പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ഭീഷ്മ പര്വ
ഭഗവദ്ഗീതാ പര്വ
അധ്യായ 16
സാര
സംജയനു യുദ്ധദ വര്ണനെയന്നു പ്രാരംഭിസിദുദു (1-10). ദുര്യോധനനു സര്വപ്രയത്നദിംദ ഭീഷ്മനന്നു രക്ഷിസലു മത്തു ശിഖംഡിയന്നു വധിസലു ദുഃശാസനനിഗെ ഹേളിദുദു (11-20). സൈന്യവര്ണനെ (21-46).
06016001 സംജയ ഉവാച।
06016001a ത്വദ്യുക്തോഽയമനുപ്രശ്നോ മഹാരാജ യഥാര്ഹസി।
06016001c ന തു ദുര്യോധനേ ദോഷമിമമാസക്തുമര്ഹസി।।
സംജയനു ഹേളിദനു: “മഹാരാജ! അര്ഹനാഗിരുവ നീനു കേളുത്തിരുവ ഈ പ്രശ്നെഗളു നിനഗെ തക്കുദാഗിയേ ഇവെ. ആദരെ ഈ ദോഷവന്നു ദുര്യോധനന മേലെ ഹാകുവുദു സരിയല്ല.
06016002a യ ആത്മനോ ദുശ്ചരിതാദശുഭം പ്രാപ്നുയാന്നരഃ।
06016002c ഏനസാ തേന നാന്യം സ ഉപാശംകിതുമര്ഹതി।।
തന്ന ദുശ്ചരിതഗളിംദാഗി അശുഭവന്നു പഡെദ നരനു അദു അന്യനു മാഡിദ്ദു എംദു ഹൊരിസബാരദു.
06016003a മഹാരാജ മനുഷ്യേഷു നിംദ്യം യഃ സര്വമാചരേത്।
06016003c സ വധ്യഃ സര്വലോകസ്യ നിംദിതാനി സമാചരന്।।
മഹാരാജ! ഇതരരിഗെ യാരു എല്ല രീതിയല്ലി നിംദനീയവാഗി നഡെദുകൊള്ളുത്താനോ അദന്നു മാഡിദവനു സര്വലോകഗള നിംദനെഗെ മത്തു വധെഗെ അര്ഹ.
06016004a നികാരോ നികൃതിപ്രജ്ഞൈഃ പാംഡവൈസ്ത്വത്പ്രതീക്ഷയാ।
06016004c അനുഭൂതഃ സഹാമാത്യൈഃ ക്ഷാംതം ച സുചിരം വനേ।।
മോസഗളന്നു അരിയദേ ഇദ്ദ പാംഡവരു നിന്നന്നു നോഡികൊംഡു അമാത്യരൊംദിഗെ ക്ഷാംതരാഗി ബഹുകാല വനദല്ലി അനുഭവിസിദരു.
06016005a ഹയാനാം ച ഗജാനാം ച ശൂരാണാം ചാമിതൌജസാം।
06016005c പ്രത്യക്ഷം യന്മയാ ദൃഷ്ടം ദൃഷ്ടം യോഗബലേന ച।।
06016006a ശൃണു തത്പൃഥിവീപാല മാ ച ശോകേ മനഃ കൃഥാഃ।
06016006c ദിഷ്ടമേതത്പുരാ നൂനമേവംഭാവി നരാധിപ।।
മഹീപാല! യോഗബലദിംദ നാനു പ്രത്യക്ഷവാഗി കംഡ കുദുരെഗള, ആനെഗള, അമിതൌജസ ശൂരര ദൃശ്യഗളന്നു നോഡിരുവുദന്നു കേളു. മനസ്സന്നു ശോകക്കൊളപഡിസബേഡ. നരാധിപ! ഇദു ഹീഗെയേ ആഗുത്തദെയെംദു ഹിംദെയേ ദൈവ നിര്ധിതവാഗിത്തു.
06016007a നമസ്കൃത്വാ പിതുസ്തേഽഹം പാരാശര്യായ ധീമതേ।
06016007c യസ്യ പ്രസാദാദ്ദിവ്യം മേ പ്രാപ്തം ജ്ഞാനമനുത്തമം।।
യാര പ്രസാദദിംദ നനഗെ ഈ ദിവ്യവാദ അനുത്തമ ജ്ഞാനവു പ്രാപ്തവായിതോ ആ നിന്ന തംദെ ധീമത പാരശര്യനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.
06016008a ദൃഷ്ടിശ്ചാതീംദ്രിയാ രാജന്ദൂരാച്ച്രവണമേവ ച।
06016008c പരചിത്തസ്യ വിജ്ഞാനമതീതാനാഗതസ്യ ച।।
06016009a വ്യുത്ഥിതോത്പത്തിവിജ്ഞാനമാകാശേ ച ഗതിഃ സദാ।
06016009c ശസ്ത്രൈരസംഗോ യുദ്ധേഷു വരദാനാന്മഹാത്മനഃ।।
രാജന്! അതീംദ്രിയ ദൃഷ്ടി, ദൂരദ്ദന്നൂ കേളുവ, ഇന്നൊബ്ബര ചിത്തവന്നു – അതീതവന്നൂ അനാഗതവന്നൂ – തിളിയുവ വിശേഷ ജ്ഞാന, സദാ ആകാശദല്ലിയൂ സംചരിസബല്ല, യുദ്ധദല്ലി ശസ്ത്രഗളു താഗദ വരദാനവന്നു നാനു ആ മഹാത്മനിംദ പഡെദെ.
06016010a ശൃണു മേ വിസ്തരേണേദം വിചിത്രം പരമാദ്ഭുതം।
06016010c ഭാരതാനാം മഹദ്യുദ്ധം യഥാഭൂല്ലോമഹര്ഷണം।।
വിചിത്രവാദ, പരമാദ്ഭുതവാദ, ലോമഹര്ഷണവാദ ഈ ഭാരതര മഹായുദ്ധവന്നു നഡെദ ഹാഗെ നന്നിംദ കേളു.
06016011a തേഷ്വനീകേഷു യത്തേഷു വ്യൂഢേഷു ച വിധാനതഃ।
06016011c ദുര്യോധനോ മഹാരാജ ദുഃശാസനമഥാബ്രവീത്।।
മഹാരാജ! ആ സേനെഗളന്നു വിധാനതഃ വ്യൂഹഗളല്ലി രചിസുവാഗ ദുര്യോധനനു ദുഃശാസനനിഗെ ഹീഗെ ഹേളിദനു:
06016012a ദുഃശാസന രഥാസ്തൂര്ണം യുജ്യംതാം ഭീഷ്മരക്ഷിണഃ।
06016012c അനീകാനി ച സര്വാണി ശീഘ്രം ത്വമനുചോദയ।।
“ദുഃശാസന! ഈ രഥഗളന്നു തക്ഷണവേ ഭീഷ്മന രക്ഷണെഗെ ബളസു. എല്ല സേനെഗളന്നൂ ശീഘ്രവാഗി പ്രചോദിസു.
06016013a അയം മാ സമനുപ്രാപ്തോ വര്ഷപൂഗാഭിചിംതിതഃ।
06016013c പാംഡവാനാം സസൈന്യാനാം കുരൂണാം ച സമാഗമഃ।।
ബഹള വര്ഷഗളിംദ ബയസുത്തിരുവ, സേനെഗളൊംദിഗെ പാംഡവര മത്തു കൌരവര സമാഗമദ ആ അവകാശവു ഈഗ ബംദൊദഗിദെ.
06016014a നാതഃ കാര്യതമം മന്യേ രണേ ഭീഷ്മസ്യ രക്ഷണാത്।
06016014c ഹന്യാദ്ഗുപ്തോ ഹ്യസൌ പാര്ഥാന്സോമകാംശ്ച സസൃംജയാന്।।
ഭീഷ്മന രക്ഷണെയന്നു ബിട്ടു ബേരെ യാവ കെലസവൂ മുഖ്യവാദുദല്ലവെംദു തിളിദിദ്ദേനെ. ഏകെംദരെ ഉളിസികൊംഡരെ ഇവനു സോമക-സൃംജയരൊംദിഗെ പാര്ഥരന്നു സംഹരിസുത്താനെ.
06016015a അബ്രവീച്ച വിശുദ്ധാത്മാ നാഹം ഹന്യാം ശിഖംഡിനം।
06016015c ശ്രൂയതേ സ്ത്രീ ഹ്യസൌ പൂര്വം തസ്മാദ്വര്ജ്യോ രണേ മമ।।
“നാനു ശിഖംഡിയന്നു സംഹരിസുവുദില്ല. അവനു ഹിംദെ സ്ത്രീയാഗിദ്ദനെംദു ഹേളുത്താരെ. ആദുദരിംദ രണദല്ലി നാനു അവനന്നു വര്ജിസുത്തേനെ” എംദു ആ വിശുദ്ധാത്മനു ഹേളിദ്ദനു.
06016016a തസ്മാദ്ഭീഷ്മോ രക്ഷിതവ്യോ വിശേഷേണേതി മേ മതിഃ।
06016016c ശിഖംഡിനോ വധേ യത്താഃ സര്വേ തിഷ്ഠംതു മാമകാഃ।।
ആദുദരിംദ വിശേഷവാഗി ഭീഷ്മനന്നു രക്ഷിസബേകെംദു നന്ന വിചാര. നന്നവരെല്ലരൂ ശിഖംഡിയ വധെഗെ നില്ലലി.
06016017a തഥാ പ്രാച്യാഃ പ്രതീച്യാശ്ച ദാക്ഷിണാത്യോത്തരാപഥാഃ।
06016017c സര്വശസ്ത്രാസ്ത്രകുശലാസ്തേ രക്ഷംതു പിതാമഹം।।
ഹാഗെയേ പൂര്വ, പശ്ചിമ, ഉത്തര, ദക്ഷിണഗളിംദ ബംദ സര്വ ശസ്ത്രാസ്ത്രകുശലരൂ പിതാമഹനന്നു രക്ഷിസലി.
06016018a അരക്ഷ്യമാണം ഹി വൃകോ ഹന്യാത്സിംഹം മഹാബലം।
06016018c മാ സിംഹം ജംബുകേനേവ ഘാതയാമഃ ശിഖംഡിനാ।।
സിംഹവു മഹാബലശാലിയാഗിദ്ദരൂ രക്ഷണെയില്ലദിദ്ദരെ തോളവു കൊംദുഹാകുത്തദെ. നരിയംതിരുവ ശിഖംഡിയിംദ കൊല്ലല്പഡദംതെ ഈ സിംഹവന്നു രക്ഷിസോണ.
06016019a വാമം ചക്രം യുധാമന്യുരുത്തമൌജാശ്ച ദക്ഷിണം।
06016019c ഗോപ്താരൌ ഫല്ഗുനസ്യൈതൌ ഫല്ഗുനോഽപി ശിഖംഡിനഃ।।
യുധാമന്യുവു എഡ ചക്രവന്നൂ ഉത്തമൌജസനു ബല ചക്രവന്നൂ രക്ഷിസുത്തിദ്ദാരെ. ശിഖംഡിയന്നു രക്ഷിസുവ ഫല്ഗുനനംതെ ഈ ഇബ്ബരു.
06016020a സംരക്ഷ്യമാണഃ പാര്ഥേന ഭീഷ്മേണ ച വിവര്ജിതഃ।
06016020c യഥാ ന ഹന്യാദ്ഗാംഗേയം ദുഃശാസന തഥാ കുരു।।
ദുഃശാസന! പാര്ഥനിംദ സംരക്ഷിസല്പട്ട മത്തു ഭീഷ്മനിംദ വിവര്ജിതനാദ അവനു ഗാംഗേയനന്നു കൊല്ലദഹാഗെ മാഡു.”
06016021a തതോ രജന്യാം വ്യുഷ്ടായാം ശബ്ദഃ സമഭവന്മഹാന്।
06016021c ക്രോശതാം ഭൂമിപാലാനാം യുജ്യതാം യുജ്യതാമിതി।।
ആഗ രാത്രിയു കളെയലു “ഹൊരഡി! ഹൊരഡി!” എംബ ഭൂമിപാലര കൂഗിന മഹാ ശബ്ധവുംടായിതു.
06016022a ശംഖദുംദുഭിനിര്ഘോഷൈഃ സിംഹനാദൈശ്ച ഭാരത।
06016022c ഹയഹേഷിതശബ്ദൈശ്ച രഥനേമിസ്വനൈസ്തഥാ।।
06016023a ഗജാനാം ബൃംഹതാം ചൈവ യോധാനാം ചാഭിഗര്ജതാം।
06016023c ക്ഷ്വേഡിതാസ്ഫോടിതോത്ക്രുഷ്ടൈസ്തുമുലം സര്വതോഽഭവത്।।
എല്ല കഡെഗളിംദലൂ ശംഖ-ദുംദുഭിഗള നിര്ഘോഷ, സിംഹനാദ, കുദുരെഗള ഹീംകാരദ ശബ്ധ, രഥചക്രഗള ശബ്ധ, ആനെഗള ഘീളു, യോധര ഗര്ജനെ, ചപ്പളെ, തോളുഗളന്നു ചപ്പരിസുവ ശബ്ധ ഹീഗെ തുമുലവുംടായിതു.
06016024a ഉദതിഷ്ഠന്മഹാരാജ സര്വം യുക്തമശേഷതഃ।
06016024c സൂര്യോദയേ മഹത്സൈന്യം കുരുപാംഡവസേനയോഃ।
06016024e തവ രാജേംദ്ര പുത്രാണാം പാംഡവാനാം തഥൈവ ച।।
മഹാരാജ! രാജേംദ്ര! സൂര്യനു ഉദയിസിദാഗ കുരുപാംഡവ സേനെഗള, നിന്ന പുത്രര മത്തു പാംഡവര ആ മഹാസേനെയു സംപൂര്ണവാഗി കാണിസികൊംഡവു.
06016025a തത്ര നാഗാ രഥാശ്ചൈവ ജാംബൂനദപരിഷ്കൃതാഃ।
06016025c വിഭ്രാജമാനാ ദൃശ്യംതേ മേഘാ ഇവ സവിദ്യുതഃ।।
അല്ലി ബംഗാരദിംദ അലംകരിസിസല്പട്ട ആനെഗളു മത്തു രഥഗളു വിദ്യുത്തിനിംദൊഡഗൂഡിദ മോഡഗളംതെ ഹൊളെദു കാണുത്തിദ്ദവു.
06016026a രഥാനീകാന്യദൃശ്യംത നഗരാണീവ ഭൂരിശഃ।
06016026c അതീവ ശുശുഭേ തത്ര പിതാ തേ പൂര്ണചംദ്രവത്।।
ബഹുസംഖ്യെയല്ലിദ ആ രഥഗള സേനെഗളു നഗരഗളംതെ തോരുത്തിദ്ദവു. അല്ലി നിന്ന തംദെയു പൂര്ണചംദ്രനംതെ അതീവവാഗി ശോഭിസുത്തിദ്ദനു.
06016027a ധനുര്ഭിരൃഷ്ടിഭിഃ ഖഡ്ഗൈര്ഗദാഭിഃ ശക്തിതോമരൈഃ।
06016027c യോധാഃ പ്രഹരണൈഃ ശുഭ്രൈഃ സ്വേഷ്വനീകേഷ്വവസ്ഥിതാഃ।।
യോധരു ധനുസ്സു, ഖഡ്ഗ, ഗദെ, ശക്തി, തോമര മൊദലാദ ശുഭ്ര പ്രഹരണഗളന്നു ഹിഡിദു തമ്മ തമ്മ സേനെഗളല്ലി നിംതിദ്ദരു.
06016028a ഗജാ രഥാഃ പദാതാശ്ച തുരഗാശ്ച വിശാം പതേ।
06016028c വ്യതിഷ്ഠന്വാഗുരാകാരാഃ ശതശോഽഥ സഹസ്രശഃ।।
വിശാംപതേ! ആനെഗളു, രഥഗളു, പദാതിഗളു മത്തു തുരഗഗളു നൂരാരു സഹസ്രാരു സംഖ്യെഗളല്ലി വാഗുരദ ആകാരദല്ലി രചിസല്പട്ടിദ്ദരു.
06016029a ധ്വജാ ബഹുവിധാകാരാ വ്യദൃശ്യംത സമുച്ഛ്രിതാഃ।
06016029c സ്വേഷാം ചൈവ പരേഷാം ച ദ്യുതിമംതഃ സഹസ്രശഃ।।
നമ്മല്ലി മത്തു അവരല്ലി സഹസ്രാരു ഹൊളെയുത്തിരുവ ബഹുവിധദ ആകാരഗള ധ്വജഗളു ഹാരാഡുത്തിരുവുദു കംഡുബംദവു.
06016030a കാംചനാ മണിചിത്രാംഗാ ജ്വലംത ഇവ പാവകാഃ।
06016030c അര്ചിഷ്മംതോ വ്യരോചംത ധ്വജാ രാജ്ഞാം സഹസ്രശഃ।।
കാംചന മണിഗളിംദ അലംകരിസല്പട്ട, അഗ്നിയംതെ ബെളഗുത്തിരുവ ആ കവചധാരി രാജര സഹസ്രാരു ധ്വജഗളു മിംചുത്തിദ്ദവു.
06016031a മഹേംദ്രകേതവഃ ശുഭ്രാ മഹേംദ്രസദനേഷ്വിവ।
06016031c സന്നദ്ധാസ്തേഷു തേ വീരാ ദദൃശുര്യുദ്ധകാംക്ഷിണഃ।।
മഹേംദ്രന സദനക്കെ കട്ടിദ ശുഭ്രവാദ മഹേംദ്ര ധ്വജഗളംതെ യുദ്ധകാംക്ഷിണരാദ, സന്നദ്ധരാദ ആ വീരരു കാണുത്തിദ്ദരു.
06016032a ഉദ്യതൈരായുധൈശ്ചിത്രാസ്തലബദ്ധാഃ കലാപിനഃ।
06016032c ഋഷഭാക്ഷാ മനുഷ്യേംദ്രാശ്ചമൂമുഖഗതാ ബഭുഃ।।
ചര്മദ കൈബംദിഗളന്നു ധരിസി ആയുധഗളന്നു മേലെത്തി ഹിഡിദു, മുഖഗളന്നു മേലെമാഡികൊംഡു ആ ഋഷഭാക്ഷ മനുഷ്യേംദ്രരു സേനെഗള മുംദെ നിംതിദ്ദരു.
06016033a ശകുനിഃ സൌബലഃ ശല്യഃ സൈംധവോഽഥ ജയദ്രഥഃ।
06016033c വിംദാനുവിംദാവാവംത്യൌ കാംബോജശ്ച സുദക്ഷിണഃ।।
06016034a ശ്രുതായുധശ്ച കാലിംഗോ ജയത്സേനശ്ച പാര്ഥിവഃ।
06016034c ബൃഹദ്ബലശ്ച കൌശല്യഃ കൃതവര്മാ ച സാത്വതഃ।।
06016035a ദശൈതേ പുരുഷവ്യാഘ്രാഃ ശൂരാഃ പരിഘബാഹവഃ।
06016035c അക്ഷൌഹിണീനാം പതയോ യജ്വാനോ ഭൂരിദക്ഷിണാഃ।।
സൌബല ശകുനി, ശല്യ, സൈംധവ ജയദ്രഥ, അവംതിയ വിംദ-അനുവിംദരിബ്ബരു, കാംബോജദ സുദക്ഷിണ, ശ്രുതായുധ, കലിംഗദ രാജ ജയത്സേന, കൌശല്യ, ബൃഹദ്ബല, സാത്വത കൃതവര്മ – ഈ ഹത്തു പരിഘദംതഹ ബാഹുഗളിദ്ദ, ഭൂരിദക്ഷിണെഗളന്നിത്തു യജ്ഞഗളന്നു മാഡിദ്ദ പുരുഷവ്യാഘ്ര ശൂരരു അക്ഷൌഹിണിഗള നായകരാഗിദ്ദരു.
06016036a ഏതേ ചാന്യേ ച ബഹവോ ദുര്യോധനവശാനുഗാഃ।
06016036c രാജാനോ രാജപുത്രാശ്ച നീതിമംതോ മഹാബലാഃ।।
06016037a സന്നദ്ധാഃ സമദൃശ്യംത സ്വേഷ്വനീകേഷ്വവസ്ഥിതാഃ।
06016037c ബദ്ധകൃഷ്ണാജിനാഃ സര്വേ ധ്വജിനോ മുംജമാലിനഃ।।
ഇവരു ഇന്നൂ ഇതര ബഹളഷ്ടു ദുര്യോധനന വശാനുഗ നീതിമംത മത്തു മഹാബല രാജരു മത്തു രാജപുത്രരു എല്ലരൂ കൃഷ്ണാജിനഗളന്നു കട്ടി, ധ്വജ, മാലെഗളന്നു കട്ടികൊംഡു തമ്മ തമ്മ സേനെഗളല്ലി യുദ്ധ സന്നദ്ധരാഗിരുവുദു കംഡിതു.
06016038a സൃഷ്ടാ ദുര്യോധനസ്യാര്ഥേ ബ്രഹ്മലോകായ ദീക്ഷിതാഃ।
06016038c സമൃദ്ധാ ദശ വാഹിന്യഃ പരിഗൃഹ്യ വ്യവസ്ഥിതാഃ।।
ഈ ഹത്തു സമൃദ്ധ വാഹിനിഗളല്ലിദ്ദ അവരു സംതോഷദിംദ ദുര്യോധനനിഗാഗി ബ്രഹ്മലോകക്കെ ഹോഗലു ദീക്ഷിതരാഗിദ്ദരു.
06016039a ഏകാദശീ ധാര്തരാഷ്ട്രീ കൌരവാണാം മഹാചമൂഃ।
06016039c അഗ്രതഃ സര്വസൈന്യാനാം യത്ര ശാംതനവോഽഗ്രണീഃ।।
ഹന്നൊംദനെയദു എല്ല സേനെഗള മുംദെ ഇദ്ദ, ശാംതനവനു അഗ്രണിയാഗിദ്ദ ധാര്തരാഷ്ട്രീ കൌരവര മഹാസേനെയാഗിത്തു.
06016040a ശ്വേതോഷ്ണീഷം ശ്വേതഹയം ശ്വേതവര്മാണമച്യുതം।
06016040c അപശ്യാമ മഹാരാജ ഭീഷ്മം ചംദ്രമിവോദിതം।।
മഹാരാജ! ബിളിയ മുംഡാസു, ബിളിയ കുദുരെ, ബിളിയ കവചഗളിംദ ആ അച്യുത ഭീഷ്മനു ഉദയിസുത്തിരുവ ചംദ്രമനംതെ തോരിദനു.
06016041a ഹേമതാലധ്വജം ഭീഷ്മം രാജതേ സ്യംദനേ സ്ഥിതം।
06016041c ശ്വേതാഭ്ര ഇവ തീക്ഷ്ണാംശും ദദൃശുഃ കുരുപാംഡവാഃ।।
ബംഗാരദ താലധ്വജവിരുവ ബെള്ളിയ രഥദ മേലെ നിംതിദ്ദ ഭീഷ്മനു കുരുപാംഡവരിഗെ ബിളിയ മോഡഗള മധ്യെ ഇരുവ സൂര്യനംതെ കംഡനു.
06016042a ദൃഷ്ട്വാ ചമൂമുഖേ ഭീഷ്മം സമകംപംത പാംഡവാഃ।
06016042c സൃംജയാശ്ച മഹേഷ്വാസാ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നപുരോഗമാഃ।।
സേനെഗള മുംദെ ഇരുവ ഭീഷ്മനന്നു നോഡി മഹേഷ്വാസ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നന നായകത്വദല്ലിദ്ദ പാംഡവരു മത്തു സൃംജയരു നഡുഗിദരു.
06016043a ജൃംഭമാണം മഹാസിംഹം ദൃഷ്ട്വാ ക്ഷുദ്രമൃഗാ യഥാ।
06016043c ധൃഷ്ടദ്യുമ്നമുഖാഃ സര്വേ സമുദ്വിവിജിരേ മുഹുഃ।।
ബായികളെദ മഹാസിംഹവന്നു നോഡി ക്ഷുദ്രമൃഗഗളു ഹേഗോ ഹാഗെ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നന നായകത്വദല്ലിദ്ദ എല്ലരൂ ഭീതരാഗി പുനഃ പുനഃ നഡുഗിദരു.
06016044a ഏകാദശൈതാഃ ശ്രീജുഷ്ടാ വാഹിന്യസ്തവ ഭാരത।
06016044c പാംഡവാനാം തഥാ സപ്ത മഹാപുരുഷപാലിതാഃ।।
ഭാരത! ഇവു ശ്രീജുഷ്ടവാഗിരുവ നിന്ന ഹന്നൊംദു വാഹിനിഗളു. ഹാഗെയേ മഹാപുരുഷ പാംഡവരിംദ പാലിതവാദ ഏളിദ്ദവു.
06016045a ഉന്മത്തമകരാവര്തൌ മഹാഗ്രാഹസമാകുലൌ।
06016045c യുഗാംതേ സമുപേതൌ ദ്വൌ ദൃശ്യേതേ സാഗരാവിവ।।
പരസ്പരരന്നു എദുരിസി സേരിദ്ദ ആ എരഡൂ സേനെഗളൂ മഹാ മൊസളെഗളിംദ കൂഡിദ, ഉന്മത്ത മസളെഗളിംദ കൂഡിദ യുഗാംതദ സാഗരഗളംതെ കംഡവു.
06016046a നൈവ നസ്താദൃശോ രാജന്ദൃഷ്ടപൂര്വോ ന ച ശ്രുതഃ।
06016046c അനീകാനാം സമേതാനാം സമവായസ്തഥാവിധഃ।।
രാജന്! ഈ തരഹ സേനെഗളു യുദ്ധക്കാഗി ഈ വിധദല്ലി സേരിരുവുദന്നു ഇദക്കൂ മൊദലു നോഡിരലില്ല കേളിരലില്ല.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ഭീഷ്മ പര്വണി ഭഗവദ്ഗീതാ പര്വണി സൈന്യവര്ണനേ ഷോഡശോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരതദല്ലി ഭീഷ്മ പര്വദല്ലി ഭഗവദ്ഗീതാ പര്വദല്ലി സൈന്യവര്ണനെയെംബ ഹദിനാരനേ അധ്യായവു.