પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
ઉદ્યોગ પર્વ
ભગવદ્યાન પર્વ
અધ્યાય 121
સાર
સ્વર્ગવન્નુ સેરિદ યયાતિયુ પિતામહનલ્લિ પ્રશ્નિસલુ અભિમાનવે અવનુ સંગ્રહિસિદ્દ મહા પુણ્યગળન્નુ નાશપડિસિતુ ऎંદુ તિળિદુકॊળ્ળુવુદુ (1-17). હીગॆ ગાલવન હઠદ મત્તુ યયાતિય અભિમાનદ દુષ્પરિણામગળન્નુ ઉદાહરિસિ નારદનુ દુર્યોધનનિગॆ ઉપદેશિસિદુદુ (18-22).
05121001 નારદ ઉવાચ।
05121001a સદ્ભિરારોપિતઃ સ્વર્ગં પાર્થિવૈર્ભૂરિદક્ષિણૈઃ।
05121001c અભ્યનુજ્ઞાય દૌહિત્રાન્યયાતિર્દિવમાસ્થિતઃ।।
નારદનુ હેળિદનુ: “આ ભૂરિદક્ષિણ ऒળ્ળॆય પાર્થિવરિંદ સ્વર્ગક્કॆ એરિસલ્પટ્ટ યયાતિયુ મગળ મક્કળન્નુ બીળ્કॊંડુ સ્વર્ગવન્નુ સેરિદનુ.
05121002a અભિવૃષ્ટશ્ચ વર્ષેણ નાનાપુષ્પસુગંધિના।
05121002c પરિષ્વક્તશ્ચ પુણ્યેન વાયુના પુણ્યગંધિના।।
05121003a અચલં સ્થાનમારુહ્ય દૌહિત્રફલનિર્જિતં।
05121003c કર્મભિઃ સ્વૈરુપચિતો જજ્વાલ પરયા શ્રિયા।।
નાના સુગંધિત પુષ્પગળ મળॆયલ્લિ મિંદુ, પુણ્યસુગંધયુક્ત પુણ્યગાળિગॆ સિલુકિ, મગળ મક્કળ ફલવન્નુ પડॆદુ અચલ સ્થાનવન્નેરિ, તન્નદે ઉપચિત કર્મગળિંદ પરમ શ્રીયન્નુ પડॆદુ પ્રજ્વલિસિદનુ.
05121004a ઉપગીતોપનૃત્તશ્ચ ગંધર્વાપ્સરસાં ગણૈઃ।
05121004c પ્રીત્યા પ્રતિગૃહીતશ્ચ સ્વર્ગે દુંદુભિનિસ્વનૈઃ।।
ગંધર્વાપ્સર ગણગળ ઉપગીત ઉપનૃત્યગળિંદ, દુંદુભિ નિસ્વનગળિંદ અવનુ સ્વર્ગદલ્લિ પ્રીતિયિંદ સ્વાગતિસલ્પટ્ટનુ.
05121005a અભિષ્ટુતશ્ચ વિવિધૈર્દેવરાજર્ષિચારણૈઃ।
05121005c અર્ચિતશ્ચોત્તમાર્ઘેણ દૈવતૈરભિનંદિતઃ।।
05121006a પ્રાપ્તઃ સ્વર્ગફલં ચૈવ તમુવાચ પિતામહઃ।
05121006c નિર્વૃતં શાંતમનસં વચોભિસ્તર્પયન્નિવ।।
વિવિધ દેવ-રાજર્ષિ ચારણર અર્ચનॆગળિંદ સંતોષગॊંડુ, દેવતॆગળિંદ અભિનંદિતનાગિ, અવનુ સ્વર્ગફલવન્નુ હॊંદિદનુ. આગ પિતામહનુ શાંતમનસ્કનાગિ હિંદિરુગિદ અવનન્નુ તૃપ્તિગॊળિસલો ऎન્નુવંતॆ હેળિદનુ:
05121007a ચતુષ્પાદસ્ત્વયા ધર્મશ્ચિતો લોક્યેન કર્મણા।
05121007c અક્ષયસ્તવ લોકોઽયં કીર્તિશ્ચૈવાક્ષયા દિવિ।
05121007e પુનસ્તવાદ્ય રાજર્ષે સુકૃતેનેહ કર્મણા।।
“લોકદલ્લિ કર્મગળ મૂલક નાલ્કુ ભાગ ધર્મગળન્નુ સંચયિસિદ્દીયॆ. ઈ લોકવુ નિનગॆ અક્ષયવાગુત્તદॆ. રાજર્ષે! નિન્ન સુકૃત કર્મગળિંદ પુનઃ દિવિયલ્લિ નિન્ન કીર્તિયૂ અક્ષયવાગુત્તદॆ.
05121008a આવૃતં તમસા ચેતઃ સર્વેષાં સ્વર્ગવાસિનાં।
05121008c યેન ત્વાં નાભિજાનંતિ તતોઽજ્ઞાત્વાસિ પાતિતઃ।।
સ્વર્ગવાસિગળॆલ્લર ચેતનગળૂ તમસ્સિનિંદ આવૃતવાગિદ્દવુ. આદુદરિંદ અવરુ નિન્નન્નુ ગુરુતિસલારદાદરુ. ગુરુતિગॆ સિગદે નીનુ કॆળગॆ બિદ્દॆ.
05121009a પ્રીત્યૈવ ચાસિ દૌહિત્રૈસ્તારિતસ્ત્વમિહાગતઃ।
05121009c સ્થાનં ચ પ્રતિપન્નોઽસિ કર્મણા સ્વેન નિર્જિતં।
05121009e અચલં શાશ્વતં પુણ્યમુત્તમં ધ્રુવમવ્યયં।।
નિન્ન મગળ મક્કળુ પ્રીતિયિંદ નિન્નન્નુ ઉદ્ધરિસિદુદરિંદ નીનુ ઇલ્લિગॆ બંદિરુવॆ. મત્તુ નિન્ન કર્મગળિંદ ગળિસિદ ઈ અચલવૂ, શાશ્વતવૂ, પુણ્યવૂ, ઉત્તમવૂ, નિશ્ચિતવૂ, અવ્યયવૂ આગિરુવ સ્થાનવન્નુ ગળિસિરુવॆ.”
05121010 યયાતિરુવાચ।
05121010a ભગવન્સંશયો મેઽસ્તિ કશ્ચિત્તં ચેત્તુમર્હસિ।
05121010c ન હ્યન્યમહમર્હામિ પ્રષ્ટું લોકપિતામહ।।
યયાતિયુ હેળિદનુ: “ભગવન્! લોકપિતામહ! નનગॊંદુ સંશયવિદॆ. અદન્નુ હોગલાડિસબેકુ. એકॆંદરॆ બેરॆ યારલ્લિયૂ ઇદન્નુ કેળલારॆ.
05121011a બહુવર્ષસહસ્રાંતં પ્રજાપાલનવર્ધિતં।
05121011c અનેકક્રતુદાનૌઘૈરર્જિતં મે મહત્ફલં।।
બહળ સહસ્રારુ વર્ષગળ કાલ પ્રજાપાલનॆયિંદ બॆળॆદ, અનેક ક્રતુ-દાનાદિગળિંદ નાનુ મહા ફલવન્નુ ગળિસિદ્દॆનુ.
05121012a કથં તદલ્પકાલેન ક્ષીણં યેનાસ્મિ પાતિતઃ।
05121012c ભગવન્વેત્થ લોકાંશ્ચ શાશ્વતાન્મમ નિર્જિતાન્।।
આદરॆ, અદુ સ્વલ્પવે સમયદલ્લિ ક્ષીણવાગિ નાનુ હેગॆ બિદ્દॆ? ભગવન્! નાનુ ગળિસિદ શાશ્વત લોકગળુ નિનગॆ તિળિદે ઇવॆ.”
05121013 પિતામહ ઉવાચ।
05121013a બહુવર્ષસહસ્રાંતં પ્રજાપાલનવર્ધિતં।
05121013c અનેકક્રતુદાનૌઘૈર્યત્ત્વયોપાર્જિતં ફલં।।
પિતામહનુ હેળિદનુ: “બહળ સહસ્રારુ વર્ષગળ કાલ પ્રજાપાલનॆયિંદ બॆળॆદ, અનેક ક્રતુ-દાનાદિગળિંદ નીનુ મહા ફલગળન્નુ ગળિસિદ્દॆ.
05121014a તદનેનૈવ દોષેણ ક્ષીણં યેનાસિ પાતિતઃ।
05121014c અભિમાનેન રાજેંદ્ર ધિક્કૃતઃ સ્વર્ગવાસિભિઃ।।
આદરॆ અવન્નુ ऒંદે ऒંદુ દોષદિંદ અવુગળન્નુ કળॆદુકॊંડુ ઇલ્લિંદ કॆળગુરુળિદॆ. રાજેંદ્ર! અભિમાનદિંદ નીનુ સ્વર્ગવાસિગળિંદ ધિક્કરિસલ્પટ્ટॆ.
05121015a નાયં માનેન રાજર્ષે ન બલેન ન હિંસયા।
05121015c ન શાઠ્યેન ન માયાભિર્લોકો ભવતિ શાશ્વતઃ।।
રાજર્ષે! ઈ લોકવુ માનદિંદ, બલદિંદ, હિંસॆયિંદ, મોસદિંદ મત્તુ માયॆયિંદ શાશ્વતવાગુવુદિલ્લ.
05121016a નાવમાન્યાસ્ત્વયા રાજન્નવરોત્કૃષ્ટમધ્યમાઃ।
05121016c ન હિ માનપ્રદગ્ધાનાં કશ્ચિદસ્તિ સમઃ ક્વ ચિત્।।
રાજન્! નીનુ મેલિરુવવરન્નાગલી, કॆળગિરુવવરન્નાગલી, મુધ્યમરન્નાગલી અવમાનિસકૂડદુ. અભિમાનદ કિચ્ચિગॆ સિલુકિદવરિગॆ ऎંદૂ યારૂ સમરॆનિસુવુદિલ્લ.
05121017a પતનારોહણમિદં કથયિષ્યંતિ યે નરાઃ।
05121017c વિષમાણ્યપિ તે પ્રાપ્તાસ્તરિષ્યંતિ ન સંશયઃ।।
નિન્ન ઈ પતન મત્તુ આરોહણવન્નુ યાવ નરરુ હેળુત્તારો અવરુ ऎલ્લ કષ્ટગળન્નુ દાટુત્તારॆ ऎન્નુવુદરલ્લિ સંશયવિલ્લ!””
05121018 નારદ ઉવાચ।
05121018a એષ દોષોઽભિમાનેન પુરા પ્રાપ્તો યયાતિના।
05121018c નિર્બંધતશ્ચાતિમાત્રં ગાલવેન મહીપતે।।
નારદનુ હેળિદનુ: “મહીપતે! ઈ રીતિ અભિમાનદિંદ હિંદॆ યયાતિ મત્તુ ગાલવરુ અતિ નિર્બંધક્કાગિ દોષગળન્નુ હॊંદિદરુ.
05121019a શ્રોતવ્યં હિતકામાનાં સુહૃદાં ભૂતિમિચ્ચતાં।
05121019c ન કર્તવ્યો હિ નિર્બંધો નિર્બંધો હિ ક્ષયોદયઃ।।
તમ્મ એળિગॆયન્નુ બયસુવવરુ સુહૃદયર હિતકામનॆગળન્નુ કેળબેકુ. હઠવન્નુ માડબારદુ. એકॆંદરॆ હઠવુ ક્ષયવન્નુ તરુત્તદॆ.
05121020a તસ્માત્ત્વમપિ ગાંધારે માનં ક્રોધં ચ વર્જય।
05121020c સંધત્સ્વ પાંડવૈર્વીર સંરંભં ત્યજ પાર્થિવ।।
આદુદરિંદ ગાંધારે! નીનૂ કૂડ માનક્રોધગળન્નુ તॊરॆદુ વીર પાંડવરॊંદિગॆ સંધિ માડિકો! પાર્થિવ! ઈ રંપાટવન્નુ ત્યજિસુ.
05121021a દદાતિ યત્પાર્થિવ યત્કરોતિ યદ્વા તપસ્તપ્યતિ યજ્જુહોતિ।
05121021c ન તસ્ય નાશોઽસ્તિ ન ચાપકર્ષો નાન્યસ્તદશ્નાતિ સ એવ કર્તા।।
પાર્થિવ! એનન્નુ કॊડુત્તીવો, એનન્નુ માડુત્તેવો, એનુ તપસ્સન્નુ તપિસુત્તેવો, એનુ યજ્ઞગળન્નુ માડુત્તેવો અવુગળુ નાશવાગુવુદિલ્લ. બેરॆ યારૂ તॆગॆદુકॊળ્ળુવુદિલ્લ. માડુવવનલ્લદે બેરॆ યારિગૂ અવુ તલુપુવુદિલ્લ.
05121022a ઇદં મહાખ્યાનમનુત્તમં મતં બહુશ્રુતાનાં ગતરોષરાગિણાં।
05121022c સમીક્ષ્ય લોકે બહુધા પ્રધાવિતા ત્રિવર્ગદૃષ્ટિઃ પૃથિવીમુપાશ્નુતે।।
ઈ ઉત્તમ મહાખ્યાનવન્નુ બહુશ્રુતરુ રોષરાગગળન્નુ કળॆદુકॊંડવરુ લોકક્કॆ બહુરીતિગળલ્લિ મૂરૂવર્ગદ દૃષ્ટિગળિંદ તોરિસિ કॊટ્ટરॆ અવરુ ભૂમિયન્નુ પડॆયુત્તારॆ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે ઉદ્યોગ પર્વણિ ભગવદ્યાન પર્વણિ ગાલવચરિતે એકવિંશત્યધિકશતતમોઽધ્યાયઃ।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ ઉદ્યોગ પર્વદલ્લિ ભગવદ્યાન પર્વદલ્લિ ગાલવચરિતॆયલ્લિ નૂરાઇપ્પત્તॊંદનॆય અધ્યાયવુ.