প্ৰৱেশ
।। ওং ওং নমো নাৰাযণায।। শ্ৰী ৱেদৱ্যাসায নমঃ ।।
শ্ৰী কৃষ্ণদ্ৱৈপাযন ৱেদৱ্যাস ৱিৰচিত
শ্ৰী মহাভাৰত
ভীষ্ম পৰ্ৱ
ভীষ্মৱধ পৰ্ৱ
অধ্যায 105
সাৰ
ভীষ্ম-দুৰ্যোধনৰ সংৱাদ (1-27). ভীষ্মন পৰাক্ৰম (28-37).
06105001 ধৃতৰাষ্ট্ৰ উৱাচ।
06105001a কথং শিখংডী গাংগেযমভ্যধাৱত্পিতামহং।
06105001c পাংচাল্যঃ সমৰে ক্ৰুদ্ধো ধৰ্মাত্মানং যতৱ্ৰতং।।
ধৃতৰাষ্ট্ৰনু হেল়িদনু: “শিখংডি পাংচাল্যনু সমৰদল্লি ক্ৰুদ্ধনাগি হেগॆ পিতামহ যতৱ্ৰত ধৰ্মাত্ম গাংগেযনন্নু ऎদুৰিসিদনু?
06105002a কেঽৰক্ষন্পাংডৱানীকে শিখংডিনং উদাযুধং।
06105002c ত্ৱৰমাণাস্ত্ৱৰাকালে জিগীষংতো মহাৰথাঃ।।
আযুধৱন্নু ऎত্তিহিডিদ শিখংডিযন্নু পাংডৱৰ সেনॆযল্লি যাৱ মহাৰথৰু ৱিজযৱন্নু বযসি ত্ৱৰॆমাডি আ ৱৰকালদল্লি ৰক্ষিসিদৰু?
06105003a কথং শাংতনৱো ভীষ্মঃ স তস্মিন্দশমেঽহনি।
06105003c অযুধ্যত মহাৱীৰ্যঃ পাংডৱৈঃ সহসৃংজযৈঃ।।
শাংতনৱ ভীষ্মনু আ হত্তনে দিৱস সৃংজযৰॊডনিৰুৱ মহাৱীৰ্য পাংডৱৰॊংদিগॆ হেগॆ যুদ্ধ মাডিদনু?
06105004a ন মৃষ্যামি ৰণে ভীষ্মং প্ৰত্যুদ্যাতং শিখংডিনং।
06105004c কচ্চিন্ন ৰথভংগোঽস্য ধনুৰ্ৱাশীৰ্যতাস্যতঃ।।
ৰণদল্লি ভীষ্মনন্নু শিখংডিযু সোলিসিদনু ऎন্নুৱুদন্নু ননগॆ ঊহিসলিক্কূ সাধ্যৱাগুত্তিল্ল. আগ অৱন ৰথৱু তুংডাগিৰলিল্ল অথৱা ধনুস্সু মুৰিদিৰলিল্ল তানে?”
06105005 সংজয উৱাচ।
06105005a নাশীৰ্যত ধনুস্তস্য ৰথভংগো ন চাপ্যভূত্।
06105005c যুধ্যমানস্য সংগ্ৰামে ভীষ্মস্য ভৰতৰ্ষভ।
06105005e নিঘ্নতঃ সমৰে শত্ৰূন্ শৰৈঃ সন্নতপৰ্ৱভিঃ।।
সংজযনু হেল়িদনু: “ভৰতৰ্ষভ! সংগ্ৰামদল্লি যুদ্ধ মাডি সমৰদল্লি শত্ৰুগল়ন্নু সন্নতপৰ্ৱ শৰগল়িংদ সংহৰিসুত্তিদ্দ ভীষ্মন ধনুস্সূ তুংডাগিৰলিল্ল মত্তু ৰথৱূ মুৰিদিৰলিল্ল.
06105006a অনেকশতসাহস্ৰাস্তাৱকানাং মহাৰথাঃ।
06105006c ৰথদংতিগণা ৰাজন্ হযাশ্চৈৱ সুসজ্জিতাঃ।
06105006e অভ্যৱৰ্তংত যুদ্ধায পুৰস্কৃত্য পিতামহং।।
ৰাজন্! পিতামহনন্নু মুংদিৰিসিকॊংডু নিন্নৱৰাদ অনেক শত সহস্ৰ মহাৰথৰু সুসজ্জিতৱাদ ৰথ, আনॆ মত্তু কুদুৰॆগল় গণগল়ॊংদিগॆ যুদ্ধক্কॆ ধাৱিসিদৰু.
06105007a যথাপ্ৰতিজ্ঞং কৌৰৱ্য স চাপি সমিতিংজযঃ।
06105007c পাৰ্থানামকৰোদ্ভীষ্মঃ সততং সমিতিক্ষযং।।
কৌৰৱ্য! প্ৰতিজ্ঞॆমাডিদ্দংতॆ সমিতিংজয ভীষ্মনু সততৱূ পাংডৱৰ সমিতিক্ষযৱন্নু মাডুত্তিদ্দনু.
06105008a যুধ্যমানং মহেষ্ৱাসং ৱিনিঘ্নংতং পৰাং শৰৈঃ।
06105008c পাংচালাঃ পাংডৱৈঃ সাৰ্ধং সৰ্ৱ এৱাভ্যৱাৰযন্।।
শৰগল়িংদ শত্ৰুগল়ন্নু ৱধিসুত্তা যুদ্ধমাডুত্তিদ্দ আ মাহেষ্ৱাসনন্নু পাংচালৰু পাংডৱৰॊংদিগॆ ऎল্লৰূ আক্ৰমিসিদৰু.
06105009a দশমেঽহনি সংপ্ৰাপ্তে ততাপ ৰিপুৱাহিনীং।
06105009c কীৰ্যমাণাং শিতৈৰ্বাণৈঃ শতশোঽথ সহস্ৰশঃ।।
06105010a ন হি ভীষ্মং মহেষ্ৱাসং পাংডৱাঃ পাংডুপূৰ্ৱজ।
06105010c অশক্নুৱন্ৰণে জেতুং পাশহস্তমিৱাংতকং।।
পাংডুপূৰ্ৱজ! হত্তনॆয দিনৱু প্ৰাৰংভৱাগলু ৰিপুৱাহিনিযন্নু নূৰাৰু সহস্ৰাৰু নিশিত বাণগল়ন্নু তূৰি সুডুত্তিদ্দ মহেষ্ৱাস ভীষ্মনন্নু পাংডৱৰু পাশহস্ত অংতকনন্নু হেগো হাগॆ ৰণদল্লি গॆল্ললু অশক্তৰাদৰু.
06105011a অথোপাযান্মহাৰাজ সৱ্যসাচী পৰংতপঃ।
06105011c ত্ৰাসযন্ৰথিনঃ সৰ্ৱান্বীভত্সুৰপৰাজিতঃ।।
06105012a সিংহৱদ্ৱিনদন্নুচ্চৈৰ্ধনুৰ্জ্যাং ৱিক্ষিপন্মুহুঃ।
06105012c শৰৌঘান্ৱিসৃজন্পাৰ্থো ৱ্যচৰত্কালৱদ্ৰণে।।
মহাৰাজ! আগ উপাযদংতॆ পৰংতপ সৱ্যসাচি বীভত্সু অপৰাজিতনু সিংহদংতॆ গৰ্জিসুত্তা ধনুস্সন্নু পুনঃ পুনঃ ऎল়ॆদু টেংকৰিসুত্তা সৰ্ৱ ৰথিগল়ন্নূ নডুগিসুত্তা শৰৌঘগল়ন্নু সৃষ্টিসুত্তা কালনংতॆ ৰণদল্লি চৰিসিদনু.
06105013a তস্য শব্দেন ৱিত্ৰস্তাস্তাৱকা ভৰতৰ্ষভ।
06105013c সিংহস্যেৱ মৃগা ৰাজন্ৱ্যদ্ৰৱংত মহাভযাত্।।
ভৰতৰ্ষভ! ৰাজন্! অৱন শব্ধদিংদ নডুগিদ নিন্নৱৰু সিংহনন্নু নোডিদ জিংকॆগল়ংতॆ মহাভযদিংদ ওডিহোদৰু.
06105014a জযংতং পাংডৱং দৃষ্ট্ৱা ত্ৱত্সৈন্যং চাভিপীডিতং।
06105014c দুৰ্যোধনস্ততো ভীষ্মমব্ৰৱীদ্ভৃশপীডিতঃ।।
তন্ন সেনॆযন্নু পাংডৱ জযংতনু পীডিসুত্তিৰুৱুদন্নু নোডি দুৰ্যোধননু তুংবা পীডিতনাগি ভীষ্মনিগॆ হেল়িদনু:
06105015a এষ পাংডুসুতস্তাত শ্ৱেতাশ্ৱঃ কৃষ্ণসাৰথিঃ।
06105015c দহতে মামকান্সৰ্ৱান্কৃষ্ণৱৰ্ত্মেৱ কাননং।।
“অয্যা! ঈ পাংডুসুত কৃষ্ণসাৰথি শ্ৱেতাশ্ৱনু অগ্নিযু কাননদংতॆ নন্নৱৰॆল্লৰন্নূ সুডুত্তিদ্দানॆ.
06105016a পশ্য সৈন্যানি গাংগেয দ্ৰৱমাণানি সৰ্ৱশঃ।
06105016c পাংডৱেন যুধাং শ্ৰেষ্ঠ কাল্যমানানি সংযুগে।।
গাংগেয! যোধৰল্লি শ্ৰেষ্ঠ! নোডু! সংযুগদল্লি পাংডৱনিংদ ৱধিসল্পডুত্তিৰুৱ সেনॆগল়ু ऎল্লকডॆ ওডিহোগুত্তিৱॆ.
06105017a যথা পশুগণান্পালঃ সংকালযতি কাননে।
06105017c তথেদং মামকং সৈন্যং কাল্যতে শত্ৰুতাপন।।
শত্ৰুতাপন! কাননদল্লি পালকনু পশুগণগল়ন্নু হেগॆ কॊল্লুত্তানো হাগॆ নন্ন সৈন্যৱূ কॊল্লল্পডুত্তিদॆ.
06105018a ধনংজযশৰৈৰ্ভগ্নং দ্ৰৱমাণমিতস্ততঃ।
06105018c ভীমো হ্যেষ দুৰাধৰ্ষো ৱিদ্ৰাৱযতি মে বলং।।
ধনংজযন শৰগল়িংদ ভগ্নৱাগি ইল্লি অল্লি ওডিহোগুত্তিৰুৱ নন্ন সেনॆযন্নু ঈ দুৰাধৰ্ষ ভীমনু ওডিসুত্তিদ্দানॆ.
06105019a সাত্যকিশ্চেকিতানশ্চ মাদ্ৰীপুত্ৰৌ চ পাংডৱৌ।
06105019c অভিমন্যুশ্চ ৱিক্ৰাংতো ৱাহিনীং দহতে মম।।
সাত্যকি, চেকিতান, পাংডৱ মাদ্ৰীপুত্ৰৰীৰ্ৱৰু মত্তু ৱিক্ৰাংত অভিমন্যুৱু নন্ন সেনॆযন্নু সুডুত্তিদ্দাৰॆ.
06105020a ধৃষ্টদ্যুম্নস্তথা শূৰো ৰাক্ষসশ্চ ঘটোত্কচঃ।
06105020c ৱ্যদ্ৰাৱযেতাং সহসা সৈন্যং মম মহাবলৌ।।
মহাবল ধৃষ্টদ্যুম্ন মত্তু ৰাক্ষস ঘটোত্কচৰু ৱেগদিংদ নন্ন সৈন্যৱন্নু ওডিসুত্তিদ্দাৰॆ.
06105021a ৱধ্যমানস্য সৈন্যস্য সৰ্ৱৈৰেতৈৰ্মহাবলৈঃ।
06105021c নান্যাং গতিং প্ৰপশ্যামি স্থানে যুদ্ধে চ ভাৰত।।
06105022a ঋতে ত্ৱাং পুৰুষৱ্যাঘ্ৰ দেৱতুল্যপৰাক্ৰম।
06105022c পৰ্যাপ্তশ্চ ভৱান্ ক্ষিপ্ৰং পীডিতানাং গতিৰ্ভৱ।।
ভাৰত! পুৰুষৱ্যাঘ্ৰ! ঈ মহাবলৰিংদ সৈন্যৱॆল্লৱূ ৱধিসল্পডুত্তিৰলু নানু যুদ্ধদল্লি দেৱতুলপৰাক্ৰমিযাদ নীনল্লদে অন্য গতিযন্নূ স্থানৱন্নূ কাণুত্তিল্ল. নীনॊব্বনে সাকু. বেগনॆ পীডিতৰাগুত্তিৰুৱৱৰ গতিযাগু!”
06105023a এৱমুক্তো মহাৰাজ পিতা দেৱৱ্ৰতস্তৱ।
06105023c চিংতযিত্ৱা মুহূৰ্তং তু কৃত্ৱা নিশ্চযমাত্মনঃ।
06105023e তৱ সংধাৰযন্পুত্ৰমব্ৰৱীচ্চংতনোঃ সুতঃ।।
মহাৰাজ! হীগॆ হেল়লু নিন্ন পিত দেৱৱ্ৰত শংতনুসুতনু ऒংদু ক্ষণ আলোচিসি, তন্নল্লিযে নিশ্চয মাডিকॊংডু, সমাধানগॊল়িসুত্তা নিন্ন পুত্ৰনিগॆ হীগॆ হেল়িদনু:
06105024a দুৰ্যোধন ৱিজানীহি স্থিৰো ভৱ ৱিশাং পতে।
06105024c পূৰ্ৱকালং তৱ মযা প্ৰতিজ্ঞাতং মহাবল।।
“ৱিশাংপতে! দুৰ্যোধন! মহাবল! ইদন্নু তিল়িদু স্থিৰনাগু. হিংদॆ নানু নিনগॆ প্ৰতিজ্ঞॆমাডিদ্দॆ.
06105025a হত্ৱা দশ সহস্ৰাণি ক্ষত্ৰিযাণাং মহাত্মনাং।
06105025c সংগ্ৰামাদ্ৱ্যপযাতৱ্যমেতত্কৰ্ম মমাহ্নিকং।
06105025e ইতি তত্কৃতৱাংশ্চাহং যথোক্তং ভৰতৰ্ষভ।।
ভৰতৰ্ষভ! প্ৰতিদিনৱূ হত্তু সাৱিৰ মহাত্ম ক্ষত্ৰিযৰন্নু সংহৰিসি সংগ্ৰামদিংদ হিংদিৰুগুত্তেনॆ ऎংদু. নানু হেল়িদংতॆযে আ কॆলসৱন্নু নানু মাডি মুগিসিদ্দেনॆ.
06105026a অদ্য চাপি মহত্কৰ্ম প্ৰকৰিষ্যে মহাহৱে।
06105026c অহং ৱা নিহতঃ শেষ্যে হনিষ্যে ৱাদ্য পাংডৱান্।।
ইংদু কূড মহাহৱদল্লি মহাকৰ্মৱন্নু মাডুত্তেনॆ. ইংদু নানু নিহতনাগি মলগুত্তেনॆ অথৱা পাংডৱৰন্নু কॊল্লুত্তেনॆ.
06105027a অদ্য তে পুৰুষৱ্যাঘ্ৰ প্ৰতিমোক্ষ্যে ঋণং মহত্।
06105027c ভৰ্তৃপিংডকৃতং ৰাজন্নিহতঃ পৃতনামুখে।।
পুৰুষৱ্যাঘ্ৰ! ৰাজন্! ঊটৱন্নু উংডিদুদৰিংদ ননগॆ নিন্ন মেলিৰুৱ মহা ঋণদিংদ ইংদু সেনॆয মুংদॆ সত্তু নন্নন্নু বিডুগডॆগॊল়িসিকॊল়্ল়ুত্তেনॆ.”
06105028a ইত্যুক্ত্ৱা ভৰতশ্ৰেষ্ঠঃ ক্ষত্ৰিযান্প্ৰতপং শৰৈঃ।
06105028c আসসাদ দুৰাধৰ্ষঃ পাংডৱানামনীকিনীং।।
হীগॆ হেল়ি দুৰাধৰ্ষ ভৰতশ্ৰেষ্ঠনু ক্ষত্ৰিযৰন্নু শৰগল়িংদ সুডুত্তা পাংডৱৰ সেনॆযন্নু তলুপিদনু.
06105029a অনীকমধ্যে তিষ্ঠংতং গাংগেযং ভৰতৰ্ষভ।
06105029c আশীৱিষৱিৱ ক্ৰুদ্ধং পাংডৱাঃ পৰ্যৱাৰযন্।।
ভৰতৰ্ষভ! সেনॆয মধ্যॆ নাগদ ৱিষদংতॆ ক্ৰুদ্ধনাগি নিংতিদ্দ গাংগেযনন্নু পাংডৱৰু সুত্তুৱৰॆদৰু.
06105030a দশমেঽহনি তস্মিংস্তু দৰ্শযন্ শক্তিমাত্মনঃ।
06105030c ৰাজন্ শতসহস্ৰাণি সোঽৱধীত্কুৰুনংদন।।
ৰাজন্! কুৰুনংদন! আ হত্তনॆয দিন অৱনু নূৰু সাৱিৰৰন্নু কॊংদু তন্ন শক্তিযন্নু প্ৰদৰ্শিসিদনু.
06105031a পংচালানাং চ যে শ্ৰেষ্ঠা ৰাজপুত্ৰা মহাবলাঃ।
06105031c তেষামাদত্ত তেজাংসি জলং সূৰ্য ইৱাংশুভিঃ।।
পাংচালৰ কডॆযল্লিদ্দ শ্ৰেষ্ঠ ৰাজপুত্ৰ মহাবলৰন্নু ইৱনু সূৰ্যনু নীৰিনিংদ তেৱাংশৱন্নু হীৰিকॊল়্ল়ুৱংতॆ হীৰিকॊংডনু.
06105032a হত্ৱা দশ সহস্ৰাণি কুংজৰাণাং তৰস্ৱিনাং।
06105032c সাৰোহাণাং মহাৰাজ হযানাং চাযুতং পুনঃ।।
06105033a পূৰ্ণে শতসহস্ৰে দ্ৱে পদাতীনাং নৰোত্তমঃ।
06105033c প্ৰজজ্ৱাল ৰণে ভীষ্মো ৱিধূম ইৱ পাৱকঃ।।
মহাৰাজ! তৰস্ৱিগল়াগিদ্দ হত্তু সাৱিৰ আনॆগল়ন্নু, পুনঃ হত্তু সাৱিৰ আৰোহিগল়ॊংদিগॆ কুদুৰॆগল়ন্নু, মত্তু ऎৰডু লক্ষ পদাতিগল়ন্নু সংপূৰ্ণৱাগি সংহৰিসি আ নৰোত্তম ভীষ্মনু ৰণদল্লি ধূমৱিল্লদ পাৱকনংতॆ প্ৰজ্ৱলিসিদনু.
06105034a ন চৈনং পাংডৱেযানাং কে চিচ্চেকুৰ্নিৰীক্ষিতুং।
06105034c উত্তৰং মাৰ্গমাস্থায তপংতমিৱ ভাস্কৰং।।
উত্তৰাযণদ মাৰ্গদল্লিৰুৱ ভাস্কৰনংতॆ সুডুত্তিৰুৱ অৱনন্নু পাংডৱেযৰল্লি যাৰূ কূড নোডলূ বযসুত্তিৰলিল্ল.
06105035a তে পাংডৱেযাঃ সংৰব্ধা মহেষ্ৱাসেন পীডিতাঃ।
06105035c ৱধাযাভ্যদ্ৰৱন্ভীষ্মং সৃংজযাশ্চ মহাৰথাঃ।।
আ মহেষ্ৱাসনিংদ পীডিতৰাদ ভীষ্মনন্নু সংৰব্ধ মহাৰথ সৃংজযৰূ পাংডৱৰূ ৱধিসলॆংদু আক্ৰমণ মাডিদৰু.
06105036a স যুধ্যমানো বহুভিৰ্ভীষ্মঃ শাংতনৱস্তদা।
06105036c অৱকীৰ্ণো মহাবাহুঃ শৈলো মেঘৈৰিৱাসিতৈঃ।।
বহুসেনॆগল়িংদ আক্ৰমণিসল্পট্ট মহাবাহু ভীষ্ম শাংতনৱনু মেঘগল়িংদ মুত্তল্পট্ট শৈলদংতॆ তোৰিদনু.
06105037a পুত্ৰাস্তু তৱ গাংগেযং সমংতাত্পৰ্যৱাৰযন্।
06105037c মহত্যা সেনযা সাৰ্ধং ততো যুদ্ধমৱৰ্তত।।
নিন্ন মগনাদৰো গাংগেযনন্নু ऎল্ল কডॆগল়িংদলূ সুত্তুৱৰॆদু আ মহা সেনॆযॊংদিগॆ যুদ্ধদল্লি তॊডগিদনু.”
সমাপ্তি
ইতি শ্ৰী মহাভাৰতে ভীষ্ম পৰ্ৱণি ভীষ্মৱধ পৰ্ৱণি ভীষ্মদুৰ্যোধনসংৱাদে পংচাধিকশততমোঽধ্যাযঃ।।
ইদু শ্ৰী মহাভাৰতদল্লি ভীষ্ম পৰ্ৱদল্লি ভীষ্মৱধ পৰ্ৱদল্লি ভীষ্মদুৰ্যোধনসংৱাদ ऎন্নুৱ নূৰাঐদনে অধ্যাযৱু.