ପ୍ରଵେଶ
।। ଓଂ ଓଂ ନମୋ ନାରାଯଣାଯ।। ଶ୍ରୀ ଵେଦଵ୍ଯାସାଯ ନମଃ ।।
ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଦ୍ଵୈପାଯନ ଵେଦଵ୍ଯାସ ଵିରଚିତ
ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତ
ଭୀଷ୍ମ ପର୍ଵ
ଭୀଷ୍ମଵଧ ପର୍ଵ
ଅଧ୍ଯାଯ 72
ସାର
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରନ ଚିଂତॆ (1-26).
06072001 ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉଵାଚ।
06072001a ଏଵଂ ବହୁଗୁଣଂ ସୈନ୍ଯମେଵଂ ବହୁଵିଧଂ ପରଂ।
06072001c ଵ୍ଯୂଢମେଵଂ ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରମମୋଘଂ ଚୈଵ ସଂଜଯ।।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରନୁ ହେଳିଦନୁ: “ସଂଜଯ! ନମ୍ମ ସେନॆଯୁ ଅନେକ ଉତ୍ତମ ଗୁଣଗଳନ୍ନୁ ହॊଂଦିଦॆ. ବହୁଵିଧଵାଗିଦॆ. ଶ୍ରେଷ୍ଠଵାଗିଦॆ ମତ୍ତୁ ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରଵାଗି ଵ୍ଯୂହଦଲ୍ଲି ରଚିସଲ୍ପଟ୍ଟିଦॆ. ଅମୋଘଵାଗିଦॆ.
06072002a ପୁଷ୍ଟମସ୍ମାକମତ୍ଯଂତମଭିକାମଂ ଚ ନଃ ସଦା।
06072002c ପ୍ରହ୍ଵମଵ୍ଯସନୋପେତଂ ପୁରସ୍ତାଦ୍ଦୃଷ୍ଟଵିକ୍ରମଂ।।
ଇଦୁ ନମଗॆ ଅଂଟିକॊଂଡିଦॆ ମତ୍ତୁ ସଦା ନମ୍ମ ऒଳିତନ୍ନେ ଅତ୍ଯଂତଵାଗି ବଯସୁତ୍ତିଦॆ. ଇଦୁ ଵିନୀତଵାଗିଦॆ ମତ୍ତୁ କୁଡିତ ମॊଦଲାଦ ଦୁଶ୍ଚଟଗଳିଂଦ ରହିତଵାଗିଦॆ.
06072003a ନାତିଵୃଦ୍ଧମବାଲଂ ଚ ନ କୃଶଂ ନ ଚ ପୀଵରଂ।
06072003c ଲଘୁଵୃତ୍ତାଯତପ୍ରାଯଂ ସାରଗାତ୍ରମନାମଯଂ।।
ଅତିଯାଦ ଵୃଦ୍ଧରୂ ବାଲକରୂ ସେନॆଯଲ୍ଲିଲ୍ଲ. କୃଶରାଦଵରୂ ଅତିଦପ୍ପନାଦଵରୂ ଇଲ୍ଲ. ଲଘୁଵାଗିଦ୍ଦାରॆ. ସାର-ଗାତ୍ର-ପ୍ରାଯଗଳଲ୍ଲି ଅନାମଯରାଗିଦ୍ଦାରॆ.
06072004a ଆତ୍ତସନ୍ନାହଶସ୍ତ୍ରଂ ଚ ବହୁଶସ୍ତ୍ରପରିଗ୍ରହଂ।
06072004c ଅସିଯୁଦ୍ଧେ ନିଯୁଦ୍ଧେ ଚ ଗଦାଯୁଦ୍ଧେ ଚ କୋଵିଦଂ।।
ଅଵରୁ କଵଚଗଳନ୍ନୂ ଅସ୍ତ୍ରଗଳନ୍ନୂ ଅନେକ ଶସ୍ତ୍ରଗଳନ୍ନୂ ହିଡିଦୁ ସନ୍ନଦ୍ଧରାଗିଦ୍ଦାରॆ. ଅଵରୁ ଖଡ୍ଗଯୁଦ୍ଧ, ଶକ୍ତିଯୁଦ୍ଧ ମତ୍ତୁ ଗଦାଯୁଦ୍ଧଗଳଲ୍ଲି କୋଵିଦରାଗିଦ୍ଦାରॆ.
06072005a ପ୍ରାସର୍ଷ୍ଟିତୋମରେଷ୍ଵାଜୌ ପରିଘେଷ୍ଵାଯସେଷୁ ଚ।
06072005c ଭିଂଡିପାଲେଷୁ ଶକ୍ତୀଷୁ ମୁସଲେଷୁ ଚ ସର୍ଵଶଃ।।
06072006a କଂପନେଷୁ ଚ ଚାପେଷୁ କଣପେଷୁ ଚ ସର୍ଵଶଃ।
06072006c କ୍ଷେପଣୀଷୁ ଚ ଚିତ୍ରାସୁ ମୁଷ୍ଟିଯୁଦ୍ଧେଷୁ କୋଵିଦଂ।।
ପ୍ରାସ-ଋଷ୍ଟି-ତୋମରଗଳଲ୍ଲି ପ୍ରଣୀତରାଗିଦ୍ଦାରॆ. ପରିଘ-ହାରॆକୋଲୁଗଳଲ୍ଲି, ଭିଂଡିପାଲଗଳଲ୍ଲି, ଶକ୍ତି ମୁସଲଗଳଲ୍ଲି, କଂପନଗଳଲ୍ଲି, ଚାପଗଳଲ୍ଲି, କଣପଗଳଲ୍ଲି, କ୍ଷେପଣିଗଳଲ୍ଲି ମତ୍ତୁ ଚିତ୍ର ମୁଷ୍ଟିଯୁଦ୍ଧଗଳଲ୍ଲି ऎଲ୍ଲରୂ କୋଵିଦରାଗିଦ୍ଦାରॆ.
06072007a ଅପରୋକ୍ଷଂ ଚ ଵିଦ୍ଯାସୁ ଵ୍ଯାଯାମେଷୁ କୃତଶ୍ରମଂ।
06072007c ଶସ୍ତ୍ରଗ୍ରହଣଵିଦ୍ଯାସୁ ସର୍ଵାସୁ ପରିନିଷ୍ଠିତଂ।।
ଅପରୋକ୍ଷଵିଦ୍ଯॆଯଲ୍ଲି, ଵ୍ଯାଯାମ କୃତଶ୍ରମଗଳଲ୍ଲି, ଶସ୍ତ୍ରଗଳ ଵିଦ୍ଯॆ ऎଲ୍ଲଵୁଗଳଲ୍ଲି ପରିଣିତରାଗିଦ୍ଦାରॆ.
06072008a ଆରୋହେ ପର୍ଯଵସ୍କଂଦେ ସରଣେ ସାଂତରପ୍ଲୁତେ।
06072008c ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରହରଣେ ଯାନେ ଵ୍ଯପଯାନେ ଚ କୋଵିଦଂ।।
ଅଵରୁ ଆନॆଗଳ ମେଲॆ ଏରୁଵୁଦରଲ୍ଲି ମତ୍ତୁ ଅଵୁଗଳିଂଦ କॆଳଗॆ ଇଳିଯୁଵୁଦରଲ୍ଲି, ମୁଂଦॆ ହୋଗୁଵୁଦରଲ୍ଲି ମତ୍ତୁ ହିଂଦॆ ସରିଯୁଵୁଦରଲ୍ଲି କୋଵିଦରାଗିଦ୍ଦାରॆ.
06072009a ନାଗାଶ୍ଵରଥଯାନେଷୁ ବହୁଶଃ ସୁପରୀକ୍ଷିତଂ।
06072009c ପରୀକ୍ଷ୍ଯ ଚ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ଵେତନେନୋପପାଦିତଂ।।
06072010a ନ ଗୋଷ୍ଠ୍ଯା ନୋପଚାରେଣ ନ ଚ ବଂଧୁନିମିତ୍ତତଃ।
06072010c ନ ସୌହୃଦବଲୈଶ୍ଚାପି ନାକୁଲୀନପରିଗ୍ରହୈଃ।।
ଆନॆ-ଅଶ୍ଵ-ରଥ ଯାନଗଳଲ୍ଲି ବହଳଷ୍ଟୁ ପରୀକ୍ଷିସଲ୍ପଟ୍ଟିଦ୍ଦାରॆ. ଯଥାନ୍ଯାଯଵାଗି ପରୀକ୍ଷିସଲ୍ପଟ୍ଟେ ଵେତନଗଳନ୍ନୁ ନୀଡଲାଗୁତ୍ତିଦॆ. ଅଵର କୁଲକ୍କାଗିଯାଗଲୀ, ଉପଚାରକ୍କାଗଲୀ, ବଂଧୁଵॆଂବ କାରଣଦିଂଦାଗଲୀ, ସୌହୃଦଯରॆଂଦାଗଲୀ ଅଲ୍ଲ.
06072011a ସମୃଦ୍ଧଜନମାର୍ଯଂ ଚ ତୁଷ୍ଟସତ୍କୃତବାଂଧଵଂ।
06072011c କୃତୋପକାରଭୂଯିଷ୍ଠଂ ଯଶସ୍ଵି ଚ ମନସ୍ଵି ଚ।।
ଅଵରॆଲ୍ଲରୂ ସମୃଦ୍ଧରୂ ଆର୍ଯଜନରୂ ଆଗିଦ୍ଦାରॆ. ମତ୍ତୁ ଅଵର ବାଂଧଵରୁ ତୁଷ୍ଟରୂ ସତ୍କୃତରୂ ଆଗିଦ୍ଦାରॆ. ତୁଂବା ଉପକାରଗଳନ୍ନୁ ମାଡିଦ୍ଦାରॆ. ଯଶସ୍ଵିଗଳୂ ମନସ୍ଵିଗଳୂ ଆଗିଦ୍ଦାରॆ.
06072012a ସଜଯୈଶ୍ଚ ନରୈର୍ମୁଖ୍ଯୈର୍ବହୁଶୋ ମୁଖ୍ଯକର୍ମଭିଃ।
06072012c ଲୋକପାଲୋପମୈସ୍ତାତ ପାଲିତଂ ଲୋକଵିଶ୍ରୁତୈଃ।।
ଅଯ୍ଯା! ଅଵରॆଲ୍ଲରୂ ଅନେକ ମୁଖ୍ଯକର୍ମଗଳନ୍ନୁ ମାଡିରୁଵ ଜଯଶାଲିଗଳାଦ ଲୋକପାଲକରଂତିରୁଵ ଲୋକଵିଶ୍ରୁତ ନରମୁଖ୍ଯରିଂଦ ପାଲିତରାଗିଦ୍ଦାରॆ.
06072013a ବହୁଭିଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୈର୍ଗୁପ୍ତଂ ପୃଥିଵ୍ଯାଂ ଲୋକସମ୍ମତୈଃ।
06072013c ଅସ୍ମାନଭିଗତୈଃ କାମାତ୍ସବଲୈଃ ସପଦାନୁଗୈଃ।।
ଭୂମିଯ ଅନେକ ଲୋକସମ୍ମତ କ୍ଷତ୍ରିଯରୁ ବଯସିଯେ ରକ୍ଷଣॆଗॆଂଦୁ ନମ୍ମକଡॆ ସସେନॆ ସପଦାନୁଗରॊଂଦିଗॆ ବଂଦିଦ୍ଦାରॆ.
06072014a ମହୋଦଧିମିଵାପୂର୍ଣମାପଗାଭିଃ ସମଂତତଃ।
06072014c ଅପକ୍ଷୈଃ ପକ୍ଷସଂକାଶୈ ରଥୈର୍ନାଗୈଶ୍ଚ ସଂଵୃତଂ।।
ନମ୍ମ ସେନॆଯୁ ऎଲ୍ଲକଡॆଯିଂଦ ହରିଦୁବଂଦ ନଦିଗଳୁ ସେରୁଵ ମହାସାଗରଦଂତିଦॆ. ରଥ-ଆନॆଗଳିଂଦ ତୁଂବିକॊଂଡୁ ରॆକ୍କॆଗଳିଲ୍ଲଦॆଯୂ ହାରିହୋଗବଲ୍ଲ ପକ୍ଷିଯଂତିଦॆ.
06072015a ନାନାଯୋଧଜଲଂ ଭୀମଂ ଵାହନୋର୍ମିତରଂଗିଣଂ।
06072015c କ୍ଷେପଣ୍ଯସିଗଦାଶକ୍ତିଶରପ୍ରାସସମାକୁଲଂ।।
ନାନା ଯୋଧରୁ ନୀରିନଂତॆ, ଵାହନଗଳୁ ଭୀକର ତରଂଗଗଳଂତॆ. ଖଡ୍ଗ, ଗଦॆ, ଶକ୍ତି, ପ୍ରାସ ସମାକୁଲଗଳୁ ହୁଟ୍ଟିନଂତିଵॆ.
06072016a ଧ୍ଵଜଭୂଷଣସଂବାଧଂ ରତ୍ନପଟ୍ଟେନ ସଂଚିତଂ।
06072016c ଵାହନୈଃ ପରିସର୍ପଦ୍ଭିର୍ଵାଯୁଵେଗଵିକଂପିତଂ।।
ଧ୍ଵଜ ଭୂଷଣଗଳୁ, ରତ୍ନଗଳ ପଟ୍ଟିଗଳୁ ମତ୍ତୁ ଵାହନଗଳ ପରିସର୍ପଗଳୁ ଵାଯୁଵେଗଗଳଂତିଵॆ.
06072017a ଅପାରମିଵ ଗର୍ଜଂତଂ ସାଗରପ୍ରତିମଂ ମହତ୍।
06072017c ଦ୍ରୋଣଭୀଷ୍ମାଭିସଂଗୁପ୍ତଂ ଗୁପ୍ତଂ ଚ କୃତଵର୍ମଣା।।
06072018a କୃପଦୁଃଶାସନାଭ୍ଯାଂ ଚ ଜଯଦ୍ରଥମୁଖୈସ୍ତଥା।
06072018c ଭଗଦତ୍ତଵିକର୍ଣାଭ୍ଯାଂ ଦ୍ରୌଣିସୌବଲବାହ୍ଲିକୈଃ।।
ଗର୍ଜିସୁଵ ମହା ସାଗରଦଂତॆ ଅପାରଵାଗିରୁଵ ଈ ସେନॆଯନ୍ନୁ ଦ୍ରୋଣ-ଭୀଷ୍ମାଦିଗଳୁ ରକ୍ଷିସୁତ୍ତିଦ୍ଦାରॆ. କୃତଵର୍ମ, କୃପ, ଦୁଃଶାସନ, ଜଯଦ୍ରଥ, ଭଗଦତ୍ତ, ଵିକର୍ଣ, ଦ୍ରୌଣି, ସୌବଲ, ବାହ୍ଲୀକରିଂଦ ରକ୍ଷଣॆଗॊଂଡିଦॆ.
06072019a ଗୁପ୍ତଂ ପ୍ରଵୀରୈର୍ଲୋକସ୍ଯ ସାରଵଦ୍ଭିର୍ମହାତ୍ମଭିଃ।
06072019c ଯଦହନ୍ଯତ ସଂଗ୍ରାମେ ଦିଷ୍ଟମେତତ୍ପୁରାତନଂ।।
ଲୋକଦ ପ୍ରଵୀରରିଂଦ, ଶକ୍ତିମଂତ ମହାତ୍ମରିଂଦ ରକ୍ଷିସଲ୍ପଟ୍ଟିଦ୍ଦରୂ ଈ ସେନॆଯୁ ସଂଗ୍ରାମଦଲ୍ଲି ହତଵାଗୁତ୍ତିଦॆଯॆଂଦରॆ ଇଦୁ ମॊଦଲେ ନିର୍ଧରିସଲ୍ପଟ୍ଟ ଦୈଵଵେ ସରି.
06072020a ନୈତାଦୃଶଂ ସମୁଦ୍ଯୋଗଂ ଦୃଷ୍ଟଵଂତୋଽଥ ମାନୁଷାଃ।
06072020c ଋଷଯୋ ଵା ମହାଭାଗାଃ ପୁରାଣା ଭୁଵି ସଂଜଯ।।
ସଂଜଯ! ମନୁଷ୍ଯରାଗଲୀ ମହାଭାଗ ଋଷିଗଳାଗଲୀ ଭୂମିଯ ମେଲॆ ଇଷ୍ଟୁ ଅପାର ସେନାସଂଗ୍ରହଵନ୍ନୁ ଈ ହିଂଦॆ ନୋଡିଯେ ଇରଲିଲ୍ଲ.
06072021a ଈଦୃଶୋ ହି ବଲୌଘସ୍ତୁ ଯୁକ୍ତଃ ଶସ୍ତ୍ରାସ୍ତ୍ରସଂପଦା।
06072021c ଵଧ୍ଯତେ ଯତ୍ର ସଂଗ୍ରାମେ କିମନ୍ଯଦ୍ଭାଗଧେଯତଃ।।
ଶସ୍ତ୍ରାସ୍ତ୍ରସଂପଦ ବଲଦିଂଦ କୂଡିଦ ଈ ସେନॆଯୂ କୂଡ ସଂଗ୍ରାମଦଲ୍ଲି ଵଧିସଲ୍ପଡୁତ୍ତିଦॆଯॆଂଦରॆ ଇଦୁ କେଵଲ ଅଦୃଷ୍ଟଦ ଵିଷଯଵଲ୍ଲଦେ ମତ୍ତେନୁ?
06072022a ଵିପରୀତମିଦଂ ସର୍ଵଂ ପ୍ରତିଭାତି ସ୍ମ ସଂଜଯ।
06072022c ଯତ୍ରେଦୃଶଂ ବଲଂ ଘୋରଂ ନାତରଦ୍ଯୁଧି ପାଂଡଵାନ୍।।
ସଂଜଯ! ଈ ବଲଵାଦ ଘୋର ସେନॆଯୁ ପାଂଡଵରନ୍ନୁ ମୀରଲିକ୍କାଗଲିଲ୍ଲ ऎଂଦରॆ ନନଗॆ ऎଲ୍ଲଵୂ ଵିପରୀତଵାଗିଯେ ତୋରୁତ୍ତିଵॆ.
06072023a ଅଥ ଵା ପାଂଡଵାର୍ଥାଯ ଦେଵାସ୍ତତ୍ର ସମାଗତାଃ।
06072023c ଯୁଧ୍ଯଂତେ ମାମକଂ ସୈନ୍ଯଂ ଯଦଵଧ୍ଯଂତ ସଂଜଯ।।
ସଂଜଯ! ଅଥଵା ଅଲ୍ଲି ସମାଗତରାଗିରୁଵ ଦେଵତॆଗଳୁ ହୋରାଡୁତ୍ତିରୁଵ ନନ୍ନ ସେନॆଯॊଂଦିଗॆ ଯୁଦ୍ଧ ମାଡୁତ୍ତିଦ୍ଦାରॆ.
06072024a ଉକ୍ତୋ ହି ଵିଦୁରେଣେହ ହିତଂ ପଥ୍ଯଂ ଚ ସଂଜଯ।
06072024c ନ ଚ ଗୃହ୍ଣାତି ତନ୍ମଂଦଃ ପୁତ୍ରୋ ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ମମ।।
ସଂଜଯ! ଵିଦୁରନୁ ହିତଵୂ ପଥ୍ଯଵୂ ଆଦୁଦନ୍ନୁ ହେଳିଦ୍ଦନୁ, ଆଦରॆ ନନ୍ନ ମଂଦ ମଗ ଦୁର୍ଯୋଧନନୁ ଅଵୁଗଳନ୍ନୁ ସ୍ଵୀକରିସଲିଲ୍ଲ.
06072025a ତସ୍ଯ ମନ୍ଯେ ମତିଃ ପୂର୍ଵଂ ସର୍ଵଜ୍ଞସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ।
06072025c ଆସୀଦ୍ଯଥାଗତଂ ତାତ ଯେନ ଦୃଷ୍ଟମିଦଂ ପୁରା।।
ଅଯ୍ଯା! ଆ ସର୍ଵଜ୍ଞ ମହାତ୍ମନିଗॆ ହୀଗାଗୁଵୁଦॆଂଦୁ ମॊଦଲେ ତିଳିଦିତ୍ତୁ. ଇଂଦୁ ଏନୁ ନଡॆଯୁତ୍ତିଦॆଯୋ ଅଦୁ ଅଵନ ଦୃଷ୍ଟିଗॆ ମॊଦଲେ ଗୋଚରଵାଗିତ୍ତୁ.
06072026a ଅଥ ଵା ଭାଵ୍ଯମେଵଂ ହି ସଂଜଯୈତେନ ସର୍ଵଥା।
06072026c ପୁରା ଧାତ୍ରା ଯଥା ସୃଷ୍ଟଂ ତତ୍ତଥା ନ ତଦନ୍ଯଥା।।
ଅଥଵା ସଂଜଯ! ଇଦୁ ହୀଗॆଯେ ଆଗବେକॆଂଦିତ୍ତୋ ଏନୋ ଯାରୁ ବଲ୍ଲରୁ? ହିଂଦॆ ଧାତ୍ରନୁ ହେଗॆ ସୃଷ୍ଟିସିଦ୍ଦନୋ ହାଗॆଯେ ଆଗୁତ୍ତଦॆଯଲ୍ଲଦେ ଅନ୍ଯଥା ଆଗୁଵୁଦିଲ୍ଲ.”
ସମାପ୍ତି
ଇତି ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତେ ଭୀଷ୍ମ ପର୍ଵଣି ଭୀଷ୍ମଵଧ ପର୍ଵଣି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଚିଂତାଯାଂ ଦ୍ଵିସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ।।
ଇଦୁ ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତଦଲ୍ଲି ଭୀଷ୍ମ ପର୍ଵଦଲ୍ଲି ଭୀଷ୍ମଵଧ ପର୍ଵଦଲ୍ଲି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଚିଂତॆ ऎନ୍ନୁଵ ऎପ୍ପତ୍ତॆରଡନେ ଅଧ୍ଯାଯଵୁ.