ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
విరాట పర్వ
వైవాహిక పర్వ
అధ్యాయ 63
సార
విజయశాలియాగి హిందిరుగిద విరాటను తన్న మగను బృహన్నడెయ సహాయదొందిగె కౌరవరొందిగె యుద్ధక్కె హోగిద్దానెందు తిళిదు దుఃఖితనాగి “నపుంసకనన్ను సారథియన్నాగి మాడికొండిరువ అవను బదుకిల్లవెందే నన్న భావనె” ఎందు చతురంగసేనెయన్ను సిద్ధగొళిసలు ఆజ్ఞాపిసిదుదు (1-14). ఆగ ఉత్తరన విజయవార్తెయన్ను కేళి సంతోషగొండ విరాటను అవనన్ను ఎదిరుగొళ్ళలు సంభ్రమద సిద్ధతెగళన్ను మాడిసి కంకనొందిగె పగడెయాటవన్ను ప్రారంభిసిదుదు (15-35). బృహన్నడెయ సహాయవిరువాగ ఉత్తరను గెద్దిరువుదు ఆశ్చర్యవేనూ అల్ల ఎందు పునః పునః హేళుత్తిద్ద కంకనన్ను విరాటను కోపగొండు దాళగళింద హొడెదుదు (36-44). పెట్టాద మూగినింద రక్త సురియలు సైరంధ్రియు కంకన రక్తవు నెలక్కె బీళదంతె హిడిదుదు (45-47). నెత్తరుగూడిద తన్నన్ను నోడి కుపితనాద అర్జునను విరాటనన్ను నాశగొళిసుత్తానెందు యుధిష్ఠిరను ద్వారపాలకనిగె “ఉత్తరనొబ్బనే ఒళబరలి. బృహన్నడెయన్ను ఒళగె బిడబేడ.” ఎందు హేళువుదు (48-54).
04063001 వైశంపాయన ఉవాచ।
04063001a అవజిత్య ధనం చాపి విరాటో వాహినీపతిః।
04063001c ప్రావిశన్నగరం హృష్టశ్చతుర్భిః సహ పాండవైః।।
వైశంపాయనను హేళిదను: “సైన్యాధిపతి విరాటను గోధనవన్ను గెద్దు హర్షితనాగి నాల్వరు పాండవరొడనె నగరవన్ను ప్రవేశిసిదను.
04063002a జిత్వా త్రిగర్తాన్సంగ్రామే గాశ్చైవాదాయ కేవలాః।
04063002c అశోభత మహారాజః సహ పార్థైః శ్రియా వృతః।।
ఆ మహారాజను యుద్ధదల్లి త్రిగర్తరన్ను గెద్దు గోవుగళన్నెల్ల మరళిసి తందు కాంతియుతనాగి పాండవరొడనె శోభిసిదను.
04063003a తమాసనగతం వీరం సుహృదాం ప్రీతివర్ధనం।
04063003c ఉపతస్థుః ప్రకృతయః సమస్తా బ్రాహ్మణైః సహ।।
ఆసనదల్లి కుళిత, స్నేహితర సంతోషవన్ను హెచ్చిసువ ఆ వీరన బళి ఎల్ల ప్రజెగళూ బ్రాహ్మణరొడగూడి నింతరు.
04063004a సభాజితః ససైన్యస్తు ప్రతినంద్యాథ మత్స్యరాట్।
04063004c విసర్జయామాస తదా ద్విజాంశ్చ ప్రకృతీస్తథా।।
ఆగ అవరింద సన్మానగొండ సైన్యసహిత మత్స్యరాజను బ్రాహ్మణరన్నూ అంతెయే ప్రజెగళన్నూ ప్రతియాగి అభినందిసి కళుహిసికొట్టను.
04063005a తతః స రాజా మత్స్యానాం విరాటో వాహినీపతిః।
04063005c ఉత్తరం పరిపప్రచ్ఛ క్వ యాత ఇతి చాబ్రవీత్।।
బళిక మత్స్య సేనాధిపతి విరాటరాజను “ఉత్తరనెల్లి హోద?” ఎందు ఉత్తరన విషయదల్లి ప్రశ్నిసిదను.
04063006a ఆచఖ్యుస్తస్య సంహృష్టాః స్త్రియః కన్యాశ్చ వేశ్మని।
04063006c అంతఃపురచరాశ్చైవ కురుభిర్గోధనం హృతం।।
అరమనెయ స్త్రీయరూ, కన్యెయరూ, అంతఃపురద హెంగసరూ అవనిగె సంతోషదింద తిళిసిదరు: “కౌరవరు నమ్మ గోధనవన్ను అపహరిసిదరు.
04063007a విజేతుమభిసంరబ్ధ ఏక ఏవాతిసాహసాత్।
04063007c బృహన్నడాసహాయశ్చ నిర్యాతః పృథివీంజయః।।
04063008a ఉపయాతానతిరథాన్ద్రోణం శాంతనవం కృపం।
04063008c కర్ణం దుర్యోధనం చైవ ద్రోణపుత్రం చ షడ్రథాన్।।
అదరింద కోపగొండ ఉత్తరను బందిరువ అతిరథ ద్రోణ, భీష్మ, కృప, కర్ణ, దుర్యోధన, అశ్వత్థామ - ఈ షడ్రథరన్ను గెల్లలు బృహన్నడెయన్ను సహాయవన్నాగిట్టుకొండు ఏకాంగియాగి అతి సాహసదింద హోగిద్దానె.”
04063009a రాజా విరాటోఽథ భృశం ప్రతప్తః। శ్రుత్వా సుతం హ్యేకరథేన యాతం।
04063009c బృహన్నడాసారథిమాజివర్ధనం। ప్రోవాచ సర్వానథ మంత్రిముఖ్యాన్।।
ఆగ యుద్ధవీర మగను ఏకరథనాగి బృహన్నడెయన్ను సారథియన్నాగి మాడికొండు హోదనెంబుదన్ను కేళి అతియాగి దుఃఖితనాద విరాటరాజను మంత్రిముఖ్యరిగెల్ల నుడిదను:
04063010a సర్వథా కురవస్తే హి యే చాన్యే వసుధాధిపాః।
04063010c త్రిగర్తాన్నిర్జితాం శ్రుత్వా న స్థాస్యంతి కదా చన।।
“త్రిగర్తరు సోతరెంబుదన్ను కేళిద నంతర ఆ కౌరవరూ ఇతర రాజరూ ఎందిగూ సుమ్మనె ఇరలారరు.
04063011a తస్మాద్గచ్ఛంతు మే యోధా బలేన మహతా వృతాః।
04063011c ఉత్తరస్య పరీప్సార్థం యే త్రిగర్తైరవిక్షతాః।।
ఆదుదరింద త్రిగర్తరింద గాయగొళ్ళదిరువ నన్న సైనికరు దొడ్డ సైన్యదింద కూడి ఉత్తరన రక్షణెగాగి హొరడలి.”
04063012a హయాంశ్చ నాగాంశ్చ రథాంశ్చ శీఘ్రం। పదాతిసంఘాంశ్చ తతః ప్రవీరాన్।
04063012c ప్రస్థాపయామాస సుతస్య హేతోర్। విచిత్రశస్త్రాభరణోపపన్నాన్।।
అనంతర అవను కుదురెగళన్నూ, ఆనెగళన్నూ, రథగళన్నూ, విచిత్ర శస్త్ర - ఆభరణగళన్ను ధరిసిద వీర పదాతి పడెగళన్నూ మగనిగాగి బేగ కళుహిసికొట్టను.
04063013a ఏవం స రాజా మత్స్యానాం విరాటోఽక్షౌహిణీపతిః।
04063013c వ్యాదిదేశాథ తాం క్షిప్రం వాహినీం చతురంగిణీం।।
అక్షౌహిణీ సేనెగె ఒడెయ ఆ మత్స్యరాజ విరాటను హీగె ఆ చతురంగ సైన్యక్కె బేగ ఆజ్ఞాపిసిదను.
04063014a కుమారమాశు జానీత యది జీవతి వా న వా।
04063014c యస్య యంతా గతః షంఢో మన్యేఽహం న స జీవతి।।
“కుమారను బదుకిద్దానెయే అథవా ఇల్లవే ఎంబుదన్ను బేగ తిళియిరి. నపుంసకనన్ను సారథియన్నాగి మాడికొండిరువ అవను బదుకిల్లవెందే నన్న భావనె.”
04063015a తమబ్రవీద్ధర్మరాజః ప్రహస్య। విరాటమార్తం కురుభిః ప్రతప్తం।
04063015c బృహన్నడా సారథిశ్చేన్నరేంద్ర। పరే న నేష్యంతి తవాద్య గాస్తాః।।
కౌరవరింద దుఃఖార్తనాగిద్ద ఆ విరాటనిగె ధర్మరాజను నక్కు హేళిదను: “రాజన్! బృహన్న్నడెయు ఉత్తరన సారథియాగిరువాగ శత్రుగళు ఇందు నిన్న హసుగళన్ను కొండొయ్యలారరు.
04063016a సర్వాన్మహీపాన్సహితాన్కురూంశ్చ। తథైవ దేవాసురయక్షనాగాన్।
04063016c అలం విజేతుం సమరే సుతస్తే। స్వనుష్ఠితః సారథినా హి తేన।।
ఆ సారథియింద రక్షిత నిన్న మగను కౌరవరన్నూ, ఎల్ల దొరెగళన్నూ, అంతెయే దేవతెగళన్నూ, అసుర, యక్ష-నాగరన్నూ యుద్ధదల్లి గెల్లబల్లను.”
04063017a అథోత్తరేణ ప్రహితా దూతాస్తే శీఘ్రగామినః।
04063017c విరాటనగరం ప్రాప్య జయమావేదయంస్తదా।।
ఆగ ఉత్తరను కళుహిసిద్ద శీఘ్రగామి దూతరు విరాటనగరవన్ను సేరి జయవన్ను నివేదిసిదరు.
04063018a రాజ్ఞస్తతః సమాచఖ్యౌ మంత్రీ విజయముత్తమం।
04063018c పరాజయం కురూణాం చాప్యుపాయాంతం తథోత్తరం।।
ఆగ మంత్రియు ఉత్తరన శ్రేష్ఠ విజయవన్నూ, కౌరవర సోలన్నూ, అంతెయే ఉత్తరను బరుత్తిరువుదన్నూ రాజనిగె తిళిసిదను.
04063019a సర్వా వినిర్జితా గావః కురవశ్చ పరాజితాః।
04063019c ఉత్తరః సహ సూతేన కుశలీ చ పరంతప।।
“శత్రునాశక! ఎల్ల హసుగళన్నూ గెద్దుకొండిద్దాయితు. కౌరవరు పరాజయగొండరు. సారథియొడనె ఉత్తరను క్షేమదిందిద్దానె.”
04063020 కంక ఉవాచ।
04063020a దిష్ట్యా తే నిర్జితా గావః కురవశ్చ పరాజితాః।
04063020c దిష్ట్యా తే జీవితః పుత్రః శ్రూయతే పార్థివర్షభ।।
కంకను హేళిదను: “రాజశ్రేష్ఠ! అదృష్ఠవశాత్, నిన్న హసుగళన్ను గెద్దుకొండద్దాయితు. కౌరవరన్ను సోలిసిద్దాయితు? అదృష్ఠవశాత్ నిన్న ముగను బదుకిద్దానెందు కేళుత్తిద్దేవె.
04063021a నాద్భుతం త్వేవ మన్యేఽహం యత్తే పుత్రోఽజయత్కురూన్।
04063021c ధ్రువ ఏవ జయస్తస్య యస్య యంతా బృహన్నడా।।
నిన్న మగను కౌరవరన్ను గెద్దుదు అద్భుతవెందు నాను భావిసువుదిల్ల. బృహన్నడెయన్ను సారథియాగి ఉళ్ళ యారిగాదరూ జయవు కట్టిట్టద్దు.””
04063022 వైశంపాయన ఉవాచ।
04063022a తతో విరాటో నృపతిః సంప్రహృష్టతనూరుహః।
04063022c శ్రుత్వా తు విజయం తస్య కుమారస్యామితౌజసః।
04063022e ఆచ్ఛాదయిత్వా దూతాంస్తాన్మంత్రిణః సోఽభ్యచోదయత్।।
వైశంపానను హేళిదను: “ఆగ ఆ అమిత బలశాలి మగన గెలువన్ను కేళిద విరాటరాజను హర్షపులకితనాగి దూతరిగె ఉడుగొరె కొట్టు మంత్రిగళిగె ఆజ్ఞాపిసిదను.
04063023a రాజమార్గాః క్రియంతాం మే పతాకాభిరలంకృతాః।
04063023c పుష్పోపహారైరర్చ్యంతాం దేవతాశ్చాపి సర్వశః।।
“రాజమార్గగళు బావుటగళింద అలంకృతవాగలి. ఎల్ల దేవతెగళూ హూ కాణికెగళింద అర్చితగొళ్ళలి.
04063024a కుమారా యోధముఖ్యాశ్చ గణికాశ్చ స్వలంకృతాః।
04063024c వాదిత్రాణి చ సర్వాణి ప్రత్యుద్యాంతు సుతం మమ।।
రాజకుమారరూ, యోధ ముఖ్యరూ, వేశ్యెయరూ చెన్నాగి అలంకార మాడికొండు ఎల్ల వాద్యగళొందిగె నన్న మగనన్ను ఎదిరుగొళ్ళలి.
04063025a ఘంటాపణవకః శీఘ్రం మత్తమారుహ్య వారణం।
04063025c శృంగాటకేషు సర్వేషు ఆఖ్యాతు విజయం మమ।।
ఘంటె బారిసువవను బేగ మదగజవన్నేరి నాల్కు దారిగళు సేరువడెగళల్లెల్ల నన్న విజయవన్ను సారలి.
04063026a ఉత్తరా చ కుమారీభిర్బహ్వీభిరభిసంవృతా।
04063026c శృంగారవేషాభరణా ప్రత్యుద్యాతు బృహన్నడాం।।
ఉత్తరెయూ బహుమంది కుమారియరొడగూడి శృంగార వేషాభరణగళన్ను ధరిసి బృహన్నడెయన్ను ఎదురుగొళ్ళలి.”
04063027a శ్రుత్వా తు తద్వచనం పార్థివస్య। సర్వే పునః స్వస్తికపాణయశ్చ।
04063027c భేర్యశ్చ తూర్యాణి చ వారిజాశ్చ। వేషైః పరార్ధ్యైః ప్రమదాః శుభాశ్చ।।
04063028a తథైవ సూతాః సహ మాగధైశ్చ। నందీవాద్యాః పణవాస్తూర్యవాద్యాః।
04063028c పురాద్విరాటస్య మహాబలస్య। ప్రత్యుద్యయుః పుత్రమనంతవీర్యం।।
రాజన ఆ మాతుగళన్ను కేళి మంగళద్రవ్యగళన్ను కైయల్లి హిడిదుకొండు, భేరి తూర్య, శంఖగళిందొడగూడిద ఎల్ల ప్రజెగళూ, శ్రేష్ఠ వస్త్రగళన్ను ధరిసిద శుభాంగి ప్రమదెయరూ, అంతెయే నందీవాద్య పణవ తూర్య వాద్యగళిందొడగూడిద సూత మాగధరూ, మహాబలశాలిగళూ విరాటన నగరదింద హొరటు అనంత పరాక్రామశాలి విరాటపుత్రనన్ను ఎదిరుగొండరు.
04063029a ప్రస్థాప్య సేనాం కన్యాశ్చ గణికాశ్చ స్వలంకృతాః।
04063029c మత్స్యరాజో మహాప్రాజ్ఞః ప్రహృష్ట ఇదమబ్రవీత్।
04063029e అక్షానాహర సైరంధ్రి కంక ద్యూతం ప్రవర్తతాం।।
సైన్యవన్నూ, చెన్నాగి అలంకార మాడికొండ కన్యెయరు మత్తు వేశ్యెయరన్ను కళుహిసి మహాప్రాజ్ఞ మత్స్యరాజను సంతోషదింద హీగెందను: “సైరంధ్రి! పగడెకాయిగళన్ను తెగెదుకొండు బా. కంక! పగడెయాటవు నడెయలి!”
04063030a తం తథా వాదినం దృష్ట్వా పాండవః ప్రత్యభాషత।
04063030c న దేవితవ్యం హృష్టేన కితవేనేతి నః శ్రుతం।।
హాగె హేళిద అవనన్ను నోడి యుధిష్ఠిరను మరునుడిదను. “హర్షితనాగిరువ జూజుగారనొందిగె ఆటవాడబారదెందు కేళిద్దేవె.
04063031a న త్వామద్య ముదా యుక్తమహం దేవితుముత్సహే।
04063031c ప్రియం తు తే చికీర్షామి వర్తతాం యది మన్యసే।।
ఈగ సంతోషభరితనాగిరువ నిన్నొడనె ఆటవాడలు ననగె మనస్సిల్ల. ఆదరూ నినగె ప్రియవన్నుంటుమాడలు బయసుత్తేనె. నినగె ఇష్టవిద్దరె ఆట నడెయలి.”
04063032 విరాట ఉవాచ।
04063032a స్త్రియో గావో హిరణ్యం చ యచ్చాన్యద్వసు కిం చన।
04063032c న మే కిం చిత్త్వయా రక్ష్యమంతరేణాపి దేవితుం।।
విరాటను హేళిదను: “నాను ఆటవాడదిద్దరూ నన్న స్త్రీయరు, గోవుగళు, చిన్న మత్తు ఇతర ఐశ్వర్యగళన్ను ఏనన్నూ నీను రక్షిసలారె.”
04063033 కంక ఉవాచ।
04063033a కిం తే ద్యూతేన రాజేంద్ర బహుదోషేణ మానద।
04063033c దేవనే బహవో దోషాస్తస్మాత్తత్పరివర్జయేత్।।
కంకను హేళిదను: “రాజేంద్ర! మానద! బహుదోషపూరిత జూజినింద నినగేను ప్రయోజన? జూజాటదల్లి బహళ కెడకుగళివె. ఆద్దరింద అదన్ను బిడబేకు.
04063034a శ్రుతస్తే యది వా దృష్టః పాండవో వై యుధిష్ఠిరః।
04063034c స రాజ్యం సుమహత్స్ఫీతం భ్రాతౄంశ్చ త్రిదశోపమాన్।।
04063035a ద్యూతే హారితవాన్సర్వం తస్మాద్ద్యూతం న రోచయే।
04063035c అథ వా మన్యసే రాజన్దీవ్యావ యది రోచతే।।
పాండుపుత్ర యుధిష్ఠిరన విషయవన్ను నీను కేళిరబహుదు. అవను సమృద్ధ రాజ్యవన్నూ, దేవతెగళంథ సోదరరన్నూ, సర్వస్వవన్నూ జూజినల్లి కళెదుకొండను. ఆద్దరింద జూజు నినగె హిడిసదు. ఆడలేబేకెందు నీను ఇష్టపట్టరె ఆడోణ.””
04063036 వైశంపాయన ఉవాచ।
04063036a ప్రవర్తమానే ద్యూతే తు మత్స్యః పాండవమబ్రవీత్।
04063036c పశ్య పుత్రేణ మే యుద్ధే తాదృశాః కురవో జితాః।।
వైశంపాయనను హేళిదను: “జూజాటవు నడెయుత్తిరలు విరాటను యుదిష్ఠిరనిగె హేళిదను: “నోడు! యుద్ధదల్లి నన్న మగనిగె అంతహ కౌరవరు సోతుహోదరు.”
04063037a తతోఽబ్రవీన్మత్స్యరాజం ధర్మపుత్రో యుధిష్ఠిరః।
04063037c బృహన్నడా యస్య యంతా కథం స న విజేష్యతి।।
ఆగ ధర్మపుత్ర యుధిష్ఠిరను మత్స్యరాజనిగె హేళిదను: “బృహన్నడెయన్ను సారథియన్నాగి మాడికొండ యావను తానే గెల్లదిరువుదు సాధ్య?”
04063038a ఇత్యుక్తః కుపితో రాజా మత్స్యః పాండవమబ్రవీత్।
04063038c సమం పుత్రేణ మే షంఢం బ్రహ్మబంధో ప్రశంససి।।
హీగెన్నలు కుపితనాద మత్స్యరాజను యుధిష్ఠిరనిగె హేళిదను: “బ్రాహ్మణాధమ! నపుంసకనన్ను నన్న మగనిగె సమానవాగి హొగళుత్తిరువెయల్ల?
04063039a వాచ్యావాచ్యం న జానీషే నూనం మామవమన్యసే।
04063039c భీష్మద్రోణముఖాన్సర్వాన్కస్మాన్న స విజేష్యతి।।
యావుదన్ను ఆడబేకు యావుదన్ను ఆడబారదు ఎంబుదే నినగె గొత్తిల్ల. నీను నన్నన్ను అవమానిసుత్తిద్దీయె. భీష్మ-ద్రోణగళాదిగళన్నెల్ల అవనేకె జయిసబారదు?
04063040a వయస్యత్వాత్తు తే బ్రహ్మన్నపరాధమిమం క్షమే।
04063040c నేదృశం తే పునర్వాచ్యం యది జీవితుమిచ్ఛసి।।
బ్రాహ్మణ! స్నేహదింద నిన్న ఈ అపరాధవన్ను క్షమిసుత్తిద్దేనె. నినగె బదుకువ ఆసెయిద్దరె మత్తె హీగె నీను మాతనాడబారదు.”
04063041 యుధిష్ఠిర ఉవాచ।
04063041a యత్ర ద్రోణస్తథా భీష్మో ద్రౌణిర్వైకర్తనః కృపః।
04063041c దుర్యోధనశ్చ రాజేంద్ర తథాన్యే చ మహారథాః।।
04063042a మరుద్గణైః పరివృతః సాక్షాదపి శతక్రతుః।
04063042c కోఽన్యో బృహన్నడాయాస్తాన్ప్రతియుధ్యేత సంగతాన్।।
యుధిష్ఠిరను హేళిదను: “రాజేంద్ర! ద్రోణ, బీష్మ, అశ్వత్థామ, కర్ణ, కృప, దుర్యోధన మత్తు ఇతర మహారథిగళు ఇరువల్లి అథవా దేవతెగళిందొడగూడిద స్వతః ఇంద్రనే ఇరువల్లి, బృహన్నడెయు హొరతు మత్త్యారు అవరెల్లరొడనె యుద్ధమాడబల్లరు?”
04063043 విరాట ఉవాచ।
04063043a బహుశః ప్రతిషిద్ధోఽసి న చ వాచం నియచ్ఛసి।
04063043c నియంతా చేన్న విద్యేత న కశ్చిద్ధర్మమాచరేత్।।
విరాటను హేళిదను: “మత్తె మత్తె నాను నిషేదిసిదరూ నీను మాతన్ను హతోటియల్లిట్టుకొళ్ళుత్తిల్ల. నియంత్రకనిల్లదిద్దరె యారూ ధర్మవన్ను ఆచరిసువుదిల్ల.””
04063044 వైశంపాయన ఉవాచ।
04063044a తతః ప్రకుపితో రాజా తమక్షేణాహనద్భృశం।
04063044c ముఖే యుధిష్ఠిరం కోపాన్నైవమిత్యేవ భర్త్సయన్।।
వైశంపాయనను హేళిదను: “బళిక రోషగొండ రాజను “మత్తె హీగాగకూడదు!” ఎందు గదరిసుత్తా కోపదింద యుధిష్ఠిరన ముఖక్కె బలవాగి దాళగళింద హొడెదను.
04063045a బలవత్ప్రతివిద్ధస్య నస్తః శోణితమాగమత్।
04063045c తదప్రాప్తం మహీం పార్థః పాణిభ్యాం ప్రత్యగృహ్ణత।।
బలవాగి పెట్టుతింద అవన మూగినింద రక్త బందితు. అదు నెలక్కె బీళువ మున్నవే యుధిష్ఠిరను అదన్ను కైగళల్లి హిడిదుకొండను.
04063046a అవైక్షత చ ధర్మాత్మా ద్రౌపదీం పార్శ్వతః స్థితాం।
04063046c సా వేద తమభిప్రాయం భర్తుశ్చిత్తవశానుగా।।
ఆ ధర్మాత్మను పక్కదల్లి నింతిద్ద ద్రౌపదియత్త నొడిదను. పతియ ఇష్టానుసార వర్తిసువ అవళు అవన అభిప్రాయవన్ను అరితుకొండళు.
04063047a పూరయిత్వా చ సౌవర్ణం పాత్రం కాంస్యమనిందితా।
04063047c తచ్చోణితం ప్రత్యగృహ్ణాద్యత్ప్రసుస్రావ పాండవాత్।।
ఆ దోషరహితెయు యుధిష్ఠిరన మూగినింద సురియుత్తిద్ద రక్తవన్ను నీరు తుంబిద చిన్నద పానపాత్రెయల్లి హిడిదళు.
04063048a అథోత్తరః శుభైర్గంధైర్మాల్యైశ్చ వివిధైస్తథా।
04063048c అవకీర్యమాణః సంహృష్టో నగరం స్వైరమాగమత్।।
ఆగ జనరు మంగళకర గంధగళన్నూ బగెబగెయు మాలెగళన్నూ ఎరచుత్తిరలు ఉత్తరను హర్షచిత్తనాగి సలీలవాగి నగరక్కె బందను.
04063049a సభాజ్యమానః పౌరైశ్చ స్త్రీభిర్జానపదైస్తథా।
04063049c ఆసాద్య భవనద్వారం పిత్రే స ప్రత్యహారయత్।।
హెంగసరిందలూ, పట్టణిగరిందలూ, హళ్ళిగరిందలూ హాగె సన్మానితనాద అవను అరమనెయ బాగిలిగె బందు తందెగె హేళి కళుహిసిదను.
04063050a తతో ద్వాఃస్థః ప్రవిశ్యైవ విరాటమిదమబ్రవీత్।
04063050c బృహన్నడాసహాయస్తే పుత్రో ద్వార్యుత్తరః స్థితః।।
ఆగ ద్వారపాలకను ఒళగె హోగి విరాటనిగె హీగెందను: “నిన్న మగ ఉత్తరను బృహన్నడెయొడగూడి బాగిలల్లి నింతిద్దానె.”
04063051a తతో హృష్టో మత్స్యరాజః క్షత్తారమిదమబ్రవీత్।
04063051c ప్రవేశ్యతాముభౌ తూర్ణం దర్శనేప్సురహం తయోః।।
ఆగ హర్షిత మత్స్యరాజను ద్వారపాలకనిగె హీగె హేళిదను: “ఇబ్బరన్నూ బేగ కరెదు తా. అవరన్ను నోడలు నాను కాతరనాగిద్దేనె.”
04063052a క్షత్తారం కురురాజస్తు శనైః కర్ణ ఉపాజపత్।
04063052c ఉత్తరః ప్రవిశత్వేకో న ప్రవేశ్యా బృహన్నడా।।
ఆగ ద్వారపాలకన కివియల్లి కురురాజ యుధిష్ఠిరను పిసుగుట్టిదను: “ఉత్తరనొబ్బనే ఒళబరలి. బృహన్నడెయన్ను ఒళగె బిడబేడ.
04063053a ఏతస్య హి మహాబాహో వ్రతమేతత్సమాహితం।
04063053c యో మమాంగే వ్రణం కుర్యాచ్చోణితం వాపి దర్శయేత్।
04063053e అన్యత్ర సంగ్రామగతాన్న స జీవేదసంశయం।।
మహాబాహో! బృహన్నడెయు కైగొండిరువ ప్రతిజ్ఞెయిదు. యుద్ధవల్లదే బేరె సందర్భదల్లి నన్న శరీరదల్లి గాయవన్నుంటుమాడువవను అథవా రక్త బరిసువవను ఖండిత బదుకలార.
04063054a న మృష్యాద్భృశసంక్రుద్ధో మాం దృష్ట్వైవ సశోణితం।
04063054c విరాటమిహ సామాత్యం హన్యాత్సబలవాహనం।।
నెత్తరుగూడిద నన్నన్ను నోడిద మాత్రక్కె తాళ్మెగెట్టు బహళ కోపగొండు విరాటనన్ను అవన మంత్రిగళు సేనె హాగూ వాహనసమేత కొందుబిడువను.””
సమాప్తి
ఇతి శ్రీ మహాభారతే విరాట పర్వణి వైవాహిక పర్వణి ఉత్తరాగమనే త్రిషష్టితమోఽధ్యాయః।
ఇదు శ్రీ మహాభారతదల్లి విరాట పర్వదల్లి వైవాహిక పర్వదల్లి ఉత్తరాగమనదల్లి అరవత్మూరనెయ అధ్యాయవు.