḥ kruddhaḥ pāṃḍavasya mahātmanaḥ||
07028012a vyasṛjattomarānmūrdhni śvetāśvasyonnanāda ca|

arjunana ā suṃdara puṃkhagal̤a kaṃkapatrigal̤iṃda gāyagòṃḍu kruddhanāda bhagadattanu mahātma śvetāśva arjunana talègè guriyiṭṭu tomaragal̤annu èsèdu jorāgi garjisidanu.

07028012c tairarjunasya samare kirīṭaṃ parivartitaṃ||
07028013a parivṛttaṃ kirīṭaṃ taṃ yamayanneva phalgunaḥ|
07028013c sudṛṣṭaḥ kriyatāṃ loka iti rājānamabravīt||

avu arjunana kirīṭavannu talèkèl̤agè māḍidavu. kirīṭavannu sarimāḍikòl̤l̤uttā phalgunanu rājanigè “lokavèllavannū òmmè noḍikòṃḍubiḍu!” èṃdu hel̤idanu.

07028014a evamuktastu saṃkruddhaḥ śaravarṣeṇa pāṃḍavaṃ|
07028014c abhyavarṣatsagoviṃdaṃ dhanurādāya bhāsvaraṃ||

hīgè hel̤alu saṃkruddhanāgi prakāśamānavāda dhanussannu èttikòṃḍu goviṃdanòṃdigè pāṃḍavana melè śaravarṣavannu surisidanu.

07028015a tasya pārtho dhanuścittvā tūṇīrānsannikṛtya ca|
07028015c tvaramāṇo dvisaptatyā sarvamarmasvatāḍayat||

pārthanu avana dhanussannu kattarisi bhattal̤ikèyannu puḍimāḍidanu. tvarèmāḍi ippattèraḍu bāṇagal̤iṃda avana sarva marmagal̤igū hòḍèdanu.

07028016a viddhastathāpyavyathito vaiṣṇavāstramudīrayan|
07028016c abhimaṃtryāṃkuśaṃ kruddho vyasṛjatpāṃḍavorasi||

adariṃda gāyagòṃḍu vyathitanāda avanu kruddhanāgi vaiṣṇavāstravannu smarisikòṃḍu aṃkuśavannu abhimaṃtrisi pāṃḍavana èdègè guriyiṭṭu èsèdanu.

07028017a visṛṣṭaṃ bhagadattena tadastraṃ sarvaghātakaṃ|
07028017c urasā pratijagrāha pārthaṃ saṃcādya keśavaḥ||

bhagadattaniṃda prayogisalpaṭṭa ā sarvaghātaka astravannu keśavanu pārthanigè āvaraṇavāgi niṃtu tanna vakṣaḥsthal̤adalli dharisidanu.

07028018a vaijayaṃtyabhavanmālā tadastraṃ keśavorasi|
07028018c tato'rjunaḥ klāṃtamanāḥ keśavaṃ pratyabhāṣata||

ā astravu keśavana èdèyamelè vaijayaṃti mālèyāyitu. āga arjunanu āyāsagòṃḍa manassiniṃda keśavanigè hel̤idanu:

07028019a ayudhyamānasturagānsamyaṃtāsmi janārdana|
07028019c ityuktvā puṃḍarīkākṣa pratijñāṃ svāṃ na rakṣasi||

“puṃḍarīkākṣa! janārdana! yuddhavannu māḍade kudurègal̤annū mātra naḍèsuttenè èṃdu māḍidda pratijñèyannu nīnu rakṣisuttilla.

07028020a yadyahaṃ vyasanī vā syāmaśakto vā nivāraṇe|
07028020c tatastvayaivaṃ kāryaṃ syānna tu kāryaṃ mayi sthite||

òṃduvel̤è nānu vyasanadiṃdiddarè athavā idannu nivārisalu aśaktanāgiddarè nīnu idannu māḍabahudāgittu. ādarè nānu illi śakyanāgiruvāga nīnu hīgè māḍabāradāgittu.

07028021a sabāṇaḥ sadhanuścāhaṃ sasurāsuramānavān|
07028021c śakto lokānimāṃ jetuṃ taccāpi viditaṃ tava||

dhanurbāṇasahitanāda nānu surāsura mānavaròṃdigè ī lokavannu gèllanu śakya ènnuvudū kūḍa ninagè til̤ide idè.”

07028022a tato'rjunaṃ vāsudevaḥ pratyuvācārthavadvacaḥ|
07028022c śṛṇu guhyamidaṃ pārtha yathā vṛttaṃ purānagha||

āga vāsudevanu arjunanigè arthavattāda mātugal̤iṃda uttarisidanu: “anagha! pārtha! hiṃdè naḍèda ī guhya vṛttāṃtavannu kel̤u.

07028023a caturmūrtirahaṃ śaśvallokatrāṇārthamudyataḥ|
07028023c ātmānaṃ pravibhajyeha lokānāṃ hitamādadhe||

caturmūrtiyāda nānu śāśvatavāgi lokoddhāradalli tòḍagiddenè. lokagal̤a hitakkāgi nannannu nāne vibhajana māḍikòṃḍiddenè.

07028024a ekā mūrtistapaścaryāṃ kurute me bhuvi sthitā|
07028024c aparā paśyati jagatkurvāṇaṃ sādhvasādhunī||

nanna òṃdu mūrtiyu bhūmiya meliddukòṃḍu tapaścaryavannu māḍuttidè. innòṃdu jagattinalli naḍèyuva òl̤l̤èyadu-kèṭṭavugal̤annu noḍuttiruttadè.

07028025a aparā kurute karma mānuṣaṃ lokamāśritā|
07028025c śete caturthī tvaparā nidrāṃ varṣasahasrikāṃ||

innòṃdu manuṣya lokavannāśrayisi karmagal̤annu māḍuttiruttadè. nālkanèya innòṃdu sahasravarṣagal̤a paryaṃta nidrāvasthèyalli malagiruttadè.

07028026a yāsau varṣasahasrāṃte mūrtiruttiṣṭhate mama|
07028026c varārhebhyo varāṃ śreṣṭhāṃstasminkāle dadāti sā||

nanna ī mūrtiyu sahasra varṣagal̤a aṃtyadalli el̤uttadè. ā kāladalli varagal̤igè arharādavaru kel̤ida śreṣṭha varagal̤annu adu karuṇisuttadè.

07028027a taṃ tu kālamanuprāptaṃ viditvā pṛthivī tadā|
07028027c prāyācata varaṃ yaṃ māṃ narakārthāya taṃ śṛṇu||

aṃtaha òṃdu kālavu baṃdòdagidāga til̤idu pṛthviyu narakanigāgi nanniṃda òṃdu varavannu kel̤iddal̤u. adannu kel̤u.

07028028a devānāmasurāṇāṃ ca avadhyastanayo'stu me|
07028028c upeto vaiṣṇavāstreṇa tanme tvaṃ dātumarhasi||

“nanna maganu deva mattu asurariṃda avadhyanāgali. avanu vaiṣṇavāstravannu hòṃdirabeku. nanagè idannu dayapālisabeku.”

07028029a evaṃ varamahaṃ śrutvā jagatyāstanaye tadā|
07028029c amoghamastramadadaṃ vaiṣṇavaṃ tadahaṃ purā||

ī rītiya varavannu kel̤i nānu bhūmiya tanayanigè amoghavāda ī vaiṣṇavāstravannu hiṃdè nīḍiddè.

07028030a avocaṃ caitadastraṃ vai hyamoghaṃ bhavatu kṣame|
07028030c narakasyābhirakṣārthaṃ nainaṃ kaścidvadhiṣyati||

aval̤igè hel̤iddè: “ī amogha astravu narakanannu rakṣisuttadè. idu avanalli iruvāga yārū avanannu vadhisalāraru.

07028031a anenāstreṇa te guptaḥ sutaḥ parabalārdanaḥ|
07028031c bhaviṣyati durādharṣaḥ sarvalokeṣu sarvadā||

ī astradiṃda ninna maga parabalārdananu sarvalokagal̤alli sarvariṃda jayisalasādhyanāgiruttānè.”

07028032a tathetyuktvā gatā devī kṛtakāmā manasvinī|
07028032c sa cāpyāsīddurādharṣo narakaḥ śatrutāpanaḥ||

hāgèye āgalèṃdu hel̤i bayasidudannu paḍèdu ā manasvinī deviyu hodal̤u. śatrutāpana narakanādaro adariṃdāgi durādharṣanāgiddanu.

07028033a tasmātprāgjyotiṣaṃ prāptaṃ tadastraṃ pārtha māmakaṃ|
07028033c nāsyāvadhyo'sti lokeṣu seṃdrarudreṣu māriṣa||

pārtha! avaniṃda nanna ā astravannu prāgjyotiṣanu paḍèdanu. māriṣa! adariṃda ivanu lokadalli iṃdra rudrarigū avadhyanu.

07028034a tanmayā tvatkṛtenaitadanyathā vyapanāśitaṃ|
07028034c viyuktaṃ paramāstreṇa jahi pārtha mahāsuraṃ||
07028035a vairiṇaṃ yudhi durdharṣaṃ bhagadattaṃ suradviṣaṃ|
07028035c yathāhaṃ jaghnivānpūrvaṃ hitārthaṃ narakaṃ tathā||

ninagāgiye hòratu berè yāva kāraṇadiṃdalū nānu adannu nāśagòl̤isalilla. pārtha! hiṃdè nānu loka hitārthakkāgi hegè narakanannu saṃharisidèno hāgè paramāstravannu prayogisi yuddhadalli vairi durdharṣa suradveṣī bhagadattanannu saṃharisu.”

07028036a evamuktastataḥ pārthaḥ keśavena mahātmanā|
07028036c bhagadattaṃ śitairbāṇaiḥ sahasā samavākirat||

mahātma keśavanu hīgè hel̤alu pārthanu takṣaṇave bhagadattanannu niśita bāṇagal̤iṃda muccidanu.

07028037a tataḥ pārtho mahābāhurasaṃbhrāṃto mahāmanāḥ|
07028037c kuṃbhayoraṃtare nāgaṃ nārācena samārpayat||

āga mahāmana mahābāhu pārthanu asaṃbhrāṃtanāgi nārācadiṃda ānèya kuṃbhasthal̤ada madhyadalli hòḍèdanu.

07028038a samāsādya tu taṃ nāgaṃ bāṇo vajra ivācalaṃ|
07028038c abhyagātsaha puṃkhena valmīkamiva pannagaḥ||

ā bāṇavu vajravu parvatavannu hòguvaṃtè mattu sarpavu bilavannu hòguvaṃtè puṃkhagal̤òṃdigè ānèya òl̤a hòkkitu.

07028039a sa tu viṣṭabhya gātrāṇi daṃtābhyāmavaniṃ yayau|
07028039c nadannārtasvaraṃ prāṇānutsasarja mahādvipaḥ||

ā mahāgajavu tanna aṃgāṃgagal̤annu niṣkriyagòl̤isi èraḍū daṃtagal̤annu bhūmigè ūrikòṃḍu, ārtasvaradalli kūgi prāṇagal̤annu tòrèyitu.

07028040a tataścaṃdrārdhabiṃbena śareṇa nataparvaṇā|
07028040c bibheda hṛdayaṃ rājño bhagadattasya pāṃḍavaḥ||

āga pāṃḍavanu ardhacaṃdrada biṃbavul̤l̤a nataparva śaradiṃda rājā bhagadattana hṛdhayavannu bedhisidanu.

07028041a sa bhinnahṛdayo rājā bhagadattaḥ kirīṭinā|
07028041c śarāsanaṃ śarāṃścaiva gatāsuḥ pramumoca ha||

kirīṭiyiṃda bhinnahṛdayanāda rājā bhagadattanu òḍanèye asu nīgidanu. avana kaiyallidda bāṇa bhattal̤ikègal̤u kèl̤agè biddavu.

07028042a śirasastasya vibhraṣṭaḥ papāta ca varāṃkuśaḥ|
07028042c nālatāḍanavibhraṣṭaṃ palāśaṃ nalinādiva||

kamalada nāl̤avannu hòḍèdarè kamalavu bīl̤uvaṃtè avana śirastrāṇa mattu śreṣṭha aṃkuśagal̤u kèl̤agè urul̤idavu.

07028043a sa hemamālī tapanīyabhāṃḍāt papāta nāgādgirisannikāśāt|
07028043c supuṣpito mārutavegarugṇo mahīdharāgrādiva karṇikāraḥ||

hūgal̤iṃda samṛddha bèṭṭada kaṇagilè maravu bhirugāl̤iya baḍitakkè siluki buḍamelāgi bèṭṭada tudiyiṃda kèl̤akkè bīl̤uvaṃtè suvarṇamālèyiṃda amalaṃkṛtanāgidda bhagadattanu suvarṇābharaṇa vibhūṣita parvatopama ānèya meliṃda kèl̤agè biddanu.

07028044a nihatya taṃ narapatimiṃdravikramaṃ sakhāyamiṃdrasya tathaiṃdrirāhave|
07028044c tato'parāṃstava jayakāṃkṣiṇo narān babhaṃja vāyurbalavāndrumāniva||

ī rīti narapati iṃdravikrami iṃdrana sakhanannu āhavadalli saṃharisi aiṃdriyu vijayada ākāṃkṣèyiṃdidda ninna kaḍèya yodharannu caṃḍamārutavu vṛkṣagal̤annu dhvaṃsamāḍuvaṃtè dhvaṃsamāḍidanu.”

samāpti

iti śrī mahābhārate droṇa parvaṇi saṃśaptakavadha parvaṇi bhagadattavadhe aṣṭaviṃśo'dhyāyaḥ||
idu śrī mahābhāratadalli droṇa parvadalli saṃśaptakavadha parvadalli bhagadattavadha ènnuva ippattèṃṭane adhyāyavu.