правэш́а
।। ом̣ ом̣ намо на̄ра̄йан̣а̄йа।। ш́рӣ вэдавйа̄са̄йа намах̣ ।।
ш́рӣ кр̣шн̣адваипа̄йана вэдавйа̄са вирачита
ш́рӣ маха̄бха̄рата
вира̄т̣а парва
гохаран̣а парва
адхйа̄йа 59
са̄ра
бхӣшма̄рджунара йуддхада варн̣анэ̆, арджунана ба̄н̣агал̤им̣да мӯрчхитана̄да бхӣшмананну са̄ратхийу ран̣адим̣да а̄чэ̆ ко̆м̣д̣о̆йдуду (1-44).
04059001 ваиш́ам̣па̄йана ува̄ча।
04059001a татах̣ ш́а̄м̣танаво бхӣшмо дура̄дхаршах̣ прата̄пава̄н।
04059001c вадхйама̄нэшу йодхэшу дханам̣джайамупа̄драват।।
ваиш́ам̣па̄йанану хэл̤идану: “а̄га йодхару хатара̄гуттиралу, дура̄дхарша прата̄пава̄н ш́а̄м̣танава бхӣшману дханам̣джайанэ̆д̣э̆гэ̆ нуггидану.
04059002a прагр̣хйа ка̄рмукаш́рэшт̣хам̣ джа̄тарӯпапаришкр̣там̣।
04059002c ш́ара̄на̄да̄йа тӣкшн̣а̄гра̄нмармабхэдапрама̄тхинах̣।।
04059003a па̄м̣д̣урэн̣а̄тапатрэн̣а дхрийама̄н̣эна мӯрдхани।
04059003c ш́уш́убхэ са наравйа̄гхро гирих̣ сӯрйодайэ йатха̄।।
суварн̣акхачита ш́рэшт̣ха дхануссанну хид̣иду, харита мо̆нэ̆гал̤а матту мармабхэдака ш́актийа ба̄н̣агал̤анну хид̣иду, талэ̆йамэлэ̆ бэ̆л̤го̆д̣э̆йанну тал̤э̆да а̄ нараш́рэшт̣хану сӯрйодайадалли парватадам̣тэ̆ ш́обхисуттиддану.
04059004a прадхма̄йа ш́ам̣кхам̣ га̄м̣гэйо дха̄ртара̄шт̣ра̄нпрахаршайан।
04059004c прадакшин̣амупа̄вр̣тйа бӣбхатсум̣ самава̄райат।।
а̄ га̄м̣гэйану ш́ам̣кхаваннӯди каураваригэ̆ харшаваннум̣т̣ума̄д̣и, балаккэ̆ тируги бӣбхатсуванну э̆дурисидану.
04059005a тамудвӣкшйа татха̄йа̄м̣там̣ каум̣тэйах̣ паравӣраха̄।
04059005c пратйагр̣хн̣а̄тпрахр̣шт̣а̄тма̄ дха̄ра̄дхарамива̄чалах̣।।
ха̄гэ̆ баруттирува авананну кам̣д̣у паравӣраха каум̣тэйану сам̣тошаго̆м̣д̣у мод̣аванну парватадам̣тэ̆ э̆дурисидану.
04059006a тато бхӣшмах̣ ш́ара̄нашт̣ау дхваджэ па̄ртхасйа вӣрйава̄н।
04059006c самапарйанмаха̄вэга̄м̣ ш́васама̄на̄ниворага̄н।।
а̄га вӣрйавам̣та бхӣшману бхусугуд̣ува сарпагал̤ам̣тирува маха̄вэгавул̤л̤а э̆м̣т̣у ба̄н̣агал̤анну па̄ртхана дхваджада мэлэ̆ прайогисидану.
04059007a тэ дхваджам̣ па̄м̣д̣упутрасйа сама̄са̄дйа пататрин̣ах̣।
04059007c джвалам̣тах̣ капима̄джагхнурдхваджа̄гранилайа̄м̣ш́ча та̄н।।
урийуттида а̄ ба̄н̣аву па̄м̣д̣упутрана дхваджаккэ̆ та̄ги капийаннӯ дхваджа̄градалли нэ̆лэ̆го̆м̣д̣иддаваннӯ хо̆д̣э̆даву.
04059008a тато бхаллэна махата̄ пр̣тхудха̄рэн̣а па̄м̣д̣авах̣।
04059008c чатрам̣ чиччхэда бхӣшмасйа тӯрн̣ам̣ тадапатадбхуви।।
а̄га па̄м̣д̣авану агала алаганнул̤л̤а до̆д̣д̣а бхаллэ̆йим̣да бхӣшмана ко̆д̣э̆йанну каттаридану матту аду такшан̣авэ нэ̆ладамэлэ̆ биддиту.
04059009a дхваджам̣ чаива̄сйа каум̣тэйах̣ ш́араирабхйаханаддр̣д̣хам̣।
04059009c ш́ӣгхракр̣дратхава̄ха̄м̣ш́ча татхобхау па̄ршн̣иса̄ратхӣ।।
ш́ӣгхракарми каум̣тэйану авана др̣д̣ха дхваджаваннӯ, ратхада кудурэ̆гал̤аннӯ, паккадаллидда иббару са̄ратхигал̤аннӯ ба̄н̣агал̤им̣да хо̆д̣э̆дану.
04059010a тайостадабхавадйуддхам̣ тумулам̣ ломахаршан̣ам̣।
04059010c бхӣшмасйа саха па̄ртхэна балива̄савайорива।।
бали матту ва̄саванигэ̆ над̣э̆дам̣тэ̆ бхӣшма па̄ртхаригэ̆ рома̄м̣чанака̄ри тумула йуддхаву над̣э̆йиту.
04059011a бхаллаирбхалла̄х̣ сама̄гамйа бхӣшмапа̄м̣д̣авайорйудхи।
04059011c ам̣тарикшэ вйара̄джам̣та кхадйота̄х̣ пра̄вр̣шӣва хи।।
бхӣшма̄рджунаригэ̆ над̣э̆да йуддхадалли бхаллэ̆гал̤у бхаллэ̆гал̤игэ̆ та̄ги мал̤э̆га̄лада мин̣уку хул̤угал̤ам̣тэ̆ а̄ка̄ш́адалли хо̆л̤э̆даву.
04059012a агничакрамива̄виддхам̣ савйадакшин̣амасйатах̣।
04059012c га̄м̣д̣ӣвамабхавадра̄джанпа̄ртхасйа ср̣джатах̣ ш́ара̄н।।
ра̄джан! э̆д̣агаи матту балагаи э̆рад̣арим̣далӯ ш́арагал̤анну бид̣уттидда па̄ртхана га̄м̣д̣ӣваву агничакрадам̣титту.
04059013a са таих̣ сам̣ча̄дайа̄ма̄са бхӣшмам̣ ш́араш́атаих̣ ш́итаих̣।
04059013c парватам̣ ва̄ридха̄ра̄бхиш́ча̄дайаннива тойадах̣।।
мал̤э̆йим̣да парватаванну муччибид̣ува мод̣адам̣тэ̆ авану а̄ харита нӯру ба̄н̣агал̤им̣да бхӣшмананну муччибит̣т̣ану.
04059014a та̄м̣ са вэла̄миводдхӯта̄м̣ ш́аравр̣шт̣им̣ самуттхита̄м̣।
04059014c вйадхаматса̄йакаирбхӣшмо арджунам̣ сам̣нива̄райат।।
мэлэ̆дду барува алэ̆йанну тад̣э̆йувам̣тэ̆ э̆рагува а̄ ба̄н̣агал̤а мал̤э̆йанну бхӣшману ба̄н̣агал̤им̣да каттариси арджунананну тад̣э̆дану.
04059015a татаста̄ни никр̣тта̄ни ш́араджа̄ла̄ни бха̄гаш́ах̣।
04059015c самарэ'бхивйаш́ӣрйам̣та пхалгунасйа ратхам̣ прати।।
самарадалли тум̣д̣утум̣д̣а̄ги каттарисалпат̣т̣а а̄ ба̄н̣асамӯхагал̤у арджунана ратхада мэлэ̆ удурибиддаву.
04059016a татах̣ канакапум̣кха̄на̄м̣ ш́аравр̣шт̣им̣ самуттхита̄м̣।
04059016c па̄м̣д̣авасйа ратха̄ттӯрн̣ам̣ ш́алабха̄на̄мива̄йатим̣।
04059016e вйадхаматта̄м̣ пунастасйа бхӣшмах̣ ш́араш́атаих̣ ш́итаих̣।।
а̄га па̄м̣д̣авана ратхадим̣да мид̣итэ̆гал̤а хим̣д̣инам̣тэ̆ чиннада гаригал̤аннул̤л̤а ба̄н̣агал̤а мал̤э̆йу ш́ӣгхрава̄ги хо̆ммиту. бхӣшману пунах̣ аданну нӯра̄ру харита ба̄н̣агал̤им̣да каттарисидану.
04059017a татастэ куравах̣ сарвэ са̄дху са̄дхвити ча̄бруван।
04059017c душкарам̣ кр̣тава̄нбхӣшмо йадарджунамайодхайат।।
а̄га каураварэ̆ллару нуд̣идару: “са̄дху! са̄дху! арджунано̆д̣анэ̆ йуддхама̄д̣уттирува бхӣшману аса̄дхйава̄дуданну ма̄д̣идану.
04059018a балава̄м̣старун̣о дакшах̣ кшипрака̄рӣ ча па̄м̣д̣авах̣।
04059018c ко'нйах̣ самартхах̣ па̄ртхасйа вэгам̣ дха̄райитум̣ ран̣э।।
04059019a р̣тэ ш́а̄м̣танава̄дбхӣшма̄ткр̣шн̣а̄два̄ дэвакӣсута̄т।
04059019c а̄ча̄рйаправара̄два̄пи бха̄радва̄джа̄нмаха̄бала̄т।।
арджунану балаш́а̄ли, тарун̣а, дакша матту ш́ӣгхрака̄ри. ш́ам̣танупутра бхӣшма, дэвакӣсута кр̣шн̣а, маха̄балаш́а̄ли а̄ча̄рйаш́эшт̣ха бха̄радва̄джананну бит̣т̣арэ̆ бэрэ̆йа̄ру та̄нэ ран̣адалли па̄ртхана вэгаванну сахисико̆л̤л̤абаллару?”
04059020a астраирастра̄н̣и сам̣ва̄рйа крӣд̣атах̣ пурушаршабхау।
04059020c чакшӯм̣ши сарвабхӯта̄на̄м̣ мохайам̣тау маха̄балау।।
маха̄балаш́а̄лигал̤а̄гидда а̄ пурушаш́рэшт̣харӣрварӯ астрагал̤им̣да астрагал̤анну тад̣э̆гат̣т̣утта̄ йуддхакрӣд̣э̆йанна̄д̣утта̄ э̆лла джӣвигал̤а кан̣н̣угал̤аннӯ марул̤уго̆л̤исидару.
04059021a пра̄джа̄патйам̣ татхаиваим̣драма̄гнэйам̣ ча суда̄рун̣ам̣।
04059021c каубэрам̣ ва̄рун̣ам̣ чаива йа̄мйам̣ ва̄йавйамэва ча।
04059021e прайум̣джа̄нау маха̄тма̄нау самарэ тау вичэратух̣।।
брахма, им̣дра, агни, кубэра, варун̣а, йама, ва̄йу иварим̣да пад̣э̆да бхайам̣кара астрагал̤анну прайогисуттидда а̄ маха̄тмару ран̣арам̣гадалли чарисуттиддару.
04059022a висмита̄нйатха бхӯта̄ни тау др̣шт̣ва̄ сам̣йугэ тада̄।
04059022c са̄дху па̄ртха маха̄ба̄хо са̄дху бхӣшмэти ча̄бруван।।
а̄га авариббарӯ йуддхадалли то̆д̣агирувуданну кам̣д̣у э̆лла джӣвигал̤ӯ висмайаго̆м̣д̣у “маха̄ба̄ху па̄ртха! лэсу! бхӣшма! лэсу!” э̆м̣ду нуд̣идаву.
04059023a нэдам̣ йуктам̣ манушйэшу йо'йам̣ сам̣др̣ш́йатэ маха̄н।
04059023c маха̄стра̄н̣а̄м̣ сам̣прайогах̣ самарэ бхӣшмапа̄ртхайох̣।।
“бхӣшма-па̄ртхара йуддхадалли кам̣д̣убаруттирува ӣ маха̄страгал̤а маха̄прайогаву манушйаралли ка̄н̣атаккаддалла!”
04059024a эвам̣ сарва̄стравидушорастрайуддхамавартата।
04059024c атха джишн̣урупа̄вр̣тйа пр̣тхудха̄рэн̣а ка̄рмукам̣।
04059024e чакарта бхӣшмасйа тада̄ джа̄тарӯпапаришкр̣там̣।।
хӣгэ̆ сарва̄страковидара над̣увэ̆ астрайуддхаву над̣э̆йиту. а̄га арджунану паккаккэ̆ сариду агала алагугал̤аннул̤л̤а ба̄н̣агал̤им̣да бхӣшмана сварн̣акхачита билланну каттарисидану.
04059025a нимэша̄м̣тарама̄трэн̣а бхӣшмо'нйатка̄рмукам̣ ран̣э।
04059025c сама̄да̄йа маха̄ба̄хух̣ саджйам̣ чакрэ маха̄балах̣।
04059025e ш́ара̄м̣ш́ча субахӯнкруддхо мумоча̄ш́у дханам̣джайэ।।
маха̄ба̄ху маха̄балаш́а̄ли бхӣшману э̆вэ̆йиккувашт̣аралли бэро̆м̣ду билланну тэ̆гэ̆дуко̆м̣д̣у хэ̆дэ̆йэриси, копадим̣да йуддхадалли дханам̣джайана мэлэ̆ бэга ба̄н̣агал̤анну бит̣т̣ану.
04059026a арджуно'пи ш́ара̄м̣ш́читра̄нбхӣшма̄йа ниш́ита̄нбахӯн।
04059026c чикшэпа сумаха̄тэджа̄статха̄ бхӣшмаш́ча па̄м̣д̣авэ।।
маха̄тэджасви арджунанӯ кӯд̣а бхӣшмана мэлэ̆ вичитравӯ харитавӯ а̄да анэка ба̄н̣агал̤анну бит̣т̣ану. ха̄гэ̆йэ бхӣшманӯ кӯд̣а арджунана мэлэ̆ бит̣т̣ану.
04059027a тайордивйа̄стравидушорасйатораниш́ам̣ ш́ара̄н।
04059027c на виш́эшастада̄ ра̄джанлакшйатэ сма маха̄тманох̣।।
ра̄джан! нирам̣тарава̄ги ба̄н̣агал̤анну бид̣уттидда а̄ дивйа̄стравида маха̄тмаралли вйатйа̄савэ ка̄н̣уттиралилла.
04059028a атха̄вр̣н̣оддаш́а диш́ах̣ ш́араиратиратхастада̄।
04059028c кирӣт̣ама̄лӣ каум̣тэйах̣ ш́ӯрах̣ ш́а̄м̣танавастатха̄।।
а̄га кирӣт̣ама̄лӣ атиратха кум̣тӣпутрану хатту диккугал̤аннӯ ба̄н̣агал̤им̣да муччидану. ш́а̄м̣танаванӯ ха̄гэ̆йэ ма̄д̣идану.
04059029a атӣва па̄м̣д̣аво бхӣшмам̣ бхӣшмаш́ча̄тӣва па̄м̣д̣авам̣।
04059029c бабхӯва тасминсам̣гра̄мэ ра̄джанлокэ тададбхутам̣।।
ра̄джан! а̄ йуддадалли арджунананну бхӣшманӯ, бхӣшмананну арджунанӯ мӣрисидам̣титту. аду локадалли адбхутава̄йиту.
04059030a па̄м̣д̣авэна хата̄х̣ ш́ӯра̄ бхӣшмасйа ратхаракшин̣ах̣।
04059030c ш́эратэ сма тада̄ ра̄джанкаум̣тэйасйа̄бхито ратхам̣।।
ра̄джан! а̄га бхӣшмана ш́ӯра ратхаракшакару арджунаним̣да хатара̄ги авана ратхадэ̆д̣э̆йалли биддару.
04059031a тато га̄м̣д̣ӣванирмукта̄ нирамитрам̣ чикӣршавах̣।
04059031c а̄гаччханпум̣кхасам̣ш́лишт̣а̄х̣ ш́вэтава̄ханапатрин̣ах̣।।
а̄га арджунана га̄м̣д̣ӣвадим̣да хо̆рабам̣да гарисахита ба̄н̣агал̤у хагэ̆йанну илладам̣тэ̆ ма̄д̣ува байакэ̆йим̣да муннуггидаву.
04059032a нишпатам̣то ратха̄ттасйа дхаута̄ хаиран̣йава̄сасах̣।
04059032c а̄ка̄ш́э самадр̣ш́йам̣та хам̣са̄на̄мива пам̣ктайах̣।।
авана ратхадим̣да хо̆ммуттидда, бэ̆л̤агуттидда суварн̣акхачита ба̄н̣агал̤у а̄ка̄ш́адалли хам̣сагал̤а са̄линам̣тэ̆ ка̄н̣уттиддаву.
04059033a тасйа таддивйамастрам̣ хи прага̄д̣хам̣ читрамасйатах̣।
04059033c прэкшам̣тэ сма̄м̣тарикшастха̄х̣ сарвэ дэва̄х̣ сава̄сава̄х̣।।
балава̄ги прайогисала̄да авана а̄ вичитра дивйа̄страванну им̣драсахитара̄ги а̄ка̄ш́адалли дэватэ̆гал̤у нод̣уттиддару.
04059034a таддр̣шт̣ва̄ парамапрӣто гам̣дхарваш́читрамадбхутам̣।
04059034c ш́аш́ам̣са дэвара̄джа̄йа читрасэнах̣ прата̄пава̄н।।
вичитравӯ адбхутавӯ а̄да аданну нод̣и бахал̤а сам̣тошаго̆м̣д̣а пата̄пи гам̣дхарва читрасэнану дэвэм̣драна мум̣дэ̆ арджунананну хо̆гал̤идану.
04059035a паш́йэма̄наринирда̄ра̄нсам̣сакта̄нива гаччхатах̣।
04059035c читрарӯпамидам̣ джишн̣ордивйамастрамудӣрйатах̣।।
“о̆м̣дакко̆м̣ду ам̣т̣ико̆м̣д̣ам̣тэ̆ хогуттирува ш́атругал̤анну сӣл̤ува ӣ ба̄н̣агал̤анну нод̣у. арджунана ӣ дивйа̄страпрайогаву адбхутава̄гидэ̆.
04059036a нэдам̣ манушйа̄х̣ ш́раддадхйурна хӣдам̣ тэшу видйатэ।
04059036c паура̄н̣а̄на̄м̣ маха̄стра̄н̣а̄м̣ вичитро'йам̣ сама̄гамах̣।।
иданну ма̄навару нам̣бувудилла. иду авараллилла. пра̄чӣна ка̄лада ӣ маха̄страгал̤а кӯт̣аву вичитрава̄дуду.
04059037a мадхйам̣динагатам̣ сӯрйам̣ пратапам̣тамива̄м̣барэ।
04059037c на ш́акнувам̣ти саинйа̄ни па̄м̣д̣авам̣ пративӣкшитум̣।।
а̄ка̄ш́адалли джвалисуттирува мадхйа̄хнада сӯрйанам̣тирува арджунананну саинйагал̤у кан̣н̣э̆тти нод̣ала̄раву.
04059038a убхау виш́рутакарма̄н̣а̄вубхау йуддхавиш́а̄радау।
04059038c убхау садр̣ш́акарма̄н̣а̄вубхау йудхи дура̄садау।।
ивариббарӯ тамма ка̄рйагал̤алли прасиддхару. иббарӯ йуддхавиш́а̄радару. иббарӯ кэ̆ласадалли сама̄нару. иббарӯ йуддхадалли э̆дурисала̄гадавару.”
04059039a итйукто дэвара̄джасту па̄ртхабхӣшмасама̄гамам̣।
04059039c пӯджайа̄ма̄са дивйэна пушпаваршэн̣а бха̄рата।।
бха̄рата! читрасэнану хӣгэ̆ хэл̤алу дэвэм̣драну дивйа хӯмал̤э̆йим̣да а̄ па̄ртха-бхӣшмара кӯт̣аванну гаурависидану.
04059040a тато бхӣшмах̣ ш́а̄м̣танаво ва̄мэ па̄рш́вэ самарпайат।
04059040c асйатах̣ пратисам̣дха̄йа вивр̣там̣ савйаса̄чинах̣।।
а̄га ш́а̄м̣танава бхӣшману ба̄н̣апрайогама̄д̣уттидда арджунананалли а̄спадаванну кам̣д̣у э̆д̣абадигэ̆ хо̆д̣э̆дану.
04059041a татах̣ прахасйа бӣбхатсух̣ пр̣тхудха̄рэн̣а ка̄рмукам̣।
04059041c нйакр̣м̣тадга̄рдхрапатрэн̣а бхӣшмасйа̄митатэджасах̣।।
а̄га арджунану накку баху тэджасви бхӣшмана билланну хаддина гаригал̤аннул̤л̤а агалава̄да алагина ба̄н̣адим̣да каттарисидану.
04059042a атхаинам̣ даш́абхирба̄н̣аих̣ пратйавидхйатстана̄м̣тарэ।
04059042c йатама̄нам̣ пара̄кра̄м̣там̣ кум̣тӣпутро дханам̣джайах̣।।
ха̄гэ̆йэ кум̣тӣпутра дханам̣джайану пара̄крамадим̣да прайатнисуттидда авана э̆дэ̆гэ̆ хатту ба̄н̣агал̤им̣да хо̆д̣э̆дану.
04059043a са пӣд̣ито маха̄ба̄хургр̣хӣтва̄ ратхакӯбарам̣।
04059043c га̄м̣гэйо йудхи дурдхаршастастхау дӣргхамива̄турах̣।।
йаддхадалли э̆дурисала̄гада маха̄ба̄ху га̄м̣гэйану пӣд̣итана̄ги ратхада дам̣д̣аванну хид̣иду асвастханам̣тэ̆ бахал̤а хо̆тту кул̤итубит̣т̣ану.
04059044a там̣ висам̣джн̃амапова̄ха самйам̣та̄ ратхава̄джина̄м̣।
04059044c упадэш́аманусмр̣тйа ракшама̄н̣о маха̄ратхам̣।।
праджн̃э̆таппида а̄ маха̄ратхананну ракшисувудакка̄ги ратха̄ш́вагал̤а са̄ратхийу упадэш́аванну нэ̆нэ̆ду авананну ко̆м̣д̣о̆йдану.”
сама̄пти
ити ш́рӣ маха̄бха̄ратэ вира̄т̣а парван̣и гохаран̣а парван̣и уттарагограхэ бхӣшма̄пайа̄нэ эконашашт̣итамо'дхйа̄йах̣।
иду ш́рӣ маха̄бха̄ратадалли вира̄т̣а парвадалли гохаран̣а парвадалли уттарагограхадалли бхӣшма̄пайа̄надалли аиватто̆м̣бхаттанэ̆йа адхйа̄йаву.