pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
udyōga parva
bhagavadyāna parva
adhyāya 129
sāra
tānobbanē iddēneṁdu tiḷidukoḷḷabēḍaveṁdu duryōdhananige hēḷi jōrāgi nakku kr̥ṣṇanu tanna viśvarūpavannu kurusabheyalli prakaṭapaḍisidudu (1-15). kurusabheyu digbhramegoḷḷalu tanna nijasvarūpavannu hiṁtegedukoṁḍu r̥ṣigaḷa appaṇepaḍedu sātyaki-kr̥tavarmaroḍane avanu sabheyiṁda horabaṁdudu (16-18). horaṭuhōguttidda kr̥ṣṇanannu hiṁbālisi hōgi, dhr̥tarāṣṭranu tanna asahāyakateyannu hēḷikoṁḍu tannannu śaṁkisabāradeṁdu hēḷalu kr̥ṣṇanu avariṁda bīḷkoṁḍu kuṁtiyannu kāṇalu hōdudu (19–34).
05129001 vaiśaṁpāyana uvāca।
05129001a vidurēṇaivamuktē tu kēśavaḥ śatrupūgahā।
05129001c duryōdhanaṁ dhārtarāṣṭramabhyabhāṣata vīryavān।।
vaiśaṁpāyananu hēḷidanu: “viduranu hīge hēḷalu śatrupūgaha vīryavān kēśavanu dhārtarāṣṭra duryōdhananige hēḷidanu.
05129002a ēkō'hamiti yanmōhānmanyasē māṁ suyōdhana।
05129002c paribhūya ca durbuddhē grahītuṁ māṁ cikīrṣasi।।
“suyōdhana! nānu obbanē eṁdu mōhadiṁda nīnu tiḷidukoṁḍiddīye. ādudariṁda durbuddhē! nannannu balavannupayōgisi serehiḍiyalu bayasuttiruve.
05129003a ihaiva pāṁḍavāḥ sarvē tathaivāṁdhakavr̥ṣṇayaḥ।
05129003c ihādityāśca rudrāśca vasavaśca maharṣibhiḥ।।
illiyē pāṁḍavarū, hāgeyē ella aṁdhaka-vr̥ṣṇiyarū iddāre. illiyē ādityarū, rudraru, vasugaḷū, maharṣigaḷū iddāre!”
05129004a ēvamuktvā jahāsōccaiḥ kēśavaḥ paravīrahā।
05129004c tasya saṁsmayataḥ śaurērvidyudrūpā mahātmanaḥ।
05129004e aṁguṣṭhamātrāstridaśā mumucuḥ pāvakārciṣaḥ।।
hīge hēḷi paravīraha kēśavanu jōrāgi nakkanu. hīge ā mahātma śauriyu naguttiddaṁte avaniṁda beṁkiyaṁte prakāśamānarāda aṁguṣṭha mātrada tridaśaru horahommidaru.
05129005a tasya brahmā lalāṭasthō rudrō vakṣasi cābhavat।
05129005c lōkapālā bhujēṣvāsannagnirāsyādajāyata।।
avana haṇeyalli brahmaniddanu. edeyalli rudranu kāṇisikoṁḍanu. bhujadiṁda lōkapālakaru mattu mukhadiṁda agniyu horabaṁdaru.
05129006a ādityāścaiva sādhyāśca vasavō'thāśvināvapi।
05129006c marutaśca sahēṁdrēṇa viśvēdēvāstathaiva ca।
05129006e babhūvuścaiva rūpāṇi yakṣagaṁdharvarakṣasāṁ।।
ādityaru, sādhyaru, vasavaru, aśviniyaru, marutaru, iṁdranoṁdige viśvēdēvaru, mattu yakṣa gaṁdharva rākṣasara rūpagaḷu kaṁḍubaṁdavu.
05129007a prādurāstāṁ tathā dōrbhyāṁ saṁkarṣaṇadhanaṁjayau।
05129007c dakṣiṇē'thārjunō dhanvī halī rāmaśca savyataḥ।।
avana eraḍu tōḷugaḷiṁda saṁkarṣaṇa-dhanaṁjayaru horabaṁdaru. dhanvī arjunanu eḍagaḍeyiṁda mattu halāyudhavannu hiḍida rāmanu balagaḍeyiṁda.
05129008a bhīmō yudhiṣṭhiraścaiva mādrīputrau ca pr̥ṣṭhataḥ।
05129008c aṁdhakā vr̥ṣṇayaścaiva pradyumnapramukhāstataḥ।।
05129009a agrē babhūvuḥ kr̥ṣṇasya samudyatamahāyudhāḥ।
bhīma, yudhiṣṭhira, mattu mādrīputraribbaru avana benniniṁda mattu pradyumnanē modalāda aṁdhaka vr̥ṣṇiyaru mukhadiṁda horabaṁdu mahāyudhagaḷannu hiḍidu kr̥ṣṇana ediru baṁdaru.
05129009c śaṁkhacakragadāśaktiśārmgalāṁgalanaṁdakāḥ।।
05129010a adr̥śyaṁtōdyatānyēva sarvapraharaṇāni ca।
05129010c nānābāhuṣu kr̥ṣṇasya dīpyamānāni sarvaśaḥ।।
śaṁkha, cakra, gade, śakti, śāṁṅr̥, lāṁgala mattu naṁdakagaḷu tōrisikoṁḍavu. innū itara sarva āyudhagaḷu kr̥ṣṇana ella nānā bāhugaḷalli beḷaguttiddavu.
05129011a nētrābhyāṁ nastataścaiva śrōtrābhyāṁ ca samaṁtataḥ।
05129011c prādurāsanmahāraudrāḥ sadhūmāḥ pāvakārciṣaḥ।
05129011e rōmakūpēṣu ca tathā sūryasyēva marīcayaḥ।।
avana eraḍū kaṇṇugaḷiṁda, mūginiṁda mattu eraḍu kivigaḷiṁda suttalū mahāraudravāda hogeyiṁda kūḍida beṁkiyu prakāśisi horabaṁditu. avana rūmakūpagaḷiṁda sūryanaṁte kiraṇagaḷu horasūsidavu.
05129012a taṁ dr̥ṣṭvā ghōramātmānaṁ kēśavasya mahātmanaḥ।
05129012c nyamīlayaṁta nētrāṇi rājānastrastacētasaḥ।।
05129013a r̥tē drōṇaṁ ca bhīṣmaṁ ca viduraṁ ca mahāmatiṁ।
05129013c saṁjayaṁ ca mahābhāgamr̥ṣīṁścaiva tapōdhanān।।
05129013e prādāttēṣāṁ sa bhagavāndivyaṁ cakṣurjanārdanaḥ।।
drōṇa, bhīṣma, mahāmati vidura, mahābhāga saṁjaya mattu tapōdhana r̥ṣigaḷannu biṭṭu allidda rājaru ā mahātma kēśavana ghōrarūpavannu nōḍi cētanagaḷu naḍugi kaṇṇugaḷannu muccidaru. bhagavān janārdananu avarige divya dr̥ṣṭiyannu nīḍiddanu.
05129014a taddr̥ṣṭvā mahadāścaryaṁ mādhavasya sabhātalē।
05129014c dēvaduṁdubhayō nēduḥ puṣpavarṣaṁ papāta ca।।
sabhātaladalli mādhavana ā mahadāścaryavannu nōḍi dēvaduṁdubhigaḷu moḷagidavu mattu puṣpavr̥ṣṭhiyu bidditu.
05129015a cacāla ca mahī kr̥tsnā sāgaraścāpi cukṣubhē।
05129015c vismayaṁ paramaṁ jagmuḥ pārthivā bharatarṣabha।।
iḍī bhūmiyu naḍugitu mattu sāgaravū kṣōbhegoṁḍitu. bharatarṣabha! pārthivarellarū parama vismitarādaru.
05129016a tataḥ sa puruṣavyāghraḥ saṁjahāra vapuḥ svakaṁ।
05129016c tāṁ divyāmadbhutāṁ citrāmr̥ddhimattāmariṁdamaḥ।।
āga ā puruṣavyāghra ariṁdamanu tannadē svarūpavāda ā divya, adbhuta, vicitra vaibhavayukta rūpavannu hiṁde tegedukoṁḍanu.
05129017a tataḥ sātyakimādāya pāṇau hārdikyamēva ca।
05129017c r̥ṣibhistairanujñātō niryayau madhusūdanaḥ।।
āga sātyaki mattu hārdikyaribbara kaigaḷannu hiḍidu madhusūdananu r̥ṣigaḷiṁda appaṇepaḍedu horaṭanu.
05129018a r̥ṣayō'ṁtarhitā jagmustatastē nāradādayaḥ।
05129018c tasminkōlāhalē vr̥ttē tadadbhutamabhūttadā।।
nāradādi r̥ṣigaḷu alliyē aṁtarhitarādaru. ā kōlāhaladalli adū oṁdu adbhutavāgiyē naḍeyitu.
05129019a taṁ prasthitamabhiprēkṣya kauravāḥ saha rājabhiḥ।
05129019c anujagmurnaravyāghraṁ dēvā iva śatakratuṁ।।
avanu hōguttiruvudannu nōḍi rājaroṁdige kauravaru śatakratuvannu dēvategaḷu hēgō hāge ā naravyāghranannu hiṁbālisidaru.
05129020a aciṁtayannamēyātmā sarvaṁ tadrājamaṁḍalaṁ।
05129020c niścakrāma tataḥ śauriḥ sadhūma iva pāvakaḥ।।
ā sarva rājamaṁḍalavannū nirlakṣisi ā amēyātma śauriyu hogeyiṁda hiṁbālisalpaḍuva beṁkiyaṁte hora baṁdanu.
05129021a tatō rathēna śubhrēṇa mahatā kiṁkiṇīkinā।
05129021c hēmajālavicitrēṇa laghunā mēghanādinā।।
05129022a sūpaskarēṇa śubhrēṇa vaiyāghrēṇa varūthinā।
05129022c sainyasugrīvayuktēna pratyadr̥śyata dārukaḥ।।
āga śubhravāda, gaṁṭegaḷa nādamāḍuttidda, hēmajālavicitravāda, maḷegālada mōḍadaṁte jōrāgi guḍugutta baṁda, vaiyāghra carmagaḷannu hodesida sūpagaḷiruva, sainya-sugrīvarannu kaṭṭidda mahā rathadalli dārukanu kāṇisikoṁḍanu.
05129023a tathaiva rathamāsthāya kr̥tavarmā mahārathaḥ।
05129023c vr̥ṣṇīnāṁ sammatō vīrō hārdikyaḥ pratyadr̥śyata।।
hāgeyē vr̥ṣṇigaḷa nāyaka, vīra hārdikya mahārathi kr̥tavarmanu rathadalli kuḷitu kāṇisikoṁḍanu.
05129024a upasthitarathaṁ śauriṁ prayāsyaṁtamariṁdamaṁ।
05129024c dhr̥tarāṣṭrō mahārājaḥ punarēvābhyabhāṣata।।
rathadalli kuḷitu horaḍuttidda ariṁdama śaurige mahārāja dhr̥tarāṣṭranu punaḥ hēḷidanu:
05129025a yāvadbalaṁ mē putrēṣu paśyasyētajjanārdana।
05129025c pratyakṣaṁ tē na tē kiṁ citparōkṣaṁ śatrukarśana।।
“janārdana! putrara mēle nanage eṣṭu balavide ennuvudannu nīnu nōḍiddīye. śatrukarśana! ellavū ninna pratyakṣadalliyē ide. parōkṣavāgi ēnū naḍeyuttilla.
05129026a kurūṇāṁ śamamiccaṁtaṁ yatamānaṁ ca kēśava।
05129026c viditvaitāmavasthāṁ mē nātiśaṁkitumarhasi।।
kēśava! kurugaḷalli śāṁtiyannu icchisuva, adakkāgi prayatnisuttiruva nanna avastheyu ninage tiḷidē ide. nanna mēle śaṁkisabāradu.
05129027a na mē pāpō'styabhiprāyaḥ pāṁḍavānprati kēśava।
05129027c jñātamēva hi tē vākyaṁ yanmayōktaḥ suyōdhanaḥ।।
kēśava! pāṁḍavara kuritu nanage pāpatvada abhiprāyavilla. ēkeṁdare nānu suyōdhananige ēnu hēḷidenennuvudu ninage tiḷidē ide.
05129028a jānaṁti kuravaḥ sarvē rājānaścaiva pārthivāḥ।
05129028c śamē prayatamānaṁ māṁ sarvayatnēna mādhava।।
mādhava! nānu sarvayatnagaḷiṁda śāṁtige prayatnapaṭṭiddēne ennuvudu ella kurugaḷigū pārthiva rājarigū tiḷidide.”
05129029a tatō'bravīnmahābāhurdhr̥tarāṣṭraṁ janēśvaraṁ।
05129029c drōṇaṁ pitāmahaṁ bhīṣmaṁ kṣattāraṁ bāhlikaṁ kr̥paṁ।।
āga ā mahābāhuvu janēśvara dhr̥tarāṣṭra, drōṇa, pitāmaha bhīṣma, kṣatta, bāhlīka mattu kr̥parannu uddēśisi hēḷidanu:
05129030a pratyakṣamētbhavatāṁ yadvr̥ttaṁ kurusaṁsadi।
05129030c yathā cāśiṣṭavanmaṁdō rōṣādasakr̥dutthitaḥ।।
“kurusaṁsadiyalli ēnu naḍeyitō adu nimma pratyakṣadalliyē naḍeyitu. hēge ā śiṣṭācāragaḷillada mūḍhanu siṭṭiniṁda hāri mēlēḷuttiddanu!
05129031a vadatyanīśamātmānaṁ dhr̥tarāṣṭrō mahīpatiḥ।
05129031c āpr̥ccē bhavataḥ sarvāngamiṣyāmi yudhiṣṭhiraṁ।।
mahīpati dhr̥tarāṣṭranu tannannu anīśaneṁdu karedukoḷḷuvudu sariyādudē! nimmellarannū bīḷkoḷḷuttiddēne. yudhiṣṭhirana baḷi hōguttēne.”
05129032a āmaṁtrya prasthitaṁ śauriṁ rathasthaṁ puruṣarṣabhaṁ।
05129032c anujagmurmahēṣvāsāḥ pravīrā bharatarṣabhāḥ।।
05129033a bhīṣmō drōṇaḥ kr̥paḥ kṣattā dhr̥tarāṣṭrō'tha bāhlikaḥ।
05129033c aśvatthāmā vikarṇaśca yuyutsuśca mahārathaḥ।।
kaimugidu rathadalli kuḷitu horaṭa puruṣarṣabha śauriyannu bharatarṣabha pravīrarāda, mahēṣvāsarāda bhīṣma, drōṇa, kṣatta, dhr̥tarāṣṭra, bāhlīka, aśvatthāma, vikarṇa mattu mahārathi yuyutsuvu hiṁbālisi hōdaru.
05129034a tatō rathēna śubhrēṇa mahatā kiṁkiṇīkinā।
05129034c kurūṇāṁ paśyatāṁ prāyātpr̥thāṁ draṣṭuṁ pitr̥ṣvasāṁ।।
āga śubhravāda, gaṁṭegaḷa nādagaiyuttidda doḍḍa rathadalli, kurugaḷu nōḍuttiddaṁteyē kr̥ṣṇanu tanna sōdaratteyannu kāṇalu horaṭanu.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē udyōga parvaṇi bhagavadyāna parvaṇi viśvarūpadarśanē ēkōnatriṁśadadhikaśatatamō'dhyāyaḥ।
idu śrī mahābhāratadalli udyōga parvadalli bhagavadyāna parvadalli viśvarūpadarśanadalli nūrāippattoṁbhattaneya adhyāyavu.