પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
ઉદ્યોગ પર્વ
ભગવદ્યાન પર્વ
અધ્યાય 136
સાર
કુંતિય માતુગળન્નુ કેળિ ભીષ્મ-દ્રોણરિબ્બરૂ રાજ્યવન્નુ પડॆયદે પાંડવરુ શાંતિમાર્ગદલ્લિ હોગુવુદિલ્લવॆંદૂ, યુદ્ધદિંદ ક્ષત્રિયર વિનાશવુ ખંડિતવॆંદુ નિમિત્તગળુ તોરિસુત્તિવॆયॆંદૂ દુર્યોધનનિગॆ હેળિદુદુ (1-26).
05136001 વૈશંપાયન ઉવાચ।
05136001a કુંત્યાસ્તુ વચનં શ્રુત્વા ભીષ્મદ્રોણૌ મહારથૌ।
05136001c દુર્યોધનમિદં વાક્યમૂચતુઃ શાસનાતિગં।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “કુંતિય માતુગળન્નુ કેળિ મહારથિગળાદ ભીષ્મ-દ્રોણરિબ્બરૂ નિયંત્રિસલુ અસાધ્યનાદ દુર્યોધનનિગॆ હેળિદરુ.
05136002a શ્રુતં તે પુરુષવ્યાઘ્ર કુંત્યાઃ કૃષ્ણસ્ય સન્નિધૌ।
05136002c વાક્યમર્થવદવ્યગ્રમુક્તં ધર્મ્યમનુત્તમં।।
“પુરુષવ્યાઘ્ર! કૃષ્ણન સન્નિધિયલ્લિ કુંતિયુ હેળિદ અર્થવત્તાદ, ધર્મદિંદ કૂડિદ, ઉત્તમવાદ, અવ્યગ્ર માતુગળન્નુ કેળિદॆવુ.
05136003a તત્કરિષ્યંતિ કૌંતેયા વાસુદેવસ્ય સમ્મતં।
05136003c ન હિ તે જાતુ શામ્યેરન્નૃતે રાજ્યેન કૌરવ।।
કૌરવ! વાસુદેવનિગॆ સમ્મતિયિદ્દંતॆ કૌંતેયરુ માડુત્તારॆ. રાજ્યવન્નુ પડॆયદે અવરુ શાંતિમાર્ગદલ્લિ હોગુવુદિલ્લ.
05136004a ક્લેશિતા હિ ત્વયા પાર્થા ધર્મપાશસિતાસ્તદા।
05136004c સભાયાં દ્રૌપદી ચૈવ તૈશ્ચ તન્મર્ષિતં તવ।।
નીનુ પાર્થરિગॆ સાકષ્ટુ ક્લેશગળન્નુ કॊટ્ટિદ્દીયॆ. સભॆયલ્લિ દ્રૌપદિયન્નૂ કાડિસિદॆ. ધર્મપાશક્કॆ બદ્ધરાગિદ્દ અવરુ નિન્ન અવॆલ્લવન્નૂ સહિસિકॊંડરુ.
05136005a કૃતાસ્ત્રં હ્યર્જુનં પ્રાપ્ય ભીમં ચ કૃતનિશ્રમં।
05136005c ગાંડીવં ચેષુધી ચૈવ રથં ચ ધ્વજમેવ ચ।
05136005e સહાયં વાસુદેવં ચ ન ક્ષંસ્યતિ યુધિષ્ઠિરઃ।।
અસ્ત્રગળન્નુ સંપાદિસિદ અર્જુન, ધૃઢનિશ્ચયિ ભીમ, ગાંડીવ, ऎરડુ અક્ષય ભત્તળિકॆગળુ, રથ-ધ્વજગળુ મત્તુ વાસુદેવન સહાયવન્નુ પડॆદિરુવ યુધિષ્ઠિર – ઇવરુ ઈગ નિન્નન્નુ ક્ષમિસલારરુ.
05136006a પ્રત્યક્ષં તે મહાબાહો યથા પાર્થેન ધીમતા।
05136006c વિરાટનગરે પૂર્વં સર્વે સ્મ યુધિ નિર્જિતાઃ।।
મહાબાહો! હિંદॆ વિરાટનગરદ યુદ્ધદલ્લિ ધીમત પાર્થનુ નમ્મॆલ્લરન્નૂ સોલિસિદુદન્નુ નીનુ પ્રત્યક્ષવાગિ નોડિદ્દીયॆ.
05136007a દાનવાન્ઘોરકર્માણો નિવાતકવચાન્યુધિ।
05136007c રૌદ્રમસ્ત્રં સમાધાય દગ્ધવાનસ્ત્રવહ્નિના।।
અવનુ યુદ્ધદલ્લિ ઘોરકર્મિ દાનવ નિવાતકવચરન્નુ રૌદ્રાસ્ત્રવન્નુ બળસિ આ અસ્ત્રદ બॆંકિયલ્લિ અવરન્નુ સુટ્ટનુ.
05136008a કર્ણપ્રભૃતયશ્ચેમે ત્વં ચાપિ કવચી રથી।
05136008c મોક્ષિતા ઘોષયાત્રાયાં પર્યાપ્તં તન્નિદર્શનં।।
ઘોષયાત્રॆય વેળॆયલ્લિ કવચગળન્નુ ધરિસિ રથવન્નેરિદ્દ અવનુ નિન્નન્નુ મત્તુ કર્ણને મॊદલાદવરન્નુ બિડુગડॆ માડિદુદૂ અદર નિદર્શનવે.
05136009a પ્રશામ્ય ભરતશ્રેષ્ઠ ભ્રાતૃભિઃ સહ પાંડવૈઃ।
05136009c રક્ષેમાં પૃથિવીં સર્વાં મૃત્યોર્દંષ્ટ્રાંતરં ગતાં।।
ભરતશ્રેષ્ઠ! સહોદર પાંડવરॊંદિગॆ શાંતનાગુ. મૃત્યુવિન હલ્લિગॆ હોગુત્તિરુવ ઈ પૃથ્વિય ऎલ્લરન્નૂ રક્ષિસુ.
05136010a જ્યેષ્ઠો ભ્રાતા ધર્મશીલો વત્સલઃ શ્લક્ષ્ણવાક્ શુચિઃ।
05136010c તં ગચ્ચ પુરુષવ્યાઘ્રં વ્યપનીયેહ કિલ્બિષં।।
ઈ દોષવન્નુ કળॆદુકॊંડુ આ પુરુષવ્યાઘ્ર, શુચિ, મૃદુવાદિ, વત્સલ, ધર્મશીલ હિરિયણ્ણન બળિ હોગુ.
05136011a દૃષ્ટશ્ચેત્ત્વં પાંડવેન વ્યપનીતશરાસનઃ।
05136011c પ્રસન્નભ્રુકુટિઃ શ્રીમાન્કૃતા શાંતિઃ કુલસ્ય નઃ।।
ધનુસ્સન્નુ તॊરॆદુ હુબ્બુ ગંટિક્કદે પ્રસન્નનાગિરુવ નિન્નન્નુ આ શ્રીમાનનુ નોડિદરૂ અદુ કુલક્કॆ શાંતિયન્નુ તરુત્તદॆ.
05136012a તમભ્યેત્ય સહામાત્યઃ પરિષ્વજ્ય નૃપાત્મજં।
05136012c અભિવાદય રાજાનં યથાપૂર્વમરિંદમ।।
અરિંદમ! અમાત્યરॊંદિગॆ આ રાજ નૃપાત્મજન બળિહોગિ ભ્રાતૃત્વદિંદ અવનન્નુ અપ્પિકો.
05136013a અભિવાદયમાનં ત્વાં પાણિભ્યાં ભીમપૂર્વજઃ।
05136013c પ્રતિગૃહ્ણાતુ સૌહાર્દાત્કુંતીપુત્રો યુધિષ્ઠિરઃ।।
ભીમન અણ્ણ કુંતીપુત્ર યુધિષ્ઠિરનુ અભિવાદિસુવ નિન્નન્નુ સૌહાર્દતॆયિંદ તન્નॆરડૂ કૈગળિંદ બરમાડિકॊળ્ળુત્તાનॆ.
05136014a સિંહસ્કંધોરુબાહુસ્ત્વાં વૃત્તાયતમહાભુજઃ।
05136014c પરિષ્વજતુ બાહુભ્યાં ભીમઃ પ્રહરતાં વરઃ।।
પ્રહરિગળલ્લિ શ્રેષ્ઠ ભીમનુ તન્ન ऎરડૂ કૈગળિંદ સિંહદંતિરુવ નિન્ન તॊડॆ બાહુગળન્નુ સુત્તુવરॆસિ બળસિ આલંગિસુત્તાનॆ.
05136015a સિંહગ્રીવો ગુડાકેશસ્તતસ્ત્વાં પુષ્કરેક્ષણઃ।
05136015c અભિવાદયતાં પાર્થઃ કુંતીપુત્રો ધનંજયઃ।।
સિંહગ્રીવ ગુડાકેશ પાર્થ કુંતીપુત્ર ધનંજયનુ પુષ્કરેક્ષણ નિન્નન્નુ નમસ્કરિસુત્તાનॆ.
05136016a આશ્વિનેયૌ નરવ્યાઘ્રૌ રૂપેણાપ્રતિમૌ ભુવિ।
05136016c તૌ ચ ત્વાં ગુરુવત્પ્રેમ્ણા પૂજયા પ્રત્યુદીયતાં।।
ભૂમિયલ્લિયે રૂપદલ્લિ અપ્રતિમરાગિરુવ આ અશ્વિનીપુત્રરુ નિન્નન્નુ ગુરુવંતॆ પ્રેમદ પૂજॆયિંદ નિન્નન્નુ ગૌરવિસુત્તારॆ.
05136017a મુંચંત્વાનંદજાશ્રૂણિ દાશાર્હપ્રમુખા નૃપાઃ।
05136017c સંગચ્ચ ભ્રાતૃભિઃ સાર્ધં માનં સંત્યજ્ય પાર્થિવ।।
પાર્થિવ! અભિમાનવન્નુ તॊરॆદુ ભ્રાતૃગળ બળિસારિ અવરન્નુ સેરિકો. આગ દાશાર્હપ્રમુખ નૃપરુ આનંદદિંદ કણ્ણીરુ સુરિસુત્તારॆ.
05136018a પ્રશાધિ પૃથિવીં કૃત્સ્નાં તતસ્તં ભ્રાતૃભિઃ સહ।
05136018c સમાલિંગ્ય ચ હર્ષેણ નૃપા યાંતુ પરસ્પરં।।
આગ નીનુ સહોદરરॊંદિગॆ ઇડી પૃથ્વિયન્ને આળુ. હર્ષદિંદ ઈ નૃપરુ પરસ્પરરન્નુ આલંગિસિ હિંદિરુગલિ.
05136019a અલં યુદ્ધેન રાજેંદ્ર સુહૃદાં શૃણુ કારણં।
05136019c ધ્રુવં વિનાશો યુદ્ધે હિ ક્ષત્રિયાણાં પ્રદૃશ્યતે।।
રાજેંદ્ર! ઈ યુદ્ધવુ બેડવॆન્નુવ સ્નેહિતર કારણવન્નુ કેળુ. ઈ યુદ્ધદિંદ ક્ષત્રિયર વિનાશવુ ખંડિતવॆંદુ કાણુત્તદॆ.
05136020a જ્યોતીંષિ પ્રતિકૂલાનિ દારુણા મૃગપક્ષિણઃ।
05136020c ઉત્પાતા વિવિધા વીર દૃશ્યંતે ક્ષત્રનાશનાઃ।।
વીર! ક્ષત્રિયર નાશવન્નુ સૂચિસુવ જ્યોતિષ્ય, મૃગપક્ષિગળ દારુણ સંકેતગળુ, વિવિધ ઉત્પાતગળુ કાણુત્તિવॆ.
05136021a વિશેષત ઇહાસ્માકં નિમિત્તાનિ વિનાશને।
05136021c ઉલ્કાભિર્હિ પ્રદીપ્તાભિર્વધ્યતે પૃતના તવ।।
ઈ વિનાશદ નિમિત્તગળુ વિશેષતઃ નમ્મલ્લિ કંડુબરુત્તિવॆ. ઉરિયુત્તિરુવ ઉલ્કॆગળુ નિન્ન પ્રદેશદલ્લિ બિદ્દુ કાડુત્તિવॆ.
05136022a વાહનાન્યપ્રહૃષ્ટાનિ રુદંતીવ વિશાં પતે।
05136022c ગૃધ્રાસ્તે પર્યુપાસંતે સૈન્યાનિ ચ સમંતતઃ।।
વિશાંપતે! નમ્મ વાહનગળુ હર્ષદિંદિલ્લ. રોદિસુત્તિરુવંતિવॆ. નિન્ન સેનॆય સુત્તલૂ હદ્દુગળુ હારાડુત્તિવॆ.
05136023a નગરં ન યથાપૂર્વં તથા રાજનિવેશનં।
05136023c શિવાશ્ચાશિવનિર્ઘોષા દીપ્તાં સેવંતિ વૈ દિશં।।
નગરવાગલી અરમનॆયાગલી મॊદલિનંતિલ્લ. કॆંપાગિરુવ નાલ્કૂ કડॆગળલ્લિ નરિગળુ અમંગળકરવાગિ કૂગુત્તા ઓડાડુત્તિવॆ.
05136024a કુરુ વાક્યં પિતુર્માતુરસ્માકં ચ હિતૈષિણાં।
05136024c ત્વય્યાયત્તો મહાબાહો શમો વ્યાયામ એવ ચ।।
મહાબાહો! તંદॆ તાયિયર મત્તુ હિતૈષિગળાદ નમ્મ માતિનંતॆ માડુ. યુદ્ધ મત્તુ શાંતિ ऎરડૂ નિન્ન કૈયલ્લિદॆ.
05136025a ન ચેત્કરિષ્યસિ વચઃ સુહૃદામરિકર્શન।
05136025c તપ્સ્યસે વાહિનીં દૃષ્ટ્વા પાર્થબાણપ્રપીડિતાં।।
અરિકર્શન! ऒંદુવેળॆ સુહૃદયર માતિનંતॆ માડદે ઇદ્દરॆ પાર્થન બાણગળિંદ પીડિતવાદ સેનॆયન્નુ નોડિ પરિતપિસુત્તીયॆ.
05136026a ભીમસ્ય ચ મહાનાદં નદતઃ શુષ્મિણો રણે।
05136026c શ્રુત્વા સ્મર્તાસિ મે વાક્યં ગાંડીવસ્ય ચ નિસ્વનં।
05136026e યદ્યેતદપસવ્યં તે ભવિષ્યતિ વચો મમ।।
રણદલ્લિ ભીમન અટ્ટહાસવન્નુ, ગાંડીવદ નિસ્વનવન્નૂ કેળિ નમ્મ ઈ માતન્નુ નॆનપિસિકॊળ્ળુત્તીયॆ. ઈગ નિનગॆ નાવુ હેળુવુદુ અસ્વીકૃતવાદરૂ આગ નાવુ હેળિદંતॆયે આગુત્તદॆ.””
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે ઉદ્યોગ પર્વણિ ભગવદ્યાન પર્વણિ ભીષ્મદ્રોણવાક્યે ષટ્ત્રિંશદધિકશતતમોઽધ્યાયઃ।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ ઉદ્યોગ પર્વદલ્લિ ભગવદ્યાન પર્વદલ્લિ ભીષ્મદ્રોણવાક્યદલ્લિ નૂરામૂવત્તારનॆય અધ્યાયવુ.