પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
ઉદ્યોગ પર્વ
ભગવદ્યાન પર્વ
અધ્યાય 87
સાર
કૃષ્ણનુ હસ્તિનાપુરવન્નુ પ્રવેશિસિ ધૃતરાષ્ટ્રનન્નુ મત્તુ ઇતર રાજરન્નુ ભેટિયાદુદુ (1-21). અનંતર વિદુરન મનॆગॆ નડॆદુદુ (22-26).
05087001 વૈશંપાયન ઉવાચ।
05087001a પ્રાતરુત્થાય કૃષ્ણસ્તુ કૃતવાન્સર્વમાહ્નિકં।
05087001c બ્રાહ્મણૈરભ્યનુજ્ઞાતઃ પ્રયયૌ નગરં પ્રતિ।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “કૃષ્ણનાદરો બॆળિગ્ગॆ ऎદ્દુ આહ્નીકવન્નॆલ્લ પૂરૈસિ, બ્રાહ્મણરિંદ અનુજ્ઞॆયન્નુ પડॆદુ નગરદ કડॆ પ્રયાણિસિદનુ.
05087002a તં પ્રયાંતં મહાબાહુમનુજ્ઞાપ્ય તતો નૃપ।
05087002c પર્યવર્તંત તે સર્વે વૃકસ્થલનિવાસિનઃ।।
નૃપ! હॊરટ આ મહાબાહુવુવન્નુ બીળ્કॊંડુ વૃકસ્થલ નિવાસિગળॆલ્લરૂ હિંદિરુગિદરુ.
05087003a ધાર્તરાષ્ટ્રાસ્તમાયાંતં પ્રત્યુજ્જગ્મુઃ સ્વલંકૃતાઃ।
05087003c દુર્યોધનમૃતે સર્વે ભીષ્મદ્રોણકૃપાદયઃ।।
દુર્યોધનનન્નુ બિટ્ટુ ऎલ્લ ધાર્તરાષ્ટ્રરૂ, ભીષ્મ, દ્રોણ, કૃપ મॊદલાદવરૂ સ્વલંકૃતરાગિ અવનન્નુ ભેટિમાડલુ હॊરટરુ.
05087004a પૌરાશ્ચ બહુલા રાજન્ હૃષીકેશં દિદૃક્ષવઃ।
05087004c યાનૈર્બહુવિધૈરન્યે પદ્ભિરેવ તથાપરે।।
રાજન્! બહળ મંદિ પૌરરૂ કૂડ બહુવિધદ યાનગળ મેલॆ મત્તુ ઇતરરુ કાલ્નડુગॆયલ્લિ, હૃષીકેશનન્નુ નોડલુ હॊરટરુ.
05087005a સ વૈ પથિ સમાગમ્ય ભીષ્મેણાક્લિષ્ટકર્મણા।
05087005c દ્રોણેન ધાર્તરાષ્ટ્રૈશ્ચ તૈર્વૃતો નગરં યયૌ।।
દારિયલ્લિ અક્લિષ્ટકર્મિ ભીષ્મ, દ્રોણ, મત્તુ ધાર્તરાષ્ટ્રરન્નુ ભેટિ માડિ અવરિંદ સુત્તુવરॆદુ નગરક્કॆ બંદનુ.
05087006a કૃષ્ણસમ્માનનાર્થં ચ નગરં સમલંકૃતં।
05087006c બભૂવૂ રાજમાર્ગાશ્ચ બહુરત્નસમાચિતાઃ।।
કૃષ્ણન સમ્માનાર્થવાગિ નગરવુ સુંદરવાગિ અલંકરિસલ્પટ્ટિત્તુ. રાજમાર્ગગળન્નુ બહુવિધદ રત્નગળિંદ અલંકરિસલાગિત્તુ.
05087007a ન સ્મ કશ્ચિદ્ગૃહે રાજંસ્તદાસીદ્ભરતર્ષભ।
05087007c ન સ્ત્રી ન વૃદ્ધો ન શિશુર્વાસુદેવદિદૃક્ષયા।।
રાજન્! ભરતર્ષભ! આગ વાસુદેવનન્નુ નોડુવ ઇચ્છॆયિંદ યાવ સ્ત્રીયૂ, વૃદ્ધનૂ, શિશુવૂ, યાવુદે મનॆય ऒળગॆ ઇદ્દિરલિલ્લ.
05087008a રાજમાર્ગે નરા ન સ્મ સંભવંત્યવનિં ગતાઃ।
05087008c તથા હિ સુમહદ્રાજન્ હૃષીકેશપ્રવેશને।।
રાજન્! હૃષીકેશનુ પ્રવેશિસુવાગ રાજ માર્ગગળલ્લિ બહુસંખ્યॆગળલ્લિ નરરુ નિંતુ નॆલવન્નુ નોડુત્તા અવનન્નુ ગૌરવિસિદરુ.
05087009a આવૃતાનિ વરસ્ત્રીભિર્ગૃહાણિ સુમહાંત્યપિ।
05087009c પ્રચલંતીવ ભારેણ દૃશ્યંતે સ્મ મહીતલે।।
ऎત્તરદ મનॆગળ ગચ્ચુગળુ બહુ સંખ્યॆગળ વરસ્ત્રીયર ભારદિંદ કુસિદુ બીળુત્તવॆયો ऎંબંતॆ તોરુત્તિદ્દવુ.
05087010a તથા ચ ગતિમંતસ્તે વાસુદેવસ્ય વાજિનઃ।
05087010c પ્રનષ્ટગતયોઽભૂવન્રાજમાર્ગે નરૈર્વૃતે।।
વાસુદેવન કુદુરॆગળુ અતિ વેગદલ્લિ ચલિસબહુદાગિદ્દરૂ, મનુષ્યરિંદ તુંબિહોગિદ્દ રાજમાર્ગદલ્લિ તમ્મ વેગવન્નુ કળॆદુકॊંડવુ.
05087011a સ ગૃહં ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય પ્રાવિશચ્ચત્રુકર્શનઃ।
05087011c પાંડુરં પુંડરીકાક્ષઃ પ્રાસાદૈરુપશોભિતં।।
પુંડરીકાક્ષ શત્રુકર્શનનુ ઉપ પ્રાસાદગળિંદ શોભિસુત્તિદ્દ ધૃતરાષ્ટ્રન બૂદુબણ્ણદ અરમનॆયન્નુ પ્રવેશિસિદનુ.
05087012a તિસ્રઃ કક્ષ્યા વ્યતિક્રમ્ય કેશવો રાજવેશ્મનઃ।
05087012c વૈચિત્રવીર્યં રાજાનમભ્યગચ્ચદરિંદમઃ।।
આ રાજગૃહદ મૂરુ કક્ષॆગળન્નુ દાટિ અરિંદમ કેશવનુ રાજ વૈચિત્રવીર્યન બળિ બંદનુ.
05087013a અભ્યાગચ્ચતિ દાશાર્હે પ્રજ્ઞાચક્ષુર્નરેશ્વરઃ।
05087013c સહૈવ દ્રોણભીષ્માભ્યામુદતિષ્ઠન્મહાયશાઃ।।
દાશાર્હનુ આગમિસુત્તિદ્દંતॆ પ્રજ્ઞાચક્ષુ નરેશ્વરનુ મહાયશરાદ દ્રોણ-ભીષ્માદિગળॊંદિગॆ મેલॆદ્દુ નિંતનુ.
05087014a કૃપશ્ચ સોમદત્તશ્ચ મહારાજશ્ચ બાહ્લિકઃ।
05087014c આસનેભ્યોઽચલન્સર્વે પૂજયંતો જનાર્દનં।।
કૃપ, સોમદત્ત, મત્તુ મહારાજ બાહ્લિક ऎલ્લરૂ જનાર્દનનન્નુ ગૌરવિસુત્તા આસનગળિંદ મેલॆદ્દુ નિંતરુ.
05087015a તતો રાજાનમાસાદ્ય ધૃતરાષ્ટ્રં યશસ્વિનં।
05087015c સ ભીષ્મં પૂજયામાસ વાર્ષ્ણેયો વાગ્ભિરંજસા।।
આગ વાર્ષ્ણેયનુ યશસ્વિ રાજ ધૃતરાષ્ટ્રનન્નૂ ભીષ્મનન્નૂ સમીપિસિ પૂજિસિદનુ.
05087016a તેષુ ધર્માનુપૂર્વીં તાં પ્રયુજ્ય મધુસૂદનઃ।
05087016c યથાવયઃ સમીયાય રાજભિસ્તત્ર માધવઃ।।
મધુસૂદન માધવનુ ધર્માનુસારવાગિ, વયસ્સિગॆ તક્કંતॆ અલ્લિરુવ રાજરન્નુ ભેટિમાડિદનુ.
05087017a અથ દ્રોણં સપુત્રં સ બાહ્લીકં ચ યશસ્વિનં।
05087017c કૃપં ચ સોમદત્તં ચ સમીયાય જનાર્દનઃ।।
આગ પુત્રનॊંદિગॆ દ્રોણ, યશસ્વિ બાહ્લીક, કૃપ મત્તુ સોમદત્તરન્નુ ભેટિમાડિદનુ.
05087018a તત્રાસીદૂર્જિતં મૃષ્ટં કાંચનં મહદાસનં।
05087018c શાસનાદ્ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય તત્રોપાવિશદચ્યુતઃ।।
અલ્લિદ્દ દॊડ્ડદાદ ગટ્ટિયાદ કાંચનદિંદ માડલ્પટ્ટ આસનદલ્લિ ધૃતરાષ્ટ્રન શાસનદંતॆ અચ્યુતનુ કુળિતુકॊંડનુ.
05087019a અથ ગાં મધુપર્કં ચાપ્યુદકં ચ જનાર્દને।
05087019c ઉપજહ્રુર્યથાન્યાયં ધૃતરાષ્ટ્રપુરોહિતાઃ।।
આગ ધૃતરાષ્ટ્રન પુરોહિતરુ જનાર્દનનિગॆ યથાન્યાયવાગિ ગોવુ, મધુપર્ક મત્તુ નીરન્નુ નીડિદરુ.
05087020a કૃતાતિથ્યસ્તુ ગોવિંદઃ સર્વાન્પરિહસન્કુરૂન્।
05087020c આસ્તે સંબંધકં કુર્વન્કુરુભિઃ પરિવારિતઃ।।
આતિથ્યવાદ નંતર ગોવિંદનુ ऎલ્લ કુરુગળિંદ સુત્તુવરॆયલ્પટ્ટુ નગુત્તા ऎલ્લરॊડનॆ વ્યવહરિસિદનુ.
05087021a સોઽર્ચિતો ધૃતરાષ્ટ્રેણ પૂજિતશ્ચ મહાયશાઃ।
05087021c રાજાનં સમનુજ્ઞાપ્ય નિરાક્રામદરિંદમઃ।।
ધૃતરાષ્ટ્રનિંદ અર્ચિતનાગિ, મહાયશરિંદ પૂજિતનાગિ આ અરિંદમનુ રાજન અનુમતિયન્નુ પડॆદુ બીળ્કॊંડનુ.
05087022a તૈઃ સમેત્ય યથાન્યાયં કુરુભિઃ કુરુસંસદિ।
05087022c વિદુરાવસથં રમ્યમુપાતિષ્ઠત માધવઃ।।
યથાન્યાયવાગિ કુરુસંસદિયલ્લિ કુરુગળॊંદિગॆ કલॆતુ માધવનુ વિદુરન રમ્ય વસતિયકડॆ નડॆદનુ.
05087023a વિદુરઃ સર્વકલ્યાણૈરભિગમ્ય જનાર્દનં।
05087023c અર્ચયામાસ દાશાર્હં સર્વકામૈરુપસ્થિતં।।
વિદુરનુ સર્વ કલ્યાણગળિંદ જનાર્દનનન્નુ સ્વાગતિસિ દાશાર્હનિગॆ બેકાદુદॆલ્લવન્નૂ તંદિટ્ટુ અર્ચિસિદનુ.
05087024a કૃતાતિથ્યં તુ ગોવિંદં વિદુરઃ સર્વધર્મવિત્।
05087024c કુશલં પાંડુપુત્રાણામપૃચ્ચન્મધુસૂદનં।।
ગોવિંદનિગॆ આતિથ્યવન્નુ પૂરૈસિ સર્વધર્મવિદુ વિદુરનુ મધુસૂદનનિગॆ પાંડુપુત્રર કુશલદ કુરિતુ પ્રશ્નિસિદનુ.
05087025a પ્રીયમાણસ્ય સુહૃદો વિદુષો બુદ્ધિસત્તમઃ।
05087025c ધર્મનિત્યસ્ય ચ તદા ગતદોષસ્ય ધીમતઃ।।
05087026a તસ્ય સર્વં સવિસ્તારં પાંડવાનાં વિચેષ્ટિતં।
05087026c ક્ષત્તુરાચષ્ટ દાશાર્હઃ સર્વપ્રત્યક્ષદર્શિવાન્।।
આગ તન્ન પ્રીતિય ગॆળॆય, વિદુષ, બુદ્ધિસત્તમ, ધર્મનિત્ય, દોષગળિલ્લદ ધીમંત ક્ષત્તનિગॆ ऎલ્લવન્નુ પ્રત્યક્ષવાગિ કંડિરુવ દાશાર્હનુ પાંડવરુ નડॆસિદુદન્નુ ऎલ્લવન્નૂ સવિસ્તારવાગિ હેળિદનુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રી મહાભારતે ઉદ્યોગ પર્વણિ ભગવદ્યાન પર્વણિ ધૃતરાષ્ટ્રગૃહપ્રવેશપૂર્વકં શ્રીકૃષ્ણસ્ય વિદુરગૃહપ્રવેશે સપ્તશીતિતમોઽધ્યાયઃ।
ઇદુ શ્રી મહાભારતદલ્લિ ઉદ્યોગ પર્વદલ્લિ ભગવદ્યાન પર્વદલ્લિ ધૃતરાષ્ટ્રન ગૃહપ્રવેશદ પૂર્વકવાગિ શ્રીકૃષ્ણનુ વિદુરન ગૃહપ્રવેશિસિદુદુ ऎન્નુવ ऎંભત્તેળનॆય અધ્યાયવુ.