প্ৰৱেশ
।। ওং ওং নমো নাৰাযণায।। শ্ৰী ৱেদৱ্যাসায নমঃ ।।
শ্ৰী কৃষ্ণদ্ৱৈপাযন ৱেদৱ্যাস ৱিৰচিত
শ্ৰী মহাভাৰত
উদ্যোগ পৰ্ৱ
ভীষ্মাভিষেচন1 পৰ্ৱ
অধ্যায 153
সাৰ
দুৰ্যোধননু ভীষ্মনিগॆ তন্ন সেনাপতিযাগॆংদু কেল়িকॊল়্ল়ুৱুদু (1-16). ऎৰডু নিযমগল়ন্ননুসৰিসি সেনাধিপত্যৱন্নু নডॆসুত্তেনॆংদু - পাংডৱৰন্নু কॊল্ললু মনস্সিল্লদিদ্দৰূ প্ৰতিদিন হত্তু সাৱিৰ যোধৰন্নু সংহৰিসুত্তেনॆংদু মত্তু “কৰ্ণনু মॊদলু যুদ্ধমাডুত্তানॆ অথৱা নানু” ऎংদু ভীষ্মনু নুডিদুদু (17-24). ভীষ্মনু জীৱিসিৰুৱৱৰॆগॆ তানু যুদ্ধমাডুৱুদিল্লৱॆংদু কৰ্ণনু হেল়লু দুৰ্যোধননু ভীষ্মনিগॆ সেনাপত্যৱন্নিত্তুদু (25-35).
05153001 ৱৈশংপাযন উৱাচ।
05153001a ততঃ শাংতনৱং ভীষ্মং প্ৰাংজলিৰ্ধৃতৰাষ্ট্ৰজঃ।
05153001c সহ সৰ্ৱৈৰ্মহীপালৈৰিদং ৱচনমব্ৰৱীত্।।
ৱৈশংপাযননু হেল়িদনু: “আগ ধৃতৰাষ্ট্ৰজনু সৰ্ৱ মহীপালৰॊংদিগॆ অংজলীবদ্ধনাগি শাংতনৱ ভীষ্মনিগॆ হেল়িদনু:
05153002a ঋতে সেনাপ্ৰণেতাৰং পৃতনা সুমহত্যপি।
05153002c দীৰ্যতে যুদ্ধমাসাদ্য পিপীলিকপুটং যথা।।
“সেনাপ্ৰণেতাৰনিল্লদে যুদ্ধৱন্নু ऎদুৰিসুৱ অতিদॊড্ড সেনॆযূ কূডা ইৰুৱॆগল় গুংপিনংতॆ নাশগॊল়্ল়ুত্তদॆ.
05153003a ন হি জাতু দ্ৱযোৰ্বুদ্ধিঃ সমা ভৱতি কৰ্হি চিত্।
05153003c শৌৰ্যং চ নাম নেতৄণাং স্পৰ্ধতে চ পৰস্পৰং।।
বুদ্ধিৱংতৰাদ ইব্বৰ বুদ্ধিগল়ু ऎংদূ ऒপ্পংদদল্লিৰুৱুদিল্ল. তম্ম তম্ম শৌৰ্যক্কাগি পৰস্পৰৰॊংদিগॆ স্পৰ্ধিসুত্তিৰুত্তাৰॆ.
05153004a শ্ৰূযতে চ মহাপ্ৰাজ্ঞা হৈহযানমিতৌজসঃ।
05153004c অভ্যযুৰ্ব্ৰাহ্মণাঃ সৰ্ৱে সমুচ্চ্ৰিতকুশধ্ৱজাঃ।।
মহাপ্ৰাজ্ঞ! কুশগল় গুচ্ছগল়ন্নে ধ্ৱজগল়ন্নাগিসিকॊংডু ব্ৰাহ্মণৰু অমিতোজস হৈহযৰন্নু ऎদুৰিসিদ্দৰॆংদু কেল়িদ্দেৱॆ.
05153005a তানন্ৱযুস্তদা ৱৈশ্যাঃ শূদ্ৰাশ্চৈৱ পিতামহ।
05153005c একতস্তু ত্ৰযো ৱৰ্ণা একতঃ ক্ষত্ৰিযৰ্ষভাঃ।।
পিতামহ! আগ অৱৰন্নু ৱৈশ্যৰু মত্তু শূদ্ৰৰূ কূড অনুসৰিসিদ্দৰু. মূৰু ৱৰ্ণদৱৰূ ऒংদাগিৰলু ক্ষত্ৰিযৰ্ষভৰু ऒব্বৰে ऒংদু কডॆ ইদ্দৰু.
05153006a তে স্ম যুদ্ধেষ্ৱভজ্যংত ত্ৰযো ৱৰ্ণাঃ পুনঃ পুনঃ।
05153006c ক্ষত্ৰিযাস্তু জযংত্যেৱ বহুলং চৈকতো বলং।।
যুদ্ধমাডুৱাগ আ মূৰু ৱৰ্ণদৱৰল্লি পুনঃ পুনঃ ऒডকুংটাগুত্তিত্তু. আদৰॆ ক্ষত্ৰিযৰু ऒব্বৰে আগিদ্দৰূ আ মহা বলৱন্নু জযিসিদৰু.
05153007a ততস্তে ক্ষত্ৰিযানেৱ পপ্ৰচ্চুৰ্দ্ৱিজসত্তমাঃ।
05153007c তেভ্যঃ শশংসুৰ্ধৰ্মজ্ঞা যাথাতথ্যং পিতামহ।।
পিতামহ! আগ দ্ৱিজসত্তমৰু ক্ষত্ৰিযৰন্নু কেল়িদৰু. অৱৰল্লিযে ধৰ্মজ্ঞৰাগিদ্দৱৰু সত্যৱন্নু হেল়িদৰু:
05153008a ৱযমেকস্য শৃণুমো মহাবুদ্ধিমতো ৰণে।
05153008c ভৱংতস্তু পৃথক্সৰ্ৱে স্ৱবুদ্ধিৱশৱৰ্তিনঃ।।
“ৰণদল্লি নাৱু ऒব্বনে মহাবুদ্ধিমতনন্নু কেল়ুত্তেৱॆ. আদৰॆ নীৱু প্ৰতিযॊব্বৰূ তম্মদে বুদ্ধিযংতॆ নডॆদুকॊল়্ল়ুত্তীৰি.”
05153009a ততস্তে ব্ৰাহ্মণাশ্চক্ৰুৰেকং সেনাপতিং দ্ৱিজং।
05153009c নযেষু কুশলং শূৰমজযন্ ক্ষত্ৰিযাংস্ততঃ।।
আগ ব্ৰাহ্মণৰু শূৰনাদ ন্যাযগল়ল্লি কুশলনাদ ऒব্ব দ্ৱিজনন্নু সেনাপতিযন্নাগি মাডিদৰু. আগ অৱৰু ক্ষত্ৰিযৰন্নু গॆদ্দৰু.
05153010a এৱং যে কুশলং শূৰং হিতে স্থিতমকল্মষং।
05153010c সেনাপতিং প্ৰকুৰ্ৱংতি তে জযংতি ৰণে ৰিপূন্।।
হীগॆ কুশলনূ, শূৰনূ, হিতস্থিতনূ, অকল্মষনূ আদৱনন্নু সেনাপতিযন্নাগি মাডি ৰণদল্লি ৰিপুগল়ন্নু গॆল্লুত্তাৰॆ.
05153011a ভৱানুশনসা তুল্যো হিতৈষী চ সদা মম।
05153011c অসংহাৰ্যঃ স্থিতো ধৰ্মে স নঃ সেনাপতিৰ্ভৱ।।
উশনসন সমনাগিৰুৱ, সদা নন্ন হিতৈষিযাগিৰুৱ, সংহাৰগॊল়িসলাগদ, ধৰ্মদল্লি নॆলॆসিৰুৱ নীনু নম্ম সেনাপতিযাগু.
05153012a ৰশ্মীৱতামিৱাদিত্যো ৱীৰুধামিৱ চংদ্ৰমাঃ।
05153012c কুবেৰ ইৱ যক্ষাণাং মৰুতামিৱ ৱাসৱঃ।।
05153013a পৰ্ৱতানাং যথা মেৰুঃ সুপৰ্ণঃ পততামিৱ।
05153013c কুমাৰ ইৱ ভূতানাং ৱসূনামিৱ হৱ্যৱাট্।।
05153014a ভৱতা হি ৱযং গুপ্তাঃ শক্ৰেণেৱ দিৱৌকসঃ।
05153014c অনাধৃষ্যা ভৱিষ্যামস্ত্ৰিদশানামপি ধ্ৰুৱং।।
আদিত্যৰিগॆ সূৰ্যনংতॆ, ঔষধগল়িগॆ চংদ্ৰনংতॆ, যক্ষৰিগॆ কুবেৰনংতॆ, মৰুতৰিগॆ ৱাসৱনংতॆ, পৰ্ৱতগল়িগॆ মেৰুৱংতॆ, পক্ষিগল়িগॆ গৰুডনংতॆ, ভূতগল়িগॆ কুমাৰনংতॆ, ৱসুগল়িগॆ অগ্নিযংতॆ নীনু নমগॆ. শক্ৰনিংদ ৰক্ষিসল্পট্ট দিৱৌকসৰংতॆ নাৱূ কূড নিন্ন ৰক্ষণॆযল্লি খংডিতৱাগি ত্ৰিদশৰিগॆ কূড অনাধৃষৰাগুত্তেৱॆ.
05153015a প্ৰযাতু নো ভৱানগ্ৰে দেৱানামিৱ পাৱকিঃ।
05153015c ৱযং ত্ৱামনুযাস্যামঃ সৌৰভেযা ইৱৰ্ষভং।।
পাৱকিযু দেৱতॆগল়ন্নু হেগো হাগॆ নীনু নম্মন্নু মুংদিদ্দুকॊংডু নডॆসু. ৱৃষভনন্নু কৰুগল়ু হেগো হাগॆ নিন্নন্নু নাৱু হিংবালিসুত্তেৱॆ.”
05153016 ভীষ্ম উৱাচ।
05153016a এৱমেতন্মহাবাহো যথা ৱদসি ভাৰত।
05153016c যথৈৱ হি ভৱংতো মে তথৈৱ মম পাংডৱাঃ।।
ভীষ্মনু হেল়িদনু: “মহাবাহো! ভাৰত! নীনু হেল়িদংতॆযে আগলি. আদৰॆ ননগॆ নীনু হেগো হাগॆ পাংডৱৰূ কূড.
05153017a অপি চৈৱ ময শ্ৰেযো ৱাচ্যং তেষাং নৰাধিপ।
05153017c যোদ্ধৱ্যং তু তৱাৰ্থায যথা স সমযঃ কৃতঃ।।
নানু অৱৰ শ্ৰেযস্সন্নূ বযসুত্তেনॆ. নৰাধিপ! আদৰॆ নিনগোস্কৰ হোৰাডুত্তেনॆংদু মাতুকॊডুত্তেনॆ. ऒপ্পংদদংতॆ মাডুত্তেনॆ.
05153018a ন তু পশ্যামি যোদ্ধাৰমাত্মনঃ সদৃশং ভুৱি।
05153018c ঋতে তস্মান্নৰৱ্যাঘ্ৰাত্কুংতীপুত্ৰাদ্ধনংজযাত্।।
আ নৰৱ্যাঘ্ৰ কুংতীপুত্ৰ ধনংজযনন্নু বিট্টু ঈ ভুৱিযল্লি নন্ন সমাননাদ বেৰॆ যাৱ যোদ্ধাৰনন্নূ নানু কংডিল্ল.
05153019a স হি ৱেদ মহাবাহুৰ্দিৱ্যান্যস্ত্ৰাণি সৰ্ৱশঃ।
05153019c ন তু মাং ৱিৱৃতো যুদ্ধে জাতু যুধ্যেত পাংডৱঃ।।
আ মহাবাহুৱিগॆ ऎল্ল দিৱ্যাস্ত্ৰগল়ূ তিল়িদিৱॆ. আদৰॆ আ পাংডৱনু নন্নॊডনॆ মুক্তৱাগি যুদ্ধমাডলু হিংজৰিযুত্তানॆ.
05153020a অহং স চ ক্ষণেনৈৱ নিৰ্মনুষ্যমিদং জগত্।
05153020c কুৰ্যাং শস্ত্ৰবলেনৈৱ সসুৰাসুৰৰাক্ষসং।।
নন্ন শস্ত্ৰবলদিংদলে ঈ সসুৰাসুৰৰাক্ষসৰॊংদিগॆ ঈ জগত্তন্নু ऒংদে ক্ষণদল্লি নিৰ্মনুষ্যৰন্নাগিসবল্লॆ.
05153021a ন ত্ৱেৱোত্সাদনীযা মে পাংডোঃ পুত্ৰা নৰাধিপ।
05153021c তস্মাদ্যোধান্ হনিষ্যামি প্ৰযোগেণাযুতং সদা।।
নৰাধিপ! আদৰॆ পাংডুৱিন পুত্ৰৰন্নু নাশগॊল়িসলু ননগॆ উত্সাহৱিল্ল. আদুদৰিংদ প্ৰতিদিনৱূ নানু হত্তুসাৱিৰ যোধৰন্নু সংহৰিসুত্তেনॆ.
05153022a এৱমেষাং কৰিষ্যামি নিধনং কুৰুনংদন।
05153022c ন চেত্তে মাং হনিষ্যংতি পূৰ্ৱমেৱ সমাগমে।।
কুৰুনংদন! অৱৰু নন্নন্নু মॊদলু কॊল্লদে ইদ্দৰॆ নানু অৱৰ সেনॆযন্নু হীগॆ সংহৰিসুৱুদন্নু মুংদুৱৰিসিকॊংডে ইৰুত্তেনॆ.
05153023a সেনাপতিস্ত্ৱহং ৰাজন্সমযেনাপৰেণ তে।
05153023c ভৱিষ্যামি যথাকামং তন্মে শ্ৰোতুমিহাৰ্হসি।।
ৰাজন্! নানু স্ৱযং নিন্ন সেনাপতিযাগবেকাদৰॆ নানু বযসুৱ ইন্নॊংদু ऒপ্পংদদ ৱিষযৱিদॆ. অদন্নূ নীনু কেল়বেকু.
05153024a কৰ্ণো ৱা যুধ্যতাং পূৰ্ৱমহং ৱা পৃথিৱীপতে।
05153024c স্পৰ্ধতে হি সদাত্যৰ্থং সূতপুত্ৰো মযা ৰণে।।
পৃথিৱীপতে! কৰ্ণনু মॊদলু যুদ্ধমাডুত্তানॆ অথৱা নানু. সূতপুত্ৰনু সদা ৰণদল্লি নন্নॊংদিগॆ স্পৰ্ধিসুত্তিৰুত্তানॆ.”
05153025 কৰ্ণ উৱাচ।
05153025a নাহং জীৱতি গাংগেযে যোত্স্যে ৰাজন্কথং চন।
05153025c হতে ভীষ্মে তু যোত্স্যামি সহ গাংডীৱধন্ৱনা।।
কৰ্ণনু হেল়িদনু: “ৰাজন্! গাংগেযনু জীৱিসিৰুৱৱৰॆগॆ নানু যুদ্ধমাডুৱুদিল্ল. ভীষ্মনু হতনাদ নংতৰৱে গাংডীৱধন্ৱিযॊংদিগॆ যুদ্ধমাডুত্তেনॆ.””
05153026 ৱৈশংপাযন উৱাচ।
05153026a ততঃ সেনাপতিং চক্ৰে ৱিধিৱদ্ভূৰিদক্ষিণং।
05153026c ধৃতৰাষ্ট্ৰাত্মজো ভীষ্মং সোঽভিষিক্তো ৱ্যৰোচত।।
ৱৈশংপাযননু হেল়িদনু: “আগ ধৃতৰাষ্ট্ৰাত্মজনু ভূৰিদক্ষিণ ভীষ্মনন্নু সেনাপতিযন্নাগি মাডিদনু. অভিষেকিসিসল্পট্ট ভীষ্মনু মিংচিদনু.
05153027a ততো ভেৰীশ্চ শংখাংশ্চ শতশশ্চৈৱ পুষ্কৰান্।
05153027c ৱাদযামাসুৰৱ্যগ্ৰাঃ পুৰুষা ৰাজশাসনাত্।।
আগ ৰাজশাসনদংতॆ নূৰাৰু ভেৰী-শংখগল়ু নিনাদিতগॊংডৱু, ৱাদ্যগাৰৰু সংতোষদিংদ ৱাদ্যগল়ন্নু নুডিসিদৰু.
05153028a সিংহনাদাশ্চ ৱিৱিধা ৱাহনানাং চ নিস্ৱনাঃ।
05153028c প্ৰাদুৰাসন্ননভ্ৰে চ ৱৰ্ষং ৰুধিৰকৰ্দমং।।
সিংহনাদগল়ু মত্তু ৱিৱিধ ৱাহনগল় নিস্ৱনগল়ূ কেল়িবংদৱু. আকাশৱু তিল়িযাগিদ্দৰূ ৰক্তদ মল়ॆসুৰিদু কॆসৰুমাডিতু.
05153029a নিৰ্ঘাতাঃ পৃথিৱীকংপা গজবৃংহিতনিস্ৱনাঃ।
05153029c আসংশ্চ সৰ্ৱযোধানাং পাতযংতো মনাংস্যুত।।
সুংটৰগাল়িগল়ু, ভূকংপ মত্তু আনॆগল় ঘীংকাৰগল়ু ऎল্ল যোধৰ মনস্সুগল়ন্নু বীল়িসিদৱু.
05153030a ৱাচশ্চাপ্যশৰীৰিণ্যো দিৱশ্চোল্কাঃ প্ৰপেদিৰে।
05153030c শিৱাশ্চ ভযৱেদিন্যো নেদুৰ্দীপ্তস্ৱৰা ভৃশং।।
আকাশদিংদ অশৰীৰৱাণিগল়ু কেল়িসিদৱু. দিৱদল্লি উল্কॆগল়ু বॆল়গিদৱু. নৰিগল়ু ভযদিংদ কূগি বৰলিৰুৱ ঘোৰ ঘটনॆগল়ন্নু সূচিসিদৱু.
05153031a সেনাপত্যে যদা ৰাজা গাংগেযমভিষিক্তৱান্।
05153031c তদৈতান্যুগ্ৰৰূপাণি অভৱং শতশো নৃপ।।
নৃপ! ৰাজনু গাংগেযনন্নু সেনাপতিযন্নাগি অভিষেকিসিদাগ ইৱু মত্তু ইন্নূ ইতৰ নূৰাৰু উগ্ৰৰূপি শকুনগল়ুংটাদৱু.
05153032a ততঃ সেনাপতিং কৃত্ৱা ভীষ্মং পৰবলাৰ্দনং।
05153032c ৱাচযিত্ৱা দ্ৱিজশ্ৰেষ্ঠান্নিষ্কৈৰ্গোভিশ্চ ভূৰিশঃ।।
05153033a ৱৰ্ধমানো জযাশীৰ্ভিৰ্নিৰ্যযৌ সৈনিকৈৰ্ৱৃতঃ।
05153033c আপগেযং পুৰস্কৃত্য ভ্ৰাতৃভিঃ সহিতস্তদা।।
05153033e স্কংধাৱাৰেণ মহতা কুৰুক্ষেত্ৰং জগাম হ।।
আগ অৱনু পৰবলাৰ্দন ভীষ্মনন্নু সেনাপতিযন্নাগি মাডি, গোৱু, নাণ্য মॊদলাদ দক্ষিণॆগল়ন্নিত্তু দ্ৱিজশ্ৰেষ্ঠৰিংদ আশীৰ্ৱচনগল়ন্নু হেল়িসি, জযদ কল়ॆযন্নু হॆচ্চিসিকॊল়্ল়ুত্তা, সৈনিকৰিংদ সুত্তুৱৰॆযল্পট্টু, নদিয মগনন্নু মুংদিৰিসিকॊংডু, সহোদৰৰॊংদিগॆ মহা কুৰুক্ষেত্ৰক্কॆ হॊৰটনু.
05153034a পৰিক্ৰম্য কুৰুক্ষেত্ৰং কৰ্ণেন সহ কৌৰৱঃ।
05153034c শিবিৰং মাপযামাস সমে দেশে নৰাধিপঃ।।
কৰ্ণনॊংদিগॆ কুৰুক্ষেত্ৰক্কॆ সুত্তুহাকি নৰাধিপ কৌৰৱনু সম প্ৰদেশদল্লি শিবিৰৱন্নু অল়ॆযিসিদনু.
05153035a মধুৰানূষৰে দেশে প্ৰভূতযৱসেংধনে।
05153035c যথৈৱ হাস্তিনপুৰং তদ্ৱচ্চিবিৰমাবভৌ।।
মধুৰৱাদ ৱিপুল প্ৰদেশদল্লি শিবিৰগল়ন্নু নিৰ্মিসলাযিতু. অদু হস্তিনাপুৰদষ্টে সুংদৰৱাগি তোৰুত্তিত্তু.”
সমাপ্তি
ইতি শ্ৰী মহাভাৰতে উদ্যোগ পৰ্ৱণি ভীষ্মাভিষেচন পৰ্ৱণি ভীষ্মসৈনাপত্যে ত্ৰিপংচাশদধিকশততমোঽধ্যাযঃ।
ইদু শ্ৰী মহাভাৰতদল্লি উদ্যোগ পৰ্ৱদল্লি ভীষ্মাভিষেচন পৰ্ৱদল্লি ভীষ্মসৈনাপত্যদল্লি নূৰাঐৱত্মূৰনॆয অধ্যাযৱু.
-
পৰ্ৱসংগ্ৰহ পৰ্ৱদল্লি ভীষ্মাভিষেচন পৰ্ৱৱু ৫৯নে উপপৰ্ৱৱॆংদূ, ইদু ৰথাতিৰথসংখ্যা মত্তু উলূকদূতাগমন পৰ্ৱগল় নংতৰ বৰুত্তদॆযॆংদূ ইদॆ. ↩︎