प्रवेश
।। ओं ओं नमो नारायणाय।। श्री वेदव्यासाय नमः ।।
श्री कृष्णद्वैपायन वेदव्यास विरचित
श्री महाभारत
उद्योग पर्व
भगवद्यान पर्व
अध्याय 119
सार
स्वर्गदिंद भूमिगॆ बीळुत्तिद्द ययातियु वनदल्लि माधविय मक्कळाद प्रतर्दन, वसुमन, शिबि मत्तु अष्टकरु यज्ञमाडुत्तिद्दल्लि बिद्दुदु (1-14). अल्लिगॆ बंद माधवि मत्तु गालवर तपः प्रभावदिंद मत्तु तन्न नाल्वरु मॊम्मक्कळ पुण्यदिंद ययातियु स्वर्गवन्नु पुनः सेरिदुदु (15-28).
05119001 नारद उवाच।
05119001a अथ प्रचलितः स्थानादासनाच्च परिच्युतः।
05119001c कंपितेनैव मनसा धर्षितः शोकवह्निना।।
05119002a म्लानस्रग्भ्रष्टविज्ञानः प्रभ्रष्टमुकुटांगदः।
05119002c विघूर्णन्स्रस्तसर्वांगः प्रभ्रष्टाभरणांबरः।।
05119003a अदृश्यमानस्तान्पश्यन्नपश्यंश्च पुनः पुनः।
05119003c शून्यः शून्येन मनसा प्रपतिष्यन्महीतलं।।
नारदनु हेळिदनु: “आग स्थानदिंद प्रचलितनागि, आसनदिंद परिच्युतनागि, मनस्सु कंपिसुत्तिरलु, शोकवह्नियल्लि बॆंदु, मालॆयु मसुकागि, विशेष ज्ञानवन्नु कळॆदुकॊंडु, किरीट-अंगदगळन्नु कळचिकॊंडु, तलॆतिरुगिदंतागि, कैकालुगळु जोतुबिद्दु, आभरण-वस्त्रगळन्नु कळॆदुकॊंडु, अदृश्यनागि, इतररन्नु नोडियू नोडदंतॆ, शून्यमनस्सिनिंद शून्यनागि महीतलक्कॆ बीळुत्तिद्दनु.
05119004a किं मया मनसा ध्यातमशुभं धर्मदूषणं।
05119004c येनाहं चलितः स्थानादिति राजा व्यचिंतयत्।।
“नन्नन्नु स्थानदिंद चलिसबल्लंतह, अशुभवू धर्मदूषणवू आद यावुदन्नु नानु मनस्सिनल्लि ध्यानिसिदॆ?” ऎंदु राजनु चिंतिसिदनु.
05119005a ते तु तत्रैव राजानः सिद्धाश्चाप्सरसस्तथा।
05119005c अपश्यंत निरालंबं ययातिं तं परिच्युतं।।
आदरॆ अल्लिद्द राजरु, सिद्धरु मत्तु अप्सरॆयरु निरालंबनागि परिच्युतनागिद्द ययातियन्नु नोडले इल्ल.
05119006a अथैत्य पुरुषः कश्चित्क्षीणपुण्यनिपातकः।
05119006c ययातिमब्रवीद्राजन्देवराजस्य शासनात्।।
राजन्! अष्टरल्लिये क्षीण पुण्यरन्नु कॆळगुरुळिसुव यारो पुरुषनोर्वनु देवराजन शासनदंतॆ ययातिगॆ हेळिदनु:
05119007a अतीव मदमत्तस्त्वं न कं चिन्नावमन्यसे।
05119007c मानेन भ्रष्टः स्वर्गस्ते नार्हस्त्वं पार्थिवात्मज।
05119007e न च प्रज्ञायसे गच्च पतस्वेति तमब्रवीत्।।
“अतीव मदमत्तनागि नीनु बेरॆ ऎल्लरन्नू अवमानिसुत्तिरुवॆ. मानदिंदागि नीनु स्वर्गभ्रष्टनागिद्दीयॆ. पार्थिवात्मज! नीनु अनर्हनागिरुवॆ. ईग नीनु अपरिचित. होगु. बीळु!” ऎंदु हेळिदनु.
05119008a पतेयं सत्स्विति वचस्त्रिरुक्त्वा नहुषात्मजः।
05119008c पतिष्यंश्चिंतयामास गतिं गतिमतां वरः।।
“ऒळ्ळॆयवर मध्यॆ बीळुवंतागलि!” ऎंदु हेळि गतिवंतरल्लि श्रेष्ठ नहुषात्मजनु होगुव दारिय कुरितु चिंतिसिदनु.
05119009a एतस्मिन्नेव काले तु नैमिषे पार्थिवर्षभान्।
05119009c चतुरोऽपश्यत नृपस्तेषां मध्ये पपात सः।
इदे कालदल्लि नैमिषदल्लिद्द नाल्वरु पार्थिवर्षभरन्नु नोडि अवनु आ नृपर मध्यदल्लिये बिद्दनु.
05119010a प्रतर्दनो वसुमनाः शिबिरौशीनरोऽष्टकः।
05119010c वाजपेयेन यज्ञेन तर्पयंति सुरेश्वरं।।
प्रतर्दन, वसुमन, औशीनर शिबि मत्तु अष्टकरु वाजपेय यज्ञदिंद सुरेश्वरनन्नु तृप्तिपडिसुत्तिद्दरु.
05119011a तेषामध्वरजं धूमं स्वर्गद्वारमुपस्थितं।
05119011c ययातिरुपजिघ्रन्वै निपपात महीं प्रति।।
अवर अध्वरदल्लि हुट्टिद धूमवु स्वर्गद्वारवन्नु तलुपित्तु. अदन्नु आघ्राणिसि ययातियु भूमिय मेलॆ बिद्दनु.
05119012a भूमौ स्वर्गे च संबद्धां नदीं धूममयीं नृपः।
05119012c स गंगामिव गच्चंतीमालंब्य जगतीपतिः।।
05119013a श्रीमत्स्ववभृथाग्र्येषु चतुर्षु प्रतिबंधुषु।
05119013c मध्ये निपतितो राजा लोकपालोपमेषु च।।
भूमियन्नु स्वर्गक्कॆ जोडिसुव गंगानदियंतिद्द आ धूमदल्लिये तेलिकॊंडु जगतीपति राजनु लोकपालकरंतिद्द आ नाल्वरु श्रीमंत, अवभृथरल्लि अग्र बंधुगळ मध्यॆ बिद्दनु.
05119014a चतुर्षु हुतकल्पेषु राजसिंहमहाग्निषु।
05119014c पपात मध्ये राजर्षिर्ययातिः पुण्यसंक्षये।।
आ पुण्य संक्षयदल्लि महाग्निगळल्लि आहुतिगळंतिद्द राजसिंहर मध्यॆ राजर्षि ययातियु बिद्दनु.
05119015a तमाहुः पार्थिवाः सर्वे प्रतिमानमिव श्रियः।
05119015c को भवान्कस्य वा बंधुर्देशस्य नगरस्य वा।।
श्रीयंतॆ सुंदररागिद्द आ पार्थिवरॆल्लरू अवनन्नु केळिदरु: “नीनु यारु? यार बंधु? याव देश अथवा नगरदवनु?
05119016a यक्षो वाप्यथ वा देवो गंधर्वो राक्षसोऽपि वा।
05119016c न हि मानुषरूपोऽसि को वार्थः कांक्षितस्त्वया।।
यक्षनो अथवा देवनो, गंधर्वनो अथवा राक्षसनो? एकॆंदरॆ नीनु मनुष्यरूपदवनल्ल! निन्न उद्देश बयकॆगळु एनु?”
05119017 ययातिरुवाच।
05119017a ययातिरस्मि राजर्षिः क्षीणपुण्यश्च्युतो दिवः।
05119017c पतेयं सत्स्विति ध्यायन्भवत्सु पतितस्ततः।।
ययातियु हेळिदनु: “नानु राजर्षि ययाति. पुण्यवु कडिमॆयागि दिवदिंद च्युतनागिद्देनॆ. ऒळ्ळॆयवर मध्यॆ बीळलि ऎंदु आलोचिसुत्ता निम्म मध्यॆ बिद्दिद्देनॆ!”
05119018 राजान ऊचुः।
05119018a सत्यमेतद्भवतु ते कांक्षितं पुरुषर्षभ।
05119018c सर्वेषां नः क्रतुफलं धर्मश्च प्रतिगृह्ययतां।।
राजरु हेळिदरु: “पुरुषर्षभ! निन्नन्नु बयकॆयु सत्यवागलि. नम्मॆल्लर क्रतु मत्तु धर्मफलगळन्नु स्वीकरिसु.”
05119019 ययातिरुवाच।
05119019a नाहं प्रतिग्रहधनो ब्राह्मणः क्षत्रियो ह्यहं।
05119019c न च मे प्रवणा बुद्धिः परपुण्यविनाशने।।
ययातियु हेळिदनु: “नानु धनवन्नु दानवागि स्वीकरिसबल्ल ब्राह्मणनल्ल. एकॆंदरॆ नानु क्षत्रिय. इतरर पुण्यवन्नु नाशगॊळिसुवल्लि नन्न बुद्धियु इष्टपडुवुदिल्ल.””
05119020 नारद उवाच।
05119020a एतस्मिन्नेव काले तु मृगचर्याक्रमागतां।
05119020c माधवीं प्रेक्ष्य राजानस्तेऽभिवाद्येदमब्रुवन्।।
नारदनु हेळिदनु: “अदे समयदल्लि जिंकॆय नडतॆ-क्रमगळन्नु अनुसरिसुत्तिरुव माधवियन्नु नोडि राजरु अवळन्नु अभिवंदिसि हेळिदरु:
05119021a किमागमनकृत्यं ते किं कुर्वः शासनं तव।
05119021c आज्ञाप्या हि वयं सर्वे तव पुत्रास्तपोधने।।
“नीनु इल्लिगॆ बरलु कारणवेनु? एनु कॆलसविदॆ? निन्न शासनदंतॆ माडुत्तेवॆ. आज्ञापिसु. तपोधनॆ! नावॆल्लरू निन्न पुत्ररु.”
05119022a तेषां तद्भाषितं श्रुत्वा माधवी परया मुदा।
05119022c पितरं समुपागच्चद्ययातिं सा ववंद च।।
अवर आ मातन्नु केळि परम मुदितळागि माधवियु तंदॆ ययातिय बळि सारि अवनिगॆ वंदिसिदळु.
05119023a दृष्ट्वा मूर्ध्ना नतान्पुत्रांस्तापसी वाक्यमब्रवीत्।
05119023c दौहित्रास्तव राजेंद्र मम पुत्रा न ते पराः।
05119023e इमे त्वां तारयिष्यंति दिष्टमेतत् पुरातनं।।
तलॆतग्गिसि निंतिद्द मक्कळन्नु नोडि आ तापसियु हेळिदळु: “राजेंद्र! नन्न ई मक्कळु निन्न मगळ मक्कळु. निनगॆ पररल्ल. इवरे निन्नन्नु उद्धरिसुत्तारॆ ऎंबुदु बहळ हिंदॆये काणलागित्तु.
05119024a अहं ते दुहिता राजन्माधवी मृगचारिणी।
05119024c मयाप्युपचितो धर्मस्ततोऽर्धं प्रतिगृह्यतां।।
राजन्! नानु निन्न मगळु मृगचारिणी माधवी. नानू कूड धर्मवन्नु संचयिसिद्देनॆ. अदर अर्धवन्नु स्वीकरिसबेकु.
05119025a यस्माद्राजन्नराः सर्वे अपत्यफलभागिनः।
05119025c तस्मादिच्चंति दौहित्रान्यथा त्वं वसुधाधिप।।
राजन्! हेगॆ नररु ऎल्लरू मक्कळ फलगळिगॆ भागिगळागुत्तारो हागॆ वसुधाधिप! निन्नंतॆ मगळ मक्कळन्नू बयसुत्तारॆ.”
05119026a ततस्ते पार्थिवाः सर्वे शिरसा जननीं तदा।
05119026c अभिवाद्य नमस्कृत्य मातामहमथाब्रुवन्।।
आग आ ऎल्ल पार्थिवरू शिरबागि जननिगॆ अभिवंदिसिदरु. मातामहनिगॆ नमस्करिसि हेळिदरु.
05119027a उच्चैरनुपमैः स्निग्धैः स्वरैरापूर्य मेदिनीं।
05119027c मातामहं नृपतयस्तारयंतो दिवश्च्युतं।।
अवर उच्चवाद, अनुपम, स्निग्ध स्वरगळिंद मेदिनियन्नु तुंबिसि आ नृपतिगळु दिवदिंद च्युतनागिद्द मातामहनन्नु उद्धरिसिदरु.
05119028a अथ तस्मादुपगतो गालवोऽप्याह पार्थिवं।
05119028c तपसो मेऽष्टभागेन स्वर्गमारोहतां भवान्।।
आग गालवनू अल्लिगॆ बंदु पार्थिवनिगॆ “नन्न तपस्सिन ऎंटने ऒंदु भागदिंद नीनु स्वर्गवन्नेरु!” ऎंदनु.”
समाप्ति
इति श्री महाभारते उद्योग पर्वणि भगवद्यान पर्वणि गालवचरिते ययातिस्वर्गभ्रंशे एकोनविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः।
इदु श्री महाभारतदल्लि उद्योग पर्वदल्लि भगवद्यान पर्वदल्लि गालवचरितॆयल्लि ययातिस्वर्गभ्रंशदल्लि नूराहत्तॊंभत्तनॆय अध्यायवु.