প্ৰৱেশ
।। ওং ওং নমো নাৰাযণায।। শ্ৰী ৱেদৱ্যাসায নমঃ ।।
শ্ৰী কৃষ্ণদ্ৱৈপাযন ৱেদৱ্যাস ৱিৰচিত
শ্ৰী মহাভাৰত
ভীষ্ম পৰ্ৱ
ভীষ্মৱধ পৰ্ৱ
অধ্যায 57
সাৰ
ধৃষ্টদ্যুম্ননিংদ সাম্যমনিপুত্ৰ ৱধॆ (1-36).
06057001 সংজয উৱাচ।
06057001a দ্ৰৌণিৰ্ভূৰিশ্ৰৱাঃ শল্যশ্চিত্ৰসেনশ্চ মাৰিষ।
06057001c পুত্ৰঃ সাম্যমনেশ্চৈৱ সৌভদ্ৰং সমযোধযন্।।
সংজযনু হেল়িদনু: “মাৰিষ! দ্ৰৌণি, ভূৰিশ্ৰৱ, শল্য, চিত্ৰসেন, মত্তু সাম্যমনিয মগ ইৱৰু সৌভদ্ৰনন্নু ऎদুৰিসি যুদ্ধমাডিদৰু.
06057002a সংসক্তমতিতেজোভিস্তমেকং দদৃশুৰ্জনাঃ।
06057002c পংচভিৰ্মনুজৱ্যাঘ্ৰৈৰ্গজৈঃ সিংহশিশুং যথা।।
আনॆগল়ংতিৰুৱ আ ঐদু মনুজৱ্যাঘ্ৰৰ মধ্যদল্লি ऒংটি সিংহদ মৰিযংতॆ অৱনু অতিতেজস্সিনিংদিৰুৱুদন্নু জনৰু নোডিদৰু.
06057003a নাভিলক্ষ্যতযা কশ্চিন্ন শৌৰ্যে ন পৰাক্ৰমে।
06057003c বভূৱ সদৃশঃ কাৰ্ষ্ণেৰ্নাস্ত্ৰে নাপি চ লাঘৱে।।
কাৰ্ষ্ণিযু শৌৰ্যদল্লিযাগলী পৰাক্ৰমদল্লিযাগলী, অস্ত্ৰগল়ল্লিযূ লাঘৱদল্লিযূ যাৰূ অলক্ষিসুৱ হাগিৰলিল্ল.
06057004a তথা তমাত্মজং যুদ্ধে ৱিক্ৰমংতমৰিংদমং।
06057004c দৃষ্ট্ৱা পাৰ্থো ৰণে যত্তঃ সিংহনাদমথোঽনদত্।।
যুদ্ধদল্লি তন্ন মগ অৰিংদমন ৱিক্ৰমৱন্নু নোডি ৰণদল্লিদ্দ পাৰ্থনু সিংহনাদগৈদনু.
06057005a পীডযানং চ তত্ সৈন্যং পৌত্ৰং তৱ ৱিশাং পতে।
06057005c দৃষ্ট্ৱা ত্ৱদীযা ৰাজেংদ্ৰ সমংতাত্পৰ্যৱাৰযন্।।
ৱিশাংপতে! ৰাজেংদ্ৰ! আ সৈন্যৱন্নু পীডিসুত্তিদ্দ নিন্ন মॊম্মগনন্নু নোডি নিন্নৱৰু ऎল্ল কডॆগল়িংদ অৱনন্নু সুত্তুৱৰॆদৰু.
06057006a ধ্ৱজিনীং ধাৰ্তৰাষ্ট্ৰাণাং দীনশত্ৰুৰদীনৱত্।
06057006c প্ৰত্যুদ্যযৌ স সৌভদ্ৰস্তেজসা চ বলেন চ।।
আগ সৌভদ্ৰনু দীনশত্ৰুগল়াদ ধ্ৱজৱুল়্ল় ধাৰ্তৰাষ্ট্ৰৰॊডনॆ দীননাগদॆ তেজস্সু মত্তু বলগল়িংদ প্ৰতিযুদ্ধমাডিদনু.
06057007a তস্য লাঘৱমাৰ্গস্থমাদিত্যসদৃশপ্ৰভং।
06057007c ৱ্যদৃশ্যত মহচ্চাপং সমৰে যুধ্যতঃ পৰৈঃ।।
সদা ऎল়ॆদিদ্দিৰুৱ অৱন আদিত্যন সমনাদ প্ৰভॆযুল়্ল় মহা চাপৱন্নু সমৰদল্লি যুদ্ধমাডুত্তিদ্দ শত্ৰুগল়ু নোডিদৰু.
06057008a স দ্ৰৌণিমিষুণৈকেন ৱিদ্ধ্ৱা শল্যং চ পংচভিঃ।
06057008c ধ্ৱজং সাম্যমনেশ্চাপি সোঽষ্টাভিৰপৱৰ্জযত্।।
অৱনু দ্ৰৌণিযন্নু ऒংদে ইষুণদিংদ হॊডॆদু শল্যনন্নু ঐদৰিংদ মত্তু সাম্যমনিয ধ্ৱজৱন্নু ऎংটু বাণগল়িংদ হॊডॆদনু.
06057009a ৰুক্মদংডাং মহাশক্তিং প্ৰেষিতাং সৌমদত্তিনা।
06057009c শিতেনোৰগসংকাশাং পত্ৰিণা ৱিজহাৰ তাং।।
সৌমদত্তিযু প্ৰযোগিসিদ্দ ৰুক্মদংডদ মহাশক্তিযন্নু সৰ্পদংতॆ হৰিতৱাগিদ্দ পত্ৰিণদিংদ তুংডৰিসিদনু.
06057010a শল্যস্য চ মহাঘোৰানস্যতঃ শতশঃ শৰান্।
06057010c নিৱাৰ্যাৰ্জুনদাযাদো জঘান সমৰে হযান্।।
অৰ্জুনদাযাদনু শল্যনু নোডুত্তিদ্দংতॆযে নূৰাৰু শৰগল়ন্নু প্ৰযোগিসি সমৰদল্লি অৱন কুদুৰॆগল়ন্নু সংহৰিসিদনু.
06057011a ভূৰিশ্ৰৱাশ্চ শল্যশ্চ দ্ৰৌণিঃ সাম্যমনিঃ শলঃ।
06057011c নাভ্যৱৰ্তংত সংৰব্ধাঃ কাৰ্ষ্ণেৰ্বাহুবলাশ্ৰযাত্।।
আগ সংৰব্ধৰাদ ভূৰিশ্ৰৱ, শল্য, দ্ৰৌণি, সাম্যমনি মত্তু শলৰু কাৰ্ষ্ণিয বাহুবলদডিযল্লি যুদ্ধমাডলাৰদংতাদৰু.
06057012a ততস্ত্ৰিগৰ্তা ৰাজেংদ্ৰ মদ্ৰাশ্চ সহ কেকযৈঃ।
06057012c পংচত্ৰিংশতিসাহস্ৰাস্তৱ পুত্ৰেণ চোদিতাঃ।।
06057013a ধনুৰ্ৱেদৱিদো মুখ্যা অজেযাঃ শত্ৰুভিৰ্যুধি।
06057013c সহপুত্ৰং জিঘাংসংতং পৰিৱৱ্ৰুঃ কিৰীটিনং।।
ৰাজেংদ্ৰ! আগ নিন্ন মগনিংদ প্ৰচোদিতৰাদ ত্ৰিগৰ্তৰু মত্তু মদ্ৰৰু কেকযৰॊংদিগॆ, ऒট্টু ইপ্পত্তৈদু সাৱিৰ ধনুৱেদৱিদ মুখ্যৰু যুদ্ধদল্লি শত্ৰুগল়িগॆ অজেযৰাদৱৰু পুত্ৰনॊংদিগॆ কিৰীটিযন্নু সংহৰিসলু সুত্তুৱৰॆদৰু.
06057014a তৌ তু তত্ৰ পিতাপুত্ৰৌ পৰিক্ষিপ্তৌ ৰথৰ্ষভৌ।
06057014c দদৰ্শ ৰাজন্পাংচাল্যঃ সেনাপতিৰমিত্ৰজিত্।।
ৰাজন্! অল্লি তংদॆ মত্তু মগ ইব্বৰু ৰথৰ্ষভৰূ সুত্তুৱৰॆযল্পট্টিৰুৱুদন্নু সেনাপতি অমিত্ৰজিতু ধৃষ্টদ্যুম্ননু নোডিদনু.
06057015a স ৱাৰণৰথৌঘানাং সহস্ৰৈৰ্বহুভিৰ্ৱৃতঃ।
06057015c ৱাজিভিঃ পত্তিভিশ্চৈৱ ৱৃতঃ শতসহস্ৰশঃ।।
06057016a ধনুৰ্ৱিস্ফাৰ্য সংক্ৰুদ্ধশ্চোদযিত্ৱা ৱৰূথিনীং।
06057016c যযৌ তন্মদ্ৰকানীকং কেকযাংশ্চ পৰংতপঃ।।
আ পৰংতপনু অনেক সহস্ৰ ৱাৰণ-ৰথ সেনॆগল়িংদ আৱৃতনাগি, সহস্ৰাৰু কুদুৰॆগল় মত্তু পদাতিসেনॆগল়িংদ আৱৃতনাগি, সংক্ৰুদ্ধনাগি ধনুস্সন্নু টেংকৰিসুত্তা, সেনॆযন্নু হুৰুদুংবিসুত্তা আ মদ্ৰ-কেকয সেনॆগল়িৰুৱল্লিগॆ বংদনু.
06057017a তেন কীৰ্তিমতা গুপ্তমনীকং দৃঢধন্ৱনা।
06057017c প্ৰযুক্তৰথনাগাশ্ৱং যোত্স্যমানমশোভত।।
আ কীৰ্তিমত দৃঢধন্ৱিযিংদ ৰক্ষিতগॊংডু যুদ্ধ মাডুত্তিদ্দ ৰথনাগাশ্ৱগল়িংদ কূডিদ্দ সেনॆযু শোভিসিতু.
06057018a সোঽৰ্জুনং প্ৰমুখে যাংতং পাংচাল্যঃ কুৰুনংদন।
06057018c ত্ৰিভিঃ শাৰদ্ৱতং বাণৈৰ্জত্ৰুদেশে সমৰ্পযত্।।
কুৰুনংদন! অৰ্জুনন হত্তিৰ বৰুত্তলে পাংচাল্যনু শাৰদ্ৱতন জত্ৰুপ্ৰদেশক্কॆ গুৰিযিট্টু মূৰু বাণগল়ন্নু হॊডॆদনু.
06057019a ততঃ স মদ্ৰকান্ হত্ৱা দশভিৰ্দশভিঃ শৰৈঃ।
06057019c হৃষ্ট একো জঘানাশ্ৱং ভল্লেন কৃতৱৰ্মণঃ।।
আগ অৱনু হত্তু বাণগল়িংদ হত্তু মদ্ৰকৰন্নু সংহৰিসি হৃষ্টনাগি ऒংদে ভল্লদিংদ কৃতৱৰ্মন কুদুৰॆযন্নু হॊডॆদনু.
06057020a দমনং চাপি দাযাদং পৌৰৱস্য মহাত্মনঃ।
06057020c জঘান ৱিপুলাগ্ৰেণ নাৰাচেন পৰংতপঃ।।
পৰংতপ মহাত্মনু পৌৰৱন মগ দমননন্নূ ৱিপুলাগ্ৰ নাৰাচদিংদ সংহৰিসিদনু.
06057021a ততঃ সাম্যমনেঃ পুত্ৰঃ পাংচাল্যং যুদ্ধদুৰ্মদং।
06057021c অৱিধ্যত্ত্ৰিংশতা বাণৈৰ্দশভিশ্চাস্য সাৰথিং।।
আগ সাম্যমনিয মগনু যুদ্ধ দুৰ্মদ পাংচাল্যনন্নু মূৱত্তু বাণগল়িংদ মত্তু অৱন সাৰথিযন্নু হত্তৰিংদ হॊডॆদনু.
06057022a সোঽতিৱিদ্ধো মহেষ্ৱাসঃ সৃক্কিণী পৰিসংলিহন্।
06057022c ভল্লেন ভৃশতীক্ষ্ণেন নিচকৰ্তাস্য কাৰ্মুকং।।
অতিযাগি গাযগॊংড মহেষ্ৱাসনু কটবাযিযন্নু নॆক্কুত্তা তক্ষণৱে তীক্ষ্ণ ভল্লদিংদ অৱন কাৰ্মুকৱন্নু কত্তৰিসিদনু.
06057023a অথৈনং পংচৱিংশত্যা ক্ষিপ্ৰমেৱ সমৰ্পযত্।
06057023c অশ্ৱাংশ্চাস্যাৱধীদ্ৰাজন্নুভৌ তৌ পাৰ্ষ্ণিসাৰথী।।
মৰুক্ষণদল্লিযে ইপ্পত্তৈদু বাণগল়িংদ অৱনন্নু হॊডॆদু অৱন কুদুৰॆগল়ন্নূ, পক্ষৰক্ষকৰ সাৰথিগল়িব্বৰন্নূ সংহৰিসিদনু.
06057024a স হতাশ্ৱে ৰথে তিষ্ঠন্দদৰ্শ ভৰতৰ্ষভ।
06057024c পুত্ৰঃ সাম্যমনেঃ পুত্ৰং পাংচাল্যস্য মহাত্মনঃ।।
ভৰতৰ্ষভ! কুদুৰॆগল়ু হতৰাদ ৰথদ মেলॆযে নিংতুকॊংডু মহাত্ম সাম্যমনিয মগনু পাংচাল্যন মগনন্নু নোডিদনু.
06057025a স সংগৃহ্য মহাঘোৰং নিস্ত্ৰিংশৱৰমাযসং।
06057025c পদাতিস্তূৰ্ণমভ্যৰ্চদ্ৰথস্থং দ্ৰুপদাত্মজং।।
তক্ষণৱে মহাঘোৰ লোহময খড্গৱন্নু কৈযল্লি হিডিদু ৰথদিংদ ধুমুকি কাল্নডুগॆযল্লিযে দ্ৰুপদাত্মজন কডॆ ধাৱিসিদনু.
06057026a তং মহৌঘমিৱাযাংতং খাত্পতংতমিৱোৰগং।
06057026c ভ্ৰাংতাৱৰণনিস্ত্ৰিংশং কালোত্সৃষ্টমিৱাংতকং।।
ৱেগৱাগি বৰুত্তিদ্দ দॊড্ড জলপ্ৰৱাহদংতॆ মত্তু আকাশদিংদ বীল়ুত্তিদ্দ সৰ্পদংতॆ তোৰুত্তিদ্দ অৱনু খড্গৱন্নু তিৰুগিসুত্তা অংতকনংতॆ তোৰুত্তিদ্দনু.
06057027a দীপ্যংতমিৱ শস্ত্ৰাৰ্চ্যা মত্তৱাৰণৱিক্ৰমং।
06057027c অপশ্যন্পাংডৱাস্তত্ৰ ধৃষ্টদ্যুম্নশ্চ পাৰ্ষতঃ।।
শস্ত্ৰদॊংদিগॆ সূৰ্যনংতॆ বॆল়গুত্তিৰুৱ আ মত্তৱাৰণৱিক্ৰমনন্নু অল্লি পাংডৱৰূ পাৰ্ষত ধৃষ্টদ্যুম্ননূ নোডিদৰু.
06057028a তস্য পাংচালপুত্ৰস্তু প্ৰতীপমভিধাৱতঃ।
06057028c শিতনিস্ত্ৰিংশহস্তস্য শৰাৱৰণধাৰিণঃ।।
06057029a বাণৱেগমতীতস্য ৰথাভ্যাশমুপেযুষঃ।
06057029c ত্ৱৰন্সেনাপতিঃ ক্ৰুদ্ধো বিভেদ গদযা শিৰঃ।।
হৰিত খড্গৱন্নূ, বাণৱন্নু তডॆযুৱ গুৰাণিযন্নূ হিডিদু উৰিযুত্তা বাণৱেগদিংদ ৰথদকডॆ ওডিবৰুত্তিদ্দ অৱনন্নু ৰথদ বল়ি বংদ কূডলে সেনাপতিযু ক্ৰুদ্ধনাগি গদॆযিংদ অৱন শিৰৱন্নু ऒডॆদনু.
06057030a তস্য ৰাজন্সনিস্ত্ৰিংশং সুপ্ৰভং চ শৰাৱৰং।
06057030c হতস্য পততো হস্তাদ্ৱেগেন ন্যপতদ্ভুৱি।।
ৰাজন্! হॊডॆতক্কॆ সিক্ক অৱন প্ৰভॆযুল়্ল় খড্গৱূ গুৰাণিযূ ৱেগদিংদ অৱন কৈযিংদ বীল়লু অৱনূ ভূমিয মেলॆ বিদ্দনু.
06057031a তং নিহত্য গদাগ্ৰেণ লেভে স পৰমং যশঃ।
06057031c পুত্ৰঃ পাংচালৰাজস্য মহাত্মা ভীমৱিক্ৰমঃ।।
গদাগ্ৰদিংদ অৱনন্নু কॊংদু ভীমৱিক্ৰম মহাত্ম পাংচালৰাজপুত্ৰনু পৰম যশস্সন্নু পডॆদনু.
06057032a তস্মিন্ হতে মহেষ্ৱাসে ৰাজপুত্ৰে মহাৰথে।
06057032c হাহাকাৰো মহানাসীত্তৱ সৈন্যস্য মাৰিষ।।
মাৰিষ! আ মহেষ্ৱাস মহাৰথ ৰাজপুত্ৰনু হতনাগলু নিন্ন সৈন্যদল্লি মহা হাহাকাৰৱুংটাযিতু.
06057033a ততঃ সাম্যমনিঃ ক্ৰুদ্ধো দৃষ্ট্ৱা নিহতমাত্মজং।
06057033c অভিদুদ্ৰাৱ ৱেগেন পাংচাল্যং যুদ্ধদুৰ্মদং।।
আগ মগনু নিহতনাদুদন্নু নোডি ক্ৰুদ্ধনাদ সাম্যমনিযু ৱেগদিংদ যুদ্ধদুৰ্মদ পাংচাল্যন্নু আক্ৰমিসিদনু.
06057034a তৌ তত্ৰ সমৰে ৱীৰৌ সমেতৌ ৰথিনাং ৱৰৌ।
06057034c দদৃশুঃ সৰ্ৱৰাজানঃ কুৰৱঃ পাংডৱাস্তথা।।
অল্লি সমৰদল্লি অৱৰিব্বৰু ৰথশ্ৰেষ্ঠ ৱীৰৰূ ऒট্টিগে যুদ্ধমাডুৱুদন্নু কুৰুগল় মত্তু পাংডৱৰ ऎল্ল ৰাজৰু নোডিদৰু.
06057035a ততঃ সাম্যমনিঃ ক্ৰুদ্ধঃ পাৰ্ষতং পৰৱীৰহা।
06057035c আজঘান ত্ৰিভিৰ্বাণৈস্তোত্ত্ৰৈৰিৱ মহাদ্ৱিপং।।
আগ ক্ৰুদ্ধনাদ পৰৱীৰহ সাম্যমনিযু মহাগজৱন্নু অংকুশদিংদ তিৱিযুৱংতॆ পাৰ্ষতনন্নু মূৰু বাণগল়িংদ হॊডॆদনু.
06057036a তথৈৱ পাৰ্ষতং শূৰং শল্যঃ সমিতিশোভনঃ।
06057036c আজঘানোৰসি ক্ৰুদ্ধস্ততো যুদ্ধমৱৰ্তত।।
আগ সমিতিশোভন শল্যনূ কূড শূৰ পাৰ্ষতনন্নু ক্ৰুদ্ধনাগি ऎদॆযমেলॆ হॊডॆদনু. আগ যুদ্ধৱু মুংদুৱৰॆযিতু.”
সমাপ্তি
ইতি শ্ৰী মহাভাৰতে ভীষ্ম পৰ্ৱণি ভীষ্মৱধ পৰ্ৱণি চতুৰ্থযুদ্ধদিৱসে সাম্যমনিপুত্ৰৱধে সপ্তপংচাশত্তমোঽধ্যাযঃ।।
ইদু শ্ৰী মহাভাৰতদল্লি ভীষ্ম পৰ্ৱদল্লি ভীষ্মৱধ পৰ্ৱদল্লি চতুৰ্থযুদ্ধদিৱসে সাম্যমনিপুত্ৰৱধॆ ऎন্নুৱ ঐৱত্তেল়নে অধ্যাযৱু.