pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
bhīṣma parva
bhagavadgītā parva
adhyāya 36
sāra
06036001 śrībhagavānuvāca।
06036001a paraṁ bhūyaḥ pravakṣyāmi jñānānāṁ jñānamuttamaṁ।
06036001c yajjñātvā munayaḥ sarvē parāṁ siddhimitō gatāḥ।।
śrībhagavānanu hēḷidanu: “innomme jñānagaḷalli uttamavāda parama jñānavannu hēḷuttēne. idannarita munigaḷellarū parama siddhiyannu paḍedaru.
06036002a idaṁ jñānamupāśritya mama sādharmyamāgatāḥ।
06036002c sargē'pi nōpajāyaṁtē pralayē na vyathaṁti ca।।
ī jñānavannu āśrayisi nanna sādharmyavannu hoṁdidavaru sr̥ṣṭiyalliyū huṭṭuvudilla mattu pralayadalliyū vyathepaḍuvudilla.
06036003a mama yōnirmahadbrahma tasmingarbhaṁ dadhāmyahaṁ।
06036003c saṁbhavaḥ sarvabhūtānāṁ tatō bhavati bhārata।।
mahā brahmavu nanna yōniyu. adaralli nānu garbhavannu iḍuttēne. bhārata! āga sarvabhūtagaḷa saṁbhavavāguttade.
06036004a sarvayōniṣu kauṁtēya mūrtayaḥ saṁbhavaṁti yāḥ।
06036004c tāsāṁ brahma mahadyōnirahaṁ bījapradaḥ pitā।।
kauṁtēya! sarvayōnigaḷalli yāva mūrtigaḷu saṁbhavisuttaveyō avugaḷellavakke brahmavu mahāyōni mattu nānu bījavannu nīḍuva taṁde.
06036005a sattvaṁ rajastama iti guṇāḥ prakr̥tisaṁbhavāḥ।
06036005c nibadhnaṁti mahābāhō dēhē dēhinamavyayaṁ।।
mahābāhō! sattva, raja, tama eṁba prakr̥tiyiṁduṁṭāda guṇagaḷu dēhadalli avyaya dēhiyannu baṁdhisuttave.
06036006a tatra sattvaṁ nirmalatvātprakāśakamanāmayaṁ।
06036006c sukhasaṁgēna badhnāti jñānasaṁgēna cānagha।।
anagha! ivugaḷalli sattvavu nirmalavāgiruvudariṁda, prakāśakavū anāmayavū āgiddu adu dēhiyannu sukhasaṁga mattu jñānasaṁgagaḷiṁda baṁdhisuttade.
06036007a rajō rāgātmakaṁ viddhi tr̥ṣṇāsaṁgasamudbhavaṁ।
06036007c tannibadhnāti kauṁtēya karmasaṁgēna dēhinaṁ।।
rajavu rāgātmakavāgiruvudeṁdu tiḷi. tr̥ṣṇe-asaṁgagaḷannuṁṭumāḍuttade. kauṁtēya! idu dēhiyannu karmasaṁgadiṁda baṁdhisuttade.
06036008a tamastvajñānajaṁ viddhi mōhanaṁ sarvadēhināṁ।
06036008c pramādālasyanidrābhistannibadhnāti bhārata।।
tamassu ajñānadiṁda huṭṭiruvudeṁdū, sarva dēhigaḷannū mōhagoḷisuvudeṁdū tiḷi. bhārata! adu pramāda, ālasya, mattu niddegaḷiṁda dēhiyannu baṁdhisuttade.
06036009a sattvaṁ sukhē saṁjayati rajaḥ karmaṇi bhārata।
06036009c jñānamāvr̥tya tu tamaḥ pramādē saṁjayatyuta।।
bhārata! sattvavu dēhiyannu sukhakke aṁṭisuttade. rajavu dēhiyannu karmagaḷige mattu tamavu jñānavannu āvarisikoṁḍu pramādakke aṁṭisuttade.
06036010a rajastamaścābhibhūya sattvaṁ bhavati bhārata।
06036010c rajaḥ sattvaṁ tamaścaiva tamaḥ sattvaṁ rajastathā।।
bhārata! raja mattu tamagaḷannu gedda naṁtaravē sattvavuṁṭāguttade. hāgeyē sattva-tamagaḷannu geddu rajavū, sattva-rajagaḷannu geddu tamavū uṁṭāguttade.
06036011a sarvadvārēṣu dēhē'sminprakāśa upajāyatē।
06036011c jñānaṁ yadā tadā vidyādvivr̥ddhaṁ sattvamityuta।।
ī dēhada sarvadvāragaḷalliyū yāvāga jñānaveṁba prakāśavu uṁṭāguvudō āga sattvavu beḷedukoṁḍide eṁdu hēḷabahudu.
06036012a lōbhaḥ pravr̥ttirāraṁbhaḥ karmaṇāmaśamaḥ spr̥hā।
06036012c rajasyētāni jāyaṁtē vivr̥ddhē bharatarṣabha।।
bharatarṣabha! lōbha, pravr̥tti, karmagaḷa āraṁbha, aśama, spr̥hā ivugaḷu rajavu vr̥ddhiyāguvāga uṁṭāguvavu.
06036013a aprakāśō'pravr̥ttiśca pramādō mōha ēva ca।
06036013c tamasyētāni jāyaṁtē vivr̥ddhē kurunaṁdana।।
kurunaṁdana! aprakāśa, apravr̥tti, pramāda, mattu mōha ivu tamassu vr̥ddhiyādāga uṁṭāguvavu.
06036014a yadā sattvē pravr̥ddhē tu pralayaṁ yāti dēhabhr̥t।
06036014c tadōttamavidāṁ lōkānamalānpratipadyatē।।
sattvavu pravr̥ddhavāgiruvāga dēhadhāriyu pralayahoṁdidare avanu uttama jñānigaḷa amala lōkagaḷannu hoṁduttāne.
06036015a rajasi pralayaṁ gatvā karmasaṁgiṣu jāyatē।
06036015c tathā pralīnastamasi mūḍhayōniṣu jāyatē।।
rajassinalli pralayavādare karmasaṁgigaḷalli huṭṭuttāne. hāgeyē tamassinalli pralīnanādare mūḍhayōnigaḷalli huṭṭuttāne.
06036016a karmaṇaḥ sukr̥tasyāhuḥ sāttvikaṁ nirmalaṁ phalaṁ।
06036016c rajasastu phalaṁ duḥkhamajñānaṁ tamasaḥ phalaṁ।।
sukr̥tavāda sāttvika karmagaḷige nirmala phalavennuvaru. rajassina phala duḥkha. mattu tamassina phala ajñāna.
06036017a sattvātsaṁjāyatē jñānaṁ rajasō lōbha ēva ca।
06036017c pramādamōhau tamasō bhavatō'jñānamēva ca।।
sattvadiṁda jñānavu huṭṭuttade. rajassiniṁda lōbhavuṁṭāguttade. tamassiniṁda pramāda-mōhagaḷū ajñānavū uṁṭāguttave.
06036018a ūrdhvaṁ gacchaṁti sattvasthā madhyē tiṣṭhaṁti rājasāḥ।
06036018c jaghanyaguṇavr̥ttasthā adhō gacchaṁti tāmasāḥ।।
sattvadalliruvavavaru ūrdhvalōkagaḷige hōguttāre. rājasaru madhyama lōkagaḷalli iruvaru. keḷagina guṇada vr̥ttadalliruva tāmasaru adhōlōkagaḷige hōguttāre.
06036019a nānyaṁ guṇēbhyaḥ kartāraṁ yadā draṣṭānupaśyati।
06036019c guṇēbhyaśca paraṁ vētti madbhāvaṁ sō'dhigacchati।।
draṣṭanu yāvāga guṇagaḷigiṁta bērobba kartr̥villaveṁdu kaṁḍukoḷḷuttānō mattu guṇagaḷigiṁta ācinaddannu aritukoḷḷuttānō āga avanu nanna bhāvavannu hoṁduvanu.
06036020a guṇānētānatītya trīndēhī dēhasamudbhavān।
06036020c janmamr̥tyujarāduḥkhairvimuktō'mr̥tamaśnutē।।
dēhiyu dēhakke kāraṇavāgiruva ī mūru guṇagaḷannū dāṭidare janma-mr̥tyu-jarā-duḥkhagaḷiṁda vimuktanāgi amr̥tatvavannu paḍeyuttāne.”
06036021 arjuna uvāca।
06036021a kairliṁgaistrīnguṇānētānatītō bhavati prabhō।
06036021c kimācāraḥ kathaṁ caitāṁstrīnguṇānativartatē।।
arjunanu hēḷidanu: “prabhō! ī mūrū guṇagaḷannu dāṭidavana gurutugaḷēnu? avana ācāragaḷēnu? mattu ī mūrū guṇagaḷannu hēge mīrabahudu?”
06036022 śrībhagavānuvāca।
06036022a prakāśaṁ ca pravr̥ttiṁ ca mōhamēva ca pāṁḍava।
06036022c na dvēṣṭi saṁpravr̥ttāni na nivr̥ttāni kāṁkṣati।।
śrībhagavānanu hēḷidanu: “pāṁḍava! guṇagaḷannu mīridavanu prakāśa, pravr̥tti mattu mōhagaḷannu dvēṣisuvudilla. naḍeyuttiruvudannu mattu naḍeduhōdavugaḷannu bayasuvudū illa.
06036023a udāsīnavadāsīnō guṇairyō na vicālyatē।
06036023c guṇā vartaṁta ityēva yō'vatiṣṭhati nēṁgatē।।
06036024a samaduḥkhasukhaḥ svasthaḥ samalōṣṭāśmakāṁcanaḥ।
06036024c tulyapriyāpriyō dhīrastulyaniṁdātmasaṁstutiḥ।।
06036025a mānāvamānayōstulyastulyō mitrāripakṣayōḥ।
06036025c sarvāraṁbhaparityāgī guṇātītaḥ sa ucyatē।।
guṇagaḷiṁda calitanāgidē udāsīnanāgi kuḷitiruvavanu, guṇagaḷu vartisuttive eṁdu alugāḍadē niṁtiruvavanu, duḥkha-sukhagaḷalli samanāgiruvavanu, svasthanāgiruvavanu, maṇṇu-kallu-kāṁcanagaḷannu samanāgi nōḍuvavanu, priya-apriyagaḷannu samanāgi kāṇuvavanu, niṁde-saṁstutigaḷannu samaveṁdu tegedukoḷḷuva dhīranu, māna-apamānagaḷannu samaveṁdū, mitra-amitrara pakṣagaḷannu samanāgi nōḍuva, sarvāraṁbhaparityāgiyu guṇātītaneṁdu kareyalpaḍuttāne.
06036026a māṁ ca yō'vyabhicārēṇa bhaktiyōgēna sēvatē।
06036026c sa guṇānsamatītyaitānbrahmabhūyāya kalpatē।।
yāru nannannu avyabhicārada bhaktiyōgadiṁda sēvisuttānō avanu ī guṇagaḷannu saṁpūrṇavāgi dāṭi brahmabhūyanaṁtāguttāne.
06036027a brahmaṇō hi pratiṣṭhāhamamr̥tasyāvyayasya ca।
06036027c śāśvatasya ca dharmasya sukhasyaikāṁtikasya ca।।
ēkeṁdare nannalli brahma, amr̥ta, avyaya, śāśvata dharma, mattu ēkāṁtika sukhagaḷu nelesive.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē bhīṣma parvaṇi bhagavadgītā parvaṇi śrīmadbhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṁ yōgaśāstrē śrīkr̥ṣṇārjunasaṁvādē guṇatrayavibhāgayōgō nāma caturdaśō'dhyāyaḥ।।
idu śrī mahābhāratadalli bhīṣma parvadalli bhagavadgītā parvadalli śrīmadbhagavadgītā upaniṣattinalli brahmavidyeya yōgaśāstradalli śrīkr̥ṣṇārjunasaṁvādadalli guṇatrayavibhāgayōgaveṁba hadinālkanē adhyāyavu.
bhīṣma parvaṇi ṣaḍtriṁśō'dhyāyaḥ।।
bhīṣma parvadalli mūvattāranē adhyāyavu.