070 पंचमदिवसावहारः

प्रवेश

।। ओं ओं नमो नारायणाय।। श्री वेदव्यासाय नमः ।।

श्री कृष्णद्वैपायन वेदव्यास विरचित

श्री महाभारत

भीष्म पर्व

भीष्मवध पर्व

अध्याय 70

सार

भूरिश्रवसनु सात्यकिय हत्तु मक्कळन्नु संहरिसिदुदु (1-24). ऐदनॆय दिनद युद्ध समाप्ति (25-37).

06070001 संजय उवाच।
06070001a अथ राजन्महाबाहुः सात्यकिर्युद्धदुर्मदः।
06070001c विकृष्य चापं समरे भारसाधनमुत्तमं।।
06070002a प्रामुंचत्पुंखसंयुक्तां शरानाशीविषोपमान्।
06070002c प्रकाशं लघु चित्रं च दर्शयन्नस्त्रलाघवं।।

संजयनु हेळिदनु: “राजन्! आग महाबाहु युद्धदुर्मद सात्यकियु समरदल्लि उत्तवाद भारसाधन चापवन्नु ऎळॆदु पुंखगळन्नु हॊंदिद्द सर्पद विषसमान शरगळन्नु प्रयोगिसि अवन विचित्र लघु हस्तलाघववन्नु प्रकटपडिसिदनु.

06070003a तस्य विक्षिपतश्चापं शरानन्यांश्च मुंचतः।
06070003c आददानस्य भूयश्च संदधानस्य चापरान्।।
06070004a क्षिपतश्च शरानस्य रणे शत्रून्विनिघ्नतः।
06070004c ददृशे रूपमत्यर्थं मेघस्येव प्रवर्षतः।।

अवनु रणदल्लि शत्रुगळ मेलॆ शरगळन्नु ऎसॆदु हॊडॆयुवाग ऎष्टु जोरागि चापवन्नु ऎळॆदु शरगळन्नु प्रयोगिसि पुनः इतर शरगळन्नु हूडि हॊडॆयुत्तिद्दनॆंदरॆ अवनु मळॆसुरिसुत्तिरुव मेघदंतॆये तोरिदनु.

06070005a तमुदीर्यंतमालोक्य राजा दुर्योधनस्ततः।
06070005c रथानामयुतं तस्य प्रेषयामास भारत।।

भारत! अवनु आ रीति उरियुत्तिरुवुदन्नु अवलोकिसिद राजा दुर्योधननु हत्तु साविर रथगळन्नु अवनिद्दल्लिगॆ कळुहिसिदनु.

06070006a तांस्तु सर्वान्महेष्वासान्सात्यकिः सत्यविक्रमः।
06070006c जघान परमेष्वासो दिव्येनास्त्रेण वीर्यवान्।।

आ ऎल्ल महेष्वासरन्नू सत्यविक्रम परमेष्वास वीर्यवान् सात्यकियु दिव्यास्त्रगळिंद संहरिसिदनु.

06070007a स कृत्वा दारुणं कर्म प्रगृहीतशरासनः।
06070007c आससाद ततो वीरो भूरिश्रवसमाहवे।।

आ दारुणकर्मवन्नु माडि बिल्लन्नु हिडिदु आ वीरनु आहवदल्लि भूरिश्रवनन्नु ऎदुरिसिदनु.

06070008a स हि संदृश्य सेनां तां युयुधानेन पातितां।
06070008c अभ्यधावत संक्रुद्धः कुरूणां कीर्तिवर्धनः।।

आ कुरुगळ कीर्तिवर्धननादरो सेनॆयु युयुधाननिंद उरुळिसल्पडुत्तिद्दुदन्नु नोडि संक्रुद्धनागि रभसदिंद अवन मेलॆ नुग्गिदनु.

06070009a इंद्रायुधसवर्णं तत्स विस्फार्य महद्धनुः।
06070009c व्यसृजद्वज्रसंकाशां शरानाशीविषोपमान्।।
06070009e सहस्रशो महाराज दर्शयन्पाणिलाघवं।।

महाराज! अवनु कामनबिल्लिन बण्णद महाधनुस्सन्नु टेंकरिसि सहस्रारु वज्रसदृश सर्पविषसम शरगळन्नु बिट्टु हस्तलाघववन्नु तोरिसिदनु.

06070010a शरांस्तान्मृत्युसंस्पर्शान्सात्यकेस्तु पदानुगाः।
06070010c न विषेहुस्तदा राजन्दुद्रुवुस्ते समंततः।
06070010e विहाय समरे राजन्सात्यकिं युद्धदुर्मदं।।

राजन्! सात्यकियन्नु अनुसरिसि बंदवरु मृत्युविन स्पर्शदंतिद्द आ शरगळन्नु तडॆयलागदे, समरदल्लि युद्धदुर्मद सात्यकियन्नु बिट्टु ऎल्लकडॆ पलायनमाडिदरु.

06070011a तं दृष्ट्वा युयुधानस्य सुता दश महाबलाः।
06070011c महारथाः समाख्याताश्चित्रवर्मायुधध्वजाः।।
06070012a समासाद्य महेष्वासं भूरिश्रवसमाहवे।
06070012c ऊचुः सर्वे सुसंरब्धा यूपकेतुं महारणे।।

अदन्नु नोडि बण्णबण्णद कवचगळु, आयुधगळु मत्तु ध्वजगळन्नु हॊंदिद्द युयुधानन हत्तु महाबल महारथ मक्कळु ऒट्टागि आहवदल्लि महेष्वास भूरिश्रवनन्नु ऎदुरिसि ऎल्लरू संरब्धरागि महारणदल्लि यूपकेतुविगॆ हेळिदरु:

06070013a भो भो कौरवदायाद सहास्माभिर्महाबल।
06070013c एहि युध्यस्व संग्रामे समस्तैः पृथगेव वा।।

“भो! भो! कौरवदायाद! महाबल! बा! नम्मॊडनॆ युद्धमाडु! ऒट्टिगे नम्मॊडनॆ युद्धमाडु अथवा ऒब्बॊब्बरॊडनॆ युद्धमाडु.

06070014a अस्मान्वा त्वं पराजित्य यशः प्राप्नुहि संयुगे।
06070014c वयं वा त्वां पराजित्य प्रीतिं दास्यामहे पितुः।।

नम्मन्नु पराजयगॊळिसि नीनु संयुगदल्लि यशस्सन्नु गळिसुत्तीयॆ. अथवा नावु निन्नन्नु पराजयगॊळिसि नम्म तंदॆय प्रीतियन्नु गळिसुत्तेवॆ.”

06070015a एवमुक्तस्तदा शूरैस्तानुवाच महाबलः।
06070015c वीर्यश्लाघी नरश्रेष्ठस्तान्दृष्ट्वा समुपस्थितान्।।

इदन्नु केळि आ महाबल वीर्यश्लाघी नरश्रेष्ठनु ऒट्टागिरुव अवरन्नु नोडि आ शूररिगॆ हेळिदनु:

06070016a साध्विदं कथ्यते वीरा यदेवं मतिरद्य वः।
06070016c युध्यध्वं सहिता यत्ता निहनिष्यामि वो रणे।।

“वीररे! ऒळ्ळॆयदागिये हेळिद्दीरि. अदे निम्म बयकॆयादरॆ ऎल्लरू ऒट्टागि प्रयत्नपट्टु युद्धमाडि. निम्मन्नु रणदल्लि संहरिसुत्तेनॆ.”

06070017a एवमुक्ता महेष्वासास्ते वीराः क्षिप्रकारिणः।
06070017c महता शरवर्षेण अभ्यवर्षन्नरिंदमं।।

आ महेष्वासनु अवरिगॆ हीगॆ हेळलु आ वीर क्षिप्रकारिणरु आ अरिंदमन मेलॆ महा शरवर्षगळन्नु सुरिसिदरु.

06070018a अपराह्णे महाराज संग्रामस्तुमुलोऽभवत्।
06070018c एकस्य च बहूनां च समेतानां रणाजिरे।।

महाराज! आ अपराह्णदल्लि अवनॊब्बन मत्तु ऒट्टागिरुव अवरॆल्लर नडुवॆ रणदल्लि तुमुल संग्रामवु नडॆयितु.

06070019a तमेकं रथिनां श्रेष्ठं शरवर्षैरवाकिरन्।
06070019c प्रावृषीव महाशैलं सिषिचुर्जलदा नृप।।

नृप! महाशैलवन्नु मोडगळु मुसुकि मळॆसुरिसुवंतॆ अवरु आ ऒब्बने श्रेष्ठ रथियन्नु शरवर्षगळिंद मुच्चिदरु.

06070020a तैस्तु मुक्तां शरौघांस्तान्यमदंडाशनिप्रभान्।
06070020c असंप्राप्तानसंप्राप्तांश्चिच्छेदाशु महारथः।।

आदरॆ अवरु प्रयोगिसिद आ यमदंडदंतॆ हॊळॆयुत्तिद्द शरगळ सालुगळन्नु अवुगळु बंदु तलुपुवुदरॊळगे महारथनु कत्तरिसिदनु.

06070021a तत्राद्भुतमपश्याम सौमदत्तेः पराक्रमं।
06070021c यदेको बहुभिर्युद्धे समसज्जदभीतवत्।।

भीतनागदे ऒब्बने अनेकरॊंदिगॆ युद्धमाडुत्तिरुव सौमदत्तिय अद्भुत पराक्रमवन्नु नोडिदॆवु.

06070022a विसृज्य शरवृष्टिं तां दश राजन्महारथाः।
06070022c परिवार्य महाबाहुं निहंतुमुपचक्रमुः।।

राजन्! आ हत्तु महारथरु शरवृष्टियन्नु प्रयोगिसि आ महाबाहुवन्नु सुत्तुवरॆदु अवनन्नु संहरिसलु बयसिदरु.

06070023a सौमदत्तिस्ततः क्रुद्धस्तेषां चापानि भारत।
06070023c चिच्छेद दशभिर्बाणैर्निमेषेण महारथः।।

आग महारथि सौमदत्तियु क्रुद्धनागि निमिषदल्लिये अवर चापगळन्नु हत्तु बाणगळिंद तुंडरिसिदनु.

06070024a अथैषां चिन्नधनुषां भल्लैः सन्नतपर्वभिः।
06070024c चिच्छेद समरे राजन् शिरांसि निशितैः शरैः।

राजन्! अवर धनुस्सुगळन्नु कत्तरिसि तक्षणवे सन्नतपर्व निशित भल्ल शरगळिंद समरदल्लि अवर शिरगळन्नू कत्तरिसिदनु.

06070024e ते हता न्यपतन्भूमौ वज्रभग्ना इव द्रुमाः।।
06070025a तान्दृष्ट्वा निहतान्वीरान्रणे पुत्रान्महाबलान्।
06070025c वार्ष्णेयो विनदन्राजन्भूरिश्रवसमभ्ययात्।।

अवनिंद हतराद अवरु सिडिलिनिंद हॊडॆयल्पट्ट मरगळंतॆ भूमिय मेलॆ बिद्दरु. रणदल्लि आ महाबल वीर पुत्ररु हतरादुदन्नु नोडि कूगुत्ता वार्ष्णेयनु भूरिश्रवनन्नु ऎदुरिसिदनु.

06070026a रथं रथेन समरे पीडयित्वा महाबलौ।
06070026c तावन्योन्यस्य समरे निहत्य रथवाजिनः।
06070026e विरथावभिवल्गंतौ समेयातां महारथौ।।

रथदिंद रथवन्नु पीडिसुत्ता आ महाबलरिब्बरू समरदल्लि अन्योन्यर रथ-वाजिगळन्नु संहरिसिदरु. रथविहीनराद अवरिब्बरु महारथरू ऒट्टिगे कॆळगॆ धुमुकिदरु.

06070027a प्रगृहीतमहाखड्गौ तौ चर्मवरधारिणौ।
06070027c शुशुभाते नरव्याघ्रौ युद्धाय समवस्थितौ।।

श्रेष्ठ कवचगळन्नु धरिसिद्द अवरिब्बरु नरव्याघ्ररू महा खड्गगळन्नु हिडिदु शोभिसिदरु.

06070028a ततः सात्यकिमभ्येत्य निस्त्रिंशवरधारिणं।
06070028c भीमसेनस्त्वरन्राजन्रथमारोपयत्तदा।।

आग खड्गवन्नु हिडिदिद्द सात्यकियन्नु बेगने भीमसेननु तन्न रथद मेलॆ एरिसिकॊंडरु.

06070029a तवापि तनयो राजन्भूरिश्रवसमाहवे।
06070029c आरोपयद्रथं तूर्णं पश्यतां सर्वधन्विनां।।

राजन्! निन्न मगनू कूड आहवदल्लि सर्व धन्विगळू नोडुत्तिद्दंतॆ भूरिश्रवसनन्नु तक्षणवे तन्न रथद मेलेरिसिकॊंडनु.

06070030a तस्मिंस्तथा वर्तमाने रणे भीष्मं महारथं।
06070030c अयोधयंत संरब्धाः पांडवा भरतर्षभ।।

भरतर्षभ! हीगॆ नडॆयुत्तिरुव रणदल्लि संरब्धराद पांडवरु महारथ भीष्मनॊंदिगॆ युद्ध माडिदरु.

06070031a लोहितायति चादित्ये त्वरमाणो धनंजयः।
06070031c पंचविंशतिसाहस्रान्निजघान महारथान्।।

आदित्यनु कॆंपागुत्तिरलु त्वरॆमाडि धनंजयनु इप्पत्तैदु साविर महारथरन्नु संहरिसिदनु.

06070032a ते हि दुर्योधनादिष्टास्तदा पार्थनिबर्हणे।
06070032c संप्राप्यैव गता नाशं शलभा इव पावकं।।

पार्थनन्नु कॊल्ललु दुर्योधननिंदले कळुहिसल्पट्ट अवरु पतंगगळु बॆंकिय बळि बंदाग हेगो हागॆ अवनन्नु तलुपुवुदरॊळगे नाशरागिबिट्टरु.

06070033a ततो मत्स्याः केकयाश्च धनुर्वेदविशारदाः।
06070033c परिवव्रुस्तदा पार्थं सहपुत्रं महारथं।।

आग धनुर्वेदविशारदराद मत्स्यरु मत्तु केकयरु मगनॊंदिगॆ महारथ पार्थनन्नु सुत्तुवरॆदरु.

06070034a एतस्मिन्नेव काले तु सूर्येऽस्तमुपगच्छति।
06070034c सर्वेषामेव सैन्यानां प्रमोहः समजायत।।

इदे समयदल्लि सूर्यनु अस्तंगतनादनु मत्तु सर्वसेनॆगळन्नू प्रमोहवु अच्छादिसितु.

06070035a अवहारं ततश्चक्रे पिता देवव्रतस्तव।
06070035c संध्याकाले महाराज सैन्यानां श्रांतवाहनः।।

महाराज! आग निन्न तंदॆ देवव्रतनु संध्याकालदल्लि आयासगॊंड सेनॆवाहनगळिगॆ विरामवन्नित्तनु.

06070036a पांडवानां कुरूणां च परस्परसमागमे।
06070036c ते सेने भृशसंविग्ने ययतुः स्वं निवेशनं।।

परस्परर समागमदिंद तुंबा संविग्नरागिद्द पांडवर मत्तु कुरुगळ सेनॆगळु तम्म तम्म निवेशनगळिगॆ तॆरळिदवु.

06070037a ततः स्वशिबिरं गत्वा न्यविशंस्तत्र भारत।
06070037c पांडवाः सृंजयैः सार्धं कुरवश्च यथाविधि।।

भारत! तम्म तम्म शिबिरगळिगॆ होगि अल्लि पांडवरु सृंजयरॊंदिगॆ मत्तु कुरुगळू यथाविधियागि विश्रांतिपडॆदरु.”

समाप्ति

इति श्री महाभारते भीष्म पर्वणि भीष्मवध पर्वणि पंचमदिवसावहारे सप्ततितमोऽध्यायः।।
इदु श्री महाभारतदल्लि भीष्म पर्वदल्लि भीष्मवध पर्वदल्लि पंचमदिवसावहार ऎन्नुव ऎप्पत्तने अध्यायवु.