પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
ઉદ્યોગ પર્વ
ભગવદ્યાન પર્વ
અધ્યાય 125
સાર
આગ દુર્યોધનનુ કૃષ્ણનિગॆ “સરિયાગિ વિવરિસદે કેવલ નન્નન્ને નીનુ વિશેષવાગિ નિંદિસુત્તિદ્દીયॆ…નાનુ નન્નલ્લિ યાવુદે વ્યભિચારવન્નુ કાણુવુદિલ્લ…પાંડવરુ સંતોષદિંદ દ્યૂતક્કॆ ऒપ્પિકॊંડરુ. શકુનિયુ રાજ્યવન્નુ ગॆદ્દનુ. અદરલ્લિ નન્ન દુષ્કૃતવાદરૂ ऎનિદॆ?…પાંડવરિંદ એનॆલ્લ ગॆદ્દિદ્દॆવો અવન્નુ હિંતॆગॆદુ કॊંડુ હોગલુ અલ્લિયે અવરિગॆ અનુમતિયન્નિત્તॆ…આદરૂ અવરુ જૂજિનલ્લિ સોતુ વનક્કॆ તॆરળિદુદરલ્લિ નન્ન અપરાધવેનૂ ઇલ્લવલ્લ!…યાવ અપરાધદ સેડન્નુ તીરિસલુ પાંડવરુ સૃંજયરન્નુ સેરિકॊંડુ ધાર્તરાષ્ટ્રરન્નુ કॊલ્લલુ બરુત્તિદ્દારॆ?…યાવુદે ઉગ્ર કર્મદિંદાગલી અથવા માતિનિંદાગલી નમ્મન્નુ નડુગિસલિક્કાગુવુદિલ્લ…ક્ષત્રધર્મવન્નુ અનુસરિસિ નમ્મન્નુ યુદ્ધદલ્લિ જયિસબલ્લ યારૂ નનગॆ કાણુવુદિલ્લ…નાનુ જીવંતવાગિરુવાગ હિંદॆ નન્ન તંદॆયુ કॊટ્ટિદ્દ રાજ્યાંશવુ અવરિગॆ પુનઃ દॊરॆયુવુદિલ્લ…સૂજિય મॊનॆયુ ઊરુવષ્ટુ ભૂમિયન્નૂ નાનુ પાંડવરિગॆ બિટ્ટુકॊડુવુદિલ્લ!” ऎન્નુવુદુ (1-26).
05125001 વૈશંપાયન ઉવાચ।
05125001a શ્રુત્વા દુર્યોધનો વાક્યમપ્રિયં કુરુસંસદિ।
05125001c પ્રત્યુવાચ મહાબાહું વાસુદેવં યશસ્વિનં।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “કુરુસંસદિયલ્લિ ઈ અપ્રિય માતુગળન્નુ કેળિ દુર્યોધનનુ મહાબાહુ યશસ્વિ વાસુદેવનિગॆ ઉત્તરિસિદનુ.
05125002a પ્રસમીક્ષ્ય ભવાનેતદ્વક્તુમર્હતિ કેશવ।
05125002c મામેવ હિ વિશેષેણ વિભાષ્ય પરિગર્હસે।।
“કેશવ! ઇદન્નુ હેળુવુદક્કॆ મॊદલુ નીનુ યોચિસબેકુ. સરિયાગિ વિવરિસદે કેવલ નન્નન્ને નીનુ વિશેષવાગિ નિંદિસુત્તિદ્દીયॆ.
05125003a ભક્તિવાદેન પાર્થાનામકસ્માન્મધુસૂદન।
05125003c ભવાન્ગર્હયતે નિત્યં કિં સમીક્ષ્ય બલાબલં।।
એકॆંદરॆ મધુસૂદન! પાર્થરલ્લિ નિનગॆ ભક્તિયિદॆ. આદરॆ નીનુ નમ્મ બલાબલગળન્નુ પરિશીલિસિ નમ્મન્નુ દૂષિસુત્તિરુવॆયો હેગॆ?
05125004a ભવાન્ ક્ષત્તા ચ રાજા ચ આચાર્યો વા પિતામહઃ।
05125004c મામેવ પરિગર્હંતે નાન્યં કં ચન પાર્થિવં।।
નીનુ, ક્ષત્ત, રાજ, આચાર્ય અથવા પિતામહરુ નન્નન્ને દૂષિસુત્તીરિ. ऎંદૂ અન્ય પાર્થિવરન્નલ્લ!
05125005a ન ચાહં લક્ષયે કં ચિદ્વ્યભિચારમિહાત્મનઃ।
05125005c અથ સર્વે ભવંતો માં વિદ્વિષંતિ સરાજકાઃ।।
નાનુ નન્નલ્લિ યાવુદે વ્યભિચારવન્નુ કાણુવુદિલ્લ. આદરૂ રાજરॊંદિગॆ નીવॆલ્લરૂ નન્નન્ને દ્વેષિસુત્તીરિ.
05125006a ન ચાહં કં ચિદત્યર્થમપરાધમરિંદમ।
05125006c વિચિંતયન્પ્રપશ્યામિ સુસૂક્ષ્મમપિ કેશવ।।
અરિંદમ! કેશવ! આલોચિસિદરॆ નાનુ યાવ મહા અપરાધવન્નૂ, સૂક્ષ્મવાદુદન્નૂ માડિલ્લ.
05125007a પ્રિયાભ્યુપગતે દ્યૂતે પાંડવા મધુસૂદન।
05125007c જિતાઃ શકુનિના રાજ્યં તત્ર કિં મમ દુષ્કૃતં।।
મધુસૂદન! પાંડવરુ સંતોષદિંદ દ્યૂતક્કॆ ऒપ્પિકॊંડરુ. શકુનિયુ રાજ્યવન્નુ ગॆદ્દનુ. અદરલ્લિ નન્ન દુષ્કૃતવાદરૂ ऎનિદॆ?
05125008a યત્પુનર્દ્રવિણં કિં ચિત્તત્રાજીયંત પાંડવાઃ।
05125008c તેભ્ય એવાભ્યનુજ્ઞાતં તત્તદા મધુસૂદન।।
મધુસૂદન! પાંડવરિંદ એનॆલ્લ ગॆદ્દિદ્દॆવો અવન્નુ હિંતॆગॆદુ કॊંડુ હોગલુ અલ્લિયે અવરિગॆ અનુમતિયન્નિત્તॆ.
05125009a અપરાધો ન ચાસ્માકં યત્તે હ્યક્ષપરાજિતાઃ।
05125009c અજેયા જયતાં શ્રેષ્ઠ પાર્થાઃ પ્રવ્રાજિતા વનં।।
અજેય! જયિસુવવરલ્લિ શ્રેષ્ઠ પાર્થરુ જૂજિનલ્લિ સોતુ વનક્કॆ તॆરળિદુદરલ્લિ નન્ન અપરાધવેનૂ ઇલ્લવલ્લ!
05125010a કેન ચાપ્યપવાદેન વિરુધ્યંતેઽરિભિઃ સહ।
05125010c અશક્તાઃ પાંડવાઃ કૃષ્ણ પ્રહૃષ્ટાઃ પ્રત્યમિત્રવત્।।
અદૂ અલ્લદે કૃષ્ણ! ઈગ યાવ અપવાદક્કॆંદુ અશક્ત પાંડવરુ સંતોષદિંદ નાવુ અરિગળો ऎન્નુવંતॆ જગળવાડુત્તિદ્દારॆ?
05125011a કિમસ્માભિઃ કૃતં તેષાં કસ્મિન્વા પુનરાગસિ।
05125011c ધાર્તરાષ્ટ્રાં જિઘાંસંતિ પાંડવાઃ સૃંજયૈઃ સહ।।
નાવુ અવરિગॆ એનુ માડિદ્દેવॆ? યાવ અપરાધદ સેડન્નુ તીરિસલુ પાંડવરુ સૃંજયરન્નુ સેરિકॊંડુ ધાર્તરાષ્ટ્રરન્નુ કॊલ્લલુ બરુત્તિદ્દારॆ?
05125012a ન ચાપિ વયમુગ્રેણ કર્મણા વચનેન વા।
05125012c વિત્રસ્તાઃ પ્રણમામેહ ભયાદપિ શતક્રતોઃ।।
યાવુદે ઉગ્ર કર્મદિંદાગલી અથવા માતિનિંદાગલી નમ્મન્નુ નડુગિસલિક્કાગુવુદિલ્લ. અદુ શતક્રતુવિનિંદ બંદ ભયવાદરૂ સરિ!
05125013a ન ચ તં કૃષ્ણ પશ્યામિ ક્ષત્રધર્મમનુષ્ઠિતં।
05125013c ઉત્સહેત યુધા જેતું યો નઃ શત્રુનિબર્હણ।।
કૃષ્ણ! શત્રુનિબર્હણ! ક્ષત્રધર્મવન્નુ અનુસરિસિ નમ્મન્નુ યુદ્ધદલ્લિ જયિસબલ્લ યારૂ નનગॆ કાણુવુદિલ્લ.
05125014a ન હિ ભીષ્મકૃપદ્રોણાઃ સગણા મધુસૂદન।
05125014c દેવૈરપિ યુધા જેતું શક્યાઃ કિમુત પાંડવૈઃ।।
મધુસૂદન! એકॆંદરॆ ગણગળॊંદિરુવ ભીષ્મ, દ્રોણ, કૃપરન્નુ યુદ્ધદલ્લિ દેવતॆગળૂ જયિસલુ શક્યરિલ્લ. પાંડવરુ ऎલ્લિંદ?
05125015a સ્વધર્મમનુતિષ્ઠંતો યદિ માધવ સંયુગે।
05125015c શસ્ત્રેણ નિધનં કાલે પ્રાપ્સ્યામઃ સ્વર્ગમેવ તત્।।
માધવ! સ્વધર્મવન્નુ અનુસરિસિ ऒંદુવેળॆ કાલવુ બંદુ યુદ્ધદલ્લિ શસ્ત્રદિંદ નિધનરાદરૂ નાવુ સ્વર્ગવન્ને સેરુત્તેવॆ.
05125016a મુખ્યશ્ચૈવૈષ નો ધર્મઃ ક્ષત્રિયાણાં જનાર્દન।
05125016c યચ્ચયીમહિ સંગ્રામે શરતલ્પગતા વયં।।
જનાર્દન! સંગ્રામદલ્લિ નાવુ શરતલ્પદલ્લિ મલગુવુદન્નુ ઇચ્છિસુવુદે નમ્મંતહ ક્ષત્રિયર મુખ્ય ધર્મ!
05125017a તે વયં વીરશયનં પ્રાપ્સ્યામો યદિ સંયુગે।
05125017c અપ્રણમ્યૈવ શત્રૂણાં ન નસ્તપ્સ્યતિ માધવ।।
માધવ! શત્રુગળિગॆ તલॆબાગદે ऒંદુવેળॆ નાવુ રણદલ્લિ વીરશયનવન્નુ હॊંદબેકાગિ બંદરॆ અદુ નમગॆ અતૃપ્તિયન્નુ નીડુવુદિલ્લ.
05125018a કશ્ચ જાતુ કુલે જાતઃ ક્ષત્રધર્મેણ વર્તયન્।
05125018c ભયાદ્વૃત્તિં સમીક્ષ્યૈવં પ્રણમેદિહ કસ્ય ચિત્।।
ઉત્તમ કુલદલ્લિ હુટ્ટિ, ક્ષત્રધર્મદલ્લિ નડॆદુકॊંડુ બંદ યારુ તાને ભયદિંદ તન્ન પ્રાણદ કુરિતુ ચિંતિસિ યારિગાદરૂ તલॆબાગિદ્દિદॆ?
05125019a ઉદ્યચ્ચેદેવ ન નમેદુદ્યમો હ્યેવ પૌરુષં।
05125019c અપ્યપર્વણિ ભજ્યેત ન નમેદિહ કસ્ય ચિત્।।
તન્નન્નુ તાનુ મેલિત્તિકॊળ્ળબેકુ. કॆળગॆ તળ્ળિકॊળ્ળબારદુ. ઉદ્યમવે પૌરુષ. મુરિયબેકે હॊરતુ બાગબારદુ!
05125020a ઇતિ માતંગવચનં પરીપ્સંતિ હિતેપ્સવઃ।
05125020c ધર્માય ચૈવ પ્રણમેદ્બ્રાહ્મણેભ્યશ્ચ મદ્વિધઃ।।
ઈ માતંગન વચનવુ એળિગॆયન્નુ બયસિદવરિગિરુવુદુ. નન્નંથવનુ કેવલ ધર્મક્કॆ મત્તુ બ્રાહ્મણરિગॆ મણિયુત્તાનॆ.
05125021a અચિંતયન્કં ચિદન્યં યાવજ્જીવં તથાચરેત્।
05125021c એષ ધર્મઃ ક્ષત્રિયાણાં મતમેતચ્ચ મે સદા।।
બેરॆ યાર કુરિતૂ ચિંતિસદે હેગॆ બેકો હાગॆ નડॆદુકॊળ્ળબેકુ. ઇદુ ક્ષત્રિયર ધર્મ. ઇદે સદા નન્ન મતવુ.
05125022a રાજ્યાંશશ્ચાભ્યનુજ્ઞાતો યો મે પિત્રા પુરાભવત્।
05125022c ન સ લભ્યઃ પુનર્જાતુ મયિ જીવતિ કેશવ।।
કેશવ! નાનુ જીવંતવાગિરુવાગ હિંદॆ નન્ન તંદॆયુ કॊટ્ટિદ્દ રાજ્યાંશવુ અવરિગॆ પુનઃ દॊરॆયુવુદિલ્લ.
05125023a યાવચ્ચ રાજા ધ્રિયતે ધૃતરાષ્ટ્રો જનાર્દન।
05125023c ન્યસ્તશસ્ત્રા વયં તે વાપ્યુપજીવામ માધવ।।
જનાર્દન! માધવ! રાજ ધૃતરાષ્ટ્રનુ જીવિસિરુવવરॆગॆ નાવાગલી અવરાગલી શસ્ત્રગળન્નુ ऎત્તદે ઉપજીવનવન્નુ માડબેકુ.
05125024a યદ્યદેયં પુરા દત્તં રાજ્યં પરવતો મમ।
05125024c અજ્ઞાનાદ્વા ભયાદ્વાપિ મયિ બાલે જનાર્દન।।
જનાર્દન! હિંદॆ ઈ રાજ્યવન્નુ નાનુ બાલકનાગિરુવાગ અજ્ઞાનદિંદ અથવા ભયદિંદ અવરિગॆ કॊટ્ટિરબહુદુ.
05125025a ન તદદ્ય પુનર્લભ્યં પાંડવૈર્વૃષ્ણિનંદન।
05125025c ધ્રિયમાણે મહાબાહો મયિ સંપ્રતિ કેશવ।।
આદરॆ વૃષ્ણિનંદન! મહાબાહો! કેશવ! ઇંદુ નાનુ જીવંતવાગિરુવાગ અદુ પાંડવરિગॆ પુનઃ દॊરॆયુવુદિલ્લ.
05125026a યાવદ્ધિ સૂચ્યાસ્તીક્ષ્ણાયા વિધ્યેદગ્રેણ માધવ।
05125026c તાવદપ્યપરિત્યાજ્યં ભૂમેર્નઃ પાંડવાન્ પ્રતિ।।
માધવ! સૂજિય મॊનॆયુ ઊરુવષ્ટુ ભૂમિયન્નૂ નાનુ પાંડવરિગॆ બિટ્ટુકॊડુવુદિલ્લ!””
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે ઉદ્યોગ પર્વણિ ભગવદ્યાન પર્વણિ દુર્યોધનવાક્યે પંચવિંશત્યધિકશતતમોઽધ્યાયઃ।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ ઉદ્યોગ પર્વદલ્લિ ભગવદ્યાન પર્વદલ્લિ દુર્યોધનવાક્યદલ્લિ નૂરાઇપ્પત્તૈદનॆય અધ્યાયવુ.