praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
udyoga parva
bhagavadyāna parva
adhyāya 104
sāra
suhṛdayara mātannu kel̤abeku, haṭha māḍabāradèṃdu upadeśisuttā nāradanu duryodhananigè haṭha hiḍidu parājitanāda gālavana caritèyannu hel̤alu prāraṃbhisidudu (1-7). viśvāmitranannu parīkṣisalu vasiṣṭhana veṣatāl̤i baṃdidda dharmanu taḍavāgi bisi bisi annavannu hiḍidukòṃḍu baṃda viśvāmitranigè “ūṭamāḍiyāyitu! nillu!” èṃdu hel̤i hogalu, nūru varṣagal̤u annavannu èraḍū kaigal̤iṃda melètti hiḍidu alugāḍade niṃtidda viśvāmitranannu avana śiṣya gālavanu śuśrūṣègaidudu (8-14). viśvāmitranu saṃtoṣadiṃda gālavanannu bīl̤kòḍuvāga gālavanu ninagè gurudakṣiṇèyāgi enannu kòḍalèṃdu, enū beḍavèṃdarū kel̤ade, haṭhamāḍi guruvalli kel̤alu besatta viśvāmitranu “òṃde kiviyu kappāgiruva èṃṭunūru caṃdranaṃtè bil̤iyāgiruva kudurègal̤annu nanagè taṃdu kòḍu” ènnuvudu (15-26).
05104001 janamejaya uvāca|
05104001a anarthe jātanirbaṃdhaṃ parārthe lobhamohitaṃ|
05104001c anāryakeṣvabhirataṃ maraṇe kṛtaniścayaṃ||
05104002a jñātīnāṃ duḥkhakartāraṃ baṃdhūnāṃ śokavardhanaṃ|
05104002c suhṛdāṃ kleśadātāraṃ dviṣatāṃ harṣavardhanaṃ||
05104003a kathaṃ nainaṃ vimārgasthaṃ vārayaṃtīha bāṃdhavāḥ|
05104003c sauhṛdādvā suhṛtsnigdho bhagavānvā pitāmahaḥ||
janamejayanu hel̤idanu: “huṭṭiniṃdale anarthavannu kaṭṭikòṃḍubaṃdiruva, parara saṃpattina lobhadiṃda mohitanāgiruva, anārya kèlasagal̤alliye niratanāgiruva, maraṇada kuritu niścayavanne māḍiruva, bāṃdhavarigè duḥkhavannuṃṭumāḍuva, baṃdhugal̤a śokavannu hèccisuva, suhṛdayarigè kleśavannu nīḍuva, dveṣigal̤a harṣavannu hèccisuva, kèṭṭa dāriyalli hogalu niṃtiruva avanannu yārū - bāṃdhavaru, snehitaru, athavā òl̤l̤èya bhāvanèyiruva bhagavān pitāmaha – ekè taḍèyalilla?”
05104004 vaiśaṃpāyana uvāca|
05104004a uktaṃ bhagavatā vākyamuktaṃ bhīṣmeṇa yatkṣamaṃ|
05104004c uktaṃ bahuvidhaṃ caiva nāradenāpi taccṛṇu||
vaiśaṃpāyananu hel̤idanu: “haudu! bhagavān bhīṣmanū hita mātugal̤annu hel̤idanu. nāradanū kūḍa bahuvidhadalli hel̤idanu. adannu kel̤u.
05104005 nārada uvāca|
05104005a durlabho vai suhṛccrotā durlabhaśca hitaḥ suhṛt|
05104005c tiṣṭhate hi suhṛdyatra na baṃdhustatra tiṣṭhati||
nāradanu hel̤idanu: “suhṛdayarannu kel̤uvavaru durlabha. suhṛdayare durlabha. èlli baṃdhugal̤u siguvudillavo alli suhṛdayaru dòrakuttārè.
05104006a śrotavyamapi paśyāmi suhṛdāṃ kurunaṃdana|
05104006c na kartavyaśca nirbaṃdho nirbaṃdho hi sudāruṇaḥ||
kurunaṃdana! suhṛdayara mātannu kel̤abekèṃdu nanagannisuttadè. nirbaṃdhagal̤u (haṭha) māḍuvaṃthavugal̤alla. nirbaṃdhagal̤u dāruṇavādavugal̤u.
05104007a atrāpyudāharaṃtīmamitihāsaṃ purātanaṃ|
05104007c yathā nirbaṃdhataḥ prāpto gālavena parājayaḥ||
idannu udāharisi òṃdu purātana itihāsavidè. adaralli haṭha hiḍida gālavanu parājayavannu hòṃdidanu.
05104008a viśvāmitraṃ tapasyaṃtaṃ dharmo jijñāsayā purā|
05104008c abhyagaccatsvayaṃ bhūtvā vasiṣṭho bhagavānṛṣiḥ||
hiṃdè tapassinallidda viśvāmitranannu parīkṣisalosuga svayaṃ dharmanu bhagavān ṛṣi vasiṣṭhanāgi baṃdanu.
05104009a saptarṣīṇāmanyatamaṃ veṣamāsthāya bhārata|
05104009c bubhukṣuḥ kṣudhito rājannāśramaṃ kauśikasya ha||
rājan! bhārata! saptarṣigal̤allòbbana veṣavannu tāl̤i hasidu ūṭamāḍalu kauśikana āśramakkè baṃdanu.
05104010a viśvāmitro'tha saṃbhrāṃtaḥ śrapayāmāsa vai caruṃ|
05104010c paramānnasya yatnena na ca sa pratyapālayat||
āga viśvāmitranu saṃbhrāṃtanāgi caruvannu tayārisalu prāraṃbhisidanu. uttama annavannu tayārisuva prayatnadalli avanannu noḍikòl̤l̤alikkāgalilla.
05104011a annaṃ tena yadā bhuktamanyairdattaṃ tapasvibhiḥ|
05104011c atha gṛhyānnamatyuṣṇaṃ viśvāmitro'bhyupāgamat||
anya tapasvigal̤u nīḍida annavannu tiṃda naṃtarave viśvāmitranu bisi bisiyāda annavannu hiḍidukòṃḍu baṃdanu.
05104012a bhuktaṃ me tiṣṭha tāvattvamityuktvā bhagavānyayau|
05104012c viśvāmitrastato rājan sthita eva mahādyutiḥ||
“ūṭamāḍiyāyitu! nillu!” èṃdu hel̤i bhagavānanu hòraṭuhodanu. rājan! mahādyuti viśvāmitranu niṃtukòṃḍe iddanu.
05104013a bhaktaṃ pragṛhya mūrdhnā tadbāhubhyāṃ pārśvato'gamat|
05104013c sthitaḥ sthāṇurivābhyāśe niśceṣṭo mārutāśanaḥ||
pātrèyannu nèttiyamelirisi, èraḍū kaigal̤iṃda hiḍidukòṃḍu alliye sthāṇuvinaṃtè alugāḍade gāl̤iyannu sevisuttā niṃtukòṃḍanu.
05104014a tasya śuśrūṣaṇe yatnamakarodgālavo muniḥ|
05104014c gauravādbahumānācca hārdena priyakāmyayā||
muni gālava1nu gauravadiṃda, priyavādudannu māḍalosuga, sauhārdadiṃda, mānavannittu avana śuśrūṣaṇèya prayatnadalli tòḍagidanu.
05104015a atha varṣaśate pūrṇe dharmaḥ punarupāgamat|
05104015c vāsiṣṭhaṃ veṣamāsthāya kauśikaṃ bhojanepsayā||
nūru varṣagal̤u pūrṇavāda naṃtara dharmanu vasiṣṭhana veśavannu tal̤èdu ūṭavannu bayasi kauśikanalligè punaḥ baṃdanu.
05104016a sa dṛṣṭvā śirasā bhaktaṃ dhriyamāṇaṃ maharṣiṇā|
05104016c tiṣṭhatā vāyubhakṣeṇa viśvāmitreṇa dhīmatā||
talèya melè pātrèyannu hòttu vāyuvanne sevisuttā niṃtiruva dhīmata maharṣi viśvāmitranannu avanu noḍidanu.
05104017a pratigṛhya tato dharmastathaivoṣṇaṃ tathā navaṃ|
05104017c bhuktvā prīto'smi viprarṣe tamuktvā sa munirgataḥ||
āga ā muni dharmanu āgatāne tayārisida hāgè bisibisiyāgiruva ā annavannu svīkarisi, uṃḍu, “viprarṣe! ninniṃda prītanāgiddenè!” èṃdu hel̤i hòraṭuhodanu.
05104018a kṣatrabhāvādapagato brāhmaṇatvamupāgataḥ|
05104018c dharmasya vacanātprīto viśvāmitrastadābhavat||
dharmana vacanadaṃtè āga viśvāmitranu kṣatrabhāvavannu kal̤èdukòṃḍu brāhmaṇatvavannu paḍèdu saṃtoṣagòṃḍanu.
05104019a viśvāmitrastu śiṣyasya gālavasya tapasvinaḥ|
05104019c śuśrūṣayā ca bhaktyā ca prītimānityuvāca taṃ|
05104019e anujñāto mayā vatsa yatheṣṭaṃ gacca gālava||
tapasvi viśvāmitranādaro śiṣya gālavana śuśrūṣè, bhakti, prītiyannu mannisi avanigè hel̤idanu: “vatsa! gālava! nanniṃda appaṇèyidè. ninagiṣṭabaṃdaṃtè hogu!”
05104020a ityuktaḥ pratyuvācedaṃ gālavo munisattamaṃ|
05104020c prīto madhurayā vācā viśvāmitraṃ mahādyutiṃ||
hīgè hel̤alu prītanāgi gālavanu mahādyuti, munisattama, viśvāmitranigè ī madhura mātannāḍidanu.
05104021a dakṣiṇāṃ kāṃ prayaccāmi bhavate gurukarmaṇi|
05104021c dakṣiṇābhirupetaṃ hi karma sidhyati mānavaṃ||
“guruvina kāryamāḍida nimagè dakṣiṇèyannāgi enannu kòḍali? dakṣiṇèyannittare mānavana karmavu siddhiyāguttadè.
05104022a dakṣiṇānāṃ hi sṛṣṭānāmapavargeṇa bhujyate|
05104022c svarge kratuphalaṃ sadbhirdakṣiṇā śāṃtirucyate|
05104022e kimāharāmi gurvarthaṃ bravītu bhagavāniti||
dakṣiṇègal̤iṃdale sṛṣṭiyādavaru apavargadalli bhogisuttārè. svargadalli kratugal̤a phala, sadbhāvigal̤a śāṃti dakṣiṇèyèṃdu hel̤uttārè. guru dakṣiṇèyāgi nimagè enannu taralènnuvudannu nīvu hel̤abeku.”
05104023a jānamānastu bhagavānjitaḥ śuśrūṣaṇena ca|
05104023c viśvāmitrastamasakṛdgacca gaccetyacodayat||
bhagavān viśvāmitranu tanna śuśrūṣaṇèyiṃdale èllavannu gal̤isiddānè èṃdu til̤idu punaḥ punaḥ “hogu! hogu!” èṃdu pracodisidanu.
05104024a asakṛdgacca gacceti viśvāmitreṇa bhāṣitaḥ|
05104024c kiṃ dadānīti bahuśo gālavaḥ pratyabhāṣata||
“īgāgale māḍiddīyè. hogu hogu!” èṃdu viśvāmitranu hel̤alu gālavanu “enannu kòḍali?” èṃdu bahal̤a bāri kel̤idanu.
05104025a nirbaṃdhatastu bahuśo gālavasya tapasvinaḥ|
05104025c kiṃ cidāgatasaṃraṃbho viśvāmitro'bravīdidaṃ||
tapasvi gālavanu hīgè bahubāri haṭhavannu māḍalu yāvudo yocanèyalli magnanāgidda viśvāmitranu idannu hel̤idanu:
05104026a ekataḥśyāmakarṇānāṃ śatānyaṣṭau dadasva me|
05104026c hayānāṃ caṃdraśubhrāṇāṃ gacca gālava māciraṃ||
“gālava! hogu! òṃde kiviyu kappāgiruva èṃṭunūru caṃdranaṃtè bil̤iyāgiruva kudurègal̤annu nanagè taṃdu kòḍu! taḍamāḍabeḍa!””
samāpti
iti śrī mahābhārate udyoga parvaṇi bhagavadyāna parvaṇi gālavacarite caturadhikaśatatamo'dhyāyaḥ|
idu śrī mahābhāratadalli udyoga parvadalli bhagavadyāna parvadalli gālavacaritèyalli nūrānālkanèya adhyāyavu.
-
viśvāmitrana maga. viśvāmitrana itara makkal̤a kuritu anuśāsana parvada nālkane adhyāyadalli baruttadè. ↩︎