પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
ઉદ્યોગ પર્વ
ભગવદ્યાન પર્વ
અધ્યાય 118
સાર
યયાતિયુ સ્વયંવરક્કॆંદુ મગળન્નુ તપોવનવॊંદક્કॆ કરॆતરલુ માધવિયુ વનવન્ને વરનન્નાગિ વરિસિ વનગળલ્લિ હરિણગળॊડનॆ જિંકॆયંતॆયે સંચરિસિકॊંડુ, વિપુલ ધર્મ મત્તુ બ્રહ્મચર્યદિંદ મૃગચારિણિય જીવનવન્નુ નડॆસિદુદુ (1-11). બહુસહસ્રવર્ષગળ નંતર સ્વર્ગવન્નુ સેરિદ્દ યયાતિયુ ऎલ્લ નરરન્નૂ, દેવતॆગળન્નૂ, ઋષિગણગળન્નૂ અપમાનિસિદુદર પરિણામદિંદ ઓજસ્સિલ્લદવનાદુદુ (12-22).
05118001 નારદ ઉવાચ।
05118001a સ તુ રાજા પુનસ્તસ્યાઃ કર્તુકામઃ સ્વયંવરં।
05118001c ઉપગમ્યાશ્રમપદં ગંગાયમુનસંગમે।।
05118002a ગૃહીતમાલ્યદામાં તાં રથમારોપ્ય માધવીં।
05118002c પૂરુર્યદુશ્ચ ભગિનીમાશ્રમે પર્યધાવતાં।।
નારદનુ હેળિદનુ: “અનંતર રાજનુ પુનઃ અવળ સ્વયંવરવન્નુ માડલુ બયસિ માધવિયન્નુ માલॆ-ગॆજ્જॆગળિંદ અલંકરિસિ, રથદલ્લિ કુળ્ળિરિસિકॊંડુ, ગંગા-યમુના સંગમદલ્લિ ऒંદુ આશ્રમપદવન્નુ તલુપિદનુ. પુરુ-યદુગળીર્વરૂ આશ્રમક્કॆ તંગિયન્નુ હિંબાલિસિદરુ.
05118003a નાગયક્ષમનુષ્યાણાં પતત્રિમૃગપક્ષિણાં।
05118003c શૈલદ્રુમવનૌકાનામાસીત્તત્ર સમાગમઃ।।
અલ્લિ નાગ, યક્ષ, મનુષ્ય, પક્ષિ, જિંકॆગળુ, શૈલ, દ્રુમ, વનૌકસર સમાગમવાગિત્તુ.
05118004a નાનાપુરુષદેશાનામીશ્વરૈશ્ચ સમાકુલં।
05118004c ઋષિભિર્બ્રહ્મકલ્પૈશ્ચ સમંતાદાવૃતં વનં।।
આ વનવુ નાના પુરુષર મત્તુ દેશગળ રાજરુગળિંદ તુંબિહોગિત્તુ. બ્રહ્મકલ્પ ઋષિગળૂ અલ્લિ સેરિદ્દરુ.
05118005a નિર્દિશ્યમાનેષુ તુ સા વરેષુ વરવર્ણિની।
05118005c વરાનુત્ક્રમ્ય સર્વાંસ્તાન્વનં વૃતવતી વરં।।
આ ऎલ્લ વરરન્નૂ પરિચયિસિદ નંતર આ વરવર્ણિનિયુ વરરॆલ્લરન્નૂ દાટિ વનવન્નુ વરનન્નાગિ વરિસિદળુ.
05118006a અવતીર્ય રથાત્કન્યા નમસ્કૃત્વા ચ બંધુષુ।
05118006c ઉપગમ્ય વનં પુણ્યં તપસ્તેપે યયાતિજા।।
યયાતિય મગળુ કન્યॆયુ રથદિંદિળિદુ, બંધુગળિગॆ નમસ્કરિસિ પુણ્ય વનક્કॆ તॆરળિ તપસ્સન્નુ તપિસિદળુ.
05118007a ઉપવાસૈશ્ચ વિવિધૈર્દીક્ષાભિર્નિયમૈસ્તથા।
05118007c આત્મનો લઘુતાં કૃત્વા બભૂવ મૃગચારિણી।।
ઉપવાસ, વિવિધ દીક્ષાનિયમગળિંદ તન્નન્નુ હગુરવાગિસિકॊંડુ અવળુ મૃગચારિણિયાદળુ.
05118008a વૈડૂર્યાંકુરકલ્પાનિ મૃદૂનિ હરિતાનિ ચ।
05118008c ચરંતી શષ્પમુખ્યાનિ તિક્તાનિ મધુરાણિ ચ।।
05118009a સ્રવંતીનાં ચ પુણ્યાનાં સુરસાનિ શુચીનિ ચ।
05118009c પિબંતી વારિમુખ્યાનિ શીતાનિ વિમલાનિ ચ।।
05118010a વનેષુ મૃગરાજેષુ સિંહવિપ્રોષિતેષુ ચ।
05118010c દાવાગ્નિવિપ્રમુક્તેષુ શૂન્યેષુ ગહનેષુ ચ।।
05118011a ચરંતી હરિણૈઃ સાર્ધં મૃગીવ વનચારિણી।
05118011c ચચાર વિપુલં ધર્મં બ્રહ્મચર્યેણ સંવૃતા।।
વૈડૂર્યદંતિરુવ મૃદુવાદ હસિરુ, ચપ્પॆ-સિહિયાગિરુવ ચિગુરુગળન્નુ મેયુત્તા; હરિયુત્તિરુવ પુણ્ય, રુચિકર, શુદ્ધ શીત વિમલ નદિગળ નીરન્નુ કુડિયુત્તા; જિંકॆયે રાજનાગિરુવ, સિંહવુ ઇલ્લદિરુવ, દાવાગ્નિગળિંદ મુક્તવાદ, શૂન્ય ગહન વનગળલ્લિ હરિણગળॊડનॆ જિંકॆયંતॆયે વનદલ્લિ સંચરિસિકॊંડુ, વિપુલ ધર્મ મત્તુ બ્રહ્મચર્યદિંદ સંવૃતળાગિ નડॆદુકॊંડળુ.
05118012a યયાતિરપિ પૂર્વેષાં રાજ્ઞાં વૃત્તમનુષ્ઠિતઃ।
05118012c બહુવર્ષસહસ્રાયુરયુજત્કાલધર્મણા।।
યયાતિયૂ કૂડ હિંદિન રાજરંતॆ નડॆદુકॊંડુ બહળ સાવિર વર્ષગળ નંતર કાલધર્મક્કॊળગાદનુ.
05118013a પૂરુર્યદુશ્ચ દ્વૌ વંશૌ વર્ધમાનૌ નરોત્તમૌ।
05118013c તાભ્યાં પ્રતિષ્ઠિતો લોકે પરલોકે ચ નાહુષઃ।।
નરોત્તમરાદ પુરુ મત્તુ યદુ ઇબ્બરૂ ऎરડુ વંશગળન્નુ બॆળॆયિસિ ઈ લોક મત્તુ પરલોક ऎરડરલ્લિયૂ નાહુષન હॆસરન્નુ પ્રતિષ્ઠાપિસિદરુ.
05118014a મહીયતે નરપતિર્યયાતિઃ સ્વર્ગમાસ્થિતઃ।
05118014c મહર્ષિકલ્પો નૃપતિઃ સ્વર્ગાગ્ર્યફલભુગ્વિભુઃ।।
નરપતિ યયાતિ નૃપતિ વિભુવુ સ્વર્ગવન્નુ સેરિ મહર્ષિગળંતॆ સ્વર્ગદ અગ્ર ફલગળન્નુ ભોગિસિ મॆરॆદનુ.
05118015a બહુવર્ષસહસ્રાખ્યે કાલે બહુગુણે ગતે।
05118015c રાજર્ષિષુ નિષણ્ણેષુ મહીયઃસુ મહર્ષિષુ।।
05118016a અવમેને નરાન્સર્વાન્દેવાનૃષિગણાંસ્તથા।
05118016c યયાતિર્મૂઢવિજ્ઞાનો વિસ્મયાવિષ્ટચેતનઃ।।
બહુવર્ષસહસ્રગળુ બહુગુણગળલ્લિ કળॆયલુ, રાજર્ષિગળુ મત્તુ મહર્ષિગળॊંદિગॆ કુળિતુકॊંડિરુવાગ, યયાતિયુ બુદ્ધિમૂઢનાગિ, વિસ્મયદિંદ આવેશગॊંડુ, ऎલ્લ નરરન્નૂ, દેવતॆગળન્નૂ, ઋષિગણગળન્નૂ અપમાનિસિદનુ.
05118017a તતસ્તં બુબુધે દેવઃ શક્રો બલનિષૂદનઃ।
05118017c તે ચ રાજર્ષયઃ સર્વે ધિગ્ધિગિત્યેવમબ્રુવન્।।
અવનન્નુ બલનિષૂદન દેવ શક્રનુ અર્થમાડિકॊંડનુ. અવનૂ મત્તુ રાજર્ષિગળॆલ્લરૂ “ધિક્કાર! ધિક્કાર!” ऎંદુ હેળિદરુ.
05118018a વિચારશ્ચ સમુત્પન્નો નિરીક્ષ્ય નહુષાત્મજં।
05118018c કો ન્વયં કસ્ય વા રાજ્ઞાઃ કથં વા સ્વર્ગમાગતઃ।।
નહુષાત્મજનન્નુ નોડિ અવરલ્લિ સંશયવુંટાયિતુ: “ઇવનુ યારુ? યાર રાજ? હેગॆ સ્વર્ગક્કॆ આગમિસિદનુ?
05118019a કર્મણા કેન સિદ્ધોઽયં ક્વ વાનેન તપશ્ચિતં।
05118019c કથં વા જ્ઞાયતે સ્વર્ગે કેન વા જ્ઞાયતેઽપ્યુત।।
યાવ કર્મગળિંદ ઇવનુ સિદ્ધનાદનુ? ऎલ્લિંદ તપોબલવન્નુ પડॆદનુ? સ્વર્ગદલ્લિ ઇવનુ હેગॆ પરિચિતનાગિદ્દાનॆ? યારુ ઇવનન્નુ બલ્લરુ?”
05118020a એવં વિચારયંતસ્તે રાજાનઃ સ્વર્ગવાસિનઃ।
05118020c દૃષ્ટ્વા પપ્રચ્ચુરન્યોન્યં યયાતિં નૃપતિં પ્રતિ।।
હીગॆ સ્વર્ગવાસિ રાજરુ નૃપતિ યયાતિય કડॆ નોડિ અન્યોન્યરન્નુ કેળિ વિચારિસિદરુ.
05118021a વિમાનપાલાઃ શતશઃ સ્વર્ગદ્વારાભિરક્ષિણઃ।
05118021c પૃષ્ટા આસનપાલાશ્ચ ન જાનીમેત્યથાબ્રુવન્।।
નૂરારુ વિમાનપાલકરુ, સ્વર્ગદ્વાર રક્ષકરુ, મત્તુ આસનપાલકરુ “ઇવનુ નમગॆ ગॊત્તિલ્લ!” ऎંદુ હેળિદરુ.
05118022a સર્વે તે હ્યાવૃતજ્ઞાના નાભ્યજાનંત તં નૃપં।
05118022c સ મુહૂર્તાદથ નૃપો હતૌજા અભવત્તદા।।
અવરॆલ્લર જ્ઞાનવુ મસુકાગિત્તુ મત્તુ યારૂ આ નૃપનન્નુ ગુરુતિસલિલ્લ. મુહૂર્ત માત્રદલ્લિ આ નૃપનુ ઓજસ્સિલ્લદવનાગિબિટ્ટિદ્દનુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે ઉદ્યોગ પર્વણિ ભગવદ્યાન પર્વણિ ગાલવચરિતે યયાતિમોહે અષ્ટાદશાધિકશતતમોઽધ્યાયઃ।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ ઉદ્યોગ પર્વદલ્લિ ભગવદ્યાન પર્વદલ્લિ ગાલવચરિતॆયલ્લિ યયાતિમોહદલ્લિ નૂરાહદિનॆંટનॆય અધ્યાયવુ.