pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
bhīṣma parva
bhagavadgītā parva
adhyāya 25
sāra
06025001 arjuna uvāca।
06025001a jyāyasī cētkarmaṇastē matā buddhirjanārdana।
06025001c tatkiṁ karmaṇi ghōrē māṁ niyōjayasi kēśava।।
arjunanu hēḷidanu: “janārdana! kēśava! karmakkiṁta jñānavē śrēṣṭhaveṁdu ninna abhiprāyavādare ghōravāda karmadalli nannannēke toḍagisuve?
06025002a vyāmiśrēṇaiva vākyēna buddhiṁ mōhayasīva mē।
06025002c tadēkaṁ vada niścitya yēna śrēyō'hamāpnuyāṁ।।
omme karma, omme jñāna ivugaḷannu beresi toḍakāgi mātanāḍi nanna buddhiyannē maṁkāgisiddīye. nanage śrēyaskaravāda oṁdē mārgavannu niścayisi hēḷu.”
06025003 śrībhagavānuvāca।
06025003a lōkē'smindvividhā niṣṭhā purā prōktā mayānagha।
06025003c jñānayōgēna sāṁkhyānāṁ karmayōgēna yōgināṁ।।
śrībhagavaṁtanu hēḷidanu: “anagha! nānu modalē hēḷidaṁte ī lōkadalli eraḍu vidhada niṣṭhegaḷive: sāṁkhyarige jñānayōga mattu yōgigaḷige karmayōga.
06025004a na karmaṇāmanāraṁbhānnaiṣkarmyaṁ puruṣō'śnutē।
06025004c na ca samnyasanādēva siddhiṁ samadhigacchati।।
karmagaḷannu māḍadē iruvudariṁda manuṣyanige karmagaḷiṁda mukti doreyuvudilla. kēvala sanyāsadiṁda siddhiyu doreyuvudilla.
06025005a na hi kaścit kṣaṇamapi jātu tiṣṭhatyakarmakr̥t।
06025005c kāryatē hyavaśaḥ karma sarvaḥ prakr̥tijairguṇaiḥ।।
yākeṁdare yārū oṁdu kṣaṇavū kūḍa karmavannu māḍadē iralāranu. prakr̥tiyiṁda janisida guṇagaḷu avaśyavāgi ellariṁdalū karmavannu māḍisuttave.
06025006a karmēṁdriyāṇi saṁyamya ya āstē manasā smaran।
06025006c iṁdriyārthānvimūḍhātmā mithyācāraḥ sa ucyatē।।
karmēṁdriyagaḷannu saṁyamadalliṭṭukoṁḍu manassinalli iṁdriyagaḷa vastugaḷa kuritu smarisuttiruva vimūḍhātmanannu mithyācāri eṁdu hēḷuttāre.
06025007a yastviṁdriyāṇi manasā niyamyārabhatē'rjuna।
06025007c karmēṁdriyaiḥ karmayōgamasaktaḥ sa viśiṣyatē।।
arjuna! yāru iṁdriyagaḷannu manassiniṁda niyaṁtrisi karmayōgadalli āsaktanāgi karmēṁdriyagaḷiṁda karmamāḍuttānō avanu viśēṣavenisikoḷḷuttāne.
06025008a niyataṁ kuru karma tvaṁ karma jyāyō hyakarmaṇaḥ।
06025008c śarīrayātrāpi ca tē na prasidhyēdakarmaṇaḥ।।
ninage niyōjisida karmagaḷannu māḍu. yākeṁdare karmavannu māḍadē iruvudakkiṁta karmavannu māḍuvudu heccinadu. akarmaṇadiṁda śarīrayātreyū asādhyavāguttade.
06025009a yajñārthātkarmaṇō'nyatra lōkō'yaṁ karmabaṁdhanaḥ।
06025009c tadarthaṁ karma kauṁtēya muktasaṁgaḥ samācara।।
yajñārthavallada karmagaḷiṁda manuṣyanu karmabaṁdhanakkoḷagāguttāne. ādudariṁda kauṁtēya! phalagaḷige aṁṭikoḷḷadē karmagaḷannu māḍu.
06025010a sahayajñāḥ prajāḥ sr̥ṣṭvā purōvāca prajāpatiḥ।
06025010c anēna prasaviṣyadhvamēṣa vō'stviṣṭakāmadhuk।।
hiṁde yajñadoṁdige prajegaḷannu sr̥ṣṭisida prajāpatiyu hēḷidanu: “idariṁda immaḍigoḷḷi. idē nimma iṣṭagaḷannu pūraisuttade.
06025011a dēvānbhāvayatānēna tē dēvā bhāvayaṁtu vaḥ।
06025011c parasparaṁ bhāvayaṁtaḥ śrēyaḥ paramavāpsyatha।।
idariṁda dēvategaḷannu bhāvayisi. ā dēvategaḷu nimmannu bhāvayisali. paraspararannu bhāvayisikoṁḍu parama śrēyassannu paḍeyiri.
06025012a iṣṭānbhōgān hi vō dēvā dāsyaṁtē yajñabhāvitāḥ।
06025012c tairdattānapradāyaibhyō yō bhuṁktē stēna ēva saḥ।।
yajñadiṁda bhāvitarāda dēvategaḷu nimage iṣṭagaḷannū bōgagaḷannū nīḍuttāre. avariṁda paḍedudannu avarigē koḍadē bhōgisuvavanu kaḷḷanē tānē.
06025013a yajñaśiṣṭāśinaḥ saṁtō mucyaṁtē sarvakilbiṣaiḥ।
06025013c bhuṁjatē tē tvaghaṁ pāpā yē pacaṁtyātmakāraṇāt।।
yajñaśiṣṭavannu sēvisuvavaru sarva kilbiṣagaḷiṁda muktarāguttāre. ādare tamagāgiyē aḍugemāḍuva pāpigaḷu pāpavannesaguttāre.
06025014a annādbhavaṁti bhūtāni parjanyādannasaṁbhavaḥ।
06025014c yajñādbhavati parjanyō yajñaḥ karmasamudbhavaḥ।।
annadiṁda bhūtagaḷāguttave. parjanyadiṁda annavuṁṭāguttade. yajñadiṁda parjanyavāguttade. karmadiṁdalē yajñavāguttade.”
06025015a karma brahmōdbhavaṁ viddhi brahmākṣarasamudbhavaṁ।
06025015c tasmātsarvagataṁ brahma nityaṁ yajñē pratiṣṭhitaṁ।।
karmavu brahmōdbhavaveṁdu tiḷi. brahmavu akṣaradiṁda huṭṭide. ādudariṁda sarvagatanāda nityanāda brahmanu yajñadalli pratiṣṭhitanāgiddāne.
06025016a ēvaṁ pravartitaṁ cakraṁ nānuvartayatīha yaḥ।
06025016c aghāyuriṁdriyārāmō mōghaṁ pārtha sa jīvati।।
pārtha! hīge tirugisalpaṭṭa cakravannu illi yāru anusarisuvudillavō aṁthaha iṁdriyagaḷoḍane āṭavāḍuttiruva pāpajīviyu vyarthavāgi jīvisuttāne.
06025017a yastvātmaratirēva syādātmatr̥ptaśca mānavaḥ।
06025017c ātmanyēva ca saṁtuṣṭastasya kāryaṁ na vidyatē।।
yāru ātmanoṁdigē ānaṁdisuttānō ātmaniṁdalē tr̥ptanāgiruttānō mattu ātmanalliyē saṁtuṣṭanāgiruttānō a mānavanige kāryavennuvudē illa.
06025018a naiva tasya kr̥tēnārthō nākr̥tēnēha kaścana।
06025018c na cāsya sarvabhūtēṣu kaścidarthavyapāśrayaḥ।।
avanige karmavannu māḍuvudaralli athavā karmavannu māḍuvudē iruvudaralli eṁdū arthavilla. avanige sarvabhūtagaḷalliyū yāvarītiya avalaṁbaneyū iruvudilla.
06025019a tasmādasaktaḥ satataṁ kāryaṁ karma samācara।
06025019c asaktō hyācarankarma paramāpnōti pūruṣaḥ।।
ādudariṁda yāvāgalū asaktanāgi māḍabēkāda karmavannu māḍu. ēkeṁdare asaktanāgi karmamāḍuva puruṣanu atyuttamavādudannu paḍeyuttāne.
06025020a karmaṇaiva hi saṁsiddhimāsthitā janakādayaḥ।
06025020c lōkasaṁgrahamēvāpi saṁpaśyankartumarhasi।।
karmadiṁdalē janakādigaḷu saṁsiddhige prayatnisidaru. lōkasaṁgrahavannu guriyāgiṭṭukoṁḍū karmagaḷannu māḍabēkāguttade.
06025021a yadyadācarati śrēṣṭhastattadēvētarō janaḥ।
06025021c sa yatpramāṇaṁ kurutē lōkastadanuvartatē।।
śrēṣṭhanādavanu ēnēnu ācaraṇegaḷannu māḍuttānō avugaḷannē itara janarū māḍuttāre. avanu yāvudannu pramāṇaveṁdu ettihiḍiyuttānō adannē lōkavu anusarisuttade.
06025022a na mē pārthāsti kartavyaṁ triṣu lōkēṣu kiṁ cana।
06025022c nānavāptamavāptavyaṁ varta ēva ca karmaṇi।।
pārtha! mūru lōkagaḷalliyū nānu māḍabēkāda kartavyavoṁdū illa. nānu paḍeyadē iddudu athavā paḍeyabēkāgiddudu ēnū illa. ādarū nānu karmācaraṇe māḍuttēne.
06025023a yadi hyahaṁ na vartēyaṁ jātu karmaṇyataṁdritaḥ।
06025023c mama vartmānuvartaṁtē manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ।।
pārtha! oṁdu vēḷe yāvāgalādarū nānu ī karmagaḷannu ayāsagoḷḷadē muṁduvarisikoṁḍu hōgalillaveṁdādare manuṣyaru ellarītiyalliyū nannannu anusarisuttāre.
06025024a utsīdēyurimē lōkā na kuryāṁ karma cēdahaṁ।
06025024c saṁkarasya ca kartā syāṁ upahanyāmimāḥ prajāḥ।।
nānu karmagaḷannu māḍadē iddare ī lōkagaḷu kusidubīḷuttave. saṁkarada kartanāguttēne mattu ī prajegaḷa nāśavāguttade.
06025025a saktāḥ karmaṇyavidvāṁsō yathā kurvaṁti bhārata।
06025025c kuryādvidvāṁstathāsaktaścikīrṣurlōkasaṁgrahaṁ।।
bhārata! avidvāṁsaru hēge saktarāgi karmagaḷannesaguttārō hāge lōkasaṁgrahavannu bayasi vidvāṁsanādavanu asaktanāgi karmagaḷannu māḍabēku.
06025026a na buddhibhēdaṁ janayēdajñānāṁ karmasaṁgināṁ।
06025026c jōṣayētsarvakarmāṇi vidvānyuktaḥ samācaran।।
karmakke aṁṭikoṁḍiruva ajñānigaḷalli buddhibhēdavannu huṭṭisabāradu. tiḷidavanu yuktanāgiddu karmagaḷannu māḍikoṁḍu avaru ella karmagaḷannū māḍuvaṁte māḍabēku.
06025027a prakr̥tēḥ kriyamāṇāni guṇaiḥ karmāṇi sarvaśaḥ।
06025027c ahaṁkāravimūḍhātmā kartāhamiti manyatē।।
prakr̥tiya guṇagaḷē ellarītiyalliyū karmagaḷannu māḍisuttave. ahaṁkārada vimūḍhātmanu nānu māḍuttēne eṁdu tiḷiyuttāne.
06025028a tattvavittu mahābāhō guṇakarmavibhāgayōḥ।
06025028c guṇā guṇēṣu vartaṁta iti matvā na sajjatē।।
ādare mahābāhō! guṇa mattu karmagaḷa vibhajaneya tatvavannu tiḷidavanu guṇagaḷu1 guṇagaḷa2 mēle vartisuttive eṁdu tiḷidu aṁṭikoḷḷuvudilla.
06025029a prakr̥tērguṇasammūḍhāḥ sajjaṁtē guṇakarmasu।
06025029c tānakr̥tsnavidō maṁdān kr̥tsnavinna vicālayēt।।
prakr̥tiya guṇagaḷalli muḷugiruvavaru guṇagaḷiṁduṁṭāda karmagaḷige aṁṭikoṁḍiruttāre. ellavannū tiḷiyadē iruva ā maṁdarannu ellavannū tiḷidiruvavanu vicalisabāradu.
06025030a mayi sarvāṇi karmāṇi saṁnyasyādhyātmacētasā।
06025030c nirāśīrnirmamō bhūtvā yudhyasva vigatajvaraḥ।।
ella karmagaḷannū nanage oppisi ādhyātmacētasanāgi, phalada aseyannu toredu, nannatanavannu toredavanāgi vigatajvaranāgi yuddhamāḍu.
06025031a yē mē matamidaṁ nityamanutiṣṭhaṁti mānavāḥ।
06025031c śraddhāvaṁtō'nasūyaṁtō mucyaṁtē tē'pi karmabhiḥ।।
nanna ī matavannu nityavū yāva mānavanu śraddhāvaṁtanāgi anasūyanāgi anuṣṭhānamāḍuttānō avanū kūḍa karmagaḷiṁda muktanāguttāne.
06025032a yē tvētadabhyasūyaṁtō nānutiṣṭhaṁti mē mataṁ।
06025032c sarvajñānavimūḍhāṁstānviddhi naṣṭānacētasaḥ।।
ādare nanna ī matavannu tiraskarisi idaraṁte naḍedukoḷḷavudiruva vimūḍha acētasara sarvajñānavū naṣṭaveṁdu tiḷi.
06025033a sadr̥śaṁ cēṣṭatē svasyāḥ prakr̥tērjñānavānapi।
06025033c prakr̥tiṁ yāṁti bhūtāni nigrahaḥ kiṁ kariṣyati।।
jñāniyū kūḍa tanna prakr̥tiya prakāra naḍedukoḷḷuttāne. ādudariṁda bhūtagaḷu prakr̥tiyannē anusarisuttave. nigrahavu ēnu māḍuttade?
06025034a iṁdriyasyēṁdriyasyārthē rāgadvēṣau vyavasthitau।
06025034c tayōrna vaśamāgacchēttau hyasya paripaṁthinau।।
iṁdriya iṁdriyakkū adara viṣayavastuvina kuritāda rāga dvēṣagaḷu vyavasthitagoṁḍive. averaḍara madhye silukikoḷḷabāradu. ēkeṁdare averaḍū avana pratispardhigaḷu.
06025035a śrēyānsvadharmō viguṇaḥ paradharmāt svanuṣṭhitāt।
06025035c svadharmē nidhanaṁ śrēyaḥ paradharmō bhayāvahaḥ।।
guṇayuktavāgilladiddarū svadharmavannē cennāgi anuṣṭhānakke taruvudu paradharmakkiṁta oḷḷeyadu. svadharmadalliddukoṁḍu sāyuvudu śrēya. paradharmavu bhayavannu taṁdoḍḍuttade.”
06025036 arjuna uvāca।
06025036a atha kēna prayuktō'yaṁ pāpaṁ carati pūruṣaḥ।
06025036c anicchannapi vārṣṇēya balādiva niyōjitaḥ।।
arjunanu hēḷidanu: “vārṣṇēya! hāgiddare puruṣanu yāvudariṁda pracōdanegoṁḍu tanna iṣṭada viruddhavāgi balātkāradiṁda māḍisalpaṭṭideyō ennuvaṁte pāpavannu esaguttāne?”
06025037 śrībhagavānuvāca।
06025037a kāma ēṣa krōdha ēṣa rajōguṇasamudbhavaḥ।
06025037c mahāśanō mahāpāpmā viddhyēnamiha vairiṇaṁ।।
śrī bhagavaṁtanu hēḷidanu: “rajōguṇasamudbhavavāda ī kāma mattu krōdhagaḷu mahābhakṣakaru mattu mahāpāpigaḷu. ivē vairigaḷeṁdu tiḷi.
06025038a dhūmēnāvriyatē vahniryathādarśō malēna ca।
06025038c yathōlbēnāvr̥tō garbhastathā tēnēdamāvr̥taṁ।।
beṁkiyu hogeyiṁda muccikoṁḍiruvaṁte, kannaḍiyu koḷeyiṁda muccikoṁḍaṁte bhrūṇavu garbhadiṁda āvr̥tagoṁḍiruvaṁte idu adariṁda āvr̥tagoṁḍide.
06025039a āvr̥taṁ jñānamētēna jñāninō nityavairiṇā।
06025039c kāmarūpēṇa kauṁtēya duṣpūrēṇānalēna ca।।
kauṁtēya! jñānigaḷa nityavairiyāda kāmarūpada tr̥ptiyannuvudē illada ī beṁkiyiṁdalē jñānavu āvr̥tavāgiruttade.
06025040a iṁdriyāṇi manō buddhirasyādhiṣṭhānamucyatē।
06025040c ētairvimōhayatyēṣa jñānamāvr̥tya dēhinaṁ।।
iṁdriyagaḷu, manassu mattu buddhiyu idara adhiṣṭhānaveṁdu hēḷuttāre. ivugaḷiṁdalē idu jñānakke musuku hāki dēhiyannu vimōhagoḷisuttade.
06025041a tasmāttvamiṁdriyāṇyādau niyamya bharatarṣabha।
06025041c pāpmānaṁ prajahihyēnaṁ jñānavijñānanāśanaṁ।।
ādudariṁda bharatarṣabha! modalu iṁdriyagaḷannu niyaṁtrisi pāpavannesaguva jñāna vijñānagaḷannu nāśapaḍisuva idannu tore.
06025042a iṁdriyāṇi parāṇyāhuriṁdriyēbhyaḥ paraṁ manaḥ।
06025042c manasastu parā buddhiryō buddhēḥ paratastu saḥ।।
iṁdriyagaḷu śrēṣṭhaveṁdu hēḷuttāre. iṁdriyagaḷigiṁtalū śrēṣṭhavādaddu manassu. manassigiṁtalū śrēṣṭhavādaddu buddhi. buddhigiṁtalū śrēṣṭhavādaddu avanu.
06025043a ēvaṁ buddhēḥ paraṁ buddhvā saṁstabhyātmānamātmanā।
06025043c jahi śatruṁ mahābāhō kāmarūpaṁ durāsadaṁ।।
mahābāhō! hīge buddhigiṁtalū śrēṣṭhavādudannu tiḷidukoṁḍu atmanannu ātmanalli toḍagisikoṁḍu, jayisalu kaṣṭakaravāda kāmarūpada ī śatruvannu jayisu.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē bhīṣma parvaṇi bhagavadgītā parvaṇi śrīmadbhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṁ yōgaśāstrē śrīkr̥ṣṇārjunasaṁvādē karmayōgō nāma tr̥tīyō'dhyāyaḥ।।
idu śrī mahābhāratadalli bhīṣma parvadalli bhagavadgītā parvadalli śrīmadbhagavadgītā upaniṣattinalli brahmavidyeya yōgaśāstradalli śrīkr̥ṣṇārjunasaṁvādadalli karmayōgaveṁba mūranē adhyāyavu.
bhīṣma parvaṇi paṁcaviṁśō'dhyāyaḥ।।
bhīṣma parvadalli ippattaidanē adhyāyavu.