093 бхӣшмам̣пратидурйодханава̄кйах̣

правэш́а

।। ом̣ ом̣ намо на̄ра̄йан̣а̄йа।। ш́рӣ вэдавйа̄са̄йа намах̣ ।।

ш́рӣ кр̣шн̣адваипа̄йана вэдавйа̄са вирачита

ш́рӣ маха̄бха̄рата

бхӣшма парва

бхӣшмавадха парва

адхйа̄йа 93

са̄ра

“дрон̣а, бхӣшма, кр̣па, ш́алйа матту саумадаттигал̤у сам̣йугадалли па̄ртхаригэ̆ йа̄вудэ рӣтийа ба̄дхэ̆гал̤аннӯ ум̣т̣ума̄д̣уттилла. идара ка̄ран̣аву артхава̄гуттилла.” э̆м̣ду дурйодханану хэл̤алу карн̣ану бхӣшману ш́астранйа̄сама̄д̣увам̣тэ̆ ма̄д̣идарэ̆ та̄ну па̄м̣д̣аваранну сам̣харисуттэнэ̆ э̆м̣ду бхаравасэ̆йанну нӣд̣увуду (1-13). ага дурйодханану бхӣшмана ш́ибираккэ̆ хоги аванигэ̆ “авара мэлина дайэ̆йим̣дало нанна мэлина двэшадим̣дало атхава̄ нанна даурбха̄гйадим̣дало нӣну па̄м̣д̣аваранну ракшисувэ̆йа̄дарэ̆ самарадалли а̄хаваш́обхи карн̣анигэ̆ ануматийанну нӣд̣у. авану ран̣адалли сухр̣дайару ба̄м̣дхавара ган̣агал̤о̆м̣дигэ̆ па̄ртхаранну гэ̆ллутта̄нэ̆.” э̆м̣дуду (14-41).

06093001 сам̣джайа ува̄ча।
06093001a тато дурйодхано ра̄джа̄ ш́акуниш́ча̄пи саубалах̣।
06093001c дух̣ш́а̄санаш́ча путрастэ сӯтапутраш́ча дурджайах̣।।
06093002a сама̄гамйа маха̄ра̄джа мам̣трам̣ чакрӯрвивакшитам̣।
06093002c катхам̣ па̄м̣д̣усута̄ йуддхэ джэтавйа̄х̣ саган̣а̄ ити।।

сам̣джайану хэл̤идану: “маха̄ра̄джа! а̄га ра̄джа̄ дурйодхана, саубала ш́акуни, нинна мага дух̣ш́а̄сана матту дурджайа сӯтапутрару сэрико̆м̣д̣у “па̄м̣д̣усутаранну ган̣агал̤о̆м̣дигэ̆ йуддхадалли хэгэ̆ гэ̆ллабэку” э̆м̣ду мам̣тра̄лочанэ̆ ма̄д̣идару.

06093003a тато дурйодхано ра̄джа̄ сарва̄м̣ста̄на̄ха мам̣трин̣ах̣।
06093003c сӯтапутрам̣ сама̄бха̄шйа саубалам̣ ча маха̄балам̣।।

а̄га ра̄джа̄ дурйодханану сӯтапутрананнӯ маха̄бала саубалананнӯ сам̣бходхиси танна мам̣тригал̤э̆лларигэ̆ хэл̤идану:

06093004a дрон̣о бхӣшмах̣ кр̣пах̣ ш́алйах̣ саумадаттиш́ча сам̣йугэ।
06093004c на па̄ртха̄нпратиба̄дхам̣тэ на джа̄нэ татра ка̄ран̣ам̣।।

дрон̣а, бхӣшма, кр̣па, ш́алйа матту саумадаттигал̤у сам̣йугадалли па̄ртхаригэ̆ йа̄вудэ рӣтийа ба̄дхэ̆гал̤аннӯ ум̣т̣ума̄д̣уттилла. идара ка̄ран̣аву артхава̄гуттилла.

06093005a авадхйама̄на̄стэ ча̄пи кшапайам̣ти балам̣ мама।
06093005c со'сми кшӣн̣абалах̣ карн̣а кшӣн̣аш́астраш́ча сам̣йугэ।।

карн̣а! авадхйара̄гирувудалладэ авару нанна сэнэ̆йанну на̄ш́аго̆л̤исуттидда̄рэ̆. сам̣йугадалли кшӣн̣абаланӯ кшӣн̣аш́астранӯ а̄гуттиддэнэ̆.

06093006a никр̣тах̣ па̄м̣д̣аваих̣ ш́ӯраиравадхйаирдаиватаирапи।
06093006c со'хам̣ сам̣ш́айама̄паннах̣ пракаришйэ катхам̣ ран̣ам̣।।

дэватэ̆гал̤им̣далӯ авадхйара̄да ш́ӯра па̄м̣д̣аварим̣да пара̄джитана̄гуттирува нанагэ̆ сам̣ш́айава̄гуттидэ̆. ран̣адалли хэгэ̆ йуддхама̄д̣абэку?”

06093007a тамабравӣнмаха̄ра̄джа сӯтапутро нара̄дхипам̣।
06093007c ма̄ ш́учо бхараташ́рэшт̣ха пракаришйэ прийам̣ тава।।

маха̄ра̄джа! сӯтапутрану нара̄дхипанигэ̆ хэл̤идану: “бхараташ́рэшт̣ха! ш́окисабэд̣а! нинагэ̆ прийава̄дуданну ма̄д̣уттэнэ̆.

06093008a бхӣшмах̣ ш́а̄м̣танавастӯрн̣амапайа̄ту маха̄ран̣а̄т।
06093008c нивр̣ттэ йудхи га̄м̣гэйэ нйасташ́астрэ ча бха̄рата।।
06093009a ахам̣ па̄ртха̄н ханишйа̄ми санита̄нсарвасомакаих̣।
06093009c паш́йато йудхи бхӣшмасйа ш́апэ сатйэна тэ нр̣па।।

а̄дашт̣у бэганэ̆ маха̄ран̣адим̣да бхӣшма ш́а̄м̣танавану хо̆рат̣у хогали. бха̄рата! га̄м̣гэйану йуддхадим̣да нивр̣ттана̄ги ш́астрагал̤анну кэ̆л̤агит̣т̣арэ̆, нр̣па! нинна̄н̣э̆! сатйава̄гийӯ на̄ну йуддхадалли бхӣшману нод̣уттиддам̣тэ̆йэ сарвасомакаро̆м̣дигэ̆ па̄ртхаранну ко̆ллуттэнэ̆.

06093010a па̄м̣д̣авэшу дайа̄м̣ ра̄джансада̄ бхӣшмах̣ кароти ваи।
06093010c аш́акташ́ча ран̣э бхӣшмо джэтумэта̄нмаха̄ратха̄н।।

ра̄джан! бхӣшману сада̄ па̄м̣д̣авара мэлэ̆ дайэ̆йанну торисутта̄ баралиллавэ? ран̣адалли бхӣшману ӣ маха̄ратхаранну гэ̆ллалу аш́актана̄гидда̄нэ̆.

06093011a абхима̄нӣ ран̣э бхӣшмо нитйам̣ ча̄пи ран̣априйах̣।
06093011c са катхам̣ па̄м̣д̣ава̄нйуддхэ джэшйатэ та̄та сам̣гата̄н।।

ран̣априйана̄да бхӣшману нитйавӯ ран̣адалли абхима̄нийа̄гирувавану. хӣгирува̄га йуддхадалли авану о̆т̣т̣а̄ги бам̣дирува па̄м̣д̣аваранну хэгэ̆ та̄нэ джайисийа̄ну?

06093012a са твам̣ ш́ӣгхрамито гатва̄ бхӣшмасйа ш́ибирам̣ прати।
06093012c анума̄нйа ран̣э бхӣшмам̣ ш́астрам̣ нйа̄сайа бха̄рата।।

бха̄рата! а̄дударим̣да нӣну ӣга ш́ӣгхравэ бхӣшмана ш́ибираккэ̆ хоги анунайадим̣да ран̣адалли бхӣшману ш́астранйа̄сама̄д̣увам̣тэ̆ ма̄д̣у.

06093013a нйасташ́астрэ тато бхӣшмэ нихата̄нпаш́йа па̄м̣д̣ава̄н।
06093013c майаикэна ран̣э ра̄джансасухр̣дган̣аба̄м̣дхава̄н।।

ра̄джан! бхӣшману ш́астранйа̄са ма̄д̣идо̆д̣анэ̆йэ на̄но̆ббанэ ран̣адалли сухр̣дайару матту ба̄м̣дхаваро̆м̣дигэ̆ па̄м̣д̣аваранну сам̣харисувуданну нод̣у!”

06093014a эвамуктасту карн̣эна путро дурйодханастава।
06093014c абравӣдбхра̄тарам̣ татра дух̣ш́а̄санамидам̣ вачах̣।।

карн̣ану хӣгэ̆ хэл̤алу нинна путра дурйодхананну аллидда тамма дух̣ш́а̄сананигэ̆ хэл̤идану:

06093015a ануйа̄трам̣ йатха̄ саджджам̣ сарвам̣ бхавати сарватах̣।
06093015c дух̣ш́а̄сана татха̄ кшипрам̣ сарвамэвопапа̄дайа।।

“дух̣ш́а̄сана! наммавару э̆лларӯ суттуварэ̆ду наннанну хим̣ба̄лисувам̣тэ̆ вйавастхэ̆ ма̄д̣у. бэганэ ӣ э̆лла кэ̆ласаванну ма̄д̣и мугису.”

06093016a эвамуктва̄ тато ра̄джанкарн̣ама̄ха джанэш́варах̣।
06093016c анума̄нйа ран̣э бхӣшмамито'хам̣ двипада̄м̣ варам̣।।

ра̄джан! хӣгэ̆ хэл̤и джанэш́варану карн̣анигэ̆ хэл̤идану: “ран̣адалли нараралли ш́рэшт̣ха бхӣшмананну о̆пписи иллигэ̆ баруттэнэ̆.

06093017a а̄гамишйэ татах̣ кшипрам̣ тватсака̄ш́амарим̣дама।
06093017c татаствам̣ пурушавйа̄гхра пракаришйаси сам̣йугам̣।।

арим̣дама! нам̣тара нинналлигэ̆ бэганэ баруттэнэ̆. пурушавйа̄гхра! а̄га нӣну сам̣йугадалли ма̄д̣и торисувийам̣тэ̆.”

06093018a нишпапа̄та татастӯрн̣ам̣ путрастава виш́а̄м̣ патэ।
06093018c сахито бхра̄тр̣бхих̣ сарваирдэваирива ш́атакратух̣।।

виш́а̄м̣патэ! а̄га нинна магану э̆лла дэватагал̤о̆м̣дигэ̆ ш́атакратувам̣тэ̆ танна саходараро̆м̣дигэ̆ бэганэ хо̆рат̣ану.

06093019a татастам̣ нр̣паш́а̄рдӯлам̣ ш́а̄рдӯласамавикрамам̣।
06093019c а̄рохайаддхайам̣ тӯрн̣ам̣ бхра̄та̄ дух̣ш́а̄санастада̄।।

а̄га такшан̣авэ бхра̄та̄ дух̣ш́а̄санану ш́а̄рдӯласамавикрама нр̣паш́а̄рдӯлананну кудурэ̆йа мэлэ̆ хаттисидану.

06093020a ам̣гадӣ баддхамукут̣о хаста̄бхаран̣ава̄ннр̣пах̣।
06093020c дха̄ртара̄шт̣ро маха̄ра̄джа вибабхау са махэм̣драват।।

маха̄ра̄джа! ам̣гадагал̤анну дхарисидда, кирӣт̣аванну хаста̄бхаран̣агал̤анну дхарисидда нр̣па дха̄ртара̄шт̣рану махэм̣дранам̣тэ̆ кам̣го̆л̤исидану.

06093021a бха̄м̣д̣ӣпушпаника̄ш́эна тапанӣйанибхэна ча।
06093021c анулиптах̣ пара̄рдхйэна чам̣данэна сугам̣дхина̄।।
06093022a араджом̣барасам̣вӣтах̣ сим̣хакхэлагатирнр̣пах̣।
06093022c ш́уш́убхэ вимала̄рчишмам̣ ш́арадӣва дива̄карах̣।।

ш́ирӣшапушпа садр̣ш́ана̄гидда, чиннада хо̆м̣бан̣н̣ада, сум̣гам̣дхайуктава̄да бахумӯлйада чам̣данаванну лэписико̆м̣д̣идда, дхӯл̤иллада ш́убхра вастрагал̤анну то̆т̣т̣идда, мадонматта сим̣хада над̣угэ̆йа нр̣пану ш́арадр̣тувина вимала а̄ка̄ш́адаллирува дива̄каранам̣тэ̆ ш́обхисидану.

06093023a там̣ прайа̄м̣там̣ наравйа̄гхрам̣ бхӣшмасйа ш́ибирам̣ прати।
06093023c ануджагмурмахэшва̄са̄х̣ сарвалокасйа дханвинах̣।
06093023e бхра̄тараш́ча махэшва̄са̄стридаш́а̄ ива ва̄савам̣।।

бхӣшмана ш́ибирада кад̣э̆ хогуттирува а̄ наравйа̄гхрананну сарвалокада дханвигал̤а̄да махэшва̄сарӯ саходарарӯ ва̄савананну тридаш́арам̣тэ̆ хим̣ба̄лисидару.

06093024a хайа̄нанйэ сама̄рухйа гаджа̄нанйэ ча бха̄рата।
06093024c ратхаиранйэ нараш́рэшт̣ха̄х̣ париваврух̣ самам̣татах̣।।

бха̄рата! кэ̆лавару кудурэ̆гал̤аннэри, анйару а̄нэ̆гал̤аннэри, анйа нараш́рэшт̣хару ратхагал̤аннэри э̆лла кад̣э̆гал̤им̣далӯ суттуварэ̆диддару.

06093025a а̄тташ́астра̄ш́ча сухр̣до ракшан̣а̄ртхам̣ махӣпатэх̣।
06093025c пра̄дурбабхӯвух̣ сахита̄х̣ ш́акрасйэва̄мара̄ диви।।

махӣпатийа ракшан̣а̄ртхава̄ги сухр̣дайару ш́астрагал̤анну хид̣иду дивийалли амарару ш́акранам̣тэ̆ хим̣ба̄лисидару.

06093026a сам̣пӯджйама̄нах̣ курубхих̣ каурава̄н̣а̄м̣ маха̄ратхах̣।
06093026c прайайау саданам̣ ра̄джанга̄м̣гэйасйа йаш́асвинах̣।
06093026e анвӣйама̄нах̣ сахитаих̣ содараих̣ сарвато нр̣пах̣।।

ра̄джан! куругал̤им̣да матту каурава маха̄ратхарим̣да сам̣пӯджйама̄нана̄ги а̄ йаш́асви нр̣пану э̆ллакад̣э̆гал̤алли содараранно̆д̣агӯд̣и га̄м̣гэйана саданада кад̣э̆ прайа̄н̣исидану.

06093027a дакшин̣ам̣ дакшин̣ах̣ ка̄лэ сам̣бхр̣тйа свабхуджам̣ тада̄।
06093027c хастихастопамам̣ ш́аикшам̣ сарваш́атрунибархан̣ам̣।।
06093028a прагр̣хн̣аннам̣джалӣннр̣̄н̣а̄мудйата̄нсарватодиш́ам̣।
06093028c ш́уш́ра̄ва мадхура̄ ва̄чо на̄на̄дэш́анива̄сина̄м̣।।

а̄ баласамайадалли сарваш́атругал̤аннӯ сам̣ха̄рама̄д̣алла, а̄нэ̆йа со̆м̣д̣алинам̣тидда, наипун̣йатэ̆йанну хо̆м̣дидда балагаийанну мэлэ̆тти э̆лла диккугал̤аллийу ам̣джалӣ баддхара̄ги арписуттидда пран̣а̄магал̤анну свӣкарисутта̄ на̄на̄дэш́а нива̄сигал̤а мадхура вачанаванну кэл̤идану.

06093029a сам̣стӯйама̄нах̣ сӯтаиш́ча ма̄гадхаиш́ча маха̄йаш́а̄х̣।
06093029c пӯджайа̄наш́ча та̄нсарва̄нсарвалокэш́варэш́варах̣।।
06093030a прадӣпаих̣ ка̄м̣чанаистатра гам̣дхатаила̄васэчанаих̣।
06093030c париваврурмаха̄тма̄нам̣ праджваладбхих̣ самам̣татах̣।।

сам̣стутисуттидда сӯтарим̣да, маха̄йаш́а ма̄гадхарим̣да э̆лларим̣да пӯджисико̆л̤л̤утта̄ сарвалокэш́варэш́варану хо̆л̤э̆йуттирува ка̄м̣чанагал̤им̣да матту сугам̣дхита таила̄васэчанэ̆го̆м̣д̣а маха̄тмарим̣да суттуварэ̆йалпат̣т̣у праджвалисутта̄ мум̣дуварэ̆дану.

06093031a са таих̣ паривр̣то ра̄джа̄ прадӣпаих̣ ка̄м̣чанаих̣ ш́убхаих̣।
06093031c ш́уш́убхэ чам̣драма̄ йукто дӣптаирива маха̄грахаих̣।।

ш́убха ка̄м̣чанагал̤им̣да хо̆л̤э̆йуттируваварим̣да паривр̣тана̄да ра̄джану урийуттирува маха̄грахагал̤им̣да йуктана̄да чам̣драманам̣тэ̆ ш́обхисидану.

06093032a кам̣чукошн̣ӣшин̣астатра вэтраджхарджхарапа̄н̣айах̣।
06093032c протса̄райам̣тах̣ ш́анакаистам̣ джанам̣ сарватодиш́ам̣।।

кам̣чука ушн̣ӣшин̣агал̤анну дхарисидда джхарджхарагал̤анну хид̣идидда вэтрару э̆ллакад̣э̆йим̣да муннуггуттидда джанастомаванну мэ̆лланэ хим̣дэ̆ сарисуттиддару.

06093033a сам̣пра̄пйа ту тато ра̄джа̄ бхӣшмасйа саданам̣ ш́убхам̣।
06093033c аватӣрйа хайа̄чча̄пи бхӣшмам̣ пра̄пйа джанэш́варах̣।।

а̄га ра̄джа джанэш́варану бхӣшмана ш́убха саданаванну талупи кудурэ̆йим̣да ил̤иду бхӣшмананну самӣписидану.

06093034a абхива̄дйа тато бхӣшмам̣ нишан̣н̣ах̣ парама̄санэ।
06093034c ка̄м̣чанэ сарватобхадрэ спардхйа̄старан̣асам̣вр̣тэ।
06093034e ува̄ча пра̄м̣джалирбхӣшмам̣ ба̄шпакам̣т̣хо'ш́рулочанах̣।।

бхӣшмананну абхивам̣диси, мэ̆ттанэ̆йа ка̄м̣чанада сарватобхадра̄сана парама̄санадалли кул̤итуко̆м̣д̣у ам̣джалӣ баддхана̄ги ба̄шпакам̣т̣хадалли аш́рулочанана̄ги бхӣшманигэ̆ хэл̤идану:

06093035a тва̄м̣ вайам̣ самупа̄ш́ритйа сам̣йугэ ш́атрусӯдана।
06093035c утсахэма ран̣э джэтум̣ сэм̣дра̄напи сура̄сура̄н।।
06093036a киму па̄м̣д̣усута̄нвӣра̄нсасухр̣дган̣аба̄м̣дхава̄н।

“ш́атрусӯдана! на̄ву ниннанну сама̄ш́райиси сам̣йугадалли им̣дрананнӯ сура̄сурараннӯ ран̣адалли гэ̆ллалу утса̄хитара̄гиддэвэ̆. инну сухр̣дайару матту ба̄м̣дхаваган̣агал̤о̆м̣дигирува вӣра па̄м̣д̣усутару йа̄ва лэ̆ккаккэ̆?

06093036c тасма̄дархаси га̄м̣гэйа кр̣па̄м̣ картум̣ майи прабхо।।
06093036e джахи па̄м̣д̣усута̄нвӣра̄нмахэм̣дра ива да̄нава̄н।।

а̄дударим̣да га̄м̣гэйа! прабхо! нанна мэлэ̆ кр̣пэ̆ ма̄д̣алу махэм̣драну да̄наваранну хэго ха̄гэ̆ нӣну вӣра па̄м̣д̣усутаранну гэ̆ллу.

06093037a пӯрвамуктам̣ маха̄ба̄хо ниханишйа̄ми сомака̄н।
06093037c па̄м̣ча̄ла̄нпа̄м̣д̣аваих̣ са̄рдхам̣ карӯша̄м̣ш́чэти бха̄рата।।

маха̄ба̄хо! бха̄рата! хим̣дэ̆ нӣну сомакараннӯ, па̄м̣ча̄лараннӯ, карӯшараннӯ па̄м̣д̣аваро̆м̣дигэ̆ сам̣харисуттэнэ̆ э̆м̣ду хэл̤иддэ̆.

06093038a тадвачах̣ сатйамэва̄сту джахи па̄ртха̄нсама̄гата̄н।
06093038c сомака̄м̣ш́ча махэшва̄са̄нсатйава̄гбхава бха̄рата।।

бха̄рата! а̄ вачанаванну сатйава̄гисалу сама̄гатара̄гирува па̄ртхаранну матту махэшва̄са сомакаранну гэ̆ллу. сатйава̄гмийа̄гу.

06093039a дайайа̄ йади ва̄ ра̄джандвэшйабха̄ва̄нмама прабхо।
06093039c мам̣дабха̄гйатайа̄ ва̄пи мама ракшаси па̄м̣д̣ава̄н।।
06093040a ануджа̄нӣхи самарэ карн̣ама̄хаваш́обхинам̣।
06093040c са джэшйати ран̣э па̄ртха̄нсасухр̣дган̣аба̄м̣дхава̄н।।

ра̄джан! прабхо! авара мэлина дайэ̆йим̣дало нанна мэлина двэшадим̣дало атхава̄ нанна даурбха̄гйадим̣дало нӣну па̄м̣д̣аваранну ракшисувэ̆йа̄дарэ̆ самарадалли а̄хаваш́обхи карн̣анигэ̆ ануматийанну нӣд̣у. авану ран̣адалли сухр̣дайару ба̄м̣дхавара ган̣агал̤о̆м̣дигэ̆ па̄ртхаранну гэ̆ллутта̄нэ̆.”

06093041a эта̄вадуктва̄ нр̣патих̣ путро дурйодханастава।
06093041c нова̄ча вачанам̣ ким̣ чидбхӣшмам̣ бхӣмапара̄крамам̣।।

хӣгэ̆ хэл̤и нинна мага нр̣пати дурйодханану бхӣмапара̄крами бхӣшманигэ̆ бэрэ̆ энаннӯ хэл̤алилла.”

сама̄пти

ити ш́рӣ маха̄бха̄ратэ бхӣшма парван̣и бхӣшмавадха парван̣и бхӣшмам̣пратидурйодханава̄кйэ тринаватитамо'дхйа̄йах̣।।
иду ш́рӣ маха̄бха̄ратадалли бхӣшма парвадалли бхӣшмавадха парвадалли бхӣшмам̣пратидурйодханава̄кйа э̆ннува то̆м̣бхатмӯранэ адхйа̄йаву.