പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ഉദ്യോഗ പര്വ
യാനസംധി പര്വ
അധ്യായ 57
സാര
യുദ്ധദിംദ വിമുഖനാഗു എംദു ധൃതരാഷ്ട്രനു ദുര്യോധനനിഗെ ഹേളലു (1-9), ദുര്യോധനനു താനു മത്തു കര്ണ ഇബ്ബരേ പാംഡവരൊംദിഗെ യുദ്ധമാഡുത്താരെംദൂ, ബേരെ യാരൂ ബരുവ അവശ്യകതെയില്ലവെംദൂ, “തീക്ഷ്ണവാദ സൂജിയ മൊനെയു ഊരുവഷ്ടു ഭൂമിയന്നൂ നാനു പാംഡവരിഗെ ബിട്ടു കൊഡുവുദില്ല” വെംദൂ ഹേളുവുദു (10-18). “ഈഗ നാനു ദുര്യോധനനന്നു ത്യജിസുത്തേനെ” എംദു ധൃതരാഷ്ട്രനു മഗനിഗെ ഹേളിദുദു (19-29).
05057001 ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച।
05057001a ക്ഷത്രതേജാ ബ്രഹ്മചാരീ കൌമാരാദപി പാംഡവഃ।
05057001c തേന സമ്യുഗമേഷ്യംതി മംദാ വിലപതോ മമ।।
ധൃതരാഷ്ട്രനു ഹേളിദനു: “പാംഡവനു കൌമാര്യദിംദലേ ക്ഷത്രതേജസ്സന്നു ഹൊംദിദ്ദാനെ, ബ്രഹ്മചാരിയാഗിദ്ദാനെ. അവരൊംദിഗെ ഈ മംദരു, നാനു വിലപിസുത്തിദ്ദേനെംദു ഹേളി, യുദ്ധമാഡലു ബയസുത്താരെ.
05057002a ദുര്യോധന നിവര്തസ്വ യുദ്ധാദ്ഭരതസത്തമ।
05057002c ന ഹി യുദ്ധം പ്രശംസംതി സര്വാവസ്ഥമരിംദമ।।
ഭരതസത്തമ! ദുര്യോധന! അരിംദമ! യുദ്ധദിംദ വിമുഖനാഗു. സര്വാവസ്ഥെഗളല്ലി യുദ്ധവന്നു പ്രശംസിവുദില്ല.
05057003a അലമര്ധം പൃഥിവ്യാസ്തേ സഹാമാത്യസ്യ ജീവിതും।
05057003c പ്രയച്ച പാംഡുപുത്രാണാം യഥോചിതമരിംദമ।।
അമാത്യരൊംദിഗെ ജീവിസലു നിനഗെ അര്ധഭൂമിയു സാകു! അരിംദമ! പാംഡുപുത്രരിഗെ യഥോചിതവാദുദന്നു കൊട്ടുബിഡു.
05057004a ഏതദ്ധി കുരവഃ സര്വേ മന്യംതേ ധര്മസംഹിതം।
05057004c യത്ത്വം പ്രശാംതിമിച്ചേഥാഃ പാംഡുപുത്രൈര്മഹാത്മഭിഃ।
മഹാത്മ പാംഡുപുത്രരൊംദിഗെ ശാംതിയിംദിരലു പ്രയത്നിസുവുദേ ധര്മസംഹിതവെംദു എല്ല കുരുഗളൂ അഭിപ്രായപഡുത്താരെ.
05057005a അംഗേമാം സമവേക്ഷസ്വ പുത്ര സ്വാമേവ വാഹിനീം।
05057005c ജാത ഏവ തവ സ്രാവസ്ത്വം തു മോഹാന്ന ബുധ്യസേ।।
മഗനേ! ആലോചിസു! നിന്ന ഈ സേനെയു നിന്നദേ നാശക്കെ കാരണവാഗുവുദു. മോഹദിംദാഗി ഇദു നിനഗെ അര്ഥവാഗുത്തില്ല.
05057006a ന ഹ്യഹം യുദ്ധമിച്ചാമി നൈതദിച്ചതി ബാഹ്ലികഃ।
05057006c ന ച ഭീഷ്മോ ന ച ദ്രോണോ നാശ്വത്ഥാമാ ന സംജയഃ।।
05057007a ന സോമദത്തോ ന ശല്യോ ന കൃപോ യുദ്ധമിച്ചതി।
05057007c സത്യവ്രതഃ പുരുമിത്രോ ജയോ ഭൂരിശ്രവാസ്തഥാ।।
ഏകെംദരെ നാനു യുദ്ധവന്നു ബയസുവുദില്ല. ബാഹ്ലീകനൂ ഇദന്നു ബയസുവുദില്ല. ഭീഷ്മനൂ, ദ്രോണനൂ, അശ്വത്ഥാമനൂ, സംജയനൂ, സോമദത്തനൂ, ശല്യനൂ, കൃപനൂ, സത്യവ്രത പുരുമിത്ര, ജയശാലി ഭൂരിശ്രവനൂ യുദ്ധവന്നു ഇച്ഛിസുവുദില്ല.
05057008a യേഷു സംപ്രതിതിഷ്ഠേയുഃ കുരവഃ പീഡിതാഃ പരൈഃ।
05057008c തേ യുദ്ധം നാഭിനംദംതി തത്തുഭ്യം താത രോചതാം।।
ശത്രുഗളിംദ പീഡിതരാദാഗ യാര മേലെ കുരുഗളു അവലംബിസുത്താരോ അവരേ യുദ്ധവന്നു ഇഷ്ടപഡുവുദില്ല. മഗൂ! നിനഗൂ അദു ഇഷ്ടവാഗലി.
05057009a ന ത്വം കരോഷി കാമേന കര്ണഃ കാരയിതാ തവ।
05057009c ദുഃശാസനശ്ച പാപാത്മാ ശകുനിശ്ചാപി സൌബലഃ।।
നീനു നിനഗെ ബേകെംദു മാഡുത്തില്ല. കര്ണ, പാപാത്മ ദുഃശാസന മത്തു ശകുനി സൌബലരു ഇദന്നു നിന്നിംദ മാഡിസുത്തിദ്ദാരെ.”
05057010 ദുര്യോധന ഉവാച।
05057010a നാഹം ഭവതി ന ദ്രോണേ നാശ്വത്ഥാമ്നി ന സംജയേ।
05057010c ന വികര്ണേ ന കാംബോജേ ന കൃപേ ന ച ബാഹ്ലികേ।।
05057011a സത്യവ്രതേ പുരുമിത്രേ ഭൂരിശ്രവസി വാ പുനഃ।
05057011c അന്യേഷു വാ താവകേഷു ഭാരം കൃത്വാ സമാഹ്വയേ।।
ദുര്യോധനനു ഹേളിദനു: “നാനു നിന്ന മേലാഗലീ അഥവാ അന്യര മേലാഗലീ ഭാരവന്നു ഹൊരിസി ഈ യുദ്ധവന്നു മാഡുത്തില്ല. നനഗെ നീനൂ ബേഡ, ദ്രോണനൂ ബേഡ, അശ്വത്ഥാമനൂ ബേഡ, സംജയനൂ ബേഡ, വികര്ണനൂ ബേഡ, കാംബോജനൂ ബേഡ, കൃപനൂ ബേഡ, ബാഹ്ലീകനൂ ബേഡ, സത്യവ്രത പുരുമിത്രനൂ ബേഡ മത്തു പുനഃ ഭൂരിശ്രവനൂ ബേഡ.
05057012a അഹം ച താത കര്ണശ്ച രണയജ്ഞാം വിതത്യ വൈ।
05057012c യുധിഷ്ഠിരം പശും കൃത്വാ ദീക്ഷിതൌ ഭരതര്ഷഭ।।
05057013a രഥോ വേദീ സ്രുവഃ ഖഡ്ഗോ ഗദാ സ്രുക്കവചം സദഃ।
05057013c ചാതുര്ഹോത്രം ച ധുര്യാ മേ ശരാ ദര്ഭാ ഹവിര്യശഃ।।
അപ്പാ! ഭരതര്ഷഭ! നാനു മത്തു കര്ണ ഇബ്ബരൂ ദീക്ഷെ കൈഗൊംഡു, യുധിഷ്ഠിരനന്നു ബലിയന്നാഗി മാഡി, രഥവന്നു വേദിയന്നാഗിസി, ആഹുതിയന്നു നീഡലു ഖഡ്ഗവന്നു സണ്ണ ഹുട്ടന്നാഗിസി, ഗദെയന്നു ദൊഡ്ഡ ഹുട്ടന്നാഗിസി, കവചവന്നു സദസ്യനന്നാഗിസി, നാല്കു കുദുരെഗളന്നു ധുര്യരന്നാഗിസി, നന്ന ബാണഗളന്നു ദര്ബെഗളന്നാഗിസി, യശസ്സന്നു ഹവിസ്സന്നാഗിസി രണയജ്ഞവന്നു മാഡബേകിംദിദ്ദേവെ.
05057014a ആത്മയജ്ഞേന നൃപതേ ഇഷ്ട്വാ വൈവസ്വതം രണേ।
05057014c വിജിത്യ സ്വയമേഷ്യാവോ ഹതാമിത്രൌ ശ്രിയാ വൃതൌ।।
നൃപതേ! രണദല്ലി വൈവസ്വതനിഗെ ഈ രീതിയ ആത്മയജ്ഞവന്നു മാഡി, അമിത്രരന്നു സംഹരിസി, ശ്രീയിംദ ആവൃതരാഗി വിജയ സാധിസി ഹിംദിരുഗുത്തേവെ.
05057015a അഹം ച താത കര്ണശ്ച ഭ്രാതാ ദുഃശാസനശ്ച മേ।
05057015c ഏതേ വയം ഹനിഷ്യാമഃ പാംഡവാന്സമരേ ത്രയഃ।।
അപ്പാ! നാനു, കര്ണ മത്തു നന്ന തമ്മ ദുഃശാസന ഈ നാവു മൂവരേ സമരദല്ലി പാംഡവരന്നു ഇല്ലവാഗിസുത്തേവെ.
05057016a അഹം ഹി പാംഡവാന് ഹത്വാ പ്രശാസ്താ പൃഥിവീമിമാം।
05057016c മാം വാ ഹത്വാ പാംഡുപുത്രാ ഭോക്താരഃ പൃഥിവീമിമാം।।
നാനേ പാംഡവരന്നു കൊംദു ഈ പൃഥ്വിയന്നു ആളുത്തേനെ. അഥവാ പാംഡുപുത്രരു നന്നന്നു കൊംദു ഈ പൃഥ്വിയന്നു ഭോഗിസുത്താരെ.
05057017a ത്യക്തം മേ ജീവിതം രാജന്ധനം രാജ്യം ച പാര്ഥിവ।
05057017c ന ജാതു പാംഡവൈഃ സാര്ധം വസേയമഹമച്യുത।।
രാജന്! പാര്ഥിവ! അച്യുത! നന്ന ജീവവന്നു, ധനവന്നു മത്തു രാജ്യവന്നു ത്യജിസിയേനു. ആദരെ പാംഡവരൊംദിഗെ നാനു ഹംചികൊംഡു ജീവിസുവുദില്ല.
05057018a യാവദ്ധി സൂച്യാസ്തീക്ഷ്ണായാ വിധ്യേദഗ്രേണ മാരിഷ।
05057018c താവദപ്യപരിത്യാജ്യം ഭൂമേര്നഃ പാംഡവാന്പ്രതി।।
തീക്ഷ്ണവാദ സൂജിയ മൊനെയു ഊരുവഷ്ടു ഭൂമിയന്നൂ നാനു പാംഡവരിഗെ ബിട്ടു കൊഡുവുദില്ല.”
05057019 ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച।
05057019a സര്വാന്വസ്താത ശോചാമി ത്യക്തോ ദുര്യോധനോ മയാ।
05057019c യേ മംദമനുയാസ്യധ്വം യാംതം വൈവസ്വതക്ഷയം।।
ധൃതരാഷ്ട്രനു ഹേളിദനു: “അയ്യാ! ഈഗ നാനു ദുര്യോധനനന്നു ത്യജിസുത്തേനെ. ഈ മൂഢനന്നു അനുസരിസുവവരെല്ലരൂ വൈവസ്വതക്ഷയക്കെ ഹോഗുത്താരെ.
05057020a രുരൂണാമിവ യൂഥേഷു വ്യാഘ്രാഃ പ്രഹരതാം വരാഃ।
05057020c വരാന് വരാന് ഹനിഷ്യംതി സമേതാ യുധി പാംഡവാഃ।।
രുരുഗള ഗുംപുഗള മധ്യെ ഹോരാഡുവ ശ്രേഷ്ഠ വ്യാഘ്രദംതെ യുദ്ധദല്ലി സേരിരുവ ശ്രേഷ്ഠ ശ്രേഷ്ഠരന്നൂ പാംഡവരു സംഹരിസുത്താരെ.
05057021a പ്രതീപമിവ മേ ഭാതി യുയുധാനേന ഭാരതീ।
05057021c വ്യസ്താ സീമംതിനീ ത്രസ്താ പ്രമൃഷ്ടാ ദീര്ഘബാഹുനാ।।
ബെദരിദ സീമംതിനിയംതിരുവ ഭാരതിയന്നു യുയുധാനനു തന്ന ദീര്ഘ ബാഹുഗളിംദ ഹിഡിദു, മുദ്ദെമാഡി ദൂര എസെയുത്താനെ.
05057022a സംപൂര്ണം പൂരയന്ഭൂയോ ബലം പാര്ഥസ്യ മാധവഃ।
05057022c ശൈനേയഃ സമരേ സ്ഥാതാ ബീജവത്പ്രവപം ശരാന്।।
ആഗലേ സംപൂര്ണവാഗിരുവ പാര്ഥന ബലവന്നു ഇന്നൂ സംപൂര്ണഗൊളിസുവ മാധവ ശൈനിയു ഹൊലദല്ലി ബീജവന്നു ബിത്തിദ ഹാഗെ സമരദല്ലി ബാണഗളന്നു സുരിസുത്താനെ.
05057023a സേനാമുഖേ പ്രയുദ്ധാനാം ഭീമസേനോ ഭവിഷ്യതി।
05057023c തം സര്വേ സംശ്രയിഷ്യംതി പ്രാകാരമകുതോഭയം।
ഭീമസേനനു സേനെയ മുഖദല്ലി ഹോരാഡുത്താനെ. അവന സൈനികരെല്ലരൂ പ്രാകാരദ ഹിംദെ നില്ലുവംതെ അവന ഹിംദെ നിംതു യുദ്ധമാഡുത്താരെ.
05057024a യദാ ദ്രക്ഷ്യസി ഭീമേന കുംജരാന്വിനിപാതിതാന്।
05057024c വിശീര്ണദംതാന്ഗിര്യാഭാന്ഭിന്നകുംഭാന്സശോണിതാന്।।
05057025a താനഭിപ്രേക്ഷ്യ സംഗ്രാമേ വിശീര്ണാനിവ പര്വതാന്।
05057025c ഭീതോ ഭീമസ്യ സംസ്പര്ശാത്സ്മര്താസി വചനസ്യ മേ।।
ഭീമനു ദംതഗളന്നു മുരിദു, കപാലഗളന്നു ജജ്ജി, രക്തസുരിസി ആനെഗളന്നു കെളഗുരുളിസിദുദന്നു നോഡുത്തീയെ. പര്വതഗളംതിദ്ദ അവു പുഡിപുഡിയാഗി സംഗ്രാമദല്ലി ബിദ്ദുദന്നു നോഡി, ഭീമന സ്പര്ഷക്കേ ഹെദരുവാഗ നീനു നന്ന മാതന്നു നെനപിസികൊള്ളുത്തീയെ.
05057026a നിര്ദഗ്ധം ഭീമസേനേന സൈന്യം ഹതരഥദ്വിപം।
05057026c ഗതിമഗ്നേരിവ പ്രേക്ഷ്യ സ്മര്താസി വചനസ്യ മേ।।
രഥ, കുദുരെ മത്തു ആനെഗളു ഭീമസേനനിംദ, അഗ്നിയ മാര്ഗദംതെ സുഡല്പട്ടിദ്ദുദന്നു നോഡി നീനു നന്ന വചനവന്നു സ്മരിസികൊള്ളുത്തീയെ.
05057027a മഹദ്വോ ഭയമാഗാമി ന ചേച്ചാമ്യഥ പാംഡവൈഃ।
05057027c ഗദയാ ഭീമസേനേന ഹതാഃ ശമമുപൈഷ്യഥ।।
പാംഡവരൊംദിഗെ സംധിയന്നു മാഡികൊള്ളദേ ഇദ്ദരെ മഹാ ഭയവു നിനഗാഗുത്തദെ. ഭീമസേനന ഗദെയിംദ ഹതനാഗി ശാംതിയന്നു ഹൊംദുത്തീയെ.
05057028a മഹാവനമിവ ചിന്നം യദാ ദ്രക്ഷ്യസി പാതിതം।
05057028c ബലം കുരൂണാം സംഗ്രാമേ തദാ സ്മര്താസി മേ വചഃ।।
കുരുഗള സേനെയു സംഗ്രാമദല്ലി മഹാവനദംതെ കത്തരിസല്പട്ടു ബീളുവുദന്നു നോഡിദാഗ നന്ന മാതന്നു സ്മരിസികൊള്ളുത്തീയെ.””
05057029 വൈശംപായന ഉവാച।
05057029a ഏതാവദുക്ത്വാ രാജാ തു സ സര്വാന്പൃഥിവീപതീന്।
05057029c അനുഭാഷ്യ മഹാരാജ പുനഃ പപ്രച്ച സംജയം।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “എല്ല പൃഥിവീപതിഗളന്നു ഉദ്ദേശിസി ഹീഗെ ഹേളിദ മഹാരാജനു പുനഃ സംജയനന്നു മാതനാഡിസി കേളിദനു.
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ഉദ്യോഗ പര്വണി യാനസംധി പര്വണി ധൃതരാഷ്ട്രവാക്യേ സപ്തപംചാശത്തമോഽധ്യായഃ।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരതദല്ലി ഉദ്യോഗ പര്വദല്ലി യാനസംധി പര്വദല്ലി ധൃതരാഷ്ട്രവാക്യദല്ലി ഐവത്തേളനെയ അധ്യായവു.