192 sthūṇākarṇasamāgamaḥ

praveśa

|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||

śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita

śrī mahābhārata

udyoga parva

aṃbo'pākhyāna parva

adhyāya 192

sāra

śokaparāyaṇarāda taṃdè-tāyiyaru daivada mòrèhògalu śikhaṃḍiyu duḥkhital̤āgi ātma hatyè māḍikòl̤l̤alu nirjana gahana vanakkè hodudu (1-19). ā pradeśavannu pālisuttidda sthūlakarṇanèṃba yakṣanu śikhaṃḍiyannu kel̤alu aval̤u naḍèdudèllavannū hel̤idudu (20-30).

05192001 bhīṣma uvāca|
05192001a tataḥ śikhaṃḍino mātā yathātattvaṃ narādhipa|
05192001c ācacakṣe mahābāho bhartre kanyāṃ śikhaṃḍinīṃ||

bhīṣmanu hel̤idanu: “mahābāho! āga śikhaṃḍiniya mātèyu kanyè śikhaṃḍiniya kuritu iddahāgè narādhipa patigè hel̤idal̤u:

05192002a aputrayā mayā rājansapatnīnāṃ bhayādidaṃ|
05192002c kanyā śikhaṃḍinī jātā puruṣo vai niveditaḥ||

“rājan! putranilladiruva nānu savatiyara bhayadiṃda kanyè śikhaṃḍiniyu gaṃḍèṃdu aval̤u huṭṭidāginiṃda hel̤ikòṃḍu baṃdiddenè.

05192003a tvayā caiva naraśreṣṭha tanme prītyānumoditaṃ|
05192003c putrakarma kṛtaṃ caiva kanyāyāḥ pārthivarṣabha|
05192003e bhāryā coḍhā tvayā rājandaśārṇādhipateḥ sutā||

naraśreṣṭha! pārthivarṣabha! nīnu nanna melina prītiyiṃda ī kanyègè putranigāgabekāda karmagal̤annu māḍidè. rājan! daśārṇādhipatiya magal̤annu avanigè patniyannāgi māḍidè.

05192004a tvayā ca prāgabhihitaṃ devavākyārthadarśanāt|
05192004c kanyā bhūtvā pumānbhāvītyevaṃ caitadupekṣitaṃ||

ival̤u kanyèyāgi naṃtara gaṃḍāguttāl̤èṃdu hiṃdè devavākyavu hel̤idudariṃda idannu nīnu upekṣisidè.”

05192005a etaccrutvā drupado yajñāsenaḥ sarvaṃ tattvaṃ maṃtravidbhyo nivedya|
05192005c maṃtraṃ rājā maṃtrayāmāsa rājan yadyadyuktaṃ rakṣaṇe vai prajānāṃ||

idannu kel̤i yajñasena drupadanu èlla satyavannū tanna maṃtrigal̤igè nivedisidanu. rājan! āga rājanu maṃtrigal̤òṃdigè prajègal̤a rakṣaṇègè enu māḍabekèṃdu maṃtrālocanè māḍidanu.

05192006a saṃbaṃdhakaṃ caiva samarthya tasmin dāśārṇake vai nṛpatau nareṃdra|
05192006c svayaṃ kṛtvā vipralaṃbhaṃ yathāvan maṃtraikāgro niścayaṃ vai jagāma||

nareṃdra! dāśārṇakanòṃdigè innū saṃbaṃdhavidè èṃdu til̤idu tāne mosavannu māḍiddenèṃdu svīkarisi maṃtrigal̤òṃdigè òṃdu niścayakkè baṃdanu.

05192007a svabhāvaguptaṃ nagaramāpatkāle tu bhārata|
05192007c gopayāmāsa rājeṃdra sarvataḥ samalaṃkṛtaṃ||

bhārata! rājeṃdra! svabhāvataḥ surakṣitavāgidda nagaravannu āpatkāladalli innū hèccina rakṣaṇèyannu èlla kaḍèyalli èllavannū māḍi nīḍidanu.

05192008a ārtiṃ ca paramāṃ rājā jagāma saha bhāryayā|
05192008c daśārṇapatinā sārdhaṃ virodhe bharatarṣabha||

bharatarṣabha! daśārṇapatiyòḍanè virodhavannu taṃdukòṃḍu rājanu patniyòṃdigè parama ārtanādanu.

05192009a kathaṃ saṃbaṃdhinā sārdhaṃ na me syādvigraho mahān|
05192009c iti saṃciṃtya manasā daivatānyarcayattadā||

“saṃbaṃdhiyòṃdigè nānu hegè ī mahā yuddhavannu māḍaballè?” èṃdu ciṃtisi manassinalliye daivavannu arcisidanu.

05192010a taṃ tu dṛṣṭvā tadā rājandevī devaparaṃ tathā|
05192010c arcāṃ prayuṃjānamatho bhāryā vacanamabravīt||

rājan! avanu devaparanāgiddu arcanègal̤annu māḍuttiruvudannu noḍi devi bhāryèyu avanigè hel̤idal̤u.

05192011a devānāṃ pratipattiśca satyā sādhumatā sadā|
05192011c sā tu duḥkhārṇavaṃ prāpya naḥ syādarcayatāṃ bhṛśaṃ||

“devatègal̤igè śaraṇuhoguvudannu sadā satyavèṃdu sādhugal̤u abhiprāya paḍuttārè. adarallū nāvu duḥkhada sāgaravannu seri tuṃbā arcisuttiddevè.

05192012a daivatāni ca sarvāṇi pūjyaṃtāṃ bhūridakṣiṇaiḥ|
05192012c agnayaścāpi hūyaṃtāṃ dāśārṇapratiṣedhane||

bhūridakṣiṇègal̤annittu sarva devatègal̤a pūjègal̤u naḍèyali. dāśārṇanannu taḍèyalu agnigal̤alli homagal̤ū naḍèyali.

05192013a ayuddhena nivṛttiṃ ca manasā ciṃtayābhibho|
05192013c devatānāṃ prasādena sarvametadbhaviṣyati||

svāmī! yuddhamāḍade ivanannu hegè hiṃdè kal̤uhisabahudu ènnuvudara kuritu ciṃtisu. devatègal̤a prasādadiṃda èllavū āguttadè.

05192014a maṃtribhirmaṃtritaṃ sārdhaṃ tvayā yatpṛthulocana|
05192014c purasyāsyāvināśāya tacca rājaṃstathā kuru||

pṛthulocana! maṃtrigal̤òṃdigè samālocanè māḍi nirdharisidaṃtè purada avināśakkè enu beko adannu māḍu.

05192015a daivaṃ hi mānuṣopetaṃ bhṛśaṃ sidhyati pārthiva|
05192015c parasparavirodhāttu nānayoḥ siddhirasti vai||

pārthiva! daivavu niścayisiddudu manuṣyana prayatnadiṃda cènnāgi siddhiyāguttadè. paraspara virodhavāgiddarè yāvudū siddhiyāguvudilla.

05192016a tasmādvidhāya nagare vidhānaṃ sacivaiḥ saha|
05192016c arcayasva yathākāmaṃ daivatāni viśāṃ pate||

viśāṃpate! ādudariṃda sacivaròṃdigè nagarakkè bekādudannu māḍu. iṣṭavādaṃtè devatègal̤a arcanèyannū māḍu.”

05192017a evaṃ saṃbhāṣamāṇau tau dṛṣṭvā śokaparāyaṇau|
05192017c śikhaṃḍinī tadā kanyā vrīḍiteva manasvinī||

avaribbarū śokaparāyaṇarāgi hīgè mātanāḍikòl̤l̤uttiruvudannu noḍi ā manasvinī kanyè śikhaṃḍiniyu nācikòṃḍal̤u.

05192018a tataḥ sā ciṃtayāmāsa matkṛte duḥkhitāvubhau|
05192018c imāviti tataścakre matiṃ prāṇavināśane||

“nanniṃdāgi ivaribbarū duḥkhitarāgiddārè!” èṃdu aval̤u ciṃtisidal̤u. hīgè yocisi aval̤u prāṇavannu kal̤èdukòl̤l̤alu niścayisidal̤u.

05192019a evaṃ sā niścayaṃ kṛtvā bhṛśaṃ śokaparāyaṇā|
05192019c jagāma bhavanaṃ tyaktvā gahanaṃ nirjanaṃ vanaṃ||

tuṃbā śokaparāyaṇal̤āda aval̤u hīgè niścayisi bhavanavannu tòrèdu gahana nirjana vanakkè tèral̤idal̤u.

05192020a yakṣeṇarddhimatā rājan sthūṇākarṇena pālitaṃ|
05192020c tadbhayādeva ca jano visarjayati tadvanaṃ||

rājan! ā sthal̤avannu yakṣa sthūṇākarṇanu pālisuttiddanu. avana bhayadiṃda janaru ā vanavannu visarjisiddaru.

05192021a tatra sthūṇasya bhavanaṃ sudhāmṛttikalepanaṃ|
05192021c lājollāpikadhūmāḍhyamuccaprākāratoraṇaṃ||

sthūṇanu alli lājada hògèyiṃda kūḍida, èttara goḍègal̤u mattu toraṇagal̤idda, suṇṇavannu bal̤ida iṭṭigèya manèyannu hòṃdiddanu.

05192022a tatpraviśya śikhaṃḍī sā drupadasyātmajā nṛpa|
05192022c anaśnatī bahutithaṃ śarīramupaśoṣayat||

nṛpa! adannu praveśisi drupadana magal̤u śikhaṃḍiniyu bahudinagal̤u ūṭamāḍade śarīravannu òṇagisidal̤u.

05192023a darśayāmāsa tāṃ yakṣaḥ sthūṇo madhvakṣasamyutaḥ|
05192023c kimartho'yaṃ tavāraṃbhaḥ kariṣye brūhi māciraṃ||

jenina baṇṇada kaṇṇugal̤a yakṣa sthūṇanu aval̤igè kāṇisikòṃḍanu. “enannu māḍalu hòraṭiruvè? beganè hel̤u. adannu nānu māḍuttenè.

05192024a aśakyamiti sā yakṣaṃ punaḥ punaruvāca ha|
05192024c kariṣyāmīti caināṃ sa pratyuvācātha guhyakaḥ||

adu aśakyavèṃdu aval̤u yakṣanigè punaḥ punaḥ hel̤idal̤u. guhyakanu aval̤igè māḍuttenè èṃdu uttarisidanu.

05192025a dhaneśvarasyānucaro varado'smi nṛpātmaje|
05192025c adeyamapi dāsyāmi brūhi yatte vivakṣitaṃ||

“nṛpātmaje! dhaneśvarana anucaranu nānu. varagal̤annu nīḍuttenè. kòḍalāgadaṃtiddarū kòḍuttenè. enannu huḍukuttiddīyo adannu hel̤u.”

05192026a tataḥ śikhaṃḍī tatsarvamakhilena nyavedayat|
05192026c tasmai yakṣapradhānāya sthūṇākarṇāya bhārata||

bhārata! āga śikhaṃḍiniyu ā yakṣapradhāna sthūṇākarṇanigè èllavannū nivedisidal̤u.

05192027a āpanno me pitā yakṣa nacirādvinaśiṣyati|
05192027c abhiyāsyati saṃkruddho daśārṇādhipatirhi taṃ||

“yakṣa! nanna taṃdèyu tòṃdarèyalliddānè mattu begane vināśa hòṃduttānè. saṃkruddhanāda daśārṇādhipatiyu avana melè dhāl̤iyiḍuttiddānè.

05192028a mahābalo mahotsāhaḥ sa hemakavaco nṛpaḥ|
05192028c tasmādrakṣasva māṃ yakṣa pitaraṃ mātaraṃ ca me||

ā nṛpa hemakavacanu mahābalaśāli mattu mahotsāhī. ādudariṃda yakṣa! nannannū, nanna mātāpitṛgal̤annū rakṣisu.

05192029a pratijñāto hi bhavatā duḥkhapratinayo mama|
05192029c bhaveyaṃ puruṣo yakṣa tvatprasādādaniṃditaḥ||

nanna duḥkhavannu kal̤èyuttīyèṃdu nīnu pratijñèyannu māḍiruvè. yakṣa! ninna prasādadiṃda nānu aniṃdita puruṣanāgali.

05192030a yāvadeva sa rājā vai nopayāti puraṃ mama|
05192030c tāvadeva mahāyakṣa prasādaṃ kuru guhyaka||

guhyaka! mahāyakṣa! ā rājanu nanna purakkè baruvudaròl̤agè nīnu nanna melè karuṇèyannu torisu.””

samāpti

iti śrī mahābhārate udyoga parvaṇi aṃbo'pākhyāna parvaṇi sthūṇākarṇasamāgame dvinavatyadhikaśatatamo'dhyāyaḥ|
idu śrī mahābhāratadalli udyoga parvadalli aṃbo'pākhyāna parvadalli sthūṇākarṇasamāgamadalli nūrātòṃbhattèraḍanèya adhyāyavu.