പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ഉദ്യോഗ പര്വ
പ്രജാഗര പര്വ
അധ്യായ 33
സാര
സംജയനു നിംദിസി ഹോഗലു, യുധിഷ്ഠിരന സംദേശവേനെംദു തിളിയദേ, ഭയാന്വിതനാഗി നിദ്ദെഗെട്ട ധൃതരാഷ്ട്രനു വിദുരനന്നു കരെയിസിദുദു (1-8). “നിദ്ദെ ബരുത്തില്ല… സുഡുത്തിരുവ മത്തു നിദ്ദെമാഡലിക്കാഗദേ ഇരുവവനിഗെ ഒള്ളെയദു ഏനാദരൂ ഇദെയേ ഹേളു.” എംദു വിദുരനന്നു കേളിദുദു (9-15). വിദുരനു നിദ്ദെയന്നു കളെദുകൊംഡ ധൃതരാഷ്ട്രനിഗെ ധര്മവത്താദ മാതുഗളന്നു ഹേളലു പ്രാരംഭിസി, പംഡിതര ലക്ഷണഗളു (16-29), മൂഢര ലക്ഷണഗളു (30-38), ഒംദര വിഷയവന്നൂ (39-42), എരഡര നിശ്ചയവന്നൂ (43-54), വശപഡിസികൊള്ളബേകാദ മൂരന്നൂ (55-57), നാല്കുവിഷയഗളു (58-61), ഐദു വിഷയഗളന്നൂ (62-65), ആരു വിഷയഗളന്നൂ (66-69), ഏളു വിഷയഗളന്നൂ (70-74), എംടു വിഷയഗളന്നൂ (75-80), ഒംഭത്തു മത്തു ഹത്തു വിഷയഗളന്നൂ (81-83) വര്ണിസിദുദു. അസുര സുധന്വനു തന്ന മഗനിഗെ കൊട്ട ഉപദേശവന്നു വിദുരനു ധൃതരാഷ്ട്രനിഗെ ഹേളിദുദു (84-104).
05033001 വൈശംപായന ഉവാച।
05033001a ദ്വാഃസ്ഥം പ്രാഹ മഹാപ്രാജ്ഞോ ധൃതരാഷ്ട്രോ മഹീപതിഃ।
05033001c വിദുരം ദ്രഷ്ടുമിച്ചാമി തമിഹാനയ മാചിരം।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “മഹാപ്രാജ്ഞ, മഹീപതി, ധൃതരാഷ്ട്രനു ദ്വാരദല്ലി നിംതിദ്ദവനിഗെ ഹേളിദനു: “വിദുരനന്നു കാണലു ബയസുത്തേനെ. അവനന്നു ബേഗനെ ഇല്ലിഗെ കരെദു താ!”
05033002a പ്രഹിതോ ധൃതരാഷ്ട്രേണ ദൂതഃ ക്ഷത്താരമബ്രവീത്।
05033002c ഈശ്വരസ്ത്വാം മഹാരാജോ മഹാപ്രാജ്ഞാ ദിദൃക്ഷതി।।
ധൃതരാഷ്ട്രനിംദ കളുഹിസല്പട്ട ദൂതനു ക്ഷത്തനിഗെ ഹേളിദനു: “മഹാപ്രാജ്ഞ മഹാരാജ ഒഡെയനു നിന്നന്നു നോഡലു ബയസുത്താനെ.”
05033003a ഏവമുക്തസ്തു വിദുരഃ പ്രാപ്യ രാജനിവേശനം।
05033003c അബ്രവീദ്ധൃതരാഷ്ട്രായ ദ്വാഃസ്ഥ മാം പ്രതിവേദയ।।
ഇദന്നു കേളിദ വിദുരനു രാജനിവേശനവന്നു തലുപി ദ്വാരപാലകനിഗെ ഹേളിദനു: “ധൃതരാഷ്ട്രനിഗെ നാനു ബംദിരുവുദന്നു തിളിസു!”
05033004 ദ്വാഃസ്ഥ ഉവാച।
05033004a വിദുരോഽയമനുപ്രാപ്തോ രാജേംദ്ര തവ ശാസനാത്।
05033004c ദ്രഷ്ടുമിച്ചതി തേ പാദൌ കിം കരോതു പ്രശാധി മാം।।
ദ്വാരപാലകനു ഹേളിദനു: “രാജേംദ്ര! നിന്ന ആജ്ഞെയംതെ വിദുരനു നിമ്മ പാദഗളന്നു കാണലു ബംദിദ്ദാനെ. ഏനു മാഡബേകെംദു ആജ്ഞാപിസി!”
05033005 ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച।
05033005a പ്രവേശയ മഹാപ്രാജ്ഞാം വിദുരം ദീര്ഘദര്ശിനം।
05033005c അഹം ഹി വിദുരസ്യാസ്യ നാകാല്യോ ജാതു ദര്ശനേ।।
ധൃതരാഷ്ട്രനു ഹേളിദനു: “മഹാപ്രാജ്ഞ ദീര്ഘദര്ശി വിദുരനു ഒളബരലി. വിദുരനന്നു കാണലു നനഗെ അകാലവെന്നുവുദേ ഇല്ല.”
05033006 ദ്വാഃസ്ഥ ഉവാച।
05033006a പ്രവിശാംതഃപുരം ക്ഷത്തര്മഹാരാജസ്യ ധീമതഃ।
05033006c ന ഹി തേ ദര്ശനേഽകാല്യോ ജാതു രാജാ ബ്രവീതി മാം।।
ദ്വാരപാലകനു ഹേളിദനു: “ക്ഷത്ത! ധീമത മഹാരാജന അംതഃപുരവന്നു പ്രവേശിസു! നിന്നന്നു നോഡലു അവനിഗെ അകാലവെന്നുവുദേ ഇല്ല എംദു രാജനു നനഗെ ഹേളിദ്ദാനെ.””
05033007 വൈശംപായന ഉവാച।
05033007a തതഃ പ്രവിശ്യ വിദുരോ ധൃതരാഷ്ട്രനിവേശനം।
05033007c അബ്രവീത്പ്രാംജലിര്വാക്യം ചിംതയാനം നരാധിപം।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “ആഗ വിദുരനു ധൃതരാഷ്ട്രന നിവേശനവന്നു പ്രവേശിസി ചിംതെയല്ലിദ്ദ നരാധിപനിഗെ കൈമുഗിദു ഈ മാതന്നു ഹേളിദനു:
05033008a വിദുരോഽഹം മഹാപ്രാജ്ഞാ സംപ്രാപ്തസ്തവ ശാസനാത്।
05033008c യദി കിം ചന കര്തവ്യമയമസ്മി പ്രശാധി മാം।।
“മഹാപ്രാജ്ഞ! നാനു വിദുര! നിന്ന ആജ്ഞെയംതെ ബംദിദ്ദേനെ. യാവുദേ കാര്യവന്നു നഡെസബേകാദരെ നാനില്ലി ഇദ്ദേനെ. അപ്പണെ കൊഡു!”
05033009 ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച।
05033009a സംജയോ വിദുര പ്രാപ്തോ ഗര്ഹയിത്വാ ച മാം ഗതഃ।
05033009c അജാതശത്രോഃ ശ്വോ വാക്യം സഭാമധ്യേ സ വക്ഷ്യതി।।
ധൃതരാഷ്ട്രനു ഹേളിദനു: “വിദുര! സംജയനു ബംദു നനഗെ ബൈദു ഹോഗിദ്ദാനെ. നാളെ അവനു സഭാമധ്യദല്ലി അജാതശത്രുവിന സംദേശവന്നു ഹേളുവവനിദ്ദാനെ.
05033010a തസ്യാദ്യ കുരുവീരസ്യ ന വിജ്ഞാതം വചോ മയാ।
05033010c തന്മേ ദഹതി ഗാത്രാണി തദകാര്ഷീത്പ്രജാഗരം।।
കുരുവീരന സംദേശവേനെംദു ഇംദു നനഗെ തിളിയലിക്കാഗലില്ല. ആദുദരിംദ നന്ന ദേഹവു സുഡുത്തിദെ. നിദ്ദെബരുത്തില്ല.
05033011a ജാഗ്രതോ ദഹ്യമാനസ്യ ശ്രേയോ യദിഹ പശ്യസി।
05033011c തദ്ബ്രൂഹി ത്വം ഹി നസ്താത ധര്മാര്ഥകുശലോ ഹ്യസി।।
സുഡുത്തിരുവ മത്തു നിദ്ദെമാഡലിക്കാഗദേ ഇരുവവനിഗെ ഒള്ളെയദു ഏനാദരൂ ഇദെയേ ഹേളു. അയ്യാ! നീനു ധര്മ മത്തു അര്ഥഗളല്ലി കുശലനാഗിദ്ദീയെ.
05033012a യതഃ പ്രാപ്തഃ സംജയഃ പാംഡവേഭ്യോ ന മേ യഥാവന്മനസഃ പ്രശാംതിഃ।
05033012c സര്വേംദ്രിയാണ്യപ്രകൃതിം ഗതാനി കിം വക്ഷ്യതീത്യേവ ഹി മേഽദ്യ ചിംതാ।।
സംജയനു പാംഡവര കഡെയിംദ മരളി ബംദാഗിനിംദ നന്ന മനസ്സിഗെ ശാംതിയില്ലദംതാഗിദെ. അവനു ഏനു ഹേളുത്താനോ എംബ ചിംതെയല്ലി ഇംദു നന്ന സര്വേംദ്രിയഗളൂ കെട്ടു ഹോഗിവെ.”
05033013 വിദുര ഉവാച।
05033013a അഭിയുക്തം ബലവതാ ദുര്ബലം ഹീനസാധനം।
05033013c ഹൃതസ്വം കാമിനം ചോരമാവിശംതി പ്രജാഗരാഃ।।
വിദുരനു ഹേളിദനു: “പ്രജാഗരവു (നിദ്ദെബാരദിരുവുദു) ദുര്ബലനന്നു, ബഡവനന്നു, കളെദുകൊംഡവനന്നു, കാമിയന്നു, മത്തു കള്ളനന്നു ആവരിസുത്തദെ.
05033014a കച്ചിദേതൈര്മഹാദോഷൈര്ന സ്പൃഷ്ടോഽസി നരാധിപ।
05033014c കച്ചിന്ന പരവിത്തേഷു ഗൃധ്യന്വിപരിതപ്യസേ।।
നരാധിപ! ഇവുഗളല്ലി യാവ മഹാ ദോഷവൂ നിന്നന്നു മുട്ടില്ല താനേ? പരവിത്തവന്നു കസിദുകൊംഡു പരിതപിസുത്തില്ല താനേ?”
05033015 ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച।
05033015a ശ്രോതുമിച്ചാമി തേ ധര്മ്യം പരം നൈഃശ്രേയസം വചഃ।
05033015c അസ്മിന്രാജര്ഷിവംശേ ഹി ത്വമേകഃ പ്രാജ്ഞാസമ്മതഃ।।
ധൃതരാഷ്ട്രനു ഹേളിദനു: “നിന്നിംദ ധര്മവത്താദ പരമ ശ്രേയസ്കര മാതന്നു കേളബയസുത്തേനെ. ഈ രാജവംശദല്ലി പ്രാജ്ഞരിംദ സമ്മതിയന്നു പഡെദവനു നീനൊബ്ബനേ.”
05033016 വിദുര ഉവാച।
05033016a നിഷേവതേ പ്രശസ്താനി നിംദിതാനി ന സേവതേ।
05033016c അനാസ്തികഃ ശ്രദ്ദധാന ഏതത്പംഡിതലക്ഷണം।।
വിദുരനു ഹേളിദനു: “പ്രശംസെഗളിഗെ മരുളാഗദിരുവുദു നിംദനെഗളിഗെ ഗമനകൊഡദിരുവുദു, അനാസ്തികനാഗിരുവുദു മത്തു ശ്രദ്ധാവംതനാഗിരുവുദു പംഡിതന ലക്ഷണ.
05033017a ക്രോധോ ഹര്ഷശ്ച ദര്പശ്ച ഹ്രീസ്തംഭോ മാന്യമാനിതാ।
05033017c യമര്ഥാന്നാപകര്ഷംതി സ വൈ പംഡിത ഉച്യതേ।।
യാരന്നു ക്രോധ, ഹര്ഷ, ദര്പ, നാചികെ, കപട, ഗൌരവഗളു അവര ഉദ്ദേശഗളിംദ അപകര്ഷിസുവുദില്ലവോ അവരന്നേ പംഡിതരെംദു കരെയുത്താരെ.
05033018a യസ്യ കൃത്യം ന ജാനംതി മംത്രം വാ മംത്രിതം പരേ।
05033018c കൃതമേവാസ്യ ജാനംതി സ വൈ പംഡിത ഉച്യതേ।।
യാര സ്വതഃ ആലോചിസിദ അഥവാ മംത്രിഗളൊംദിഗെ ആലോചിസിദ കെലസഗളു കാര്യഗത ഗൊളിസുവുദര ഒളഗെ ശത്രുഗളിഗെ ഗൊത്തിരുവുദില്ലവോ അവരന്നു പംഡിതരെംദു കരെയുത്താരെ.
05033019a യസ്യ കൃത്യം ന വിഘ്നംതി ശീതമുഷ്ണം ഭയം രതിഃ।
05033019c സമൃദ്ധിരസമൃദ്ധിര്വാ സ വൈ പംഡിത ഉച്യതേ।।
യാര കെലസവു ഛളി, ബിസി, ഭയ, കാമ, സമൃദ്ധി അഥവാ അസമൃദ്ധിഗളിംദാഗി നില്ലുവുദില്ലവോ അവരന്നു പംഡിതരെംദു കരെയുത്താരെ.
05033020a യസ്യ സംസാരിണീ പ്രജ്ഞാ ധര്മാര്ഥാവനുവര്തതേ।
05033020c കാമാദര്ഥം വൃണീതേ യഃ സ വൈ പംഡിത ഉച്യതേ।।
യാര സാംസാരിക പ്രജ്ഞെയു ധര്മ-അര്ഥഗളന്നു അനുസരിസുത്തദെയോ, യാരു കാമക്കിംത അര്ഥവന്നു ആരിസികൊള്ളുത്താരോ അവരന്നു പംഡിതരെംദു കരെയുത്താരെ.
05033021a യഥാശക്തി ചികീര്ഷംതി യഥാശക്തി ച കുര്വതേ।
05033021c ന കിം ചിദവമന്യംതേ പംഡിതാ ഭരതര്ഷഭ।।
ഭരതര്ഷഭ! യഥാശക്തിയാഗി പ്രയത്നിസുവവരു, യഥാശക്തിയാഗി കാര്യ നിര്വഹിസുവവരു, മത്തു യാവുദന്നൂ മുഖ്യവാദുദെല്ലവെംദു കഡെഗാണദേ ഇരുവവരു പംഡിതരു.
05033022a ക്ഷിപ്രം വിജാനാതി ചിരം ശൃണോതി വിജ്ഞായ ചാര്ഥം ഭജതേ ന കാമാത്।
05033022c നാസംപൃഷ്ടോ വ്യുപയുംക്തേ പരാര്ഥേ തത് പ്രജ്ഞാനം പ്രഥമം പംഡിതസ്യ।।
ബേഗനെ അര്ഥമാഡികൊള്ളുവവരു, താള്മെയിംദ കേളുവവരു, വിഷയഗളന്നു തിളിദുകൊംഡു, കാമദിംദല്ല, ബയസുവവരു, കേളദെയേ ഇതരര വിഷയദല്ലി തന്ന ഉസിരന്നു കളെയദിരുവവരു പംഡിതര ഉച്ഛ ജ്ഞാനവന്നു പഡെദവരു.
05033023a നാപ്രാപ്യമഭിവാംചംതി നഷ്ടം നേച്ചംതി ശോചിതും।
05033023c ആപത്സു ച ന മുഹ്യംതി നരാഃ പംഡിതബുദ്ധയഃ।।
പംഡിതര ബുദ്ധിയുള്ള നരനു സിഗലസാധ്യവാദവുഗള ഹിംദെ ഹോഗുവുദില്ല; നഷ്ടവാഗി ഹോദുദര കുരിതു ശോകിസുവുദില്ല; മത്തു ആപത്തുഗളു ബംദൊദഗിദാഗ ബുദ്ധിയന്നു കളെദുകൊള്ളുവുദില്ല.
05033024a നിശ്ചിത്യ യഃ പ്രക്രമതേ നാംതര്വസതി കര്മണഃ।
05033024c അവംധ്യകാലോ വശ്യാത്മാ സ വൈ പംഡിത ഉച്യതേ।।
പ്രാരംഭിസിദ കാര്യവു മുഗിയുവ തനക ദുഡിയുവനന്നു, സമയവന്നു കളെയദേ ഇരുവവനന്നു, ആത്മവന്നു വശദല്ലിട്ടുകൊംഡിരുവവനന്നു പംഡിതനെംദു കരെയുത്താരെ.
05033025a ആര്യകര്മണി രജ്യംതേ ഭൂതികര്മാണി കുര്വതേ।
05033025c ഹിതം ച നാഭ്യസൂയംതി പംഡിതാ ഭരതര്ഷഭ।।
ഭരതര്ഷഭ! പംഡിതരു ആര്യകര്മഗളല്ലി സംതോഷപഡുത്താരെ, അവരിഗെ ഹിതവന്നു തരുവ കര്മഗളന്നു മാഡുത്താരെ മത്തു ഒള്ളെയദര കുരിതു എംദൂ അസൂയെപഡുവുദില്ല.
05033026a ന ഹൃഷ്യത്യാത്മസമ്മാനേ നാവമാനേന തപ്യതേ।
05033026c ഗാംഗോ ഹ്രദ ഇവാക്ഷോഭ്യോ യഃ സ പംഡിത ഉച്യതേ।।
യാരു ആത്മസന്മാനദിംദ ഹര്ഷഗൊള്ളദേ, അവമാനദിംദ സുഡദേ, ഗംഗെയ സരോവരദ നീരിനംതെ ഇരുത്താരോ അംഥവരന്നു പംഡിതരെംദു കരെയുത്താരെ.
05033027a തത്ത്വജ്ഞാഃ സര്വഭൂതാനാം യോഗജ്ഞാഃ സര്വകര്മണാം।
05033027c ഉപായജ്ഞോ മനുഷ്യാണാം നരഃ പംഡിത ഉച്യതേ।।
സര്വഭൂതഗള തത്വഗളന്നൂ തിളിദിരുവ, സര്വകര്മഗള യോഗഗളന്നു തിളിദിരുവ, മനുഷ്യര ഉപായഗളന്നു തിളിദിരുവ നരനന്നു പംഡിതനെംദു കരെയുത്താരെ.
05033028a പ്രവൃത്തവാക്ചിത്രകഥ ഊഹവാന്പ്രതിഭാനവാന്।
05033028c ആശു ഗ്രംഥസ്യ വക്താ ച സ വൈ പംഡിത ഉച്യതേ।।
ധിട്ടനാഗി മാതനാഡുവവനു, ബഹള വിഷയഗള കുരിതു മാതനാഡുവ പ്രതിഭെയുള്ളവനു, ഗ്രംഥഗളന്നു വാദിസി മാതനാഡബല്ലവനു അംഥവനന്നേ പംഡിതനെംദു കരെയുത്താരെ.
05033029a ശ്രുതം പ്രജ്ഞാനുഗം യസ്യ പ്രജ്ഞാ ചൈവ ശ്രുതാനുഗാ।
05033029c അസംഭിന്നാര്യമര്യാദഃ പംഡിതാഖ്യാം ലഭേത സഃ।।
യാര ശ്രുതിഗള പാംഡിത്യവു പ്രജ്ഞെയന്നു അനുസരിസുത്തദെയോ, യാര പ്രജ്ഞെയു ശ്രുതിഗളന്നു അനുസരിസിദെയോ, യാരു ആര്യരന്നു മര്യാദിസുവുദരിംദ ദൂരവിരുവുദില്ലവോ അവരിഗെ പംഡിത എംബ ഹെസരു ദൊരെയുത്തദെ.
05033030a അശ്രുതശ്ച സമുന്നദ്ധോ ദരിദ്രശ്ച മഹാമനാഃ।
05033030c അര്ഥാംശ്ചാകര്മണാ പ്രേപ്സുര്മൂഢ ഇത്യുച്യതേ ബുധൈഃ।।
ശ്രുതിഗളന്നു തിളിദുകൊള്ളദേ ഇദ്ദരൂ മുന്നുഗ്ഗുവ, ദരിദ്രനാഗിദ്ദരൂ സൊക്കിരുവ, മാഡബാരദ കെലസഗളന്നു മാഡി സംപാദനെ മാഡുവവനന്നു തിളിദവരു മൂഢനെന്നുത്താരെ.
05033031a സ്വമര്ഥം യഃ പരിത്യജ്യ പരാര്ഥമനുതിഷ്ഠതി।
05033031c മിഥ്യാ ചരതി മിത്രാര്ഥേ യശ്ച മൂഢഃ സ ഉച്യതേ।।
തന്ന ധനവന്നു ബിട്ടു ഇന്നൊബ്ബര ധനദ ഹിംദെ യാരു ഹോഗുത്താരോ, മിത്രരിഗേ യാരു മോസമാഡുത്താരോ അവരന്നു മൂഢരെംദു കരെയുത്താരെ.
05033032a അകാമാന്കാമയതി യഃ കാമയാനാന്പരിദ്വിഷന്।
05033032c ബലവംതം ച യോ ദ്വേഷ്ടി തമാഹുര്മൂഢചേതസം।।
യാരു ബയസബാരദുദന്നു ബയസുത്താരോ, ബയസബേകാദുദന്നു തൊരെയുത്താരോ, ബലശാലിഗളൊംദിഗെ ദ്വേഷവന്നു ബെളെസുത്താരോ അവരന്നു മൂഢചേതസരെംദു ഹേളുത്താരെ.
05033033a അമിത്രം കുരുതേ മിത്രം മിത്രം ദ്വേഷ്ടി ഹിനസ്തി ച।
05033033c കര്മ ചാരഭതേ ദുഷ്ടം തമാഹുര്മൂഢചേതസം।।
അമിത്രരന്നു മിത്രരന്നാഗി മാഡികൊള്ളുവവരന്നു, മിത്രരന്നു ദ്വേഷിസി ദൂരവിഡുവവരന്നു, ദുഷ്ടകര്മഗളന്നു മാഡുവവരന്നു മൂഢചേതസരെംദു കരെയുത്താരെ.
05033034a സംസാരയതി കൃത്യാനി സര്വത്ര വിചികിത്സതേ।
05033034c ചിരം കരോതി ക്ഷിപ്രാര്ഥേ സ മൂഢോ ഭരതര്ഷഭ।।
ഭരതര്ഷഭ! മാഡുവുദെല്ലവന്നൂ ഹേളികൊള്ളുവവനു, എല്ലവന്നൂ പരീക്ഷിസുവവനു, മത്തു ബേഗനേ മാഡി മുഗിസബഹുദാദുദന്നു മാഡലു തുംബാ സമയ തെഗെദുകൊള്ളുവവനു മൂഢനു.
05033035a അനാഹൂതഃ പ്രവിശതി അപൃഷ്ടോ ബഹു ഭാഷതേ।
05033035c വിശ്വസത്യപ്രമത്തേഷു മൂഢചേതാ നരാധമഃ।।
ആമംത്രണവില്ലദേ പ്രവേശിസുവ, കേളദെയേ ബഹള മതനാഡുവ, അപ്രമത്തരാഗിരുവവര മേലെ വിശ്വാസവന്നിഡുവ നരാധമനു മൂഢചേതസനു.
05033036a പരം ക്ഷിപതി ദോഷേണ വര്തമാനഃ സ്വയം തഥാ।
05033036c യശ്ച ക്രുധ്യത്യനീശഃ സന്സ ച മൂഢതമോ നരഃ।।
തപ്പു തന്നദാഗിദ്ദരൂ ഇതരരന്നു ദൂഷിസുവ, ദുര്ബലനാഗിദ്ദരൂ കോപഗൊള്ളുവ നരനു അത്യംത മൂഢ.
05033037a ആത്മനോ ബലമജ്ഞായ ധര്മാര്ഥപരിവര്ജിതം।
05033037c അലഭ്യമിച്ചന്നൈഷ്കര്മ്യാന്മൂഢബുദ്ധിരിഹോച്യതേ।।
തന്ന ശക്തിയന്നു തിളിദുകൊള്ളദെയേ ധര്മാര്ഥഗളന്നു തൊരെദു, സരിയാദ യോജനോപായഗളന്നു ബളസദേ, അലഭ്യവാദുദന്നു പഡെയലു മുംദുവരെദവനന്നു മൂഢബുദ്ധിയെംദു ഹേളുത്താരെ.
05033038a അശിഷ്യം ശാസ്തി യോ രാജന്യശ്ച ശൂന്യമുപാസതേ।
05033038c കദര്യം ഭജതേ യശ്ച തമാഹുര്മൂഢചേതസം।।
രാജന്! യാരു ശിക്ഷെഗെ അനര്ഹരാദവരന്നു ശിക്ഷിസുത്താരോ, പൊള്ളാഗിരുവവരന്നു പൂജിസുത്താരോ, ജിപുണരന്നു ബേഡുത്താരോ അവരന്നു മൂഢചേതസരെന്നുത്താരെ.
05033039a അര്ഥം മഹാംതമാസാദ്യ വിദ്യാമൈശ്വര്യമേവ വാ।
05033039c വിചരത്യസമുന്നദ്ധോ യഃ സ പംഡിത ഉച്യതേ।।
അതുല സംപത്തന്നു പഡെദു, ജൊതെഗെ വിദ്യെയ ഐശ്വര്യവന്നൂ പഡെദു സൊക്കില്ലദേ നഡെദുകൊള്ളുവവനന്നു പംഡിതനെംദു കരെയുത്താരെ.
05033040a ഏകഃ സംപന്നമശ്നാതി വസ്തേ വാസശ്ച ശോഭനം।
05033040c യോഽസംവിഭജ്യ ഭൃത്യേഭ്യഃ കോ നൃശംസതരസ്തതഃ।।
സംപത്തിദ്ദൂ, സേവകരല്ലി ഹംചികൊള്ളദേ, ഒബ്ബനേ തിന്നുവവനു മത്തു സുംദര വസ്ത്രഗളന്നു തൊഡുവവനു കഠിണ ഹൃദയിയല്ലദേ ബേരെ യാരിരബഹുദു?
05033041a ഏകഃ പാപാനി കുരുതേ ഫലം ഭുംക്തേ മഹാജനഃ।
05033041c ഭോക്താരോ വിപ്രമുച്യംതേ കര്താ ദോഷേണ ലിപ്യതേ।।
ഒബ്ബനേ മാഡിദ പാപദ ഫലവന്നു ബഹള മംദി ഉണ്ണബഹുദു. ആദരെ ദോഷവു മാഡിദവനിഗെ മാത്ര തലുപുത്തദെ. ഉണ്ണുവവരു അദരിംദ തൊംദരെയില്ലദേ തപ്പിസികൊംഡുബിഡുത്താരെ.
05033042a ഏകം ഹന്യാന്ന വാ ഹന്യാദിഷുര്മുക്തോ ധനുഷ്മതാ।
05033042c ബുദ്ധിര്ബുദ്ധിമതോത്സൃഷ്ടാ ഹന്യാദ്രാഷ്ട്രം സരാജകം।।
ധനുര്ധാരിയു ഒബ്ബനന്നാദരൂ ഹൊഡെയുവുദരല്ലി യശസ്വിയാഗബഹുദു അഥവാ യശസ്വിയാഗദേ ഇരബഹുദു. ആദരെ ബുദ്ധിവംതനു തന്ന ബുദ്ധിയന്നു ബളസി രാജനൊംദിഗെ രാഷ്ട്രവന്നൂ നാശഗൊളിസബഹുദു.
05033043a ഏകയാ ദ്വേ വിനിശ്ചിത്യ ത്രീംശ്ചതുര്ഭിര്വശേ കുരു।
05033043c പംച ജിത്വാ വിദിത്വാ ഷട്സപ്ത ഹിത്വാ സുഖീ ഭവ।।
എരഡരല്ലി ഒംദന്നു നിശ്ചയിസി, നാല്കരല്ലി മൂരന്നു വശമാഡികോ. ഐദന്നു ഗെദ്ദു, ആരന്നു അര്ഥമാഡികൊംഡു, ഏളന്നു തൊരെദു സുഖിയാഗിരു.
05033044a ഏകം വിഷരസോ ഹംതി ശസ്ത്രേണൈകശ്ച വധ്യതേ।
05033044c സരാഷ്ട്രം സപ്രജം ഹംതി രാജാനം മംത്രവിസ്രവഃ।।
വിഷവു ഒബ്ബനന്നേ കൊല്ലുത്തദെ. ഖഡ്ഗവു അനേകരന്നു വധിസുത്തദെ. ആദരെ കെട്ട സലഹെഗാരരു രാജ മത്തു പ്രജെഗളൊംദിഗെ സംപൂര്ണ രാഷ്ട്രവന്നു കൊല്ലുത്താരെ.
05033045a ഏകഃ സ്വാദു ന ഭുംജീത ഏകശ്ചാര്ഥാന്ന ചിംതയേത്।
05033045c ഏകോ ന ഗച്ചേദധ്വാനം നൈകഃ സുപ്തേഷു ജാഗൃയാത്।।
രുചിയാഗിദ്ദുദന്നു ഒബ്ബനേ തിന്നബാരദു. സംപാദനെയ കുരിതു ഒബ്ബനേ ചിംതിസബാരദു. ഒബ്ബനേ പ്രവാസക്കെ ഹോഗബാരദു. എല്ലരൂ മലഗിരുവാഗ ഒബ്ബനേ എച്ചെത്തിരബാരദു.
05033046a ഏകമേവാദ്വിതീയം തദ്യദ്രാജന്നാവബുധ്യസേ।
05033046c സത്യം സ്വര്ഗസ്യ സോപാനം പാരാവാരസ്യ നൌരിവ।।
രാജന്! എരഡനെയവനില്ലദ യാവ ഏകനന്നു നീനു തിളിദില്ലവോ അവനേ സത്യ, സ്വര്ഗദ സോപാന, മത്തു സമുദ്രദല്ലിരുവ നാവെയംതെ.
05033047a ഏകഃ ക്ഷമാവതാം ദോഷോ ദ്വിതീയോ നോപലഭ്യതേ।
05033047c യദേനം ക്ഷമയാ യുക്തമശക്തം മന്യതേ ജനഃ।।
ക്ഷമാവംതനല്ലി ഒംദേ ഒംദു ദോഷവിദെ. എരഡനെയദില്ല. അദേനെംദരെ - ജനരു ക്ഷമായുക്തനന്നു അശക്തനെംദു തിളിദുബിഡുത്താരെ.
05033048a ഏകോ ധര്മഃ പരം ശ്രേയഃ ക്ഷമൈകാ ശാംതിരുത്തമാ।
05033048c വിദ്യൈകാ പരമാ ദൃഷ്ടിരഹിംസൈകാ സുഖാവഹാ।।
ക്ഷമെയേ ഒംദു പരമ ശ്രേയസ്കര ധര്മ. ക്ഷമെയൊംദേ ഉത്തമ ശാംതി. തിളുവളികെയൊംദേ പരമ ദൃഷ്ടി. അഹിംസെയൊംദേ പരമ സുഖ.
05033049a ദ്വാവിമൌ ഗ്രസതേ ഭൂമിഃ സര്പോ ബിലശയാനിവ।
05033049c രാജാനം ചാവിരോദ്ധാരം ബ്രാഹ്മണം ചാപ്രവാസിനം।।
ബിലദല്ലി വാസിസുവവുഗളന്നു സര്പവു നുംഗുവംതെ ഭൂമിയു ഇവരിബ്ബരന്നു നുംഗുത്തദെ: ഹോരാഡലു അസമര്ഥനാദ രാജ മത്തു പ്രവാസമാഡദേ ഇരുവ ബ്രാഹ്മണ.
05033050a ദ്വേ കര്മണീ നരഃ കുര്വന്നസ്മിഽല്ലോകേ വിരോചതേ।
05033050c അബ്രുവന്പരുഷം കിം ചിദസതോ നാര്ഥയംസ്തഥാ।।
എരഡു കര്മഗളന്നു മാഡി നരനു ലോകദല്ലി വിരാജിസുത്താനെ: ചുച്ചുവ മാതുഗളന്നാഡദേ ഇരുവുദരിംദ മത്തു സത്പുരുഷരല്ലദവരന്നു ആദരിസദേ ഇരുവുദരിംദ.
05033051a ദ്വാവിമൌ പുരുഷവ്യാഘ്ര പരപ്രത്യയകാരിണൌ।
05033051c സ്ത്രിയഃ കാമിതകാമിന്യോ ലോകഃ പൂജിതപൂജകഃ।।
പുരുഷവ്യാഘ്ര! ഈ ഇബ്ബരിഗൂ തമ്മദേ ആദ കാരണഗളില്ല: ഇതരരു കാമിസുത്തിരുവനനന്നു കാമിസുവ സ്ത്രീ മത്തു ഇതരരു പൂജിസുത്താരെംദു പൂജിസുവവനു.
05033052a ദ്വാവിമൌ കംടകൌ തീക്ഷ്ണൌ ശരീരപരിശോഷണൌ।
05033052c യശ്ചാധനഃ കാമയതേ യശ്ച കുപ്യത്യനീശ്വരഃ।।
ഇവെരഡു ശരീരവന്നു പരിശോഷിസുവ തീക്ഷ്ണ കംടകഗളു: ബഡവന ആസെ മത്തു സേവകന കോപ.
05033053a ദ്വാവിമൌ പുരുഷൌ രാജന്സ്വര്ഗസ്യോപരി തിഷ്ഠതഃ।
05033053c പ്രഭുശ്ച ക്ഷമയാ യുക്തോ ദരിദ്രശ്ച പ്രദാനവാന്।।
രാജന്! ഈ ഈര്വരു പുരുഷരു സ്വര്ഗക്കൂ മേലെ നില്ലുത്താരെ: ക്ഷമാവംതനാദ പ്രഭു മത്തു ദാനിയാഗിരുവ ദരിദ്ര.
05033054a ന്യായാഗതസ്യ ദ്രവ്യസ്യ ബോദ്ധവ്യൌ ദ്വാവതിക്രമൌ।
05033054c അപാത്രേ പ്രതിപത്തിശ്ച പാത്രേ ചാപ്രതിപാദനം।।
ന്യായവാഗി പഡെദിരുവ സംപത്തിന ദുരുപയോഗവു എരഡു രീതിയല്ലാഗുത്തദെ എംദു തിളിയല്പട്ടിദെ: അപാത്രനിഗെ ദാന മാഡുവുദു മത്തു പാത്രനാദവനിഗെ ദാനവന്നു നിരാകരിസുവുദു.
05033055a ത്രയോ ന്യായാ മനുഷ്യാണാം ശ്രൂയംതേ ഭരതര്ഷഭ।
05033055c കനീയാന്മധ്യമഃ ശ്രേഷ്ഠ ഇതി വേദവിദോ വിദുഃ।।
ഭരതര്ഷഭ! മനുഷ്യരിഗെ മൂരു ന്യായഗളിവെയെംദു കേളിദ്ദേവെ. കനിഷ്ട, മധ്യമ മത്തു ശ്രേഷ്ഠ എംദു വേദവിദരു തിളിദിദ്ദാരെ.
05033056a ത്രിവിധാഃ പുരുഷാ രാജന്നുത്തമാധമമധ്യമാഃ।
05033056c നിയോജയേദ്യഥാവത്താംസ്ത്രിവിധേഷ്വേവ കര്മസു।।
രാജന്! മൂരു വിധദ പുരുഷരിദ്ദാരെ: ഉത്തമ, അധമ മത്തു മധ്യമ. അവര ഗുണക്കെ തക്കംതെ അവരു മൂരു വിധദ കര്മഗളല്ലി തൊഡഗിരബേകു.
05033057a ത്രയ ഏവാധനാ രാജന്ഭാര്യാ ദാസസ്തഥാ സുതഃ।
05033057c യത്തേ സമധിഗച്ചംതി യസ്യ തേ തസ്യ തദ്ധനം।।
രാജന്! ഈ മൂവരല്ലി തമ്മദേ സംപത്തു ഇരുവുദില്ല: ഹെംഡതി, സേവക മത്തു മഗ. അവരു സംപാദിസിദ ധനവു അവരന്നു പഡെദവരിഗേ സേരുത്തദെ.
05033058a ചത്വാരി രാജ്ഞാ തു മഹാബലേന വര്ജ്യാന്യാഹുഃ പംഡിതസ്താനി വിദ്യാത്।
05033058c അല്പപ്രജ്ഞൈഃ സഹ മംത്രം ന കുര്യാന് ന ദീര്ഘസൂത്രൈരലസൈശ്ചാരണൈശ്ച।।
എഷ്ടേ ബലശാലിയാഗിദ്ദരൂ രാജനു ഈ നാല്വര സലഹെയന്നു തിരസ്കരിസബേകു എംദു പംഡിതരു അവര തിളുവളികെയിംദ ഹേളുത്താരെ: സണ്ണബുദ്ധിയുള്ളവരു, വിഷയവന്നു എളെയുവവരു, സോമാരിഗളു മത്തു ഹൊഗളുഭട്ടരു.
05033059a ചത്വാരി തേ താത ഗൃഹേ വസംതു ശ്രിയാഭിജുഷ്ടസ്യ ഗൃഹസ്ഥധര്മേ।
05033059c വൃദ്ധോ ജ്ഞാതിരവസന്നഃ കുലീനഃ സഖാ ദരിദ്രോ ഭഗിനീ ചാനപത്യാ।।
സ്വാമീ! ശ്രീമംത ഗൃഹസ്ഥന മനെയല്ലി ഈ നാല്കു നെലെസിരബേകു: വൃദ്ധ ദായാദിഗളു, ഉത്തമ കുലദല്ലി ഹുട്ടി കഷ്ടദല്ലിരുവവരു, ദരിദ്രനാഗിരുവ സഖ മത്തു മക്കളില്ലദിരുവ തംഗി.
05033060a ചത്വാര്യാഹ മഹാരാജ സദ്യസ്കാനി ബൃഹസ്പതിഃ।
05033060c പൃച്ചതേ ത്രിദശേംദ്രായ താനീമാനി നിബോധ മേ।।
05033061a ദേവതാനാം ച സംകല്പമനുഭാവം ച ധീമതാം।
05033061c വിനയം കൃതവിദ്യാനാം വിനാശം പാപകര്മണാം।।
മഹാരാജ! സദ്യദല്ലിയേ ഫലവന്നു നീഡുവ നാല്കു വിഷയഗളന്നു ത്രിദശേംദ്രനു ബൃഹസ്പതിയല്ലി കേളിദാഗ അവനു ഹേളിദുദന്നു നന്നിംദ കേളു: ദേവതെഗള സംകല്പ, ധീമതര അനുഭവ, വിദ്യാവംതര വിനയ, മത്തു പാപകര്മിഗള വിനാശ.
05033062a പംചാഗ്നയോ മനുഷ്യേണ പരിചര്യാഃ പ്രയത്നതഃ।
05033062c പിതാ മാതാഗ്നിരാത്മാ ച ഗുരുശ്ച ഭരതര്ഷഭ।।
ഭരതര്ഷഭ! മനുഷ്യനു ഈ പംചാഗ്നിഗള സേവെയന്നു പ്രയത്നപട്ടു മാഡബേകു: തംദെ, തായി, അഗ്നി, ആത്മ മത്തു ഗുരു.
05033063a പംചൈവ പൂജയന്ലോകേ യശഃ പ്രാപ്നോതി കേവലം।
05033063c ദേവാന്പിതൄന്മനുഷ്യാംശ്ച ഭിക്ഷൂനതിഥിപംചമാന്।।
കേവല ഈ ഐദന്നു പൂജിസി ലോകദല്ലി യശവന്നു ഹൊംദബഹുദു: ദേവതെഗളു, പിതൃഗളു, മനുഷ്യരു, ഭിക്ഷുഗളു മത്തു ഐദനെയദാഗി അതിഥിഗളു.
05033064a പംച ത്വാനുഗമിഷ്യംതി യത്ര യത്ര ഗമിഷ്യസി।
05033064c മിത്രാണ്യമിത്രാ മധ്യസ്ഥാ ഉപജീവ്യോപജീവിനഃ।।
നീനു ഹോഗുവല്ലെല്ല ഈ ഐദു നിന്നന്നു അനുസരിസി ബരുത്തവെ: മിത്രരു, വൈരിഗളു, മധ്യസ്ഥരു, ഉപജീവിഗളു മത്തു ഉപജീവിഗളല്ലദേ ഇരുവവരു.
05033065a പംചേംദ്രിയസ്യ മര്ത്യസ്യ ചിദ്രം ചേദേകമിംദ്രിയം।
05033065c തതോഽസ്യ സ്രവതി പ്രജ്ഞാ ദൃതേഃ പാദാദിവോദകം।।
മനുഷ്യന പംചേംദ്രിയഗളല്ലി കേവല ഒംദു ഇംദ്രിയദല്ലി തൂതു കംഡുബംദരൂ, സീളുബംദ ഗഡിഗെയിംദ എല്ല നീരൂ സുരിദു ഹോഗുവംതെ അല്ലിംദ അവന പ്രജ്ഞെയല്ലവൂ സുരിദുഹോഗുത്തദെ.
05033066a ഷഡ്ദോഷാഃ പുരുഷേണേഹ ഹാതവ്യാ ഭൂതിമിച്ചതാ।
05033066c നിദ്രാ തംദ്രീ ഭയം ക്രോധ ആലസ്യം ദീര്ഘസൂത്രതാ।।
ആഗബേകെംദു ബയസുവ പുരുഷനു ഈ ആരു ദോഷഗളന്നു തൊരെയബേകു: നിദ്രെ, ഇംദ്രിയ സുഖ, ഭയ, ക്രോധ, ആലസ്യ, മത്തു വിഷയവന്നു എളെദുകൊംഡു ഹോഗുവുദു.
05033067a ഷഡിമാന്പുരുഷോ ജഹ്യാദ്ഭിന്നാം നാവമിവാര്ണവേ।
05033067c അപ്രവക്താരമാചാര്യമനധീയാനമൃത്വിജം।।
05033068a അരക്ഷിതാരം രാജാനം ഭാര്യാം ചാപ്രിയവാദിനീം।
05033068c ഗ്രാമകാമം ച ഗോപാലം വനകാമം ച നാപിതം।।
ഈ ആരന്നു പുരുഷനു ഒഡെദുഹോദ ദോണിയന്നു സമുദ്രദല്ലി ഹേഗോ ഹാഗെ ബിസാഡബേകു: പ്രവക്താരനല്ലദ ആചാര്യ, അര്ഥമാഡികൊള്ളദേ ഇരുവ ഋത്വിജ, രക്ഷണെ നീഡലാരദ രാജ, അപ്രിയവാഗി മാതനാഡുവ ഹെംഡതി, ഊരിനല്ലിയേ ഉളിയലു ബയസുവ ഗോപാലക മത്തു വനക്കെ ഹോഗബയസുവ ക്ഷൌരിക.
05033069a ഷഡേവ തു ഗുണാഃ പുംസാ ന ഹാതവ്യാഃ കദാ ചന।
05033069c സത്യം ദാനമനാലസ്യമനസൂയാ ക്ഷമാ ധൃതിഃ।।
ഹാഗെയേ ഈ ആരു ഗുണഗളന്നു പുരുഷനു എംദൂ തൊരെയബാരദു: സത്യ, ദാന, ആലസ്യദിംദില്ലദിരുവുദു, അസൂയെ പഡദിരുവുദു, ക്ഷമെ മത്തു താള്മെ.
05033070a ഷണ്ണാമാത്മനി നിത്യാനാമൈശ്വര്യം യോഽധിഗച്ചതി।
05033070c ന സ പാപൈഃ കുതോഽനര്ഥൈര്യുജ്യതേ വിജിതേംദ്രിയഃ।।
നിത്യവൂ ആത്മനല്ലി നെലെസിരുവ ആരു ഐശ്വര്യഗളന്നു യാരു ജിതേംദ്രിയരാഗിദ്ദുകൊംഡു ഗെല്ലുത്താരോ അവരു ഹേഗെ പാപഗളന്നു മാഡുത്താരെ മത്തു ഹേഗെ വിപത്തന്നു ഹൊംദുത്താരെ?
05033071a ഷഡിമേ ഷട്സു ജീവംതി സപ്തമോ നോപലഭ്യതേ।
05033071c ചോരാഃ പ്രമത്തേ ജീവംതി വ്യാധിതേഷു ചികിത്സകാഃ।।
05033072a പ്രമദാഃ കാമയാനേഷു യജമാനേഷു യാജകാഃ।
05033072c രാജാ വിവദമാനേഷു നിത്യം മൂര്ഖേഷു പംഡിതാഃ।।
ഈ ആരു ആരര മേലെ ജീവിസുത്തവെ: കള്ളരു ജാഗരൂകതെയിംദ ഇല്ലദിരുവവര മേലെ, വൈദ്യരു രോഗവന്നു പഡെയുവവര മേലെ, സ്ത്രീയരു കാമിഗള മേലെ, പുരോഹിതരു യജമാനന മേലെ, രാജനു ജഗളമാഡുവവര മേലെ മത്തു കൊനെയല്ലി പംഡിതരു മൂര്ഖര മേലെ.
05033073a സപ്ത ദോഷാഃ സദാ രാജ്ഞാ ഹാതവ്യാ വ്യസനോദയാഃ।
05033073c പ്രായശോ യൈര്വിനശ്യംതി കൃതമൂലാശ്ച പാര്ഥിവാഃ।।
05033074a സ്ത്രിയോഽക്ഷാ മൃഗയാ പാനം വാക്പാരുഷ്യം ച പംചമം।
05033074c മഹച്ച ദംഡപാരുഷ്യമര്ഥദൂഷണമേവ ച।।
രാജനു സദാ വ്യസനവന്നു തരുവ, മത്തു ചെന്നാഗി നെലെഗൊംഡിരുവ പാര്ഥിവരന്നൂ പ്രായശഃ വിനാശമാഡബല്ല, ഈ ഏളു ദോഷഗളന്നൂ തൊരെയബേകു: സ്ത്രീ, ജൂജു, ബേടെ, കുഡിത, ഐദനെയദാഗി ക്രൂര മാതു, മഹാ ദംഡനെ, മത്തു സംപത്തിന ദുരുപയോഗ.
05033075a അഷ്ടൌ പൂര്വനിമിത്താനി നരസ്യ വിനശിഷ്യതഃ।
05033075c ബ്രാഹ്മണാന്പ്രഥമം ദ്വേഷ്ടി ബ്രാഹ്മണൈശ്ച വിരുധ്യതേ।।
05033076a ബ്രാഹ്മണസ്വാനി ചാദത്തേ ബ്രാഹ്മണാംശ്ച ജിഘാംസതി।
05033076c രമതേ നിംദയാ ചൈഷാം പ്രശംസാം നാഭിനംദതി।।
05033077a നൈതാന്സ്മരതി കൃത്യേഷു യാചിതശ്ചാഭ്യസൂയതി।
മനുഷ്യന വിനാശവന്നു ഈ എംടു ലക്ഷണഗളു മൊദലേ സൂചിസുത്തവെ: മൊദലനെയദാഗി ബ്രാഹ്മണരന്നു ദ്വേഷിസുവുദു, ബ്രാഹ്മണരന്നു വിരോധിസുവുദു, ബ്രാഹ്മണര സ്വത്തന്നു കസിദുകൊള്ളുവുദു, ബ്രാഹ്മണരന്നു കൊല്ലുവുദു, അവര നിംദനെയല്ലി ഖുഷി പഡുവുദു, അവര പ്രശംസനെയന്നു ഒപ്പികൊള്ളദേ ഇരുവുദു, കാര്യഗളല്ലി അവരന്നു മരെതുബിഡുവുദു, മത്തു ഏനന്നാദരൂ അവരു കേളിദാഗ അവരന്നു കീളാഗി കാണുവുദു.
05033078a അഷ്ടാവിമാനി ഹര്ഷസ്യ നവനീതാനി ഭാരത।
05033078c വര്തമാനാനി ദൃശ്യംതേ താന്യേവ സുസുഖാന്യപി।।
05033079a സമാഗമശ്ച സഖിഭിര്മഹാംശ്ചൈവ ധനാഗമഃ।
05033079c പുത്രേണ ച പരിഷ്വംഗഃ സമ്നിപാതശ്ച മൈഥുനേ।।
05033080a സമയേ ച പ്രിയാലാപഃ സ്വയൂഥേഷു ച സമ്നതിഃ।
05033080c അഭിപ്രേതസ്യ ലാഭശ്ച പൂജാ ച ജനസംസദി।।
ഭാരത! ഈ എംടു ഹര്ഷവന്നു തരുവ ബെണ്ണെഗളു. ഇവേ ഇല്ലി വര്തമാനദല്ലി സുഖവന്നു തരുവവെംദു കാണുത്തവെ: സഖിയരൊംദിഗെ സമാഗമ, അതി ദൊഡ്ഡ ധനലാഭ, പുത്രന ആലിംഗന, സംഭോഗദ മിലന, സമയദല്ലി പ്രിയരൊംദിഗെ സംഭാഷണെ, തന്നദേ പക്ഷവു മുംദുവരെയുവുദു, നിരീക്ഷിസിദ ലാഭവു ദൊരെയുവുദു മത്തു ജനര സംസദിയല്ലി സന്മാന.
05033081a നവദ്വാരമിദം വേശ്മ ത്രിസ്ഥൂണം പംചസാക്ഷികം।
05033081c ക്ഷേത്രജ്ഞാധിഷ്ഠിതം വിദ്വാന്യോ വേദ സ പരഃ കവിഃ।।
ഇദു ഒംഭത്തു ദ്വാരഗളുള്ള, മൂരു സ്ഥംഭഗളന്നുള്ള, ഐദു സാക്ഷിഗളന്നുള്ള, ക്ഷേത്രജ്ഞന യജമാനികെയല്ലിരുവ മനെ എന്നുവുദന്നു യാവ വിദ്വാംസനു അരിതുകൊംഡിദ്ദാനോ അവനേ പരമ കവി.
05033082a ദശ ധര്മം ന ജാനംതി ധൃതരാഷ്ട്ര നിബോധ താന്।
05033082c മത്തഃ പ്രമത്ത ഉന്മത്തഃ ശ്രാംതഃ ക്രുദ്ധോ ബുഭുക്ഷിതഃ।।
05033083a ത്വരമാണശ്ച ഭീരുശ്ച ലുബ്ധഃ കാമീ ച തേ ദശ।
ധൃതരാഷ്ട്ര! ഈ ഹത്തു മംദിഗെ ധര്മവേനെംദു തിളിദിരുവുദില്ല. അവരന്നു തിളിദുകോ: അമലിനല്ലിരുവവ, മൂര്ഛെഗൊംഡിരുവവ, ഉന്മത്തനാദവ, ആയാസഗൊംഡിരുവവ, ക്രോധദല്ലിരുവവ, ഹസിവെയല്ലിരുവവ, അവസരദല്ലിരുവവ, കപട, ആസെബുരുക, മത്തു കാമുക. ആദുദരിംദ ഈ ഹത്തു ഭാവഗളിരുവവരൊംദിഗെ പംഡിതനു സേരുവുദില്ല.
05033084a അത്രൈവോദാഹരംതീമമിതിഹാസം പുരാതനം।
05033084c പുത്രാര്ഥമസുരേംദ്രേണ ഗീതം ചൈവ സുധന്വനാ।।
ഇദക്കെ ഉദാഹരണെയാഗി പുരാതന ഇതിഹാസവൊംദിദെ. പുത്രനിഗാഗി അസുരേംദ്ര സുധന്വനു ഹേളിദ ഗീതെ.
05033085a യഃ കാമമന്യൂ പ്രജഹാതി രാജാ പാത്രേ പ്രതിഷ്ഠാപയതേ ധനം ച।
05033085c വിശേഷവിച്ച്രുതവാന് ക്ഷിപ്രകാരീ തം സര്വലോകഃ കുരുതേ പ്രമാണം।।
കാമ-ക്രോധഗളന്നു തൊരെദ, പാത്രരിഗെ ധനവന്നു നീഡുവ, വിവേകവുള്ള, കലിത, ചുരുകാഗിരുവ രാജനന്നു സര്വലോകഗള അധികാരിയെംദു പരിഗണിസുത്താരെ.
05033086a ജാനാതി വിശ്വാസയിതും മനുഷ്യാന് വിജ്ഞാതദോഷേഷു ദധാതി ദംഡം।
05033086c ജാനാതി മാത്രാം ച തഥാ ക്ഷമാം ച തം താദൃശം ശ്രീര്ജുഷതേ സമഗ്രാ।।
മനുഷ്യരല്ലി വിശ്വാസവന്നു ഹേഗെ തരബേകു എംദു തിളിദ, തപ്പന്നു സരിയാഗി തിളിദുകൊംഡേ ശിക്ഷെയന്നു നീഡുവ, ക്ഷമെയു എഷ്ടര മട്ടിഗിരബേകു എംദു ചെന്നാഗി തിളിദുകൊംഡിരുവവനിഗെ സമഗ്ര സംപത്തു ബരുത്തദെ.
05033087a സുദുര്ബലം നാവജാനാതി കം ചിദ് യുക്തോ രിപും സേവതേ ബുദ്ധിപൂര്വം।
05033087c ന വിഗ്രഹം രോചയതേ ബലസ്ഥൈഃ കാലേ ച യോ വിക്രമതേ സ ധീരഃ।।
അതി ദുര്ബലനന്നൂ നിര്ലക്ഷിസദ, ശത്രുവിന വിഷയദല്ലി ബുദ്ധിയന്നു ഉപയോഗിസുവ, അവകാശക്കെ കായുത്തിരുവ, തനഗിംത ബലശാലിയാദവനൊംദിഗെ ദ്വേഷവന്നു ബെളെസദ, കാലക്കെ സരിയാഗി തന്ന വിക്രമവന്നു തോരിസുവവനേ ധീരനു.
05033088a പ്രാപ്യാപദം ന വ്യഥതേ കദാ ചിദ് ഉദ്യോഗമന്വിച്ചതി ചാപ്രമത്തഃ।
05033088c ദുഃഖം ച കാലേ സഹതേ ജിതാത്മാ ധുരംധരസ്തസ്യ ജിതാഃ സപത്നാഃ।।
ഒംദു വേളെ ആപത്തു ബംദരെ വ്യഥിതനാഗദ, അപ്രമത്തനാഗദേ ഉദ്യോഗനിരതനാദ, ദുഃഖദ സമയവു ബംദാഗ ജിതാത്മനാഗി സഹിസികൊള്ളുവവനേ ധുരംധര മത്തു ശത്രുഗളന്നു ഗെല്ലുവവനു.
05033089a അനര്ഥകം വിപ്രവാസം ഗൃഹേഭ്യഃ പാപൈഃ സംധിം പരദാരാഭിമര്ശം।
05033089c ദംഭം സ്തൈന്യം പൈശുനം മദ്യപാനം ന സേവതേ യഃ സ സുഖീ സദൈവ।।
വിനാകാരണ മനെയിംദ ഹൊരഗെ ജീവിസദേ ഇരുവ, പാപിഗളൊംദിഗെ ഗെളെതനവന്നു ബെളെസദിരുവ, ഇതരര പത്നിയന്നു ബയസദിരുവ, ജംബവന്നു കൊച്ചികൊള്ളദിരുവ, കദിയദിരുവ, കൃതഘ്നനാഗിരദ, മത്തു മദ്യപാന മാഡദിരുവവനു സദാ സുഖിയാഗിരുവനു.
05033090a ന സംരംഭേണാരഭതേഽര്ഥവര്ഗം ആകാരിതഃ ശംസതി തഥ്യമേവ।
05033090c ന മാത്രാര്ഥേ രോചയതേ വിവാദം നാപൂജിതഃ കുപ്യതി ചാപ്യമൂഢഃ।।
അര്ഥവര്ഗവന്നു ഗളിസിദരൂ ജംബപഡദിരുവ, കേളിദാഗ സത്യവന്നേ ഹേളുവ, മിത്രരിഗാഗിയാദരൂ വിവാദദല്ലി തൊഡഗദ, അപമാനിതഗൊംഡരൂ കുപിതനാഗിരദ അവനേ അമൂഢനു.
05033091a ന യോഽഭ്യസൂയത്യനുകംപതേ ച ന ദുര്ബലഃ പ്രാതിഭാവ്യം കരോതി।
05033091c നാത്യാഹ കിം ചിത്ക്ഷമതേ വിവാദം സര്വത്ര താദൃഗ്ലഭതേ പ്രശംസാം।।
യാരു അസൂയെപഡദേ അനുകംപിതരാഗിരുവവരോ, ദുര്ബലനാഗിദ്ദരെ ഇതരരൊംദിഗെ സ്പര്ധിസുവുദില്ലവോ, ജംബദിംദ മാതനാഡുവുദില്ലവോ, വിവാദവന്നു ക്ഷമിസുത്താരോ അവരു എല്ലെഡെയൂ പ്രശംസെയന്നു പഡെയുത്താരെ.
05033092a യോ നോദ്ധതം കുരുതേ ജാതു വേഷം ന പൌരുഷേണാപി വികത്ഥതേഽന്യാന്।
05033092c ന മൂര്ച്ചിതഃ കടുകാന്യാഹ കിം ചിത് പ്രിയം സദാ തം കുരുതേ ജനോഽപി।।
യാരു ഉദ്ധടതനദ രൂപവന്നു തോരിസുവുദില്ലവോ, അഥവാ ഇതരരിഗെ തന്ന പൌരുഷവന്നു ഹേളികൊള്ളുവുദില്ലവോ, അഥവാ എച്ചരവന്നു കളെദുകൊംഡു കടുകാഗി മാതന്നാഡുവുദില്ലവോ അംഥവരന്നു ജനരു സദാ തമ്മ പ്രിയരന്നാഗി മാഡികൊള്ളുത്താരെ.
05033093a ന വൈരമുദ്ദീപയതി പ്രശാംതം ന ദര്പമാരോഹതി നാസ്തമേതി।
05033093c ന ദുര്ഗതോഽസ്മീതി കരോതി മന്യും തമാര്യശീലം പരമാഹുരഗ്ര്യം।।
തണ്ണഗാഗിരുവ വൈരവന്നു പുനഃ ഉരിദെബ്ബിസദേ ഇരുവവനന്നു, ദര്പദിംദ മേലേരദിരുവ അഥവാ അസ്തവാഗദിരുവവനന്നു, ദുര്ഗതിയന്നു പഡെദിദ്ദേനെ എംദു സിട്ടാഗുവുദിരുവവനന്നു ഹിരിയരു പരമ ആര്യശീലനെംദു ഹേളുവരു.
05033094a ന സ്വേ സുഖേ വൈ കുരുതേ പ്രഹര്ഷം നാന്യസ്യ ദുഃഖേ ഭവതി പ്രതീതഃ।
05033094c ദത്ത്വാ ന പശ്ചാത്കുരുതേഽനുതാപം ന കത്ഥതേ സത്പുരുഷാര്യശീലഃ।।
തന്നദേ സുഖദല്ലി തുംബാ ഹര്ഷിതനാഗദ, ഇതരര ദുഃഖക്കെ സംതോഷപഡദ, ദാന മാഡിദ നംതര പശ്ചാത്താപ പഡദവനന്നു സത്പുരുഷ-ആര്യശീലനെംദു കരെയുത്താരെ.
05033095a ദേശാചാരാന്സമയാം ജാതിധര്മാന് ബുഭൂഷതേ യസ്തു പരാവരജ്ഞാഃ।
05033095c സ തത്ര തത്രാധിഗതഃ സദൈവ മഹാജനസ്യാധിപത്യം കരോതി।।
ദേശാചാര-പദ്ധതിഗളന്നു, ജാതിധര്മഗളന്നു, മത്തു ഉത്തമ-കനിഷ്ടഗളന്നു തിളിദിരുവവനു എല്ലെല്ലി ഹോഗുത്താനോ അല്ലി സദാ ബഹുജനര അധിപത്യവന്നു നഡെസുത്താനെ.
05033096a ദംഭം മോഹം മത്സരം പാപകൃത്യം രാജദ്വിഷ്ടം പൈശുനം പൂഗവൈരം।
05033096c മത്തോന്മത്തൈര്ദുര്ജനൈശ്ചാപി വാദം യഃ പ്രജ്ഞാവാന്വര്ജയേത്സ പ്രധാനഃ।।
ജംഭ, മോഹ, മാത്സര്യ, പാപകൃത്യ, രാജനൊംദിഗെ ദ്വേഷ, പശുഗളംതെ നഡെദുകൊള്ളുവുദു, ഹലവരൊംദിഗെ വൈര, മത്ത-ഉന്മത്ത മത്തു ദുര്ജനരൊംദിഗെ വാദ ഇവുഗളന്നു പജ്ഞാവംതനു പ്രധാനവാഗി തൊരെയുത്താനെ.
05033097a ദമം ശൌചം ദൈവതം മംഗലാനി പ്രായശ്ചിത്തം വിവിധാഽല്ലോകവാദാന്।
05033097c ഏതാനി യഃ കുരുതേ നൈത്യകാനി തസ്യോത്ഥാനം ദേവതാ രാധയംതി।।
ആത്മ നിഗ്രഹ, ശൌച, ദേവപൂജെ, മംഗല കാര്യഗളു, പ്രായശ്ചിത്ത, മത്തു വിവിധ ലോക കാര്യഗളന്നു നിത്യവൂ മാഡുവവനന്നു ദേവതെഗളു മേലക്കേരിസലു ബയസുത്താരെ.
05033098a സമൈര്വിവാഹം കുരുതേ ന ഹീനൈഃ സമൈഃ സഖ്യം വ്യവഹാരം കഥാശ്ച।
05033098c ഗുണൈര്വിശിഷ്ടാംശ്ച പുരോദധാതി വിപശ്ചിതസ്തസ്യ നയാഃ സുനീതാഃ।।
തനഗെ സമനാഗിരുവവരൊംദിഗെ, കീളാഗിരുവവരൊംദിഗല്ല, മദുവെ മാഡികൊള്ളുവവനു, സമനാഗിരുവവരൊംദിഗെ വ്യവഹാര മാതുകഥെഗളന്നാഡുവവനു, മൊദലു ഗുണക്കെ ഹെച്ചു പ്രാശസ്ത്യവന്നു നീഡുവവനു വിവേകി മത്തു സരിയാദ നഡതെയുള്ളവനു.
05033099a മിതം ഭുംക്തേ സംവിഭജ്യാശ്രിതേഭ്യോ മിതം സ്വപിത്യമിതം കര്മ കൃത്വാ।
05033099c ദദാത്യമിത്രേഷ്വപി യാചിതഃ സംസ് തമാത്മവംതം പ്രജഹത്യനര്ഥാഃ।।
കഡിമെ ഊടമാഡുവ, ആശ്രിതരൊംദിഗെ ഹംചികൊള്ളുവ, ഹെച്ചുകെലസമാഡുവ ആദരെ കഡിമെ നിദ്രെമാഡുവ, കേളിദരെ അമിത്രരിഗൂ കൊഡുവവനു ആത്മവംത മത്തു അനര്ഥവു അവനന്നു സുളിയുവുദില്ല.
05033100a ചികീര്ഷിതം വിപ്രകൃതം ച യസ്യ നാന്യേ ജനാഃ കര്മ ജാനംതി കിം ചിത്।
05033100c മംത്രേ ഗുപ്തേ സമ്യഗനുഷ്ഠിതേ ച സ്വല്പോ നാസ്യ വ്യഥതേ കശ്ചിദര്ഥഃ।।
കെട്ടദ്ദന്നു മാഡബേകെന്നുവുദേ പുരുഷന ഇച്ഛെയാഗിദ്ദാഗ, അവന ആ വിചാരവന്നു ഗുപ്തവാഗിട്ടുകൊംഡു നഡെസിദരെ ജനരിഗെ അവനു ഏനു മാഡിദനെംദേ തിളിയദു. അവന കാര്യദല്ലി അവനിഗെ സ്വല്പവൂ തൊഡകാഗുവുദില്ല.
05033101a യഃ സര്വഭൂതപ്രശമേ നിവിഷ്ടഃ സത്യോ മൃദുര്ദാനകൃച്ചുദ്ധഭാവഃ।
05033101c അതീവ സംജ്ഞായതേ ജ്ഞാതിമധ്യേ മഹാമണിര്ജാത്യ ഇവ പ്രസന്നഃ।।
സര്വഭൂതഗള ശാംതിയന്നേ ബയസി, സത്യ, മൃദു, ദാന മത്തു ശുദ്ധ ഭാവഗളല്ലി ഇരുവവനു സംബംധിഗള മധ്യദല്ലി മഹാമണിയംതെ അതീവവാഗി പ്രകാശിസുത്താനെ.
05033102a യ ആത്മനാപത്രപതേ ഭൃശം നരഃ സ സര്വലോകസ്യ ഗുരുര്ഭവത്യുത।
05033102c അനംതതേജാഃ സുമനാഃ സമാഹിതഃ സ്വതേജസാ സൂര്യ ഇവാവഭാസതേ।।
തന്ന കൃത്യദിംദലേ നാചികൊള്ളുവ നരനന്നു സര്വലോകദ ഗുരുവെംദു പരിഗണിസുത്താരെ. അനംത തേജസ്സുള്ളവനാഗി, സുമനസ്കനാഗി, സമാഹിതനാഗി അവനു തന്നദേ തേജസ്സിനിംദ സൂര്യനംതെ ബെളഗുത്താനെ.
05033103a വനേ ജാതാഃ ശാപദഗ്ധസ്യ രാജ്ഞാഃ പാംഡോഃ പുത്രാഃ പംച പംചേംദ്രകല്പാഃ।
05033103c ത്വയൈവ ബാലാ വര്ധിതാഃ ശിക്ഷിതാശ്ച തവാദേശം പാലയംത്യാംബികേയ।।
വനദല്ലി ശാപദഗ്ധനാദ രാജ പാംഡുവിഗെ ഹുട്ടിദ ഐവരു ഇംദ്രരംതിരുവ പുത്രരന്നു നീനേ ബെളെസിദെ, ശിക്ഷണ നീഡിദെ. അംബികേയ! ഈഗ അവരു നിന്ന ആദേശവന്നു പാലിസലു കായുത്തിദ്ദാരെ.
05033104a പ്രദായൈഷാമുചിതം താത രാജ്യം സുഖീ പുത്രൈഃ സഹിതോ മോദമാനഃ।
05033104c ന ദേവാനാം നാപി ച മാനുഷാണാം ഭവിഷ്യസി ത്വം തര്കണീയോ നരേംദ്ര।।
അയ്യാ! നരേംദ്ര! അവരിഗെ ഉചിതവാദ രാജ്യവന്നു കൊട്ടു പുത്രരൊംദിഗെ മുദദിംദ സുഖിയാഗിദ്ദരെ നിന്ന കുരിതു ദേവതെഗളല്ലിയാഗലീ മനുഷ്യരല്ലിയാഗലീ യാരൂ അനുമാനപഡുവുദില്ല.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ഉദ്യോഗ പര്വണി പ്രജാഗര പര്വണി വിദുരനീതിവാക്യേ ത്ര്യസ്ത്രിംശോഽധ്യായഃ।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരതദല്ലി ഉദ്യോഗ പര്വദല്ലി പ്രജാഗര പര്വദല്ലി വിദുരനീതിവാക്യദല്ലി മൂവത്മൂരനെയ അധ്യായവു.