149 กุรุกฺษเตฺรปฺรวเศห์

ปฺรวเศ

ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ

ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต

ศฺรี มหาภารต

อุทฺยโค ปรฺว

สเนานิรฺยาณ ปรฺว

อธฺยาย 149

สาร

ยุธิษฺฐิรนุ ตนฺน เอฬุ อกฺษโหิณี สเนเะคฬ นเตารนุ ยาราคพหุทเะํทุ ตมฺมํทิรลฺลิ กเฬลุ (1-8) สหทเวนุ วิราฏนนฺนู (9-10), นกุลนุ ทฺรุปทนนฺนู (11-17), อรฺชุนนุ ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนนนฺนู (18-28), ภีมนุ ศิขํฑิยนฺนู (29-32) สูจิสุวุทุ. อาค ยุธิษฺฐิรนุ กฺฤษฺณนนฺนุ กเฬลุ (33-37), “สารวตฺตาท, ทุษฺปฺรธรฺษวาท, ทุราสทวาท นมฺม พลวุ ยุทฺธทลฺลิ ธารฺตราษฺฏฺรน พลวนฺนุ วธิสุตฺตทเะ เอะนฺนุวุทรลฺลิ สํศยวิลฺล.” เอะํทุ กฺฤษฺณนุ นุฑิทุทุ (38-46). ปาํฑว สเนเะยุ กุรุกฺษเตฺรกฺกเะ ปฺรยาณิสิทุทุ (47-66). กุรุกฺษเตฺรทลฺลิ สเนเะยุ พีฑุพิฏฺฏิทุทุ (67-84).

05149001 วไศํปายน อุวาจฯ
05149001a ชนารฺทนวจห์ ศฺรุตฺวา ธรฺมราชโ ยุธิษฺฐิรห์ฯ
05149001c ภฺราตฺฤๅนุวาจ ธรฺมาตฺมา สมกฺษํ กเศวสฺย หฯฯ

วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “ชนารฺทนน มาตนฺนุ กเฬิ ธรฺมราช ยุธิษฺฐิรนุ กเศวน สมกฺษมทลฺลิยเ ธรฺมาตฺมา สหโทรริคเะ หเฬิทนุ:

05149002a ศฺรุตํ ภวทฺภิรฺยทฺวฺฤตฺตํ สภายาํ กุรุสํสทิฯ
05149002c กเศวสฺยาปิ ยทฺวากฺยํ ตตฺสรฺวมวธาริตํฯฯ

“นีวุ กุรุสํสทิย สภเะยลฺลิ เอนายิตเะํทุ กเฬิทิริ. กเศวนู กูฑ อวน มาตินลฺลิ อวเะลฺลวนฺนู วรทิมาฑิทฺทานเะ.

05149003a ตสฺมาตฺสเนาวิภาคํ มเ กุรุธฺวํ นรสตฺตมาห์ฯ
05149003c อกฺษเาหิณฺยสฺตุ สปฺตไตาห์ สมเตา วิชยาย วไฯฯ

อาทุทริํท นรสตฺตมรเ! นมฺม วิชยกฺกาคิ สเริรุว เอฬุ อกฺษเาหิณี สเนเะคฬ วิภาคคฬนฺนุ มาฑิ.

05149004a ตาสาํ มเ ปตยห์ สปฺต วิขฺยาตาสฺตานฺนิพโธตฯ
05149004c ทฺรุปทศฺจ วิราฏศฺจ ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนศิขํฑินเาฯฯ
05149005a สาตฺยกิศฺจเกิตานศฺจ ภีมสเนศฺจ วีรฺยวานฺฯ

อวุคฬ เอฬุ วิขฺยาต นายกรนฺนุ ติฬิทุกโะฬฺฬิ – ทฺรุปท, วิราฏ, ธฺฤษฺฏทฺยุมฺน, ศิขํฑิ, สาตฺยกิ, จเกิตาน มตฺตุ วีรฺยวานฺ ภีมสเน.

05149005c เอตเ สเนาปฺรณเตารโ วีราห์ สรฺวเ ตนุตฺยชห์ฯฯ
05149006a สรฺวเ วเทวิทห์ ศูราห์ สรฺวเ สุจริตวฺรตาห์ฯ
05149006c หฺรีมํตโ นีติมํตศฺจ สรฺวเ ยุทฺธวิศารทาห์ฯ
05149006e อิษฺวสฺตฺรกุศลาศฺจไว ตถา สรฺวาสฺตฺรยโธินห์ฯฯ

อิวรเะลฺล สเนาปฺรณเตารรุ วีรรุ. ทเหวนฺนุ ตฺยชิสิทวรุ. เอะลฺลรู วเทวิทรุ. ศูรรุ. เอะลฺลรู สุจริตวฺรตรุ. วินยิคฬุ. นีติวํตรุ. เอะลฺลรู ยุทฺธ วิศารทรุ. อิษฺฏ อสฺตฺรคฬลฺลิ กุศลรุ หาคู สรฺวาสฺตฺรยโธรุ.

05149007a สปฺตานามปิ ยโ นเตา สเนานาํ ปฺรวิภาควิตฺฯ
05149007c ยห์ สหเต รณเ ภีษฺมํ ศรารฺจิห์ปาวกโปมํฯฯ
05149008a ตฺวํ ตาวตฺสหทเวาตฺร ปฺรพฺรูหิ กุรุนํทนฯ
05149008c สฺวมตํ ปุรุษวฺยาฆฺร กโ นห์ สเนาปติห์ กฺษมห์ฯฯ

กุรุนํทน สหทเว! สเนคฬ ปฺรวิภาคคฬนฺนุ ติฬิทิรุว, ปาวกนํติรุว พาณคฬนฺนุฬฺฬ พีษฺมนโะฑนเะ รณทลฺลิ หโราฑพลฺล, อี เอฬู สเนเะคฬ นเตารนาคพลฺล, นมฺม สมรฺถ สเนาปติยุ ยาราคพลฺลนเะํพ นินฺน อภิปฺรายวนฺนุ หเฬุ.”

05149009 สหทเว อุวาจฯ
05149009a สมฺยุกฺต เอกทุห์ขศฺจ วีรฺยวาํศฺจ มหีปติห์ฯ
05149009c ยํ สมาศฺริตฺย ธรฺมชฺญาํ สฺวมํศมนุยุํชฺมหเฯฯ
05149010a มตฺสฺยโ วิราฏโ พลวานฺกฺฤตาสฺตฺรโ ยุทฺธทุรฺมทห์ฯ
05149010c ปฺรสหิษฺยติ สํคฺรามเ ภีษฺมํ ตาํศฺจ มหารถานฺฯฯ

สหทเวนุ หเฬิทนุ: “นมฺม ทุห์ขทลฺลิ โอะํทาคิ สเริกโะํฑ, นมคเะ หตฺติรท นเะํฏนาท, วีรฺยวาน มหีปติ, ยารนฺนุ อาศฺรยิสิ นมฺม อํศวนฺนุ มรฬิ ปฑเะยพหุทโ อา ธรฺมชฺญ พลวานฺ, กฺฤตาสฺตฺร, ยุทฺธ ทุรฺมท, มตฺสฺย วิราฏนุ สํคฺรามทลฺลิ ภีษฺม มตฺตุ อา มหารถิคฬนฺนุ สทเะพฑิยพลฺลนุ.””

05149011 วไศํปายน อุวาจฯ
05149011a ตถโกฺตเ สหทเวเน วากฺยเ วากฺยวิศารทห์ฯ
05149011c นกุลโ'นํตรํ ตสฺมาทิทํ วจนมาททเฯฯ

วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “วากฺยวิศารท สหทเวนุ อี วากฺยคฬลฺลิ หเฬลุ, นกุลนุ อี มาตุคฬนฺนุ อาฑิทนุ:

05149012a วยสา ศาสฺตฺรตโ ธไรฺยาตฺกุลเนาภิชนเน จฯ
05149012c หฺรีมานฺกุลานฺวิตห์ ศฺรีมานฺสรฺวศาสฺตฺรวิศารทห์ฯฯ
05149013a วเท จาสฺตฺรํ ภรทฺวาชาทฺทุรฺธรฺษห์ สตฺยสํครห์ฯ
05149013c ยโ นิตฺยํ สฺปรฺธตเ ทฺรโณํ ภีษฺมํ จไว มหาพลํฯฯ
05149014a ศฺลาฆฺยห์ ปารฺถิวสํฆสฺย ปฺรมุขเ วาหินีปติห์ฯ
05149014c ปุตฺรปเาตฺรไห์ ปริวฺฤตห์ ศตศาข อิว ทฺรุมห์ฯฯ
05149015a ยสฺตตาป ตปโ ฆโรํ สทารห์ ปฺฤถิวีปติห์ฯ
05149015c รโษาทฺทฺรโณวินาศาย วีรห์ สมิติศโภนห์ฯฯ
05149016a ปิตเวาสฺมานฺสมาธตฺตเ ยห์ สทา ปารฺถิวรฺษภห์ฯ
05149016c ศฺวศุรโ ทฺรุปทโ'สฺมากํ สเนามคฺรเ ปฺรกรฺษตุฯฯ

วยสฺสินลฺลิ, ศาสฺตฺรทลฺลิ, ธไรฺยทลฺลิ, กุลทลฺลิ, อภิชนรลฺลิ หิริยวนาท; กุลานฺวิต, สรฺวศาสฺตฺรวิศารท, ภรธฺวาชนิํท อสฺตฺรคฬนฺนุ กลิต, ทุรฺธรฺษ, สตฺยสํคร; ยารุ นิตฺยวู มหาพลิ ทฺรโณ-ภีษฺมรโะฑนเะ สฺปรฺธิสุตฺตานโ; ศฺลาฆนีย, ปารฺถิว สํฆท ปฺรมุข, วาหินีปติ; นูรุ ศาขเะคฬิรุว วฺฤกฺษทํตเะ ปุตฺรปเาตฺรริํท ปริวฺฤตนาท; รโษทิํท ทฺรโณวินาศกฺกาคิ ปตฺนิยโะฑนเะ ฆโร ตปสฺสนฺนุ ตปิสิท มหีปติ; สมิติคฬิคเะ ศโภเะยนฺนุ ตรุว; สทา นมฺม ตํทเะย สมนาคิรุว ปารฺถิวรฺษภ, นมฺมเะลฺลร มาว ทฺรุปทนุ นมฺม สเนเะย อคฺรสฺถานทลฺลิ ปฺรกาศิสุตฺตานเะ.

05149017a ส ทฺรโณภีษฺมาวายาํตเา สหเทิติ มติรฺมมฯ
05149017c ส หิ ทิวฺยาสฺตฺรวิทฺราชา สขา จาํคิรสโ นฺฤปห์ฯฯ

อวนุ กโะนเะยวรเะคู ทฺรโณ-ภีษฺมรนฺนุ สหิสุตฺตานเะ เอะํทุ นนฺน อภิปฺราย. ราชา! เอกเะํทรเะ อา นฺฤปนุ ทิวฺยาสฺตฺรคฬนฺนุ ติฬิทิทฺทานเะ. มตฺตุ อาํคิรสน สขนาคิทฺทานเะ.”

05149018a มาทฺรีสุตาภฺยามุกฺตเ ตุ สฺวมตเ กุรุนํทนห์ฯ
05149018c วาสวิรฺวาสวสมห์ สวฺยสาจฺยพฺรวีทฺวจห์ฯฯ

มาทฺรีสุตรีรฺวรุ หีคเะ หเฬลุ กุรุนํทน วาสว สม วาสวิ สวฺยสาจิยุ ตนฺน อภิปฺรายวนฺนุ หเฬิทนุ:

05149019a ยโ'ยํ ตปห์ปฺรภาวเน ฤษิสํตโษณเน จฯ
05149019c ทิวฺยห์ ปุรุษ อุตฺปนฺนโ ชฺวาลาวรฺณโ มหาพลห์ฯฯ
05149020a ธนุษฺมานฺกวจี ขฑฺคี รถมารุหฺย ทํศิตห์ฯ
05149020c ทิวฺยไรฺหยวรไรฺยุกฺตมคฺนิกุํฑาตฺสมุตฺถิตห์ฯฯ
05149021a ครฺชนฺนิว มหามเฆโ รถฆโษเณ วีรฺยวานฺฯ
05149021c สิํหสํหนนโ วีรห์ สิํหวิกฺราํตวิกฺรมห์ฯฯ
05149022a สิํหโรสฺกโ มหาพาหุห์ สิํหวกฺษา มหาพลห์ฯ
05149022c สิํหปฺรครฺชนโ วีรห์ สิํหสฺกํธโ มหาทฺยุติห์ฯฯ
05149023a สุภฺรูห์ สุทํษฺฏฺรห์ สุหนุห์ สุพาหุห์ สุมุขโ'กฺฤศห์ฯ
05149023c สุชตฺรุห์ สุวิศาลากฺษห์ สุปาทห์ สุปฺรติษฺฐิตห์ฯฯ
05149024a อภเทฺยห์ สรฺวศสฺตฺราณาํ ปฺรภินฺน อิว วารณห์ฯ
05149024c ชชฺญเ ทฺรโณวินาศาย สตฺยวาที ชิตเํทฺริยห์ฯฯ
05149025a ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนมหํ มนฺยเ สหเทฺภีษฺมสฺย สายกานฺฯ
05149025c วชฺราศนิสมสฺปรฺศานฺทีปฺตาสฺยานุรคานิวฯฯ
05149026a ยมทูตสมานฺวเคเ นิปาตเ ปาวกโปมานฺฯ
05149026c รามเณาชเา วิษหิตานฺวชฺรนิษฺปเษทารุณานฺฯฯ

ตปห์ปฺรภาวทิํท, ฤษิคฬ สํตโษทิํท หุฏฺฏิท ทิวฺยปุรุษ - ชฺวาลวรฺณิ, มหาพล; ธนฺนุสฺสนฺนุ หิฑิทุ, กวจวนฺนุ ธริสิ, ทิวฺย ศฺรเษฺฐ กุทุรเะคฬนฺนุ กฏฺฏิท รถวนฺนเริ, มหามเฆทํตเะ ฆรฺชิสุตฺตา, รถฆโษคฬโะํทิคเะ อคฺนิกุํฑทิํท มเลเะทฺทุ พํท; วีรฺยวาน, วีร, สิํหสํหนน, สิํหวิกฺราํต, วิกฺรมิ, สํหโรสฺก, มหาพาหุ, สิํหวกฺษ, มหาพล, สิํหปฺรครฺชน, วีร, สิํหสฺกํธ, มหาทฺยุติ, สุํทร หุพฺพุฬฺฬวนุ, สุํทร หลฺลุฬฺฬวนุ, สุหนุ, สุพาหุ, สุมุข, อกฺฤศ, สุชตฺรุ, สุวิศาลากฺษ, สุปาท, สุปฺรติษฺฐิต, อภเทฺย, สรฺวศสฺตฺรคฬนฺนุ กตฺตริสิ ตฑเะย พลฺล; ทฺรโณน วินาศกฺกเะ ชนิสิท, ชิตเํทฺริย ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนนุ ภีษฺมน วชฺร ปฺรภาวี, พเะํกิยนฺนุ อุคุฬุว สรฺปคฬํติรุว, วเคทลฺลิ ยมทูตร สมนาคิรุว, พเะํกิยํตเะ พีฬุว, โอะมฺมเะ รามนเ เอะทุริสิท, สิฑิลุพฑิยุวํตเะ ทารุณวาท พาณคฬนฺนุ สหิสพลฺล เอะํทุ นนคนฺนิสุตฺตทเะ.

05149027a ปุรุษํ ตํ น ปศฺยามิ ยห์ สหเต มหาวฺรตํฯ
05149027c ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนมฺฤตเ ราชนฺนิติ มเ ธียตเ มติห์ฯฯ

ราชนฺ! ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนนนฺนุ พิฏฺฏุ อา มหาวฺรต ปุรุษนนฺนุ สหิสุว พเรเะ ยารนฺนู นานุ กาณุวุทิลฺล. อิทุ นนฺน พุทฺธิคเะ พํทิรุว อภิปฺราย.

05149028a กฺษิปฺรหสฺตศฺจิตฺรยโธี มตห์ สเนาปติรฺมมฯ
05149028c อภเทฺยกวจห์ ศฺรีมานฺมาตํค อิว ยูถปห์ฯฯ

หิํฑนฺนุ นฑเะสิกโะํฑุ หโคุว มาตํคทํตเะ อา กฺษิปฺรหสฺต, จิตฺรยโธี, อภเทฺยกวจนุ สเนาปติยาคพหุทเะํทุ นนฺน มต.”

05149029 ภีม อุวาจฯ
05149029a วธารฺถํ ยห์ สมุตฺปนฺนห์ ศิขํฑี ทฺรุปทาตฺมชห์ฯ
05149029c วทํติ สิทฺธา ราชเํทฺร ฤษยศฺจ สมาคตาห์ฯฯ
05149030c รูปํ ทฺรกฺษฺยํติ ปุรุษา รามสฺยเว มหาตฺมนห์ฯฯ
05149031a น ตํ ยุทฺธเษุ ปศฺยามิ ยโ วิภิํทฺยาจฺจิขํฑินํฯ
05149031c ศสฺตฺรเณ สมรเ ราชนฺสมฺนทฺธํ สฺยํทนเ สฺถิตํฯฯ
05149032a ทฺวไรถเ วิษหเนฺนานฺยโ ภีษฺมํ ราชนฺมหาวฺรตํฯ
05149032c ศิขํฑินมฺฤตเ วีรํ ส มเ สเนาปติรฺมตห์ฯฯ

ภีมนุ หเฬิทนุ: “ราชเํทฺร! สเริรุว สิทฺธรุ ฤษิคฬุ ศิขํฑิยุ ภีษฺมน วธเะคาคิยเ อุตฺปนฺนนาทนเะํทุ หเฬุตฺตารเะ. ศิขํฑิยุ สํคฺรามมธฺยทลฺลิ ทิวฺย อสฺตฺรวนฺนุ ปฺรยโคิสุวาค อวนลฺลิ ปุรุษรุ มหาตฺม รามน รูปวนฺนเ กาณุตฺตารเะ. ราชนฺ! ยุทฺธทลฺลิ อายุธปาณิยาคิ นิํต ศิขํฑิยนฺนุ ศสฺตฺรคฬิํท ภเทิสุว ยารนฺนู นานุ กํฑิลฺล. มหาวฺรต พีษฺมนนฺนุ วีร ศิขํฑิย หโะรตาคิ พเรเะ ยารู เอะทุริสลารรุ. อวนเ นมฺม สเนาปติยเะํทุ นนคนฺนิสุตฺตทเะ.”

05149033 ยุธิษฺฐิร อุวาจฯ
05149033a สรฺวสฺย ชคตสฺตาต สาราสารํ พลาพลํฯ
05149033c สรฺวํ ชานาติ ธรฺมาตฺมา คตมเษฺยจฺจ กเศวห์ฯฯ

ยุธิษฺฐิรนุ หเฬิทนุ: “มกฺกฬเ! ชคตฺติน เอะลฺลทร - อีคิน มตฺตุ หิํทเะ อาคิหโทวุคฬ - สาราสรคฬนฺนุ พลาพลคฬนฺนุ เอะลฺลวนฺนู ธรฺมาตฺม กเศวนิคเะ ติฬิทิทเะ.

05149034a ยมาห กฺฤษฺณโ ทาศารฺหห์ สโ'สฺตุ นโ วาหินีปติห์ฯ
05149034c กฺฤตาสฺตฺรโ หฺยกฺฤตาสฺตฺรโ วา วฺฤทฺธโ วา ยทิ วา ยุวาฯฯ

กฺฤษฺณ ทาศารฺหนุ ยารเะํทุ หเฬุตฺตานโ อวนุ กฺฤตาสฺตฺรนาคิรลิ อถวา อกฺฤตาสฺตฺรนาคิรลิ, วฺฤทฺธนาคิรลิ อถวา ยุวกนาคิรลิ อวนเ นมฺม วาหินีปติยาคลิ.

05149035a เอษ นโ วิชยเ มูลมเษ ตาต วิปรฺยยเฯ
05149035c อตฺร ปฺราณาศฺจ ราชฺยํ จ ภาวาภาวเา สุขาสุขเฯฯ

มกฺกฬเ! อิวนเ นมฺม วิชย-วิปรฺยยคฬ มูล. อวนลฺลิยเ นมฺม ปฺราณคฬุ, ราชฺย, อิรุวุทุ-อิลฺลทิรุวุทุ, มตฺตุ สุข-อสุขคฬุ นเะลเะสิวเะ.

05149036a เอษ ธาตา วิธาตา จ สิทฺธิรตฺร ปฺรติษฺฐิตาฯ
05149036c ยมาห กฺฤษฺณโ ทาศารฺหห์ ส นห์ สเนาปติห์ กฺษมห์ฯฯ

อิวนเ ธาตา, วิธาตา. อิวนลฺลิ สิทฺธิยุ ปฺรติษฺฐิตวาคิทเะ. กฺฤษฺณ ทาศารฺหนุ ยารนฺนุ สมรฺถนเะํทุ หเฬุตฺตานโ อวนเ นมคเะ สเนาปติยาคุตฺตานเะ.

05149036e พฺรวีตุ วทตาํ ศฺรเษฺฐโ นิศา สมติวรฺตตเฯฯ
05149037a ตตห์ สเนาปติํ กฺฤตฺวา กฺฤษฺณสฺย วศวรฺตินํฯ
05149037c ราตฺริศเษเ วฺยติกฺราํตเ ปฺรยาสฺยามโ รณาชิรํฯฯ
05149037e อธิวาสิตศสฺตฺราศฺจ กฺฤตกเาตุกมํคลาห์ฯฯ

มาตนาฑุววรลฺลิ ศฺรเษฺฐนุ หเฬลิ. ราตฺริยุ มุคิยลุ พํทิทเะ. กฺฤษฺณน วศวรฺติยาคิรุววนนฺนุ สเนาปติยนฺนาคิ มาฑิกโะํฑุ, อุฬิทิรุว ราตฺริยนฺนุ กฬเะทุ, มํคล การฺยคฬนฺนุ มุคิสิ, สุหาสิต ศสฺตฺราสฺตฺรคฬโะํทิคเะ รณรํคท กฑเะ สาคโณ.””

05149038 วไศํปายน อุวาจฯ
05149038a ตสฺย ตทฺวจนํ ศฺรุตฺวา ธรฺมราชสฺย ธีมตห์ฯ
05149038c อพฺรวีตฺปุํฑรีกากฺษโ ธนํชยมวเกฺษฺย หฯฯ

วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “ธีมต ธรฺมราชน อา มาตนฺนุ กเฬิ ปุํฑรีกากฺษนุ ธนํชยนนฺนุ นโฑิ หเฬิทนุ:

05149039a มมาปฺยเตเ มหาราช ภวทฺภิรฺย อุทาหฺฤตาห์ฯ
05149039c นเตารสฺตว สเนายาห์ ศูรา วิกฺราํตยโธินห์ฯ
05149039e สรฺว เอตเ สมรฺถา หิ ตว ศตฺรูนฺปฺรมรฺทิตุํฯฯ

“มหาราช! นีวุ สูจิสิรุว สเนเะคฬ นเตารรเะลฺลรู ศูรรุ, วิกฺราํต ยโทฺธรุ มตฺตุ นินฺน ศตฺรุคฬนฺนุ ปุฑิมาฑลุ สมรฺถรุ เอะํทุ นนคู อนฺนิสุตฺตทเะ.

05149040a อิํทฺรสฺยาปิ ภยํ หฺยเตเ ชนยเยุรฺมหาหวเฯ
05149040c กิํ ปุนรฺธารฺตราษฺฏฺราณาํ ลุพฺธานาํ ปาปจเตสาํฯฯ

อวรุ มหาหวทลฺลิ อิํทฺรนลฺลิยู กูฑ ภยวนฺนุ หุฏฺฏิสุววรุ. อินฺนุ ลุพฺธ ปาปจเตส ธารฺตราษฺฏฺรรเนุ?

05149041a มยาปิ หิ มหาพาหโ ตฺวตฺปฺริยารฺถมริํทมฯ
05149041c กฺฤตโ ยตฺนโ มหาํสฺตตฺร ศมห์ สฺยาทิติ ภารตฯ
05149041e ธรฺมสฺย คตมานฺฤณฺยํ น สฺม วาจฺยา วิวกฺษตาํฯฯ

มหาพาหโ! อริํทม! ภารต! นานู กูฑ นินฺน สํตโษกฺกาคิ ศาํติยิรลิ เอะํทุ มหา ปฺรยตฺนวนฺนุ มาฑิทเะ. นาวุ ธรฺมท ฤณวนฺนุ ตีริสิทํตาคิทเะ. มาตนาฑ พยสุววรุ นมฺมนฺนุ นิํทิสพารทุ.

05149042a กฺฤตารฺถํ มนฺยตเ พาลห์ สโ'อาตฺมานมวิจกฺษณห์ฯ
05149042c ธารฺตราษฺฏฺรโ พลสฺถํ จ มนฺยตเ'อาตฺมานมาตุรห์ฯฯ

อา พาลพุทฺธิย ธารฺตราษฺฏฺรนุ ตานุ กฺฤตารฺถนเะํทุกโะํฑิทฺทานเะ. รโคิยุ ติฬิทุกโะฬฺฬุวํตเะ ตานุ พลศาลิยเะํทุ ติฬิทุกโะํฑิทฺทานเะ.

05149043a ยุชฺยตาํ วาหินี สาธุ วธสาธฺยา หิ ตเ มตาห์ฯ
05149043c น ธารฺตราษฺฏฺราห์ ศกฺษฺยํติ สฺถาตุํ ทฺฤษฺฏฺวา ธนํชยํฯฯ
05149044a ภีมสเนํ จ สํกฺรุทฺธํ ยมเา จาปิ ยมโปมเาฯ
05149044c ยุยุธานทฺวิตียํ จ ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนมมรฺษณํฯฯ
05149045a อภิมนฺยุํ ทฺรเาปทเยานฺวิราฏทฺรุปทาวปิฯ
05149045c อกฺษเาหิณีปตีํศฺจานฺยานฺนรเํทฺรานฺทฺฤฒวิกฺรมานฺฯฯ

อาคลิ! สเนเะยนฺนุ หูฑุ. วธิสิยเ อวรนฺนุ ทาริคเะ ตรพหุทเะํทุ นนคนฺนิสุตฺตทเะ. ธารฺตราษฺฏฺรรุ ธนํชยนนฺนุ, สํกฺฤทฺธ ภีมสเนนนฺนุ มตฺตุ ยมนํติรุว ยมฬรนฺนุ, อทฺวิตีย ยุยุธานนนฺนุ, อมรฺษณ ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนนนฺนุ, อภิมนฺยุววนฺนุ, ทฺรเาปทเยรนฺนุ, วิราฏ ทฺรุปทรนฺนู, อกฺษเาหิณี ปติคฬนฺนู, ทฺฤฒวิกฺรมราท อนฺย นรเํทฺรรนฺนู นโฑิ เอะทุริสลุ อศกฺตราคุตฺตารเะ.

05149046a สารวทฺพลมสฺมากํ ทุษฺปฺรธรฺษํ ทุราสทํฯ
05149046c ธารฺตราษฺฏฺรพลํ สํขฺยเ วธิษฺยติ น สํศยห์ฯฯ

สารวตฺตาท, ทุษฺปฺรธรฺษวาท, ทุราสทวาท นมฺม พลวุ ยุทฺธทลฺลิ ธารฺตราษฺฏฺรน พลวนฺนุ วธิสุตฺตทเะ เอะนฺนุวุทรลฺลิ สํศยวิลฺล.”

05149047a เอวมุกฺตเ ตุ กฺฤษฺณเน สํปฺรหฺฤษฺยนฺนรโตฺตมาห์ฯ
05149047c ตเษาํ ปฺรหฺฤษฺฏมนสาํ นาทห์ สมภวนฺมหานฺฯฯ

กฺฤษฺณนุ หีคเะ หเฬลุ นรโตฺตมรุ สํปฺรหฺฤษฺฏราทรุ. อา ปฺรหฺฤษฺฏมนสฺกรลฺลิ มหา นาทวุํฏายิตุ.

05149048a ยโค อิตฺยถ สไนฺยานาํ ตฺวรตาํ สํปฺรธาวตาํฯ
05149048c หยวารณศพฺทศฺจ นเมิฆโษศฺจ สรฺวศห์ฯ
05149048e ศํขทุํทุภินิรฺฆโษสฺตุมุลห์ สรฺวตโ'ภวตฺฯฯ

“ยโค” เอะํทุ กูคลุ สเนเะคฬุ ตฺวรเะมาฑิ โอฑตโะฑคิทวุ. เอะลฺลเะฑเะยู อานเะ กุทุรเะคฬ มตฺตุ รถจกฺรคฬ ฆโษวุํฏายิตุ. เอะลฺลกฑเะยู ศํข-ทุํทุภิ-นิรฺฆโษคฬ ตุมุลวายิตุ.

05149049a ปฺรยาสฺยตาํ ปาํฑวานาํ สสไนฺยานาํ สมํตตห์ฯ
05149049c คํคเว ปูรฺณา ทุรฺธรฺษา สมทฺฤศฺยต วาหินีฯฯ

ปาํฑวรนฺนุ สุตฺตุวรเะทุ หโะรฏ สเนเะคฬุ ตุํพิ หริยุตฺติรุว คํคา ปฺรวาหทํตเะ ทุรฺธรฺษวาคิ กํฑิตุ.

05149050a อคฺรานีกเ ภีมสเนโ มาทฺรีปุตฺรเา จ ทํศิตเาฯ
05149050c สเาภทฺรโ ทฺรเาปทเยาศฺจ ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนศฺจ ปารฺษตห์ฯ
05149050e ปฺรภทฺรกาศฺจ ปาํจาลา ภีมสเนมุขา ยยุห์ฯฯ

สเนเะย มุํทเะ ภีมสเน มตฺตุ กวจธาริ มาทฺรีปุตฺรรีรฺวรุ นฑเะทรุ. ภีมสเนน หิํทเะ สเาภทฺริ, ทฺรเาปทเยรุ, ปารฺษต ธฺฤษฺฏทฺยุมฺน, ปาํจาลรุ มตฺตุ ปฺรภทฺรกรุ นฑเะทรุ.

05149051a ตตห์ ศพฺทห์ สมภวตฺสมุทฺรสฺยเว ปรฺวณิฯ
05149051c หฺฤษฺฏานาํ สํปฺรยาตานาํ ฆโษโ ทิวมิวาสฺปฺฤศตฺฯฯ

อาค หุณฺณิมเะยํทุ สมุทฺรวุ ภโรฺครเะยุวํตเะ หรฺษทิํท ปฺรยาณิสุตฺติรุววร ฆโษวุ ทิววนฺนุ มุฏฺฏุวษฺฏายิตุ.

05149052a ปฺรหฺฤษฺฏา ทํศิตา ยโธาห์ ปรานีกวิทารณาห์ฯ
05149052c ตเษาํ มธฺยเ ยยเา ราชา กุํตีปุตฺรโ ยุธิษฺฐิรห์ฯฯ

หรฺษิตราท, สํปูรฺณ รกฺษิตราท, ศตฺรุสเนเะยนฺนุ ตุํฑริสพลฺล อา ยโธร มธฺยเะ ราชา กุํตีปุตฺร ยุธิษฺฐิรนุ นฑเะทนุ.

05149053a ศกฏาปณวเศาศฺจ ยานยุคฺยํ จ สรฺวศห์ฯ
05149053c กโศยํตฺรายุธํ จไว ยเ จ วไทฺยาศฺจิกิตฺสกาห์ฯฯ
05149054a ผลฺคุ ยจฺจ พลํ กิํ จิตฺตถไว กฺฤศทุรฺพลํฯ
05149054c ตตฺสํคฺฤหฺย ยยเา ราชา ยเ จาปิ ปริจารกาห์ฯฯ

พํฑิคฬุ, วฺยาปารท พํฑิคฬุ, วเศฺยาวาฏิกเะคฬุ, พํฑิคฬ สรณิ, กโศยํตฺรคฬุ, อายุธคฬุ, วไทฺยรุ, จิกิตฺสกรุ, สเนเะยนฺนุ หิํพาลิสิ พํทิรุว กฺฤษ-ทุรฺพลรนฺนู ปริจารกรนฺนู โอะฏฺฏุคูฑิสิกโะํฑุ ราชนุ หโะรฏนุ.

05149055a อุปปฺลวฺยเ ตุ ปาํจาลี ทฺรเาปที สตฺยวาทินีฯ
05149055c สห สฺตฺรีภิรฺนิววฺฤตเ ทาสีทาสสมาวฺฤตาฯฯ

ปาํจาลี สตฺยวาทินี ทฺรเาปทิยุ อุปปฺลวฺยทลฺลิ อิตร สฺตฺรียรโะํทิคเะ ทาสีทาสรโะํทิคเะ อุฬิทุกโะํฑฬุ.

05149056a กฺฤตฺวา มูลปฺรตีการานฺ คุลฺมไห์ สฺถาวรชํคมไห์ฯ
05149056c สฺกํธาวารเณ มหตา ปฺรยยุห์ ปาํฑุนํทนาห์ฯฯ

อลฺลิ จลิสุว มตฺตุ สฺถิรวาคิรุว สเนเะคฬิํท มูลภูต รกฺษณเะยนฺนุ นีฑิ ปาํฑุนํทนรุ ปฺรยาณิสิทรุ.

05149057a ททตโ คาํ หิรณฺยํ จ พฺราหฺมณไรภิสํวฺฤตาห์ฯ
05149057c สฺตูยมานา ยยู ราชนฺรถไรฺมณิวิภูษิตไห์ฯฯ

ราชนฺ! มณิวิภูษิต รถคฬลฺลิ อวรุ สตฺตุวรเะทุ สฺตุติสุตฺติทฺท พฺราหฺมณริคเะ คโวุ หิรณฺยคฬนฺนุ นีฑุตฺตา ปฺรยาณิสิทรุ.

05149058a กเกยา ธฺฤษฺฏกเตุศฺจ ปุตฺรห์ กาศฺยสฺย จาภิภูห์ฯ
05149058c ศฺรเณิมานฺวสุทานศฺจ ศิขํฑี จาปราชิตห์ฯฯ
05149059a หฺฤษฺฏาสฺตุษฺฏาห์ กวจินห์ สศสฺตฺราห์ สมลํกฺฤตาห์ฯ
05149059c ราชานมนฺวยุห์ สรฺวเ ปริวารฺย ยุธิษฺฐิรํฯฯ

กเกยรุ, ธฺฤษฺฏกเตุ, กาศิย ราชน มค, ศฺรเณิมานฺ, วสุทาน, อปราชิต ศิขํฑี อิวรุ หฺฤษฺฏรู ตุษฺฏรู อาคิ, กวจคฬนฺนุ ธริสิ, สศสฺตฺรราคิ, สมลํกฺฤตราคิ เอะลฺลรู ราช ยุธิษฺฐิรนนฺนุ สุตฺตุวรเะทุ หิํพาลิสิทรุ.

05149060a ชฆนารฺธเ วิราฏศฺจ ยชฺญาสเนศฺจ สโมกิห์ฯ
05149060c สุธรฺมา กุํติภโชศฺจ ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนสฺย จาตฺมชาห์ฯฯ
05149061a รถายุตานิ จตฺวาริ หยาห์ ปํจคุณาสฺตตห์ฯ
05149061c ปตฺติสไนฺยํ ทศคุณํ สาทินามยุตานิ ษฏฺฯฯ

หิํทเะ วิราฏ, ยชฺญาสเน, สโมกิ, สุธรฺม, กุํติภโช, มตฺตุ ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนน มกฺกฬุ - นลวตฺตุ สาวิร รถคฬุ, อทร ไอทุปฏฺฏุ สํขฺยเะย กุทุรเะคฬุ, อทร หตฺตุ ปฏฺฏุ กาลาฬุคฬุ, มตฺตุ อรวตฺตุ สาวิร สวาริ สไนิกรโะํทิคเะ นฑเะทรุ.

05149062a อนาธฺฤษฺฏิศฺจเกิตานศฺจเทิราชโ'ถ สาตฺยกิห์ฯ
05149062c ปริวารฺย ยยุห์ สรฺวเ วาสุทเวธนํชยเาฯฯ

อนาธฺฤษฺฏิ, จเกิตาน, จเทิราช มตฺตุ สาตฺยกิ เอะลฺลรู วาสุทเว-ธนํชยรนฺนุ สุตฺตุวรเะทุ นฑเะทรุ.

05149063a อาสาทฺย ตุ กุรุกฺษเตฺรํ วฺยูฒานีกาห์ ปฺรหาริณห์ฯ
05149063c ปาํฑวาห์ สมทฺฤศฺยํต นรฺทํตโ วฺฤษภา อิวฯฯ

สเนเะคฬนฺนุ รจิสิ กุรุกฺษเตฺรวนฺนุ สเริ ปาํฑวรุ ฆีฬิฑุว หโริคฬํตเะ กํฑุพํทรุ.

05149064a ตเ'วคาหฺย กุรุกฺษเตฺรํ ศํขานฺทธฺมุรริํทมาห์ฯ
05149064c ตถไว ทธฺมตุห์ ศํขเา วาสุทเวธนํชยเาฯฯ

อา อริํทมรุ กุรุกฺษเตฺรทลฺลิ อิฬิทุ ศํขคฬนฺนุ อูทิทรุ. หาคเะยเ วาสุทเว-ธนํชยรู ศํขคฬนฺนุ อูทิทรุ.

05149065a ปาํจชนฺยสฺย นิรฺฆโษํ วิสฺผูรฺชิตมิวาศนเห์ฯ
05149065c นิศมฺย สรฺวสไนฺยานิ สมหฺฤษฺยํต สรฺวศห์ฯฯ

สิฑิลุ พฑิทํตเะ กเฬิพํท ปาํจชนฺยท นิรฺฆโษวนฺนุ กเฬิ สรฺว สเนเะยลฺลิ เอะลฺลกฑเะยู หรฺษโทฺคารวายิตุ.

05149066a ศํขทุํทุภิสํสฺฤษฺฏห์ สิํหนาทสฺตรสฺวินาํฯ
05149066c ปฺฤถิวีํ จาํตริกฺษํ จ สาคราํศฺจานฺวนาทยตฺฯฯ

ตรสฺวิคฬ สิํหนาทคฬโะํทิคเะ ศํขทุํธุภิคฬุ สเริ นาทวุ ภูมิ, อํตริกฺษ มตฺตุ สาครคฬนฺนุ สเริตุ.

05149067a ตตโ ทเศเ สมเ สฺนิคฺธเ ปฺรภูตยวสเํธนเฯ
05149067c นิวเศยามาส ตทา สเนาํ ราชา ยุธิษฺฐิรห์ฯฯ
05149068a ปริหฺฤตฺย ศฺมศานานิ ทเวตายตนานิ จฯ
05149068c อาศฺรมาํศฺจ มหรฺษีณาํ ตีรฺถานฺยายตนานิ จฯฯ

อาค ราชา ยุธิษฺฐิรนุ สมปฺรทเศทลฺลิ, สุํทรวาท, สากษฺฏุ นีรุ มเวุคฬิรุวลฺลิ, ศฺมศาน, ทเวาลย, มหรฺษิคฬ อาศฺรม, ตีรฺถสฺถานคฬนฺนุ พิฏฺฏุ, ตนฺน สเนเะยนฺนุ พีฑุพิฑิสิทนุ.

05149069a มธุรานูษรเ ทเศเ ศิวเ ปุณฺยเ มหีปติห์ฯ
05149069c นิวเศํ การยามาส กุํตีปุตฺรโ ยุธิษฺฐิรห์ฯฯ

มหีปติ กุํตีปุตฺร ยุธิษฺฐิรนุ มํคฬ, ปุณฺย, อุปฺปิลฺลท ปฺรทเศทลฺลิ ตนฺน พิฑารวนฺนุ มาฑิสิกโะํฑนุ.

05149070a ตตศฺจ ปุนรุตฺถาย สุขี วิศฺราํตวาหนห์ฯ
05149070c ปฺรยยเา ปฺฤถิวีปาลไรฺวฺฤตห์ ศตสหสฺรศห์ฯฯ

วาหนคฬุ วิศฺราํติปฑเะทุ สุขิคฬาท นํตร, ปุนห์ อลฺลิํท หโะรฏุ นูรารุ สหสฺรารุ ปฺฤถิวีปาลริํท อาวฺฤตนาคิ ปุนห์ ปฺรยาณิสิทนุ.

05149071a วิทฺราวฺย ศตศโ คุลฺมานฺธารฺตราษฺฏฺรสฺย สไนิกานฺฯ
05149071c ปรฺยกฺรามตฺสมํตาจฺจ ปารฺถเน สห กเศวห์ฯฯ

ปารฺถนโะํทิคเะ กเศวนุ สุตฺตุ หากิ ธารฺตราษฺฏฺรน นูรารุ คุปฺตจาริ สไนิก ตุกฑิคฬนฺนุ โอฑิสิทนุ.

05149072a ศิพิรํ มาปยามาส ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนศฺจ ปารฺษตห์ฯ
05149072c สาตฺยกิศฺจ รถโทารโ ยุยุธานห์ ปฺรตาปวานฺฯฯ
05149073a อาสาทฺย สริตํ ปุณฺยาํ กุรุกฺษเตฺรเ หิรณฺวตีํฯ
05149073c สูปตีรฺถาํ ศุจิชลาํ ศรฺกราปํกวรฺชิตาํฯฯ

ปารฺษต ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนนุ รถโทาร ปฺรตาปวานฺ ยุยุธาน สาตฺยกิยโะฑนเะ ศิพิรวนฺนุ กุรุกฺษเตฺรทลฺลิ สูปตีรฺถ, ศุทฺธ นีริน, กลฺลุ-กเะสรุคฬิํท วรฺชิตวาท ปุณฺย หิรณฺวตี นทิยวรเะคเะ อฬเะทรุ.

05149074a ขานยามาส ปริขาํ กเศวสฺตตฺร ภารตฯ
05149074c คุปฺตฺยรฺถมปิ จาทิศฺย พลํ ตตฺร นฺยวเศยตฺฯฯ

ภารต! อลฺลิ กเศวนุ โอะํทุ กโฑิยนฺนุ ตโฑิสิ, คุปฺต อุทฺทเศคฬนฺนุ ติฬิสิ หเฬิ พลวโะํทนฺนุ อิริสิทนุ.

05149075a วิธิรฺยห์ ศิพิรสฺยาสีตฺปาํฑวานาํ มหาตฺมนาํฯ
05149075c ตทฺวิธานิ นรเํทฺราณาํ การยามาส กเศวห์ฯฯ
05149076a ปฺรภูตชลกาษฺฐานิ ทุราธรฺษตราณิ จฯ
05149076c ภกฺษฺยภโชฺยโปปนฺนานิ ศตศโ'ถ สหสฺรศห์ฯฯ

มหาตฺม ปาํฑวร ศิพิรคฬิทฺท หาคเะ อิตร นรเํทฺรริคู กูฑ กเศวนุ หเรฬวาคิ นีรุ-กฏฺฏิคเะคฬนฺนู, กฑุรกฺษณเะคฬนฺนู, ภกฺษฺย-ภโชฺยาทิคฬนฺนุ โอะทคิสิ นูรารุ สหสฺรารุ ศิพิรคฬนฺนุ มาฑิสิทนุ.

05149077a ศิพิราณิ มหารฺหาณิ ราชฺญาํ ตตฺร ปฺฤถกฺ ปฺฤถกฺฯ
05149077c วิมานานีว ราชเํทฺร นิวิษฺฏานิ มหีตลเฯฯ

ราชเํทฺร! อลฺลลฺลิ ปฺรตฺยเก ปฺรตฺยเกวาคิ นิรฺมิสลฺปฏฺฏิทฺท อา วไภวโปเต ศิพิรคฬุ มหีตลกฺกเะ พํทิฬิท วิมานคฬํตเะ ศโภิสุตฺติทฺทวุ.

05149078a ตตฺราสํ ศิลฺปินห์ ปฺราชฺญาห์ ศตศโ ทตฺตวเตนาห์ฯ
05149078c สรฺวโปกรณไรฺยุกฺตา วไทฺยาศฺจ สุวิศารทาห์ฯฯ

อลฺลิ นูรารุ, วเตนคฬนฺนุ ปฑเะท, ปฺราชฺญ ศิลฺปิคฬิทฺทรุ. สวิศารท, สรฺวโปกรณยุกฺต วไทฺยริทฺทรุ.

05149079a ชฺยาธนุรฺวรฺมศสฺตฺราณาํ ตถไว มธุสรฺปิษโห์ฯ
05149079c สสรฺช รสปาํสูนาํ ราศยห์ ปรฺวตโปมาห์ฯฯ
05149080a พหูทกํ สุยวสํ ตุษาํคารสมนฺวิตํฯ
05149080c ศิพิรเ ศิพิรเ ราชา สํจการ ยุธิษฺฐิรห์ฯฯ
05149081a มหายํตฺราณิ นาราจาสฺตโมรรฺษฺฏิปรศฺวธาห์ฯ
05149081c ธนูํษิ กวจาทีนิ หฺฤทฺยภูวนฺนฺฤณาํ ตทาฯฯ

ศิพิร ศิพิรคฬิคู ราช ยุธิษฺฐิรนุ พเกาทษฺฏุ ธนุสฺสุ-พาณคฬนฺนุ, กวจ-อสฺตฺรคฬนฺนุ, ชเนุ-ตุปฺปคฬนฺนุ, ปรฺวตคฬํตเะ ตโรุว ราศิคฏฺฏลเะ อาหาร ปทารฺถคฬนฺนุ, สากษฺฏุ นีรุ, อุตฺตม หุลฺลุ, อิทฺทิลุ-กฏฺฏิคเะคฬนฺนุ, มหายํตฺรคฬนฺนุ, กพฺพิณท พาณ-ตโมร-อีฏิ-กโะฑลิคฬนฺนุ, ธนุสฺสุ-กวจาทิคฬนฺนุ, มนุษฺยร เอะทเะคฬนฺนุ สิํคริสุว กวจคฬนฺนุ กโะฑิสิทนุ.

05149082a คชาห์ กํกฏสํนฺนาหา ลโหวรฺมโตฺตรจฺจทาห์ฯ
05149082c อทฺฤศฺยํสฺตตฺร คิรฺยาภาห์ สหสฺรศตยโธินห์ฯฯ

มโะฬเะคฬิํท กูฑิท ลโหท หโะทิกเะคฬนฺนุ หโะทิสิท, ปรฺวตคฬํตเะ ตโรุตฺติทฺท, นูรารุ สหสฺรารุ ยโธรโะํทิคเะ หโราฑพลฺล อานเะคฬุ อลฺลิ กํฑุพํทวุ.

05149083a นิวิษฺฏานฺปาํฑวาํสฺตตฺร ชฺญาตฺวา มิตฺราณิ ภารตฯ
05149083c อภิสสฺรุรฺยถโทฺทเศํ สพลาห์ สหวาหนาห์ฯฯ

ภารต! ปาํฑวรุ อลฺลิ พีฑุพิฏฺฏิทฺทารเะ เอะํทุ ติฬิทุ อวร มิตฺรรุ สเนเะคฬโะํทิคเะ, วาหนคฬโะํทิคเะ อา ปฺรทเศทลฺลิ พํทุ สเริทรุ.

05149084a จริตพฺรหฺมจรฺยาสฺตเ สโมปา ภูริทกฺษิณาห์ฯ
05149084c ชยาย ปาํฑุปุตฺราณาํ สมาชคฺมุรฺมหีกฺษิตห์ฯฯ

พฺรหฺมจรฺยวนฺนุ อาจริสิท, สโมวนฺนุ กุฑิท, ภูริทกฺษิณเะคฬนฺนิตฺต, มหีกฺษิตรุ ปาํฑุปุตฺรร ชยกฺกาคิ พํทุ สเริกโะํฑรุ.”

สมาปฺติ

อิติ ศฺรี มหาภารตเ อุทฺยโค ปรฺวณิ สเนานิรฺยาณ ปรฺวณิ กุรุกฺษเตฺรปฺรวเศเ เอกโนปํจาศทธิกศตตมโ'ธฺยายห์ฯ
อิทุ ศฺรี มหาภารตทลฺลิ อุทฺยโค ปรฺวทลฺลิ สเนานิรฺยาณ ปรฺวทลฺลิ กุรุกฺษเตฺรปฺรวเศทลฺลิ นูรานลฺวตฺตโะํภตฺตนเะย อธฺยายวุ.