પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
ભીષ્મ પર્વ
ભીષ્મવધ પર્વ
અધ્યાય 114
સાર
શિખંડિ-અર્જુનરુ ऒંદે સમનॆ બાણપ્રયોગિસિ આક્રમણિસુત્તિરલુ મૃત્યુવિન કાલવુ તનગॆ બંદॊદગિદॆ ऎંદુ ભીષ્મનુ યોચિસિદુદુ, મત્તુ વસુગળુ અદન્નુ અનુમોદિસિદુદુ (1-40). અર્જુનનુ ભીષ્મનન્નુ હॊડॆદુ શરશય્યॆય મેલॆ મલગિસિદુદુ (41-112).
06114001 સંજય ઉવાચ।
06114001a એવં તે પાંડવાઃ સર્વે પુરસ્કૃત્ય શિખંડિનં।
06114001c વિવ્યધુઃ સમરે ભીષ્મં પરિવાર્ય સમંતતઃ।।
સંજયનુ હેળિદનુ: “હીગॆ આ પાંડવરॆલ્લરૂ સમરદલ્લિ શિખંડિયન્નુ મુંદિરિસિકॊંડુ ભીષ્મનન્નુ ऎલ્લ કડॆગળિંદલૂ સુત્તુવરॆદુ હॊડॆયતॊડગિદરુ.
06114002a શતઘ્નીભિઃ સુઘોરાભિઃ પટ્ટિશૈઃ સપરશ્વધૈઃ।
06114002c મુદ્ગરૈર્મુસલૈઃ પ્રાસૈઃ ક્ષેપણીભિશ્ચ સર્વશઃ।।
06114003a શરૈઃ કનકપુંખૈશ્ચ શક્તિતોમરકંપનૈઃ।
06114003c નારાચૈર્વત્સદંતૈશ્ચ ભુશુંડીભિશ્ચ ભારત।।
06114003e અતાડયન્રણે ભીષ્મં સહિતાઃ સર્વસૃંજયાઃ।।
ભારત! સુઘોર શતઘ્નિ, પટ્ટિશ, પરશુ, મુદ્ગર, મુસલ, પ્રાસ, ક્ષિપણિગળિંદ, કનકપુંખગળ શરગળિંદ, કંપિસુત્તિરુવ શક્તિ તોમરગળિંદ, નારાચ, વત્સદંત મત્તુ ભુશુંડિગળિંદ ऎલ્લ કડॆગળિંદ ऎલ્લ સૃંજયરૂ સેરિકॊંડુ ભીષ્મનન્નુ હॊડॆદરુ.
06114004a સ વિશીર્ણતનુત્રાણઃ પીડિતો બહુભિસ્તદા।
06114004c વિવ્યથે નૈવ ગાંગેયો ભિદ્યમાનેષુ મર્મસુ।।
અવુ દેહવન્નુ હॊક્કુ બહુવાગિ ત્રાણપીડિતનાદરૂ મર્મગળન્નુ ભેદિસિદરૂ ગાંગેયનુ વ્યથॆપડલિલ્લ.
06114005a સ દીપ્તશરચાપાર્ચિરસ્ત્રપ્રસૃતમારુતઃ।
06114005c નેમિનિર્હ્રાદસંનાદો મહાસ્ત્રોદયપાવકઃ।।
06114006a ચિત્રચાપમહાજ્વાલો વીરક્ષયમહેંધનઃ।
06114006c યુગાંતાગ્નિસમો ભીષ્મઃ પરેષાં સમપદ્યત।।
આદરॆ ભીષ્મનુ શત્રુગળિગॆ યુગાંતદ અગ્નિય સમનાગિ તોરિદનુ. ઉરિયુત્તિરુવ અવન શરચાપગળે શિખॆગળાગિદ્દવુ, બાણ પ્રયોગદ વેગવે અગ્નિય સખ મારુતદંતિત્તુ. અવન રથ ચક્રગળ સંનાદવુ અગ્નિયિંદ હॊરડુવ ચટ ચટ શબ્ધવાગિત્તુ. મહાઅસ્ત્રગળિંદલે અગ્નિયુ ઉદયિસુવંતિદ્દવુ. બણ્ણદ ચાપવે મહાજ્વાલॆયાગિત્તુ. વીરર ક્ષયવॆંબુદે ઇંધનવાગિત્તુ.
06114007a નિપત્ય રથસંઘાનામંતરેણ વિનિઃસૃતઃ।
06114007c દૃશ્યતે સ્મ નરેંદ્રાણાં પુનર્મધ્યગતશ્ચરન્।।
આ રથસમૂહગળ નડુવિનિંદ નુસુળિ હॊરબંદુ અવનુ પુનઃ નરેંદ્રર મધ્યદલ્લિ ચલિસુવુદુ કાણુત્તિત્તુ.
06114008a તતઃ પાંચાલરાજં ચ ધૃષ્ટકેતુમતીત્ય ચ।
06114008c પાંડવાનીકિનીમધ્યમાસસાદ સ વેગિતઃ।।
આગ અવનુ વેગવાગિ પાંચાલરાજનન્નૂ ધૃષ્ટકેતુવન્નૂ લક્ષિસદે પાંડવર સેનॆય મધ્યક્કॆ બંદુ ધાળિયિટ્ટનુ.
06114009a તતઃ સાત્યકિભીમૌ ચ પાંડવં ચ ધનંજયં।
06114009c દ્રુપદં ચ વિરાટં ચ ધૃષ્ટદ્યુમ્નં ચ પાર્ષતં।।
06114010a ભીમઘોષૈર્મહાવેગૈર્વૈરિવારણભેદિભિઃ।
06114010c ષડેતાન્ ષડ્ભિરાનર્ચદ્ભાસ્કરપ્રતિમૈઃ શરૈઃ।।
આગ અવનુ મહાવેગદિંદ, ભીમઘોષદિંદ વૈરિગળ કવચગળન્નૂ ભેદિસબલ્લ આરુ ભાસ્કર પ્રતિમ શરગળિંદ ઈ આરરન્નુ – સાત્યકિ, ભીમ, પાંડવ ધનંજય, દ્રુપદ, વિરાટ મત્તુ પાર્ષત ધૃષ્ટદ્યુમ્નરન્નુ હॊડॆદનુ.
06114011a તસ્ય તે નિશિતાન્બાણાન્સંનિવાર્ય મહારથાઃ।
06114011c દશભિર્દશભિર્ભીષ્મમર્દયામાસુરોજસા।।
અવન આ નિશિત બાણગળિંદ તપ્પિસિકॊંડુ મહારથરુ હત્તુ હત્તુ બાણગળિંદ ભીષ્મનન્નુ હॊડॆદરુ.
06114012a શિખંડી તુ રણે બાણાન્યાન્મુમોચ મહાવ્રતે।
06114012c તે ભીષ્મં વિવિશુસ્તૂર્ણં સ્વર્ણપુંખાઃ શિલાશિતાઃ।।
રણદલ્લિ મહાવ્રત શિખંડિયુ પ્રયોગિસિદ સ્વર્ણપુંખગળ શિલાશિત બાણગળુ ભીષ્મન દેહવન્નુ પ્રવેશિસિદવુ.
06114013a તતઃ કિરીટી સંરબ્ધો ભીષ્મમેવાભ્યવર્તત।
06114013c શિખંડિનં પુરસ્કૃત્ય ધનુશ્ચાસ્ય સમાચ્છિનત્।।
આગ કિરીટિયુ સંરબ્ધનાગિ શિખંડિયન્નુ મુંદિરિસિકॊંડુ ભીષ્મનન્નુ ऎદુરિસિ અવન ધનુસ્સન્નુ કત્તરિસિદનુ.
06114014a ભીષ્મસ્ય ધનુષશ્ચેદં નામૃષ્યંત મહારથાઃ।
06114014c દ્રોણશ્ચ કૃતવર્મા ચ સૈંધવશ્ચ જયદ્રથઃ।।
06114015a ભૂરિશ્રવાઃ શલઃ શલ્યો ભગદત્તસ્તથૈવ ચ।
06114015c સપ્તૈતે પરમક્રુદ્ધાઃ કિરીટિનમભિદ્રુતાઃ।।
ભીષ્મન ધનુશ્ચેદનવન્નુ સહિસલારદે મહારથરાદ દ્રોણ, કૃતવર્મ, સૈંધવ જયદ્રથ, ભૂરિશ્રવ, શલ, શલ્ય મત્તુ ભગદત્ત ઈ એળુ મંદિ પરમ કૃદ્ધરાગિ કિરીટિય મેલॆ આક્રમણ માડિદરુ.
06114016a ઉત્તમાસ્ત્રાણિ દિવ્યાનિ દર્શયંતો મહારથાઃ।
06114016c અભિપેતુર્ભૃશં ક્રુદ્ધાશ્ચાદયંત સ્મ પાંડવાન્।।
આ મહારથરુ ઉત્તમ દિવ્ય અસ્ત્રગળન્નુ પ્રદર્શિસુત્તા ક્રુદ્ધરાગિ અવન મેલॆ ऎરગિ પાંડવનન્નુ મુસુકુ હાકિદરુ.
06114017a તેષામાપતતાં શબ્દઃ શુશ્રુવે ફલ્ગુનં પ્રતિ।
06114017c ઉદ્વૃત્તાનાં યથા શબ્દઃ સમુદ્રાણાં યુગક્ષયે।।
અવરુ ફલ્ગુનન મેલॆરગિદુદર શબ્ધવુ યુગક્ષયદલ્લિ મેલુક્કિ બરુત્તિદ્દ સમુદ્રદ શબ્ધદંતિત્તુ.
06114018a હતાનયત ગૃહ્ણીત યુધ્યતાપિ ચ કૃંતત।
06114018c ઇત્યાસીત્તુમુલઃ શબ્દઃ ફલ્ગુનસ્ય રથં પ્રતિ।।
ફલ્ગુનન રથદ બળિ “સંહરિસિ! સॆરॆહિડિયિરિ! હॊડॆયિરિ! કત્તરિસિ!” ऎંબ કૂગિન તુમુલ શબ્ધવુ કેળિબંદિતુ.
06114019a તં શબ્દં તુમુલં શ્રુત્વા પાંડવાનાં મહારથાઃ।
06114019c અભ્યધાવન્પરીપ્સંતઃ ફલ્ગુનં ભરતર્ષભ।।
ભરતર્ષભ! આ તુમુલ શબ્ધવન્નુ કેળિ પાંડવર મહારથિગળુ ફલ્ગુનનન્નુ રક્ષિસલુ ધાવિસિબંદરુ.
06114020a સાત્યકિર્ભીમસેનશ્ચ ધૃષ્ટદ્યુમ્નશ્ચ પાર્ષતઃ।
06114020c વિરાટદ્રુપદૌ ચોભૌ રાક્ષસશ્ચ ઘટોત્કચઃ।।
06114021a અભિમન્યુશ્ચ સંક્રુદ્ધઃ સપ્તૈતે ક્રોધમૂર્ચિતાઃ।
06114021c સમભ્યધાવંસ્ત્વરિતાશ્ચિત્રકાર્મુકધારિણઃ।।
ચિત્રકાર્મુકગળન્નુ હિડિદિદ્દ સાત્યકિ, ભીમસેન, પાર્ષત ધૃષ્ટદ્યુમ્ન, વિરાટ-દ્રુપદરિબ્બરૂ, રાક્ષસ ઘટોત્કચ, સંક્રુદ્ધ અભિમન્યુ ઈ એળુ મંદિ ક્રોધમૂર્છિતરુ ત્વરॆમાડિ અલ્લિગॆ ધાવિસિદરુ.
06114022a તેષાં સમભવદ્યુદ્ધં તુમુલં લોમહર્ષણં।
06114022c સંગ્રામે ભરતશ્રેષ્ઠ દેવાનાં દાનવૈરિવ।।
ભરતશ્રેષ્ઠ! સંગ્રામદલ્લિ દેવતॆગળુ મત્તુ દારવર હાગॆ અવર મધ્યॆ લોમહર્ણણ તુમુલ યુદ્ધવુ નડॆયિતુ.
06114023a શિખંડી તુ રથશ્રેષ્ઠો રક્ષ્યમાણઃ કિરીટિના।
06114023c અવિધ્યદ્દશભિર્ભીષ્મં ચિન્નધન્વાનમાહવે।।
06114023e સારથિં દશભિશ્ચાસ્ય ધ્વજં ચૈકેન ચિચ્છિદે।।
રથશ્રેષ્ઠ શિખંડિયાદરો કિરીટિયિંદ રક્ષિસલ્પટ્ટુ આહવદલ્લિ ધનુસ્સન્નુ કત્તરિસલ્પટ્ટિદ્દ ભીષ્મનન્નુ હત્તુ બાણગળિંદલૂ, સારથિયન્નુ હત્તુ બાણગળિંદલૂ હॊડॆદુ ऒંદરિંદ ધ્વજવન્નુ તુંડરિસિદનુ.
06114024a સોઽન્યત્કાર્મુકમાદાય ગાંગેયો વેગવત્તરં।
06114024c તદપ્યસ્ય શિતૈર્ભલ્લૈસ્ત્રિભિશ્ચિચ્છેદ ફલ્ગુનઃ।।
આગ ગાંગેયનુ ઇન્નॊંદુ વેગવત્તર ધનુસ્સન્નુ તॆગॆદુકॊંડુ શિંજિનિયન્નુ બિગિદુ સિદ્ધમાડુવુદરલ્લિ ફલ્ગુનનુ અદન્નૂ કૂડ મૂરુ નિશિત બાણગળિંદ કત્તરિસિબિટ્ટનુ.
06114025a એવં સ પાંડવઃ ક્રુદ્ધ આત્તમાત્તં પુનઃ પુનઃ।
06114025c ધનુર્ભીષ્મસ્ય ચિચ્છેદ સવ્યસાચી પરંતપઃ।।
હીગॆ ક્રુદ્ધ પાંડવ પરંતપ સવ્યસાચિયુ ગાંગેયનુ હॊસ હॊસ ધનુસ્સન્નુ તॆગॆદુકॊળ્ળુત્તિદ્દંતॆયે પુનઃ પુનઃ અવુગળન્નુ કત્તરિસિ હાકિદનુ.
06114026a સ ચ્છિન્નધન્વા સંક્રુદ્ધઃ સૃક્કિણી પરિસંલિહન્।
06114026c શક્તિં જગ્રાહ સંક્રુદ્ધો ગિરીણામપિ દારણીં।
06114026e તાં ચ ચિક્ષેપ સંક્રુદ્ધઃ ફલ્ગુનસ્ય રથં પ્રતિ।।
ધનુસ્સન્નુ તુંડરિસિકॊંડુ સંક્રુદ્ધનાદ અવનુ નાલિગॆયિંદ તન્ન કટબાયિયન્નુ નॆક્કુત્તા, પર્વતવન્નૂ સીળબલ્લ શક્તિયન્નુ હિડિદુ સંક્રુદ્ધનાગિ અદન્નુ અર્જુનન રથદ મેલॆ ऎસॆદનુ.
06114027a તામાપતંતીં સંપ્રેક્ષ્ય જ્વલંતીમશનીમિવ।
06114027c સમાદત્ત શિતાન્ભલ્લાન્પંચ પાંડવનંદનઃ।।
06114028a તસ્ય ચિચ્છેદ તાં શક્તિં પંચધા પંચભિઃ શરૈઃ।
06114028c સંક્રુદ્ધો ભરતશ્રેષ્ઠ ભીષ્મબાહુબલેરિતાં।।
ભરતશ્રેષ્ઠ! વજ્રાયુધદંતॆ પ્રજ્વલિસુત્તિરુવ અદુ તન્ન મેલॆ બીળલિરુવુદન્નુ નોડિ સંક્રુદ્ધ પાંડવનંદનનુ ઐદુ નિશિત ભલ્લગળન્નુ તॆગॆદુકॊંડુ ભીષ્મન બાહુગળિંદ પ્રયોગિસલ્પટ્ટ આ શક્તિયન્નુ ઐદુ બાણગળિંદ ઐદુ ભાગગળાગિ તુંડરિસિદનુ.
06114029a સા પપાત પરિચ્છિન્ના સંક્રુદ્ધેન કિરીટિના।
06114029c મેઘવૃંદપરિભ્રષ્ટા વિચ્છિન્નેવ શતહ્રદા।।
સંક્રુદ્ધ કિરીટિયિંદ તુંડરિસલ્પટ્ટ અદુ મેઘમંડલદિંદ તુંડાગિ કॆળગॆ બીળુવ મિંચિનંતॆ બિદ્દિતુ.
06114030a ચિન્નાં તાં શક્તિમાલોક્ય ભીષ્મઃ ક્રોધસમન્વિતઃ।
06114030c અચિંતયદ્રણે વીરો બુદ્ધ્યા પરપુરંજયઃ।।
આ શક્તિયુ તુંડાગિદ્દુદન્નુ નોડિ ક્રોધસમન્વિતનાદ વીર પરપુરંજય ભીષ્મનુ રણદલ્લિ બુદ્ધિયિંદ ચિંતિસતॊડગિદનુ.
06114031a શક્તોઽહં ધનુષૈકેન નિહંતું સર્વપાંડવાન્।
06114031c યદ્યેષાં ન ભવેદ્ગોપ્તા વિષ્વક્સેનો મહાબલઃ।।
“ऒંદુવેળॆ ઇવર રક્ષકનુ મહાબલ વિષ્વક્સેનનાગિરદિદ્દરॆ ઈ પાંડવરॆલ્લરન્નૂ ऒંદે ऒંદુ ધનુસ્સિનિંદ સંહરિસલુ નાનુ શક્તનિદ્દॆ.
06114032a કારણદ્વયમાસ્થાય નાહં યોત્સ્યામિ પાંડવૈઃ।
06114032c અવધ્યત્વાચ્ચ પાંડૂનાં સ્ત્રીભાવાચ્ચ શિખંડિનઃ।।
ઈ ऎરડુ કારણગળન્નિટ્ટુકॊંડુ નાનુ પાંડવરॊંદિગॆ હોરાડુવુદિલ્લ – પાંડવરુ અવધ્યરॆન્નુવુદુ મત્તુ શિખંડિય સ્ત્રી ભાવત્વ.
06114033a પિત્રા તુષ્ટેન મે પૂર્વં યદા કાલીમુદાવહત્।
06114033c સ્વચ્છંદમરણં દત્તમવધ્યત્વં રણે તથા।
06114033e તસ્માન્મૃત્યુમહં મન્યે પ્રાપ્તકાલમિવાત્મનઃ।।
હિંદॆ કાલી સત્યવતિયન્નુ તંદિત્તાગ સંતોષગॊંડ તંદॆયુ નનગॆ સ્ચચ્છંદ મરણ મત્તુ રણદલ્લિ અવધ્યત્વવન્નુ પાલિસિદ્દનુ. આ મૃત્યુવિન કાલવુ નનગॆ બંદॊદગિદॆ ऎંદુ તિળિદુકॊળ્ળુત્તેનॆ.”
06114034a એવં જ્ઞાત્વા વ્યવસિતં ભીષ્મસ્યામિતતેજસઃ।
06114034c ઋષયો વસવશ્ચૈવ વિયત્સ્થા ભીષ્મમબ્રુવન્।।
અમિતતેજસ ભીષ્મન ઈ અભિપ્રાયવન્નુ તિળિદ આકાશદલ્લિદ્દ ઋષિગળૂ વસુગળૂ ભીષ્મનિગॆ હેળિદરુ:
06114035a યત્તે વ્યવસિતં વીર અસ્માકં સુમહત્પ્રિયં।
06114035c તત્કુરુષ્વ મહેષ્વાસ યુદ્ધાદ્બુદ્ધિં નિવર્તય।।
“વીર! નીનુ એનન્નુ નિર્ધરિસિદ્દીયો અદુ નમગૂ બહળ પ્રિયવાગિદॆ. મહેષ્વાસ! હાગॆયે માડુ. યુદ્ધદિંદ બુદ્ધિયન્નુ હિંતॆગॆદુકો!”
06114036a તસ્ય વાક્યસ્ય નિધને પ્રાદુરાસીચ્ચિવોઽનિલઃ।
06114036c અનુલોમઃ સુગંધી ચ પૃષતૈશ્ચ સમન્વિતઃ।।
અવર માતુગળુ મુગિયુત્તિદ્દંતॆયે મંગળકરવાદ, અનુકૂલવાદ, સુગંધયુક્તવાદ ગાળિયુ તુંતુરુ હનિગળॊડનॆ બીસિતુ.
06114037a દેવદુંદુભયશ્ચૈવ સંપ્રણેદુર્મહાસ્વનાઃ।
06114037c પપાત પુષ્પવૃષ્ટિશ્ચ ભીષ્મસ્યોપરિ પાર્થિવ।।
પાર્થિવ! દેવદુંદુભિગળૂ ગટ્ટિયાગિ મॊળગિદવુ. ભીષ્મન મેલॆ પુષ્પવૃષ્ટિયૂ સુરિયિતુ.
06114038a ન ચ તચ્ચુશ્રુવે કશ્ચિત્તેષાં સંવદતાં નૃપ।
06114038c ઋતે ભીષ્મં મહાબાહું માં ચાપિ મુનિતેજસા।।
નૃપ! અવર સંવાદવન્નુ અલ્લિરુવ બેરॆ યારૂ કેળિસિકॊળ્ળલિલ્લ. મહાબાહુ ભીષ્મનન્નુ બિટ્ટુ મુનિય તેજસ્સિનિંદ નાનુ માત્ર અદન્નુ કેળિસિકॊંડॆનુ.
06114039a સંભ્રમશ્ચ મહાનાસીત્ત્રિદશાનાં વિશાં પતે।
06114039c પતિષ્યતિ રથાદ્ભીષ્મે સર્વલોકપ્રિયે તદા।।
વિશાંપતે! સર્વલોકપ્રિયનાદ ભીષ્મનુ રથદિંદ બીળુવવનિદ્દાનॆ ऎંદુ ત્રિદશરિગૂ મહા સંભ્રમવાયિતુ.
06114040a ઇતિ દેવગણાનાં ચ શ્રુત્વા વાક્યં મહામનાઃ।
06114040c તતઃ શાંતનવો ભીષ્મો બીભત્સું નાભ્યવર્તત।
06114040e ભિદ્યમાનઃ શિતૈર્બાણૈઃ સર્વાવરણભેદિભિઃ।।
મહામનસ્કરાદ દેવગણગળ ઈ માતન્નુ કેળિ શાંતનવ ભીષ્મનુ સર્વાવરણગળન્નૂ ભેદિસુવ હરિત બાણગળિંદ ચુચ્ચલ્પટ્ટરૂ બીભત્સુવન્નુ તડॆયલિલ્લ.
06114041a શિખંડી તુ મહારાજ ભરતાનાં પિતામહં।
06114041c આજઘાનોરસિ ક્રુદ્ધો નવભિર્નિશિતૈઃ શરૈઃ।।
આગ મહારાજ! શિખંડિયુ ક્રુદ્ધનાગિ ભરતર પિતામહન વક્ષસ્થલક્કॆ ऒંભત્તુ નિશિત બાણગળિંદ હॊડॆદનુ.
06114042a સ તેનાભિહતઃ સંખ્યે ભીષ્મઃ કુરુપિતામહઃ।
06114042c નાકંપત મહારાજ ક્ષિતિકંપે યથાચલઃ।।
મહારાજ! ભૂકંપવાદરૂ ચલિસદ પર્વતદંતॆ કુરુ પિતામહ ભીષ્મનુ યુદ્ધદલ્લિ અવનિંદ હॊડॆયલ્પટ્ટરૂ વિચલિતનાગલિલ્લ.
06114043a તતઃ પ્રહસ્ય બીભત્સુર્વ્યાક્ષિપન્ગાંડિવં ધનુઃ।
06114043c ગાંગેયં પંચવિંશત્યા ક્ષુદ્રકાણાં સમર્પયત્।।
આગ નસુનક્કુ બીભત્સુવુ તન્ન ગાંડીવ ધનુસ્સન્નુ ઠેંકરિસિ ગાંગેયનન્નુ ઇપ્પત્તૈદુ ક્ષુદ્રકગળિંદ પ્રહરિસિદનુ.
06114044a પુનઃ શરશતેનૈનં ત્વરમાણો ધનંજયઃ।
06114044c સર્વગાત્રેષુ સંક્રુદ્ધઃ સર્વમર્મસ્વતાડયત્।।
પુનઃ સંક્રુદ્ધનાદ ધનંજયનુ ત્વરॆમાડિ નૂરુ બાણગળન્નુ પ્રયોગિસિ અવન શરીરદ ऎલ્લ ભાગગળન્નૂ મર્મસ્થાનગળન્નૂ ગાયગॊળિસિદનુ.
06114045a એવમન્યૈરપિ ભૃશં વધ્યમાનો મહારણે।
06114045c ન ચક્રુસ્તે રુજં તસ્ય રુક્મપુંખાઃ શિલાશિતાઃ।।
ઈ રીતિ મહારણદલ્લિદ્દ અન્યરૂ ચॆન્નાગિ અવનન્નુ હॊડॆયુત્તિરલુ અવॆલ્લવન્નુ અવનુ રુક્મપુંખ શિલાશિત બાણગળિંદ નિરસનગॊળિસિદનુ.
06114046a તતઃ કિરીટી સંરબ્ધો ભીષ્મમેવાભ્યવર્તત।
06114046c શિખંડિનં પુરસ્કૃત્ય ધનુશ્ચાસ્ય સમાચ્છિનત્।।
આગ સંરબ્ધનાદ કિરીટિયુ શિખંડિયન્નુ મુંદિટ્ટુકॊંડુ ભીષ્મન મેલॆ ધાળિયિટ્ટુ અવન ધનુસ્સન્નુ તુંડરિસિદનુ.
06114047a અથૈનં દશભિર્વિદ્ધ્વા ધ્વજમેકેન ચિચ્છિદે।
06114047c સારથિં વિશિખૈશ્ચાસ્ય દશભિઃ સમકંપયત્।।
આગ અવનુ અવનન્નુ હત્તુ બાણગળિંદ હॊડॆદુ, ऒંદરિંદ ધ્વજવન્નુ કત્તરિસિ, હત્તુ બાણગળિંદ સારથિયન્નુ તત્તરિસિદનુ.
06114048a સોઽન્યત્કાર્મુકમાદત્ત ગાંગેયો બલવત્તરં।
06114048c તદપ્યસ્ય શિતૈર્ભલ્લૈસ્ત્રિધા ત્રિભિરુપાનુદત્।
06114048e નિમેષાંતરમાત્રેણ આત્તમાત્તં મહારણે।।
અનંતર ગાંગેયનુ બલવત્તરવાદ ઇન્નॊંદુ ધનુસ્સન્નુ તॆગॆદુકॊળ્ળલુ અદન્નૂ સહ મૂરુ નિશિત ભલ્લગળિંદ મૂરુ ભાગગળન્નાગિ તુંડરિસિદનુ. આ મહારણદલ્લિ બિલ્લુગળન્નુ તॆગॆદુકॊંડ હાગॆ નિમિષમાત્રદલ્લિ અદન્નુ તુંડરિસુત્તિદ્દનુ.
06114049a એવમસ્ય ધનૂંષ્યાજૌ ચિચ્છેદ સુબહૂન્યપિ।
06114049c તતઃ શાંતનવો ભીષ્મો બીભત્સું નાભ્યવર્તત।।
હીગॆ બહળષ્ટુ ધનુસ્સુગળન્નૂ અવનુ તુંડરિસિદનુ. આગ શાંતનવ ભીષ્મનુ બીભત્સુવન્નુ વિરોધિસલિલ્લ.
06114050a અથૈનં પંચવિંશત્યા ક્ષુદ્રકાણાં સમર્દયત્।
06114050c સોઽતિવિદ્ધો મહેષ્વાસો દુઃશાસનમભાષત।।
આગલૂ કૂડ અવનન્નુ ઇપ્પત્તૈદુ ક્ષુદ્રકગળિંદ હॊડॆયલાયિતુ. આગ અતિયાગિ ગાયગॊંડ આ મહેષ્વાસનુ દુઃશાસનનિગॆ હેળિદનુ:
06114051a એષ પાર્થો રણે ક્રુદ્ધઃ પાંડવાનાં મહારથઃ।
06114051c શરૈરનેકસાહસ્રૈર્મામેવાભ્યસતે રણે।।
“ઈ પાંડવર મહારથિ પાર્થનુ ક્રુદ્ધનાગિ રણદલ્લિ અનેક સહસ્ર બાણગળિંદ નન્નન્ને હॊડॆયુત્તિદ્દાનॆ.
06114052a ન ચૈષ શક્યઃ સમરે જેતું વજ્રભૃતા અપિ।
06114052c ન ચાપિ સહિતા વીરા દેવદાનવરાક્ષસાઃ।
06114052e માં ચૈવ શક્તા નિર્જેતું કિમુ મર્ત્યાઃ સુદુર્બલાઃ।।
સમરદલ્લિ ઇવનન્નુ ગॆલ્લલુ વજ્રભૃતનિગૂ શક્યવિલ્લ. નન્નન્નુ કૂડ વીર દેવ-દાનવ-રાક્ષસરુ કૂડિદરૂ જયિસલુ શક્તરિલ્લ. ઇન્નુ દુર્બલરાદ મનુષ્યરુ યાવ લॆક્કક્કॆ?”
06114053a એવં તયોઃ સંવદતોઃ ફલ્ગુનો નિશિતૈઃ શરૈઃ।
06114053c શિખંડિનં પુરસ્કૃત્ય ભીષ્મં વિવ્યાધ સંયુગે।।
હીગॆ અવરુ માતનાડિકॊળ્ળુત્તિરુવાગલે ફલ્ગુનનુ સંયુગદલ્લિ શિખંડિયન્નુ મુંદॆ નિલ્લિસિકॊંડુ ભીષ્મનન્નુ નિશિત શરગળિંદ હॊડॆદનુ.
06114054a તતો દુઃશાસનં ભૂયઃ સ્મયમાનોઽભ્યભાષત।
06114054c અતિવિદ્ધઃ શિતૈર્બાણૈર્ભૃશં ગાંડીવધન્વના।।
આગ અવનુ પુનઃ નસુનગુત્તા દુઃશાસનનિગॆ હેળિદનુ: “ગાંડીવધન્વિય નિશિત બાણગળિંદ તુંબા વેદનॆયાગુત્તિદॆ.
06114055a વજ્રાશનિસમસ્પર્શાઃ શિતાગ્રાઃ સંપ્રવેશિતાઃ।
06114055c વિમુક્તા અવ્યવચ્છિન્ના નેમે બાણાઃ શિખંડિનઃ।।
વજ્રદ મॊનॆયંતॆ તાગુત્તિરુવ ઈ મॊનચાદ બાણગળુ દેહવન્નુ પ્રવેશિસુત્તિવॆ. અવિચ્છિન્નવાગિ બિડલ્પડુવ ઈ બાણગળુ શિખંડિયવલ્લ!
06114056a નિકૃંતમાના મર્માણિ દૃઢાવરણભેદિનઃ।
06114056c મુસલાનીવ મે ઘ્નંતિ નેમે બાણાઃ શિખંડિનઃ।।
સુદૃઢવાદ કવચગળન્નુ ભેદિસિ ઇવુ દેહવન્નુ હॊગુત્તિવॆ. મુસલદંતॆ નન્નન્નુ ગાયગॊળિસુત્તિરુવ ઈ બાણગળુ શિખંડિયવલ્લ!
06114057a બ્રહ્મદંડસમસ્પર્શા વજ્રવેગા દુરાસદાઃ।
06114057c મમ પ્રાણાનારુજંતિ નેમે બાણાઃ શિખંડિનઃ।।
બ્રહ્મદંડદ સમનાગિ તાગુવ, વજ્રવેગદ, દુરાસદ બાણગળુ નન્ન પ્રાણગળન્નુ કાડુત્તિવॆ. ઇવુ શિખંડિયવલ્લ!
06114058a ભુજગા ઇવ સંક્રુદ્ધા લેલિહાના વિષોલ્બણાઃ।
06114058c મમાવિશંતિ મર્માણિ નેમે બાણાઃ શિખંડિનઃ।।
નાલિગॆગળન્નુ હॊરચાચિદ સંક્રુદ્ધ પ્રચંડવિષસર્પગળંતॆ નન્ન મર્મગળન્નુ પ્રવેશિસુત્તિવॆ. ઈ બાણગળુ શિખંડિયવલ્લ!
06114059a નાશયંતીવ મે પ્રાણાન્યમદૂતા ઇવાહિતાઃ।
06114059c ગદાપરિઘસંસ્પર્શા નેમે બાણાઃ શિખંડિનઃ।।
ઇલ્લિગે બંદિરુવ યમદૂતરંતॆ નન્ન પ્રાણગળન્નુ નાશપડિસુત્તિવॆ. ગદॆ-પરિઘદંતॆ તાગુત્તિરુવ ઈ બાણગળુ શિખંડિયવલ્લ!
06114060a કૃંતંતિ મમ ગાત્રાણિ માઘમાસે ગવામિવ।
06114060c અર્જુનસ્ય ઇમે બાણા નેમે બાણાઃ શિખંડિનઃ।।
માઘમાસદલ્લિ એડિગળંતॆ નન્ન અંગાંગગળન્નુ ऒડॆયુત્તિવॆ. ઈ બાણગળુ અર્જુનનવુ. ઈ બાણગળુ શિખંડિયવલ્લ!
06114061a સર્વે હ્યપિ ન મે દુઃખં કુર્યુરન્યે નરાધિપાઃ।
06114061c વીરં ગાંડીવધન્વાનં ઋતે જિષ્ણું કપિધ્વજં।।
વીર ગાંડીવધન્વિ કપિધ્વજ જિષ્ણુવન્નુ બિટ્ટુ ઈ સર્વરલ્લિ બેરॆ યાવ નરાધિપનૂ નનગॆ દુઃખવન્નુંટુમાડલારનુ.”
06114062a ઇતિ બ્રુવન્ શાંતનવો દિધક્ષુરિવ પાંડવં।
06114062c સવિષ્ફુલિંગાં દીપ્તાગ્રાં શક્તિં ચિક્ષેપ ભારત।।
ભારત હીગॆ હેળુત્તિરુવ શાંતનવનુ પાંડવનન્નુ સુટ્ટુબિડુત્તાનો ऎન્નુવંતॆ પરમક્રુદ્ધનાગિ ઉરિયુત્તિરુવ મॊનॆયુળ્ળ શક્તિયન્નુ બિસુટનુ.
06114063a તામસ્ય વિશિખૈશ્ચિત્ત્વા ત્રિધા ત્રિભિરપાતયત્।
06114063c પશ્યતાં કુરુવીરાણાં સર્વેષાં તત્ર ભારત।।
ભારત! કુરુવીરરॆલ્લરૂ નોડુત્તિદ્દંતॆયે અદન્નુ અર્જુનનુ અલ્લિ મૂરુ વિશિખॆગળિંદ મૂરુ ભાગગળન્નાગિ તુંડરિસિ કॆળગॆ બીળિસિદનુ.
06114064a ચર્માથાદત્ત ગાંગેયો જાતરૂપપરિષ્કૃતં।
06114064c ખડ્ગં ચાન્યતરં પ્રેપ્સુર્મૃત્યોરગ્રે જયાય વા।।
આગ ગાંગેયન્નુ કડॆયદાગિ મૃત્યુવાગલિ અથવા જયવાગલॆંદુ સુવર્ણભૂષિત ખડ્ગવન્નુ મત્તુ ગુરાણિયન્નુ કૈગॆ તॆગॆદુકॊંડનુ.
06114065a તસ્ય તચ્ચતધા ચર્મ વ્યધમદ્દંશિતાત્મનઃ।
06114065c રથાદનવરૂઢસ્ય તદદ્ભુતમિવાભવત્।।
આગ રથદિંદ કॆળગિળિદુ બરુત્તિદ્દ અવન ગુરાણિયન્નુ અર્જુનનુ નૂરારુ ચૂરુગળન્નાગિ માડિ હાકિદનુ. અદુ ऒંદુ અદ્ભુતવાગિત્તુ.
06114066a વિનદ્યોચ્ચૈઃ સિંહ ઇવ સ્વાન્યનીકાન્યચોદયત્।
06114066c અભિદ્રવત ગાંગેયં માં વોઽસ્તુ ભયમણ્વપિ।।
આગ યુધિષ્ઠિરનુ સિંહદંતॆ ગર્જિસિ તન્ન સેનॆગળન્નુ પ્રચોદિસિદનુ - “ગાંગેયન બળિ ધાવિસિ! નીવુ અવનિગાગિ સ્વલ્પવૂ ભયપડકૂડદુ!”
06114067a અથ તે તોમરૈઃ પ્રાસૈર્બાણૌઘૈશ્ચ સમંતતઃ।
06114067c પટ્ટિશૈશ્ચ સનિસ્ત્રિંશૈર્નાનાપ્રહરણૈસ્તથા।।
06114068a વત્સદંતૈશ્ચ ભલ્લૈશ્ચ તમેકમભિદુદ્રુવુઃ।
06114068c સિંહનાદસ્તતો ઘોરઃ પાંડવાનામજાયત।।
આગ અવરુ તોમર, પ્રાસ, બાણ, પટ્ટિશ, ખડ્ગ, નિશિત નારાચ, વત્સદંત, ભલ્લ – ઇવે મॊદલાદ શસ્ત્રગળન્નુ હિડિદુ ભીષ્મનॊબ્બનન્ને આક્રમણિસિદરુ. આગ પાંડવર સેનॆયલ્લિ ઘોર સિંહનાદવુ કેળિબંદિતુ.
06114069a તથૈવ તવ પુત્રાશ્ચ રાજન્ભીષ્મજયૈષિણઃ।
06114069c તમેકમભ્યવર્તંત સિંહનાદાંશ્ચ નેદિરે।।
રાજન્! ભીષ્મન જયવન્નુ બયસિદ્દ નિન્ન પુત્રરૂ કૂડ અવનॊબ્બનન્ને સુત્તુવરॆદુ સિંહનાદગૈદરુ.
06114070a તત્રાસીત્તુમુલં યુદ્ધં તાવકાનાં પરૈઃ સહ।
06114070c દશમેઽહનિ રાજેંદ્ર ભીષ્માર્જુનસમાગમે।।
રાજેંદ્ર! આગ હત્તને દિનદ યુદ્ધદલ્લિ, ભીષ્માર્જુનર સમાગમદલ્લિ, શત્રુગળॊંદિગॆ નિન્નવર તુમુલ યુદ્ધવુ નડॆયિતુ.
06114071a આસીદ્ગાંગ ઇવાવર્તો મુહૂર્તમુદધેરિવ।
06114071c સૈન્યાનાં યુધ્યમાનાનાં નિઘ્નતામિતરેતરં।।
ગંગॆયુ સમુદ્રવન્નુ સેરુવ સમયદલ્લિ મુહૂર્તકાલ સુળિયુંટાગુવંતॆ નડॆયિતુ. યુદ્ધમાડુત્તિરુવ સૈનિકરુ પરસ્પરરન્નુ સંહરિસિદરુ.
06114072a અગમ્યરૂપા પૃથિવી શોણિતાક્તા તદાભવત્।
06114072c સમં ચ વિષમં ચૈવ ન પ્રાજ્ઞાયત કિં ચન।।
રક્તદિંદ તોય્દુ હોગિદ્દ ભૂમિયુ ભયંકરવાગિ તોરિતુ. સમપ્રદેશ, તગ્ગુ પ્રદેશગળુ યાવુદॆંદુ તિળિયલારદે હોદવુ.
06114073a યોધાનામયુતં હત્વા તસ્મિન્સ દશમેઽહનિ।
06114073c અતિષ્ઠદાહવે ભીષ્મો ભિદ્યમાનેષુ મર્મસુ।।
આ હત્તનॆય દિવસ મર્મગળન્નુ ભેદિસિદ નોવુગળુળ્ળવનાગિદ્દરૂ ભીષ્મનુ હત્તુ સાવિર યોધરન્નુ કॊંદુ રણદલ્લિ નિંતિદ્દનુ.
06114074a તતઃ સેનામુખે તસ્મિન્સ્થિતઃ પાર્થો ધનંજયઃ।
06114074c મધ્યેન કુરુસૈન્યાનાં દ્રાવયામાસ વાહિનીં।।
આગ સેનॆય મુખદલ્લિ નિંતિદ્દ પાર્થ ધનંજયનુ કુરુસૈન્યવન્નુ મધ્યદિંદ ઓડિસલારંભિસિદનુ.
06114075a વયં શ્વેતહયાદ્ભીતાઃ કુંતીપુત્રાદ્ધનંજયાત્।
06114075c પીડ્યમાનાઃ શિતૈઃ શસ્ત્રૈઃ પ્રદ્રવામ મહારણાત્।।
આગ નમ્મવરુ કુંતીપુત્ર ધનંજયન શ્વેતહયગળુ મત્તુ પીડિસુત્તિરુવ નિશિત શસ્ત્રગળિંદ મહારણદિંદ પલાયનમાડિદરુ.
06114076a સૌવીરાઃ કિતવાઃ પ્રાચ્યાઃ પ્રતીચ્યોદીચ્યમાલવાઃ।
06114076c અભીષાહાઃ શૂરસેનાઃ શિબયોઽથ વસાતયઃ।।
06114077a શાલ્વાશ્રયાસ્ત્રિગર્તાશ્ચ અંબષ્ઠાઃ કેકયૈઃ સહ।
06114077c દ્વાદશૈતે જનપદાઃ શરાર્તા વ્રણપીડિતાઃ।।
06114077e સંગ્રામે ન જહુર્ભીષ્મં યુધ્યમાનં કિરીટિના।।
આદરॆ સૌવીરરુ, કિતવરુ, પ્રાચ્યરુ, પ્રતીચ્યરુ, ઔત્તરેયરુ, માલવરુ, અભીષાહરુ, શૂરસેનરુ, શિબયરુ, વસાતયરુ, શાલ્વશ્રયરુ, ત્રિગર્તરુ, અંબષ્ઠરુ, મત્તુ કેકયરુ ઈ હન્નॆરડુ જનપદદવરુ યુદ્ધમાડુત્તિરુવ કિરીટિય શરગળિંદ પીડિતરાગિદ્દરૂ કૂડ સંગ્રામદલ્લિ ભીષ્મનન્નુ બિટ્ટુ ઓડલિલ્લ.
06114078a તતસ્તમેકં બહવઃ પરિવાર્ય સમંતતઃ।
06114078c પરિકાલ્ય કુરૂન્સર્વાન્ શરવર્ષૈરવાકિરન્।।
આગ અવરॆલ્લરૂ બહળ જનરુ અવનॊબ્બનન્ને ऎલ્લકડॆગળિંદ સુત્તુવરॆદુ આક્રમિસિ શરવર્ષદિંદ અવનન્નુ મુચ્ચિદરુ.
06114079a નિપાતયત ગૃહ્ણીત વિધ્યતાથ ચ કર્ષત।
06114079c ઇત્યાસીત્તુમુલઃ શબ્દો રાજન્ભીષ્મરથં પ્રતિ।।
રાજન્! “બીળિસિરિ! સॆરॆહિડિયિરિ! યુદ્ધમાડિરિ! કત્તરિસિ!” ઇવે મુંતાદ તુમુલ શબ્ધગળુ ભીષ્મન રથદ બળિયિંદ કેળિબંદવુ.
06114080a અભિહત્ય શરૌઘૈસ્તં શતશોઽથ સહસ્રશઃ।
06114080c ન તસ્યાસીદનિર્ભિન્નં ગાત્રેષ્વંગુલમાત્રકં।।
નૂરારુ સહસ્રારુ શરગળિંદ હॊડॆયલ્પટ્ટ અવન દેહદલ્લિ હॊડॆયલ્પડદ ऒંદુ અંગુલદષ્ટુ જાગવૂ ઇરલિલ્લ.
06114081a એવં વિભો તવ પિતા શરૈર્વિશકલીકૃતઃ।
06114081c શિતાગ્રૈઃ ફલ્ગુનેનાજૌ પ્રાક્શિરાઃ પ્રાપતદ્રથાત્।
06114081e કિંચિચ્છેષે દિનકરે પુત્રાણાં તવ પશ્યતાં।।
ઈ વિધવાગિ નિન્ન તંદॆયુ મॊનચાદ કॊનॆગળન્નુળ્ળ ફલ્ગુનન બાણગળિંદ ચૂર્ણીકૃતનાગિ, દિનકરનુ મુળુગુવુદક્કॆ સ્વલ્પહॊત્તુ મુંચॆ, નિન્ન મક્કળુ નોડુત્તિદ્દંતॆયે, તલॆયન્નુ પૂર્વદિક્કિગॆ હાકિ રથદિંદ બિદ્દનુ.
06114082a હા હેતિ દિવિ દેવાનાં પાર્થિવાનાં ચ સર્વશઃ।
06114082c પતમાને રથાદ્ભીષ્મે બભૂવ સુમહાન્સ્વનઃ।।
રથદિંદ ભીષ્મનુ બીળુત્તિરલુ “હા! હા!” ऎંદુ દિવિયલ્લિ દેવતॆગળ મત્તુ ऎલ્લ પાર્થિવર મહા કૂગુ કેળિબંદિતુ.
06114083a તં પતંતમભિપ્રેક્ષ્ય મહાત્માનં પિતામહં।
06114083c સહ ભીષ્મેણ સર્વેષાં પ્રાપતન્ હૃદયાનિ નઃ।।
મહાત્મ પિતામહનુ બીળુત્તિરુવુદન્નુ નોડિ ભીષ્મનॊંદિગॆ નમ્મવરॆલ્લર હૃદયગળૂ કુસિદુ બિદ્દવુ.
06114084a સ પપાત મહાબાહુર્વસુધામનુનાદયન્।
06114084c ઇંદ્રધ્વજ ઇવોત્સૃષ્ટઃ કેતુઃ સર્વધનુષ્મતાં।
06114084e ધરણીં નાસ્પૃશચ્ચાપિ શરસંઘૈઃ સમાચિતઃ।।
ऎલ્લ ધનુષ્મતરિગૂ કેતુપ્રાયનાગિદ્દ આ મહાબાહુવુ ઇંદ્રધ્વજવુ કॆળગॆ બીળુવંતॆ શબ્ધમાડુત્ત કॆળગॆ બિદ્દનુ. આદરॆ શરસમૂહગળિંદ સમાવૃતનાગિદ્દ અવન શરીરવુ ધરણિયન્નુ સ્પર્ષિસલિલ્લ.
06114085a શરતલ્પે મહેષ્વાસં શયાનં પુરુષર્ષભં।
06114085c રથાત્પ્રપતિતં ચૈનં દિવ્યો ભાવઃ સમાવિશત્।।
રથદિંદ બિદ્દુ શરતલ્પદલ્લિ મલગિદ્દ મહેષ્વાસ પુરુષર્ષભનન્નુ યાવુદો ऒંદુ દિવ્ય ભાવવુ સમાવેશગॊંડિતુ.
06114086a અભ્યવર્ષત પર્જન્યઃ પ્રાકંપત ચ મેદિની।
06114086c પતન્સ દદૃશે ચાપિ ખર્વિતં ચ દિવાકરં।।
પર્જન્યનુ મળॆસુરિસિદનુ. મેદિનિયુ કંપિસિદળુ. અવનુ બીળલુ દિવાકરનૂ વાલિદંતॆ કંડુબંદિતુ.
06114087a સંજ્ઞાં ચૈવાલભદ્વીરઃ કાલં સંચિંત્ય ભારત।
06114087c અંતરિક્ષે ચ શુશ્રાવ દિવ્યાં વાચં સમંતતઃ।।
ભારત! ઇન્નૂ સંજ્ઞॆયિદ્દુ કાલવન્નુ ચિંતિસુત્તિદ્દ આ વીરનુ અંતરિક્ષદલ્લિ ऎલ્લકડॆ નડॆયુત્તિદ્દ દિવ્ય માતુગળન્નુ કેળિદનુ:
06114088a કથં મહાત્મા ગાંગેયઃ સર્વશસ્ત્રભૃતાં વરઃ।
06114088c કાલં કર્તા નરવ્યાઘ્રઃ સંપ્રાપ્તે દક્ષિણાયને।।
“સર્વશસ્ત્રભૃતરલ્લિ શ્રેષ્ઠનાદ, નરવ્યાઘ્ર મહાત્મ ગાંગેયનુ હેગॆ દક્ષિણાયનવુ પ્રાપ્તવાગિરુવાગ કાલવશનાગુત્તાનॆ?”
06114089a સ્થિતોઽસ્મીતિ ચ ગાંગેયસ્તચ્ચ્રુત્વા વાક્યમબ્રવીત્।
06114089c ધારયામાસ ચ પ્રાણાન્પતિતોઽપિ હિ ભૂતલે।
06114089e ઉત્તરાયણમન્વિચ્છન્ભીષ્મઃ કુરુપિતામહઃ।।
અદન્નુ કેળિ ગાંગેયનુ “ઇન્નૂ ઇદ્દેનॆ!” ऎંદુ હેળિદનુ. ભૂતલદ મેલॆ બિદ્દરૂ ઉત્તરાયણવન્નુ પ્રતીક્ષિસુત્તા કુરુપિતામહ ભીષ્મનુ પ્રાણગળન્નુ હિડિદિટ્ટુકॊંડિદ્દનુ.
06114090a તસ્ય તન્મતમાજ્ઞાય ગંગા હિમવતઃ સુતા।
06114090c મહર્ષીન્ હંસરૂપેણ પ્રેષયામાસ તત્ર વૈ।।
અવન આ મતવન્નુ તિળિદ હિમવતન સુતॆ ગંગॆયુ હંસરૂપદલ્લિ મહર્ષિગળન્નુ અલ્લિગॆ કળુહિસિદળુ.
06114091a તતઃ સંપાતિનો હંસાસ્ત્વરિતા માનસૌકસઃ।
06114091c આજગ્મુઃ સહિતા દ્રષ્ટું ભીષ્મં કુરુપિતામહં।
06114091e યત્ર શેતે નરશ્રેષ્ઠઃ શરતલ્પે પિતામહઃ।।
આગ માનસ સરોવરદલ્લિ વાસિસુત્તિદ્દ સંપાતિ હંસગળુ ऒટ્ટુગૂડિ ત્વરॆમાડિ કુરુપિતામહ ભીષ્મનન્નુ નોડલુ ऎલ્લિ નરશ્રેષ્ઠ પિતામહનુ શરતલ્પદલ્લિ મલગિદ્દનો અલ્લિગॆ આગમિસિદવુ.
06114092a તે તુ ભીષ્મં સમાસાદ્ય મુનયો હંસરૂપિણઃ।
06114092c અપશ્યં શરતલ્પસ્થં ભીષ્મં કુરુપિતામહં।।
આ હંસરૂપિ મુનિગળુ ભીષ્મન બળિસારિ શરતલ્પસ્થનાગિદ્દ કુરુપિતામહ ભીષ્મનન્નુ કંડરુ.
06114093a તે તં દૃષ્ટ્વા મહાત્માનં કૃત્વા ચાપિ પ્રદક્ષિણં।
06114093c ગાંગેયં ભરતશ્રેષ્ઠં દક્ષિણેન ચ ભાસ્કરં।।
06114094a ઇતરેતરમામંત્ર્ય પ્રાહુસ્તત્ર મનીષિણઃ।
આ મહાત્મનન્નુ નોડિ મનીષિણરુ પ્રદક્ષિણॆ માડિ ભાસ્કરન દક્ષિણાયનદ કુરિતુ પરસ્પરરલ્લિ સમાલોચિસિ ભરતશ્રેષ્ઠ ગાંગેયનિગॆ હેળિદરુ:
06114094c ભીષ્મ એવ મહાત્મા સન્સંસ્થાતા દક્ષિણાયને।।
06114095a ઇત્યુક્ત્વા પ્રસ્થિતાન્ હંસાન્દક્ષિણામભિતો દિશં।
“ભીષ્મનુ મહાત્મનાગિદ્દુકॊંડુ દક્ષિણાયનદલ્લિ હેગॆ તાને મૃત્યુવશનાગુત્તાનॆ?” ऎંદુ હેળિકॊળ્ળુત્તા હંસગળુ દક્ષિણાભિમુખવાગિ હોદવુ.
06114095c સંપ્રેક્ષ્ય વૈ મહાબુદ્ધિશ્ચિંતયિત્વા ચ ભારત।।
06114096a તાનબ્રવીચ્ચાંતનવો નાહં ગંતા કથં ચન।
06114096c દક્ષિણાવૃત્ત આદિત્યે એતન્મે મનસિ સ્થિતં।।
ભારત! અવરન્નુ નોડિ આ મહાબુદ્ધિ શાંતનવનૂ કૂડ યોચિસિ અવરિગॆ હેળિદનુ: “આદિત્યનુ દક્ષિણાવૃત્તદલ્લિરુવાગ નાનુ યાવ કારણક્કૂ હોગુવુદિલ્લ. ઇદુ નન્ન મનસ્સિનલ્લિદॆ.
06114097a ગમિષ્યામિ સ્વકં સ્થાનમાસીદ્યન્મે પુરાતનં।
06114097c ઉદગાવૃત્ત આદિત્યે હંસાઃ સત્યં બ્રવીમિ વઃ।।
આદિત્યનુ ઉત્તરાવૃત્તક્કॆ બંદાગલે નાનુ નન્ન પુરાતન સ્થાનવ્યાવુદો અલ્લિગॆ હોગુત્તેનॆ. હંસગળે! નાનુ સત્યવન્ને હેળુત્તિદ્દેનॆ.
06114098a ધારયિષ્યામ્યહં પ્રાણાનુત્તરાયણકાંક્ષયા।
06114098c ઐશ્વર્યભૂતઃ પ્રાણાનામુત્સર્ગે નિયતો હ્યહં।।
06114098e તસ્માત્પ્રાણાન્ધારયિષ્યે મુમૂર્ષુરુદગાયને।।
ઉત્તરાયણદ પ્રતીક્ષॆયિંદ પ્રાણગળન્નુ ધારણॆમાડિકॊંડિરુત્તેનॆ. એકॆંદરॆ પ્રાણગળન્નુ બિડુવુદન્નુ નિયંત્રિસુવ શક્તિયુ નન્નલ્લિદॆ. આદુદરિંદ ઉત્તરાયણદ વરॆગॆ પ્રાણગળન્નુ ધરિસિકॊંડિરુત્તેનॆ.
06114099a યશ્ચ દત્તો વરો મહ્યં પિત્રા તેન મહાત્મના।
06114099c ચંદતો મૃત્યુરિત્યેવં તસ્ય ચાસ્તુ વરસ્તથા।।
ઇચ્છંદ મરણિયાગુ ऎંદુ નનગॆ નન્ન મહાત્મ પિતનુ વરવન્નિત્તિદ્દનુ. અદે વરદંતॆયે આગુત્તદॆ.
06114100a ધારયિષ્યે તતઃ પ્રાણાનુત્સર્ગે નિયતે સતિ।
06114100c ઇત્યુક્ત્વા તાંસ્તદા હંસાનશેત શરતલ્પગઃ।।
પ્રાણવન્નુ બિડલુ સરિયાદ સમયદ વરॆગॆ પ્રાણગળન્નુ ધારણॆમાડિકॊંડિરુત્તેનॆ.” હીગॆ આ હંસગળિગॆ હેળિ શરતલ્પદલ્લિ મલગિદનુ.
06114101a એવં કુરૂણાં પતિતે શૃંગે ભીષ્મે મહૌજસિ।
06114101c પાંડવાઃ સૃંજયાશ્ચૈવ સિંહનાદં પ્રચક્રિરે।।
ઈ રીતિ મહૌજસ શૃંગપ્રાય ભીષ્મનુ બીળલુ પાંડવરુ મત્તુ સૃંજયરુ સિંહનાદગૈદરુ.
06114102a તસ્મિન્ હતે મહાસત્ત્વે ભરતાનામમધ્યમે।
06114102c ન કિં ચિત્પ્રત્યપદ્યંત પુત્રાસ્તે ભરતર્ષભ।
06114102e સમ્મોહશ્ચૈવ તુમુલઃ કુરૂણામભવત્તદા।।
ભરતર્ષભ! ભરતર મધ્યગનાગિદ્દ આ મહાસત્ત્વનુ હતનાગલુ નિન્ન પુત્રરિગॆ મુંદેનુ માડબેકॆંદુ તોચદાયિતુ. કુરુગળલ્લિ સમ્મોહવૂ તુમુલવૂ ઉંટાયિતુ.
06114103a નૃપા દુર્યોધનમુખા નિઃશ્વસ્ય રુરુદુસ્તતઃ।
06114103c વિષાદાચ્ચ ચિરં કાલમતિષ્ઠન્વિગતેંદ્રિયાઃ।।
દુર્યોધનન નાયકત્વદલ્લિદ્દ નૃપરુ નિટ્ટુસિરુ બિડુત્તા અળતॊડગિદરુ. વિષાદરાગિ, ગરબડિદવરંતॆ, બહુકાલ હાગॆયે નિંતુકॊંડરુ.
06114104a દધ્યુશ્ચૈવ મહારાજ ન યુદ્ધે દધિરે મનઃ।
06114104c ઊરુગ્રાહગૃહીતાશ્ચ નાભ્યધાવંત પાંડવાન્।।
મહારાજ! અવરિગॆ યુદ્ધમાડલૂ કૂડ મનસ્સુ બરલિલ્લ. સંધિવાત હિડિદવરંતॆ પાંડવરન્નુ આક્રમણિસલૂ ઇલ્લ.
06114105a અવધ્યે શંતનોઃ પુત્રે હતે ભીષ્મે મહૌજસિ।
06114105c અભાવઃ સુમહાન્રાજન્કુરૂનાગાદતંદ્રિતઃ।।
રાજન્! અવધ્યનાદ મહૌજસ શંતનુ પુત્ર ભીષ્મનુ હતનાગલુ કુરુગળલ્લિ અગાધ અભાવવાયિતॆંદુ વિચારિસિદરુ.
06114106a હતપ્રવીરાશ્ચ વયં નિકૃત્તાશ્ચ શિતૈઃ શરૈઃ।
06114106c કર્તવ્યં નાભિજાનીમો નિર્જિતાઃ સવ્યસાચિના।।
નાવુ પ્રવીરરન્નુ કળॆદુકॊંડॆવુ. નિશિત શરગળિંદ તુંડરિસલ્પટ્ટॆવુ. સવ્યસાચિયિંદ નિર્જિતરાગિ એનુ માડબેકॆંદુ તિળિયદવરાદॆવુ.
06114107a પાંડવાસ્તુ જયં લબ્ધ્વા પરત્ર ચ પરાં ગતિં।
06114107c સર્વે દધ્મુર્મહાશંખાન્ શૂરાઃ પરિઘબાહવઃ।
06114107e સોમકાશ્ચ સપંચાલાઃ પ્રાહૃષ્યંત જનેશ્વર।।
પાંડવરાદરો જયવન્નુ પડॆદુ પરલોકગળલ્લિયૂ ઉત્તમ ગતિગળન્નુ પડॆદરુ. પરિઘબાહુગળાદ ऎલ્લરૂ મહાશંખગળન્નુ ઊદિદરુ. જનેશ્વર! પાંચાલરॊંદિગॆ સોમકરૂ હર્ષિસિદરુ.
06114108a તતસ્તૂર્યસહસ્રેષુ નદત્સુ સુમહાબલઃ।
06114108c આસ્ફોટયામાસ ભૃશં ભીમસેનો નનર્ત ચ।।
સહસ્રારુ જયઘોષગળિંદ આનંદિસુત્તિરલુ સુમહાબલ ભીમસેનનુ તોળુગળન્નુ ગટ્ટિયાગિ તટ્ટુત્તા કુણિદાડિદનુ.
06114109a સેનયોરુભયોશ્ચાપિ ગાંગેયે વિનિપાતિતે।
06114109c સંન્યસ્ય વીરાઃ શસ્ત્રાણિ પ્રાધ્યાયંત સમંતતઃ।।
ગાંગેયનુ બીળલુ ऎરડૂ સેનॆગળલ્લિ વીરરુ શસ્ત્રગળન્નુ કॆળગિટ્ટુ ऎલ્લ કડॆગળિંદ ધાવિસિબંદરુ.
06114110a પ્રાક્રોશન્પ્રાપતંશ્ચાન્યે જગ્મુર્મોહં તથાપરે।
06114110c ક્ષત્રં ચાન્યેઽભ્યનિંદંત ભીષ્મં ચૈકેઽભ્યપૂજયન્।।
કॆલવરુ જોરાગિ અળુત્તિદ્દરુ. કॆલવરુ કॆળગॆ બિદ્દરુ. ઇન્નુ કॆલવરુ મૂર્છॆગॊંડરુ. અન્યરુ ક્ષત્ર ધર્મવન્નુ નિંદિસિદરુ. ઇન્નુ કॆલવરુ ભીષ્મનન્નુ ગૌરવિસિદરુ.
06114111a ઋષયઃ પિતરશ્ચૈવ પ્રશશંસુર્મહાવ્રતં।
06114111c ભરતાનાં ચ યે પૂર્વે તે ચૈનં પ્રશશંસિરે।।
ઋષિગળૂ પિતૃગળૂ આ મહાવ્રતનન્નુ પ્રશંસિસિદરુ. ભરતર પૂર્વજરૂ કૂડ અવનન્નુ પ્રશંસિસિદરુ.
06114112a મહોપનિષદં ચૈવ યોગમાસ્થાય વીર્યવાન્।
06114112c જપં શાંતનવો ધીમાન્કાલાકાંક્ષી સ્થિતોઽભવત્।।
વીર્યવાન્ ધીમાન્ શાંતનવનુ મહોપનિષદ યોગવન્નુ આશ્રયિસિ જપિસુત્તા કાલાકાંક્ષિયાગિ સ્થિતનાદનુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે ભીષ્મ પર્વણિ ભીષ્મ વધપર્વણિ ભીષ્મનિપાતને ચતુર્દશાધિકશતતમોઽધ્યાયઃ।।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ ભીષ્મ પર્વદલ્લિ ભીષ્મ વધપર્વદલ્લિ ભીષ્મનિપાતન ऎન્નુવ નૂરાહદિનાલ્કને અધ્યાયવુ.